İçeriğe atla

Sakkavistler

Sakkavistler
Tarih(ler)1924-1931
Bağlılık Afganistan Emirliği
Bağlı gruplarTacikler
Lider(ler)
Merkez(ler)Surobi (1920'lerin ortaları)[1]
Kâbil (17 Ocak - 13 Ekim 1929)
İdeolojiİslami muhafazakârlık[2]
İslamcılık[3][4]
Şiilik karşıtlığı[5]
Tacik hakları[6]
Büyüklük24[7] (1924)
20,000 (14 Nisan 1929)
Müttefikler Basmacı Hareketi
Rakip(ler)
Çatışma(lar)

Sakkavistler (Dariceسقاوی‌ها, romanizeSaqāwīhā), Afganistan Krallığı'nda 1924'ten 1931'e kadar aktif olan silahlı bir gruptu. Habibullāh Kalakāni tarafından yönetildiler ve Ocak 1929'da Afganistan Emirliği'ni kurarak Afganistan'ın başkenti Kabil'in kontrolünü ele geçirmeyi başardılar. Afganistan İç Savaşı'ndaki (1928-1929) askeri gerilemelerin ardından, Ekim 1929'da başkentten kovuldular. Sakkavist faaliyetleri 1931'de sona erdi.

Adı, Kalakani'nin takma adı olan Bacha-e Sakav'dan (kelimenin tam anlamıyla su taşıyıcısının oğlu) türemiştir.

Kalakani'nin 17 Ocak - 13 Ekim 1929 tarihleri arasında Kabil'i yönettiği dönem, "Sakkavist dönemi" olarak bilinir.[8]

Tarih

1928-1929 Afganistan İç Savaşı'nın animasyonlu bir haritası. Kırmızı = Sakkavistler, Mavi = Sakkavist karşıtları. Bu harita, kuzey Afganistan'daki Basmacı Hareketi'ne karşı eş zamanlı olarak düzenlenen Sovyet müdahalesini göstermiyor.

Habibullāh Kalakāni, o sırada Host İsyanı'na karşı savaşan Afgan Kraliyet ordusundan firar ettikten sonra 1924'te hükümete karşı direnişe başladı.[7] Kalakani, bağcılık ve yakacak odun satışı gibi Kuhdamaniler arasında yaygın olan mesleklerin, onun sofrasına neredeyse hiç buğday ekmeği sağlayamayacağını düşündüğünden, kervanları ve yakındaki köyleri soyarak eşkıyalık hayatına başladı. Seyyid Hüseyin ve Malik Muhsin'in yanı sıra toplam 24 kişi grubuna katıldı. Üç yıl boyunca dağ mağaralarında yaşadılar, gündüzleri dışarı çıkıp hırsızlık yaparak, geceleri saklanarak ve her zaman hükümetin misillemesinden korkarak yaşadılar. Bir süre sonra Kalakani, çay satıcısı ve küçük bir hırsız olarak Peşaver'e kaçtı.[7]

Kasım 1928'de Celalabad'da bir Şinvari İsyanı meydana gelirken, Sakkavistler Cebel es-Sirac'ı kuşatarak Afganistan İç Savaşı'nı başlattılar. 17 Ocak'ta Kabil'i aldılar ve "Sakkavist dönemi" olarak bilinen dönemi başlattılar.[8] Ekim 1929'da, bir dizi yoğun savaş Kalakani'yi Kabil'e ve ardından Arg'a çekilmeye zorladı. 13 Ekim 1929'da Arg, Muhammed Nādir Han'a sadık güçler tarafından ele geçirildi ve Sakkavist dönemi sona erdi. Nadir'in saltanatı sırasında Sakkavistler, bir hafta içinde bastırılan Kuhistan İsyanı asında başka bir isyan girişiminde daha bulundular.[9] Son Sakkavist direniş noktası olan Herat, 1931'de Afgan hükümetinin eline geçti.[10]

