İçeriğe atla

Sakallı akbaba

Gypaetus barbatus
Korunma durumu

Neredeyse tehdit altında (IUCN 3.1)[1]
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Aves
Takım:Accipitriformes
Familya:Accipitridae
Cins:Gypaetus
Storr, 1784
Tür: G. barbatus
İkili adlandırma
Gypaetus barbatus
(Linnaeus, 1758)

Sakallı Akbaba (Gypaetus barbatus) Gypaetus cinsine bağlı bir kuş türüdür.[2] Karakuş, kuzu kuşu, Nuri kuşu olarak da bilinir. Cins, Eski Dünya akbabalarındandır.

Özellikler

Diğer türlerden farklı olarak, kel değildir. Oldukça büyük kuşlardır ve 95–125 cm boyunda, 235–280 cm kanat açıklığındadırlar. Ağırlıkları 5 ila 7 kg arasındadır.

Yetişkinler, kabarık baş ve boyunludur; başta, siyah bir bıyık bulunur. Kuyruk ve kanatlar gridir. Genç bireyler tamamen koyu renktir, ergin tüylerine kavuşması yaklaşık 5 yıl alır.

Dağılım ve habitat

Yuvaları dik uçurum kenarlarında bulunur, yuvaya 1 ila 2 yumurta bırakıp, kuluçkaya yatarlar. Yumurtalar bahar başlangıcında çatlar.

Yaşam ortamları dağların 500 ila 4.000 metreleri arasındadır. Aralık ile Şubat ortalarında ürer, yuvalarına 53 ila 58 gün arasında çatlayan 1 ya da 2 yumurta bırakırlar. Yumurtaların çatlamasından 106 - 130 gün sonra yavrular uçma denemeleri yapmaya başlar.

Kuzu kuşu efsanesi

Kuzu Kuşu veya Kuzu Kuzu Kuşu; Balıkesir'in Bigadiç ilçesinin ormanlarında yaşadığına inanılan bir kuştur. Bu kuşu Bigadiç'in köylerindeki çoğu insan bilmektedir. Aslında Kuzu Kuşu'nun Gypaetus barbatus ile yanı cins olduğu düşünülmektedir.[]

Kuşun hikâyesi şöyledir: Bir gün bir adam çobanın birini, kuzularına bakması için tutar. Çoban bu kuzulara bakarken bir gün dalgınlığına gelir ve kuzuları kaybeder. Kuzuları veren adamdan korkan çoban o gün Allah'a "Allah'ım beni kuş yap da buradan uçup gideyim." der. Gerçekten de kuş olup uçar ve hâlâ o yıllardan beri kuş çobanın "Kuzu Kuzu" diye seslenerek kuzularını aradığı varsayılmaktadır. Bigadiç'in ormanlarında sesinin duyulduğu iddia edilir.[]

Galeri

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ BirdLife International (2017). "Gypaetus barbatus". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 2017: e.T22695174A118590506. doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T22695174A118590506.enÖzgürce erişilebilir. Erişim tarihi: 19 Kasım 2021. 
  2. ^ "GBIF". 18 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Muhabbet kuşu</span> Avustralyaya özgü küçük papağan türü

Muhabbet kuşu, papağan türleri içerisinde yer alan, evcil bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Mavi alakarga</span>

Mavi alakarga, kargagiller (Corvidae) familyasından genelde Kuzey Amerika'da bulunan bir alakarga türü.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa saksağanı</span>

Avrupa saksağanı, kargagiller (Corvidae) familyasından tarlalar, orman kenarları, parklar ve banliyölerde yaygın görülen bir kuş türü. Avrupa'da boydan boya, daha çok Asya'da ve Kuzeybatı Afrika'da üreyen yerleşik bir kuştur.

<span class="mw-page-title-main">Akbaba</span>

Akbaba, Yeni dünya akbabaları (Cathartidae) familyasını ve atmacagiller (Accipitridae) familyasına ait Eski Dünya akbabaları (Aegypiinae) alt familyasını oluşturan leş yiyici kuşların ortak ismidir. Akbaba terimi belirli bir taksonomik grubu karşılamaz. Günümüzde 16'sı Eski Dünya'ya ve 7'si Yeni Dünya'ya ait 23 akbaba türü bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kral akbaba</span> Orta ve Güney Amerikada bulanan iri kuş türü

