İçeriğe atla

Saksonya-Anhalt

Koordinatlar: 52°00′K 11°42′D / 52.000°K 11.700°D / 52.000; 11.700
Saksonya-Anhalt
Eyalet
Saksonya-Anhalt bayrağı
Bayrak
Saksonya-Anhalt arması
Arma
Ülke Almanya
BaşkentMagdeburg
İdare
 • BaşbakanReiner Haseloff
Yüzölçümü
 • Toplam20,451.7 km²
Nüfus
 (31 Aralık 2020)
 • Toplam2.180,684
 • Yoğunluk110/km²
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
 • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)

Saksonya-Anhalt (Almanca: Sachsen-Anhalt, Aşağı Almanca: Sassen-Anhalt) Almanya Federal Cumhuriyeti'ni oluşturan 16 eyâletten biridir. Başkenti Magdeburg, en büyük kenti ise Halle'dir. Doğusunda Brandenburg eyaleti, güneyinde Türingiya ve Saksonya eyaletleri, batısında ise Aşağı Saksonya eyaleti ile komşudur.

Saksonya-Anhalt eyalet sınırları içerisinde 5 tane UNESCO-Dünya mirası'na alınmış yer veya yapı bulunmaktadır: tarihi Quedlinburg şehri, Eisleben ve Wittenberg'de Lutherhaus, Dessau'daki Bauhaus ve çevresi ile Dessau-Wörlitz'teki Bahçe Krallığı.

Coğrafya

Elbe nehri Almanya'nın en kuzeyindeki bağlık bölgesi, Saale ve Unstrut yamaçlarında başlayıp Halle ve Bitterfeld dolaylarındaki sanayi bölgeleri üzerinden geçerek kuzeyde Altmarkt’a kadar 300 kilometre uzunluğunda bir yol alır. Magdeburg Ovası’nda ve Harz bölgesi önündeki topraklar Almanya’nın en verimli arazilerindendir. Bu topraklarda bugün de hububat, şeker pancarı, patates, sebze ve meyve yetiştiriciliğine devam edilmektedir.

Yöreler

  • Altmark
  • Anhalt
  • Anhalt-Wittenberg
  • Chemiedreieck(kimya üçgen)
  • Harz (Dağ) Harz
  • Mansfelder Land
  • Ostfalen
  • Saale-Unstrut-Bölge

Bölgeler

    • UNESCO biyosfer rezervi Mittelelbe
    • Dessau Wörlitzer bahçe
  • Altmark ile
    • Colbitz-Letzlinger Heide
    • Doğa Parkı Drömling
  • Magdeburger Börde
  • Nördliches Harzvorland ile
    • Großer Fallstein
    • Hakel
    • Huy (Höhenzug)|Huy
    • Großes Bruch
  • Harz / Harz Doğa Parkı
  • Doğa Parkı Saaletal
  • Fläming / Doğa Parkı Fläming
  • Doğa Parkı Dübener Heide
  • Saale-Unstrut-Triasland ile
    • Querfurter Platte
    • Goldene Aue
    • Kyffhäuser
    • Hohe Schrecke

Nehirler ve göller

Nehirler

  • Elbe (1.166 km)
  • Saale (413 km)
  • Havel (325 km)
  • Mulde (124 km ile Zwickauer Mulde 290 km)
  • Aller (263 km)
  • Weiße Elster (257 km)
  • Unstrut (192 km)
  • Schwarze Elster (188 km)
  • Bode (140 km ile Rappbode 169 km)
  • Ohre (110 km)
  • Milde-Biese-Aland (97 km)
  • Wipper (Harz) (85 km)
  • Jeetze (73 km, Aşağı Saksonya´da Jeetzel)
  • Helme (65 km)
  • Fuhne (59 km)
  • Großer Graben und Schiffgraben (46 km)
  • Ehle (40 km)
  • Ilse (40 km)
  • Tanger (33 km)