Üyelik ve destek

Sakkavistler Afganistan'ın Tacik nüfusu arasında yaygın bir destek gördü.[11] Ocak 1929'da Kabil'e yapılan Sakkavist saldırısı, Emanullah'ın reformlarını tersine çevirmenin bir yolu olarak dini kurumlar tarafından desteklendi. Ancak Habibullāh Kalakāni "devletin başı olarak hizmet edecek kapasiteye sahip değildi" ve iktidara geldiğinde muhafazakar desteğini kaybetti.[2] 14 Nisan 1929'da Fayiz Muhammed, Sakkavistlerin sayısının 20.000 olarak tahmin etti.[12]

İdeoloji

Kalakani kendisini "İslam'ın savunucusu" olarak ilan etti[13] muhaliflerini kafir olmakla suçladı.[14] Sakkavistler ayrıca Müslüman muhafazakarlar arasında da bir miktar destek aldı.[2]

Uluslararası ilişkiler

Kabil'in kontrolünü ele geçirmesine rağmen, Afganistan'ın Sakkavist hükümeti herhangi bir diplomatik tanınma elde edemedi.[15] Bununla birlikte, Sakkavistler kendilerini Kuzey Afganistan'da faaliyet göstermelerine izin veren ve Afganistan'ın Basmacı'nın sınır baskınlarını sınırlamak zorunda bırakan Urtatagay Çatışması'nın sona ermesinin ardından Sovyetler Birliği ile imzaladığı "Tarafsızlık ve Saldırmazlık Paktı"nı iptal ederek Basmacı Hareketi'yle ittifak kurdular.[16]

İnsan hakları ihlali

Afganistan İç Savaşı sırasında Sakkavist birlikleri arasında tecavüz[17] ve yağma[18] olayları yaşandı. Buna örnek bir olay 28 Haziran 1929'da Sakkavistlerin Kalah-i Kerim'deki Hazara yerleşimine saldırarak taşınabilir her şeyi yağmalayıp çiftlik hayvanlarını kovduklarında meydana geldi.[18] 23 Temmuz 1929'da meydana gelen bir başka olayı çağdaş Afgan tarihçisi Fayiz Muhammed şöyle anlatmıştır:[19]

Bugün, Takana'da bir evi ve bir arsası olan Şii seyyid Ebu'l-Kâsım; un, taze ayran, biraz yağ ve öğlen kesip etini kavurduğu bir koyundan yapılmış somun ekmekler hazırladı. Aç ve susuz kalan Habibullah'a ve eşkıyalarına ikram etmek için yiyecekle yola çıktı. Seyyid, hırsızların liderine yaklaştığında, ona kim olduğu ve nereden geldiği soruldu. Tüm Şiilere yönelik vahşi, fanatik bir nefretle kör olmuş Calrizli bir Sünni Tacik, adamın bir Şii seyyid olduğunu ve bir gece önce Şah Nur'un oğlu Hazara'ya kalesinde sığınma vermiş bir partizan olduğunu söyledi. Bunu duyunca Habibullah öfkelendi. Getirdiği ekmek, et, yağ ve ayran için ona teşekkür etmesi gerektiği halde, düşünmeden tabancasıyla seyyide yedi el ateş etti. Habibullah daha sonra evinin yakılmasını ve eşyalarına el konulmasını emretti. İki karısını ve nişanlı kızını Kuhdamanilere teslim etti. Zorbanın küçük kardeşi Hamidullah, kaleyi yakmaya, seyyidin eşyalarını aramaya ve eşlerini ve çocuklarını ele geçirmeye katılmak için savaş alanından koşarak geldi. Sekiz aylık oğlunu annesinden kopararak, bebeği ayaklarından yakalayıp tüm gücüyle yere fırlatarak bebeği öldürdü. Calriz ve Takanah'ın Tacikleri seyyidin evinden her şeyi alıp götürdüler. Seyyidin mal varlığı oldukça iyi durumda olduğu için, her Tacik önemli miktarda para kazandı.

—Fayiz Muhammed

Kaynakça

  1. ^ Muḥammad, Fayz̤; Hazārah, Fayz̤ Muḥammad Kātib (1999). Kabul Under Siege: Fayz Muhammad's Account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. s. 114. ISBN 9781558761551. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  2. ^ a b c "Chapter 6: The Anarchy of Habibullah (Bacha-e-Saqao) from January 1929 to October 1929". Factors of underdevelopment in Afghanistan, 1919-2000. 2000. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  3. ^ Ali, Mohammed (1933). Progressive Afghanistan (İngilizce). Punjab Educational Electric Press. ss. 29. 
  4. ^ Muḥammad, Fayz̤; McChesney, R. D. (1999). Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. s. 265. ISBN 9781558761544. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  5. ^ Muḥammad, Fayz̤; McChesney, R. D. (1999). Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. ss. 246, 247. ISBN 9781558761544. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  6. ^ Muḥammad, Fayz̤; McChesney, R. D. (1999). Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. s. 36. ISBN 9781558761544. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  7. ^ a b c Kabul Under Siege: Fayz Muhammad's Account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. 1999. ss. 32, 33. ISBN 9781558761551. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  8. ^ a b Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. 1999. s. 81. ISBN 9781558761544. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  9. ^ Progressive Afghanistan (İngilizce). Punjab Educational Electric Press. 1933. ss. 179, 180. 
  10. ^ "MOḤAMMAD NĀDER SHAH – Encyclopaedia Iranica". www.iranicaonline.org. 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2019. The following year, his enthronement was legitimated by a Lōya jerga (9-20 September 1930), whilst the final strongholds of Saqawi resistance were repressed in Kohdāman in 1930 (Eṣlāḥ I/67-70, 1930), and in Herat in 1931. 
  11. ^ Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. 1999. s. 36. ISBN 9781558761544. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  12. ^ Kabul Under Siege: Fayz Muhammad's Account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. 1999. s. 163. ISBN 9781558761551. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  13. ^ Progressive Afghanistan (İngilizce). Punjab Educational Electric Press. 1933. ss. 29. 
  14. ^ Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. 1999. s. 265. ISBN 9781558761544. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  15. ^ Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. 1999. s. 236. ISBN 9781558761544. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  16. ^ Ritter (1990). "Revolt in the Mountains: Fuzail Maksum and the Occupation of Garm, Spring 1929". Journal of Contemporary History. 25 (4): 547-580. doi:10.1177/002200949002500408. ISSN 0022-0094. 
  17. ^ Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. 1999. s. 142. ISBN 9781558761544. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  18. ^ a b Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. 1999. s. 203. ISBN 9781558761544. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  19. ^ Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. 1999. ss. 246, 247. ISBN 9781558761544. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Afganistan</span> Batı, Orta ve Güney Asyanın birleştiği yerde bulunan devlet

Afganistan ya da resmî adıyla Afganistan İslam Emirliği, Orta Asya'nın güneyinde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Doğu ve güneyde Pakistan; batıda İran; kuzeyde Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan; kuzeydoğuda ise Çin ile komşudur. 652.000 km² yüz ölçümlü, kuzey ve güneydoğusunu düzlüklerin oluşturduğu dağlık bir ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Kâbil'dir. Yaklaşık 40 milyonluk nüfusunun çoğunluğunu Peştunlar, Tacikler, Hazaralar ve Özbekler oluşturur. Ülke, uluslararası alanda Afganistan İslam Cumhuriyeti olarak tanınmaktadır. ABD'nin Afganistan'dan çekilmesine akabinde gerçekleşen Taliban saldırıları ile 15 Ağustos 2021'de Taliban'ın başkent Kâbil'i ele geçirmesi sonucunda kurulmuş olup, yönetimin devri konusundaki tartışmalar ve görüşmeler devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Taliban</span> Afganistan merkezli İslamcı hareket