Göller

Goitzsche (2500 ha), Geiseltalsee (1840 ha), Gremminer See (544 ha), Arendsee (514 ha), Concordiasee (350 ha), Wallendorfer See (338 ha), Raßnitzer See (310 ha), Süßer See (238 ha), Bergwitzsee (172 ha), Barleber See (100 ha), Hufeisensee (70 ha), Neustädter See (Magdeburg) (60 ha)

Barajlar

Mulde baraj gölü, Rappbode-Baraj, Baraj- Kelbra, Wipperbaraj

İdari bölümler

Saksonya-Anhalt 11 ilçe ve 3 büyük sehirdan oluşmaktadır.

İlçe Otomobil plakası Nüfus
31. aralık 2010		Alan (km²) Nüfus yoğunluğu (Kişi/km²) İdari merkez
Landkreis Anhalt-Bitterfeld ABI 176.642 1.452,71 125 Köthen (Anhalt)
Burgenlandkreis BLK 194.195 1.413,36 141 Naumburg (Saale)
Landkreis Börde BK 178.880 2.366,19 77 Haldensleben
Landkreis Harz HZ 232.343 2.104,00 113 Halberstadt
Landkreis Jerichower Land JL 96.251 1.576,66 62 Burg (bei Magdeburg)
Landkreis Mansfeld-Südharz MSH 150.295 1.448,60 107 Sangerhausen
Saalekreis SK 196.946 1.433,22 140 Merseburg
SalzlandkreisSLK 209.579 1.425,86 151 Bernburg (Saale)
Altmarkkreis Salzwedel SAW 89.512 2.292,52 40 Salzwedel
Landkreis Stendal SDL 89.512 2.422,96 52 Stendal
Landkreis Wittenberg WB 121.899 1.929,89 73 Lutherstadt Wittenberg
Bağımsız sehirler:
Dessau-RoßlauDE 86.906 244,62 363
Halle (Saale) HAL 232.963 135,02 1.726
MagdeburgMD 231.525 200,95 1.145
Saksonya-AnhaltST 2.335.006 20.446 116

Şehirler

Hem siyaset hem de sanayi merkezi olan (231.450 nüfuslu) Magdeburg, aynı zamanda önemli bir iç liman kentidir. Bu eski piskoposluk kenti katedrali ile uzun bir geçmişe dayanır. 34.294 nüfuslu Naumburg da, Orta Almanya’nın en güzel pazar meydanlarından biri, geç Roma üslubundaki katedrali ve on iki hayır sahibi kurucusunun adam boyundaki heykelleri ile tarihi görünümler sergiler. Bir başka tarihi kent ise 42.605 nüfuslu Halberstadt’tır. Quedlinburg’un (28.424 nüfuslu) tarihi kent merkezi sarayı, vakıf kilisesi ve katedral hazinesi ile UNESCO- Dünya Kültür Mirası listesine alınmıştır. Diğer önemli kentler Harz bölgesinin kenarında bulunan Wernigerode (34.383 nüfuslu), Saksonya-Anhalt’in en büyük kenti Halle/Saale (232.963 nüfuslu) ve Luther kenti Wittenberg’tir (49.496 nüfuslu) Dessau-Wörlitz bahçeler bölgesinin ortasında yer alan (86.906 nüfuslu) Dessau’da UNESCO- Dünya Kültür Mirası listesine alınmış olan ünlü “Bauhaus” bulunur.