Taliban, Afganistan'da yönetimi elinde bulunduran Diyubendi İslamcı hareket ve askeri organizasyondur. Kendilerine Afganistan İslam Emirliği demekte olup ülke içinde bir savaş sürdürmüştür. İslam şeriatını yayma amacıyla Molla Muhammed Ömer tarafından 1994 yılında kurulan Taliban'ın 2016'dan beri lideri Mevlevi Hibetullah Ahundzade'dir. Grup; eroin gibi narkotiklerin ticaretinin yanı sıra haraç toplama, fidye ve alıkoyma gibi faaliyetlerle finanse edilmektedir. Ayrıca 2010'ların ortalarında, önceki hükûmetin yönetiminde yasadışı olan madencilik faaliyetlerinin kontrolünü ele geçirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Peştuca</span> dil

Peştuca ya da Afganca, Afganistan’da ve Pakistan’ın batı kesiminde yaşayan Peştunların konuştuğu dil. Hint-Avrupa dillerinin Hint-İran dilleri öbeğine bağlıdır. Kırk beş harfli bir alfabesi vardır. Bazı sesler Sanskritçede de bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Emanullah Han</span> Afganistan kralı ve emiri

Emanullah Han veya unvanıyla Gazi Emanullah Han, 1919'dan 1929'daki tahttan çekilişine kadar önce Emir, 1926'dan sonra da Kral olarak Afganistan'ın hükümdarıydı. Ağustos 1919'da Üçüncü İngiliz-Afgan Savaşı'nın sona ermesinin ardından, Afganistan bağımsızlığını ilan etti. Birleşik Krallık'ın etkisinden uzak ve bağımsız bir dış politika izlemek için korunan devlet statüsünden feragat etti.

<span class="mw-page-title-main">Hindukuş Dağları</span>

Hindukuş Dağları, Asya'da Afganistan'ın merkezi ile Pakistan'ın kuzeyi boyunca uzanan 800 km'lik dağ sırası.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan İslam Cumhuriyeti</span> Afganistanda hüküm sürmüş eski bir devlet

Afganistan İslam Cumhuriyeti, Afganistan Savaşı sırasında 2004-2021 yılları arasında Afganistan'da var olan bir İslam cumhuriyetiydi. 2001'de ABD'nin Afganistan'ı işgal etmesinin ardından Taliban liderliğindeki Afganistan İslam Emirliği'nin ele geçirilmesi sonrası 2004 yılında kuruldu. 15 Ağustos 2021'de ülkenin büyük bölümünün kontrolü Afganistan İslam Emirliği'ne geçti. Afganistan'ın uluslararası olarak tanınan tek meşru devleti olduğu iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Zahir Şah</span> Afganistan Kralı (1914-2007)

Muhammed Zahir Şah, 8 Kasım 1933'ten 17 Temmuz 1973'te tahttan indirilene kadar hüküm süren son Afganistan Kralıydı. 40 yıl boyunca görev yapan Zahir, 18. yüzyılda Durrani İmparatorluğu'nun kuruluşundan bu yana Afganistan'da en uzun süre görev yapan hükümdardı.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed</span> İslamın kurucu peygamberi (570–632)

Muhammed, dünyanın en kalabalık ikinci dini olan İslam'ın kurucusu ve merkezî figürü olan dinî, askerî ve siyasi Arap liderdir. Arap Yarımadası'nın tamamını ele geçirerek Müslüman hâkimiyetini tek bir yönetim altında birleştirmiş ve böylece İslam'ın kutsal kitabı Kur'an'ın yanı sıra, öğretileri ile uygulamalarını güvence altına alarak İslami dinî inancın temelini oluşturmuştur. Müslümanlar tarafından Âdem, İbrahim, Musa, İsa ve diğer peygamberlerin daha sonradan tahrif edilmiş tek tanrılı dinlerini onaran ve tamamlayan kişi ve Allah'ın insanlara gönderdiği son peygamber olduğuna inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Krallığı</span> 1926-1973 yılları arasında Orta Asyada bir monarşi

Afganistan Krallığı, Güney ve Orta Asya'da 1926'da Afganistan Emirliği'nin halefi olarak kurulan bir anayasal monarşiydi. Tahta çıktıktan yedi yıl sonra ilk kralı Emanullah Han tarafından emirliğin krallığa dönüşümü ilan edildi. Monarşi, 1973 Afganistan Darbesi'yle birlikte sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">İnâyetullah Han</span>

Inayatullah Khan Seraj, 14 Ocak 1929 - 17 Ocak 1929 tarihleri arası Afganistan Kralıdır. Eski Afgan Kralı Habibullah Han'ın oğlu olan İnayatullah'ın kısa saltanatı, tahttan indirilmesi ile sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Savaşı (1978-günümüz)</span>

Afganistan Savaşı, Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin 27-28 Nisan 1978'de gerçekleştirdiği Sevr Devrimi ile Afganistan Cumhuriyeti'nin yıkılıp Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulması sonrasında, kurulan hükûmete karşı olan kesimin ayaklanmasıyla başlayan ve devam eden iç savaş. Savaşın evreleri şunlardır:

<span class="mw-page-title-main">Habibullah Han</span>

Habibullah Han (1872-1919), 1901-1919 arasında hüküm süren Afganistan emiridir.

Bu madde, 1709'da ilk Afgan devleti olan Hotak İmparatorluğu'nun kuruluşundan bu yana Afganistan devlet başkanlarını listeler.

<span class="mw-page-title-main">Anarşist komünler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu sayfa, anarşist felsefe ve ilkelere göre işleyen anarşistler tarafından kurulmuş herhangi bir toplumu, komünü veya onun bir bölümünü temsil eden anarşist toplulukların bir listesidir. Anarşistler, 19. yüzyıldan beri çok sayıda komün yarattılar ve buna dahil oldular. Bir topluluğun; bölgesel anarşist hareketleri, karşı-ekonomiyi ve karşı-kültürleri desteklemek için felsefi olarak anarşist çizgiler boyunca örgütlendiği sayısız örnek vardır. Ayrıca, Ukrayna'daki Mahnovşçina, İspanya'daki Devrimci Katalonya ve Mançurya'daki Shinmin özerk bölgesi de dahil olmak üzere, açıkça anarşist devrimlerden kaynaklanan anarşist komün denemeleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan İç Savaşı (1928-1929)</span> 1928-1929a arası Afganistandaki askerî çatışma

Afganistan İç Savaşı, 14 Kasım 1928'den 13 Ekim 1929'a kadar süren savaştı. Habibullāh Kalakāni komutasındaki Sakkavist (Sakāwīhā) kuvvetleri, Afganistan Krallığı'ndaki çeşitli muhalif kabilelere ve rakip hükümdarlara karşı savaştı, bunlar arasında Muhammed Nadir Han sonunda baskın bir rol elde etti. 17 Ocak 1929'da Kabil'in ele geçirilmesi ve Emanullah Han'ın yenilmesi veya 3 Haziran'da Kandehar'ın ele geçirilmesi gibi erken başarılara rağmen, Sakkavistler sonunda 13 Ekim 1929'da Nadir Han liderliğindeki Sakkavist karşıtı güçler tarafından yönetimden indirildi ve Nadir'in 3 Kasım 1933'teki suikastine kadar hüküm süren Afganistan Kralı olarak yükselişine yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Emirliği (1929)</span> Orta Asyada tanınmayan eski bir devlet

Afganistan Emirliği, Ocak 1929'dan Ekim 1929'a kadar varlığını sürdüren ve Sakkavistler tarafından yönetilen tanınmayan bir devletti. Habibullāh Kalakāni 18 Ocak 1929'da devletin ilk ve tek emiri oldu. 13 Ekim 1929'da Kalakani'nin düşmesinden sonra Emirlik sona erdi.