Sehir ilçe Nüfus
31. Aralık 2000 		Nüfus
31. Aralık 2010
değiştirme
2000–2010 in % 		Alan (km²)
1. Halle (Saale) 247.736 232.963 -5,96 135,02
2. Magdeburg231.450 231.525 +0,03 200,97
3. Dessau-Roßlau100.029 86.906 -13,12 244,64
4. Lutherstadt Wittenberg Wittenberg 56.122 49.496 -11,81 240,32
5. Bitterfeld-Wolfen Anhalt-Bitterfeld 57.435 45.171 -21,35 87,31
6. Halberstadt Harz 46.437 42.605 -8,25 142,97
7. Stendal Stendal 48.261 42.435 -12,07 268,02
8. Weißenfels Burgenlandkreis 46.021 41.434 -9,97 113,51
9. Bernburg Salzlandkreis 40.704 35.516 -12,75 113,45
10. Merseburg Saalekreis 39.699 35.419 -10,78 54,73
11. Wernigerode Harz 36.739 34.383 -6,41 170,03
12. Naumburg Burgenlandkreis 37.359 34.294 -8,20 129,88
13. Schönebeck Salzlandkreis 38.659 33.888 -12,34 85,77
14. Zeitz Burgenlandkreis 38.358 31.556 -17,73 87,15
15. Sangerhausen Mansfeld-Südharz 35.167 29.679 -15,61 207,64
16. Aschersleben Salzlandkreis 33.772 29.082 -13,89 156,31
17. Staßfurt Salzlandkreis 34.612 28.605 -17,36 146,53
18. Quedlinburg Harz 32.125 28.424 -11,52 141,82
19. Köthen Anhalt-Bitterfeld 32.553 28.243 -13,24 78,42
20. Lutherstadt Eisleben Mansfeld-Südharz 29.526 25.489 -13,67 143,81
21. Salzwedel Altmarkkreis Salzwedel 28.542 24.874 -12,85 304,53
22. Burg (Magdeburg'da) Jerichower Land 27.078 24.163 -10,77 164,02
23. Gardelegen Altmarkkreis Salzwedel 26.513 23.971 -9,59 632,24
24. Zerbst Anhalt-Bitterfeld 27.323 23.167 -15,21 467,65
25. Blankenburg Harz 24.592 21.911 -10,90 148,91
26. Oschersleben Börde 23.902 20.831 -12,85 188,92

Kaynak: Statistisches Landesamt Sachsen-Anhalt

Ekonomi

Ana madde: Saksonya-Anhalt ekonomisi

Saksonya-Anhalt, birleşmeden sonra iktisadî bakımdan, yerli ve yabancı pek çok firma için cazip hale geldi. Bayer'in dünyaca ünlü aspirin tabletleri Bitterfeld'te üretilmektedir. Doğu federe eyaletleri arasında Saksonya-Anhalt, en çok doğrudan yabancı yatırımların yapıldığı bölgedir. Bu eyalette ekonomik büyümeye hizmet eden branşlar özellikle geleneksel kimya, yiyecek sanayii ve otomobil yedek parça imalatıdır. Bu sanayi dallarının üretim tesisleri tüm dünyada en modern tesislerdendir. Saksonya ile birlikte Halle-Leipzig bölgesi biyo ve gen teknolojisi merkezi haline gelmiştir. Saksonya-Anhalt’te modern enformasyon ve haberleşme teknolojilerinden gittikçe daha çok faydalanılmaktadır.

Eğitim

Ana madde: Saksonya-Anhalt'da eğitim

Magdeburg’ta 1993 yılında kurulan Otto-von-Guericke Üniversitesi Almanya’nın en yeni yüksekokuludur. Eyalette ayrıca, Halle-Wittenberg’te 300 yıl önce kurulan Martin-Luther Üniversitesi ve Halle’de Giebichenstein Kalesi’ndeki Sanat ve Tasarım Yüksekokulu vardır. Köthen şehrinde 1991 yılında kurulan Hochschule Anhalt üniversitesi yaklaşık 8000 öğrenciye ev sahipliği yapar, okulun ayrıca Dessau-Roßlau ve Bernburg(Saale) şehirlerinde kampüsü bulunmaktadır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Saksonya-Anhalt ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Berlin</span> Almanyanın başkenti

Berlin, Almanya'nın başkenti ve en büyük şehridir, aynı zamanda bir eyalettir.

<span class="mw-page-title-main">Hannover</span> Almanyanın Aşağı Saksonya eyaletinin başkenti

Hannover, Almanya'nın Aşağı Saksonya (Niedersachsen) eyaletinin başkentidir. 2021 verilerine göre 535.932 nüfusuyla Almanya'nın en kalabalık 13. şehri, ayrıca Kuzey Almanya'nın en büyük üçüncü şehridir. Oldukça geniş yeşil alanlara ve parklara sahip olan kent, aynı zamanda Almanya'nın en büyük fuar kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Calabria</span> İtalyada bir bölge

Kalabriya, İtalya'nın 1948 Anayasası ile kısmi bölgesel özerklik verilmiş 20 bölgesinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Almanya</span> 1949dan 1990a dek varlığını sürdürmüş sosyalist Alman devleti

Doğu Almanya veya resmî adıyla Demokratik Alman Cumhuriyeti, günümüzdeki Almanya'nın doğu kısmında bulunmuş, 1949 ile 1990 yılları arasında var olmuş sosyalist cumhuriyet. ADC; 1945'te II. Dünya Savaşı'nın Nazilerin yenilgisiyle son bulması ve Almanya'nın işgal bölgelerine ayrılmasının ardından 1949'da Almanya Sosyalist Birlik Partisi'nin Sovyet işgal bölgesindeki topraklarda sosyalist bir devlet kurmasıyla ortaya çıkmış ve 1989 sonbaharında gerçekleşen Barışçıl Devrim ile Batı Almanya'yla yeniden birleşmesine kadar varlığını sürdürmüştür. Devletin resmî ideolojisi, Marksizm-Leninizm idi. Hükûmetin anlatısı ise Doğu Almanya'yı "işçi ve köylülerin sosyalist devleti" ve "barış Almanyası" olarak tanımlıyor, ülkenin savaşın ve faşizmin kökünü kazıdığını öne sürüyordu; öyle ki, antifaşizm ülkede bir devlet doktriniydi. Diğer sosyalist Doğu Bloku ülkeleri gibi, Doğu Almanya ve hükûmeti de 40 yıl kadar süren varlığı boyunca Sovyetler Birliği ile yakın ilişkiler ve karşılıklı etki içerisindeydi ve Varşova Paktı'nın bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Otuz Yıl Savaşı</span> Avrupada 1618-1648 arası sürmüş savaş

Otuz Yıl Savaşı ya da Otuz Yıl Savaşları, çoğunlukla Kutsal Roma İmparatorluğu'nun sınırları içerisinde 1618'den 1648'e kadar sürmüştür. Avrupa tarihinin en yıkıcı savaşlarından birisi olan savaş sonucunda tahminen 4,5 ila 8 milyon arasında insan ölmüştür ve Almanya'nın bazı bölgelerinde %50'nin üzerinde nüfus düşüşü olmuştur. Seksen Yıl Savaşı, Mantova Veraset Savaşı, Fransız-İspanyol Savaşı ve Portekiz Restorasyon Savaşı da Otuz Yıl Savaşı ile bağlantılı savaşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Hansa Birliği</span>

Hansa Birliği, Almanya'nın kuzeyindeki kentlerin ve yabancı ülkelerde yaşayan Alman gruplarının karşılıklı çıkarlarını korumak amacıyla kurdukları ticari örgütlenme.

<span class="mw-page-title-main">Osnabrück</span> Aşağı Saksonyada büyükşehir (Almanya)

Osnabrück, Almanya'nın Aşağı Saksonya eyaletinde bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Magdeburg</span>

Magdeburg, Almanya'nın kuzeydoğusunda, Saksonya-Anhalt eyaletinde bulunan ikinci en kalabalık şehirdir ve aynı zamanda bu eyaletin başşehridir. Orta Çağ'ın sonlarına doğru hızla büyüyerek Avrupa'nın en büyük merkezlerinden biri haline gelen şehir, Elbe Nehri'nin kenarında konumlanmıştır. Günümüzde Magdeburg, eyaletin en önemli ulaşım, kültür, bilim, sanat, ticaret ve eğlence merkezidir ve 1035'ten beri Almanya'nın en eski fuar kentidir.