Afganistan İslam Emirliği Dışişleri Bakanlığı Afganistan'ın dış ilişkilerini yönetmekten sorumlu kabine bakanlığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zenc İsyanı</span>

Zenc İsyanı, Abbâsîlere karşı 869'dan 883'e kadar devam etmiş bir isyandır. Günümüzde Irak'ın güneyinde yer alan Basra kenti yakınlarında başlamış ve Ali ibn Muhammed tarafından yönetilmiş ayaklanma, Zenc adı verilen; Doğu Afrika kıyılarında yakalanarak bölgedeki bataklıkları kurutmak için Orta Doğu'ya nakledilmiş ve Bantu dilleri konuşan köle bireylerce sürdürülmüştür. İsyan, ilerleyen zamanlarda halifeliğin çeşitli bölgelerine yayılarak hem Afrikalılar hem de Araplar dahil olmak üzere köleleri ve özgür insanları kapsayacak şekilde büyümüş ve mağlup edilene kadar on binlerce kişinin ölümüyle sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan'daki Türkler</span>

Afganistan'daki Türkler, günümüz Afganistan'ında yaşayan Türk halkıdır. Başlıca etnik kökenler Afganistan Kızılbaşları, Özbekler, Kırgızlar, Türkmenler ve Hazaralardır. Kızılbaşlar, Afganistan'daki Afşar ve Dürrani yönetimi sırasında yüksek devlet işlerinde çalıştıkları için Afganistan'a geldiler. Ama aynı zamanda, özellikle Timur Şah Dürrani Peştun aşiretlerine bağımlılıktan kurtulmak istediğinde ordunun bir bölümünü Kızılbaşlardan oluşturdu ve ordusunu 12.000 Kızılbaş askeri kadar genişletti. 12.000 Kızılbaş askeri tarafından. Zaman Şah Dürrani'nin süvarileri, çoğunluğu Kızılbaş olan 100.000 kişiden oluşuyordu. Bugün Kabil, Mezar-ı Şerif ve Kandehar gibi büyük şehirlerde yaşıyorlar. Şu anda dil olarak çoğunlukla Farsça konuşuyorlar, ancak bazı bölgelerde Kandehar'da olduğu gibi Peştuca da konuşuyorlar. Orta Asya'daki etnik muadilleriyle aynı dili konuşuyorlar. Buna ek olarak Kırgızlar Afganistan'ın Vahan Koridoru'na yerleştiler ve orada gerçekten tecrit edildiler. Onların sayısı 2003'te 1130'du, tümü Kuzeydoğu Afganistan'ın Bedahşan Vilayeti'ndeki Doğu Vahan Bölgesi'nde yaşıyordu. Hâlâ göçebe bir hayat sürdürüyorlar ve bir han veya tegin tarafından yönetiliyorlar. Kuzey Afganistan'da Türkiye ile Özbek halkı arasında bazı ekonomik bağlar var ve ülkenin doğusunda, Vardak'ta Türk polis eğitmenleri var.

Millet-i Ermeniyân, Ermeni Apostolik Kilisesi'nin Osmanlı milletidir. Başlangıçta sadece Osmanlı Ermenilerini değil, Kıptî Ortodoks Kilisesi, Keldani Katolik Kilisesi, Etiyopya Ortodoks Tevhîdî Kilisesi ve Süryani Ortodoks Kilisesi de dahil olmak üzere diğer Hristiyan kiliselerinin üyelerini de içeriyordu, ancak bu grupların çoğu on dokuzuncu yüzyılda kendi milletlerini elde ettiler. II. Mehmed, Ortodoksluk konusunda aralarındaki anlaşmazlıklar nedeniyle onları Rum Ortodokslarından ayırmıştır. Milletin mensupları, meseleleri özerk bir şekilde ele almakla kalmayıp, İslam mahkemelerine dava açacak yasal statüye de sahiptiler. Ermeni milletinin, olması gereken birçok insan üzerinde otorite sahibi olma yeteneği yoktu ve Anadolu'dan bu kadar uzak olan İstanbul'da Ermeni patriğinin gerçek bir yetkisi yoktu.