Carl Brockelmann, Alman kökenli 20. yüzyılın çok önemli doğu bilimcisi ve Sâmi dilleri bilginidir.

<span class="mw-page-title-main">Halle, Saksonya-Anhalt</span> Saksonya-Anhaltta bağımsız şehir (Almanya)

Halle, merkezî Almanya'da Saksonya-Anhalt eyaletinde bulunan en büyük nüfuslu şehirdir. Saale nehrinin kenaarında kurulmuş olup resmî ismi Halle an der Saale veya kısaca Halle (Saale)'dir. Böylece Kuzey Ren-Vestfalya'da bulunan Halle (Westf.) veya "Halle im Westfalen" şehrinden ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Almanya</span> Orta Avrupada bir ülke

Almanya, resmî adıyla Almanya Federal Cumhuriyeti (Almanca:

<span class="mw-page-title-main">Quedlinburg</span>

Quedlinburg, Almanya'nın Saksonya-Anhalt eyaletinin batısında, Harz ilçesinde, Harz dağlarının hemen kuzeyinde yer alan bir kasabadır. 1994'te kale, kilise ve eski şehir UNESCO Dünya Mirası listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dessau-Wörlitz'teki Bahçe Krallığı</span>

Dessau-Wörlitz Bahçe Krallığı, Wörlitz'teki İngiliz Toprakları olarak da bilinir, Almanya ve Avrupa'daki ilk ve en büyük İngiliz parklarından biridir. Anhalt-Dessau Dükü III. Leopold (1740-1817) döneminde, 18. yüzyılın sonlarında yapılmıştır. Bugün Dessau-Wörlitz'in kültürel peyzajı, Alman eyaleti Saksonya-Anhalt'taki Orta Elbe Biyosfer Rezervi içinde 142 km2 alan kapsamaktadır. 2000 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.

Aşağıdaki liste, Batı Avrupa'daki Dünya Mirasları listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bobbau</span>

Bobbau, Saksonya-Anhalt'daki Anhalt-Bitterfeld ilçesinde Bitterfeld-Wolfen'in kuzeyinde bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Müstahkem kilise</span>

Müstahkem kilise, daha ziyade savunma mimarisinden bilinen mimari ögeleri kendisinde barındıran kiliseleri tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bu kiliseler, gözcü kulesi, siper yahut tepe mazgallarına sahip olabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Bundesautobahn 9</span>

Bundesautobahn 9 -Kısaca: Autobahn 9 - kuzey-güney yönünde uzanan ve mega kentler Berlin ile Münih'i birbirine bağlayan bir Alman otoyoludur. Berlin Çevreyolu'ndan başlayan otoyol Halle (Saale), Leipzig, Nürnberg ve Ingolstadt büyük şehirlerini birbirine bağlayarak Münih'in Schwabing bölgesindeki Mittlerer Ring'de sonlanır. Toplamda 530 kilometre uzunluğuyla Almanya'daki en uzun otoyollardan biridir.

Rudolf Lückmann, Alman Mimar, restorator, akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Almanya'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Batı ve Doğu Almanya, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi sırasıyla 23 Ağustos 1976 ve 12 Aralık 1988'de onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi. 3 Ekim 1990 tarihinde her iki Almanya birleşti.

<span class="mw-page-title-main">Wolfgang Luppe</span>

Heinrich Karl Wolfgang Luppe özellikle Yunan papirüsleri üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan Alman papirolog ve klasik filolog. Doğu Almanya'da yaptığı akademik çalışmalarla dünya çapında tanındı. Halle-Wittenberg Martin Luther Üniversitesi'de akademisyen olarak çalıştı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.