Kral akbaba, Güney Amerika'da Yeni Dünya akbabaları (Cathartidae) familyasına ait, görkemli renkleri olan bir kuş türüdür. Kral akbaba, cinsinin tek türü olup, leş başında diğer akbabalara karşı baskın olmasından ismini bu şekilde almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hindi akbabası</span>

Hindi akbabası, Yeni Dünya akbabaları familyasının Amerika'da en yaygın türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Eski Dünya akbabaları</span> Atmacagillerin alt familyası

Eski Dünya akbabaları (Aegypiinae), atmacagiller (Accipitridae) familyasının bir alt familyasıdır ve gündüz yırtıcıları (Falconiformes) takımına aittir. Yeni bulgular ışığında, daha çok leyleklerle (Ciconiidae) akraba olan ve leyleksiler (Ciconiiformes) ile ilişkilendirililen Yeni Dünya akbabaları (Cathartidae) ile bu bağlamda ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Mavi baştankara</span> Kuş cinsi

Mavi baştankara, baştankaragiller (Paridae) familyasından mavi-sarı renkli küçük bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Ötücü kuğu</span> kuş türü

Ötücü kuğu, ördekgiller (Anatidae) familyasına ait ötücü bir kuğu türü.

<span class="mw-page-title-main">Kara akbaba</span>

Kara akbaba, atmacagiller (Accipitridae) familyasından orta büyüklükte bir akbaba türü. Eski Dünya akbabalarındandır ve Yeni Dünya akbabaları ile akraba değildir.

<span class="mw-page-title-main">Küçük kaya kırlangıcı</span> bir kırlangıç türü

Küçük kaya kırlangıcı, kırlangıçgiller (Hirundinidae) familyasından bir kırlangıç türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl kuyruklu şahin</span> Şahin Türü

Kızıl kuyruklu şahin, atmacagiller (Accipitridae) familyasından Kuzey Amerika'da yaygın yırtıcı kuş türü. Batı Alaska'dan kuzey Kanada'ya, güneyde Panama'ya ve Karayipler'e kadar Kuzey Amerika'nın büyük bölümünde ürer ve bu bölgede en yaygın Buteo türlerinden biridir. Kızıl kuyruklu şahin yaşadığı bölgede tüm biyomlara uyum sağlayabilir. Görünüşleri ve yaşadıkları yerler ile birbirlerinden ayrılan on dört alt türü kabul edilmiştir. Boyları 45–65 cm, kanat açıklıkları 110–145 cm ve ağırlıkları 690-1600 gram arasında değişir. Bu boyutlarıyla, Kuzey Amerika'da yaşayan Buteo cinsi kuşların en büyük üyelerinden biridir. Eşeysel dimorfizm gösteren kızıl kuyruklu şahinin dişileri erkeklerinden daha büyüktür.

<i>Selasphorus sasin</i> sinek kuşu türü

Selasphorus sasin, sinek kuşugiller familyasından küçük bir sinek kuşu türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hamerkop</span> Kuş türü

Hamerkop ya da çekiç başlı, çekiç başlı leylek, leyleğe benzeyen orta büyüklükte suda gezerek avlanan bir kuş türüdür. Uzun gagası ve kafasının arkasındaki sorguç şeklindeki tüyleri çekice benzediğinden dolayı bu adla anılır. Afrika'da Madagaskar'dan Arabistan'a kadar olan bölgede haliçler, göl ve akarsu kıyıları, kayalık sahiller gibi çeşitli su havzalarında yaşar. Göçmen olmayan ancak mevsimsel olarak yerel yer değişikliğinde bulunan hamerkop yöresel olarak Afrika ve Madagaskar'da yüksek popülasyona sahiptir ve korunma durumu asgari endişe altında türler arasındadır. Boyu ortalama 56 cm, ağırlığı ise ortalama 470 g'dır. Monotipik Scopidae familyasının monotipik Scopus cinsinde sınıflandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika ak pelikanı</span>

Amerika ak pelikanı, pelikangiller (Pelecanidae) familyasından çok büyük bir su kuşu türüdür. Üreme dönemini Kuzey Amerika'nın iç su havzalarında geçirir, kışları güneye ve kıyılara Orta ve Güney Amerika'ya kadar göç eder.

<i>Phimosus infuscatus</i> Kuş

Phimosus infuscatus Threskiornithidae familyasında yer alan monotipik kuş cinsi Phimosus içinde sınıflandırılan tek kuş türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kuluçka paraziti</span>

Kuluçka paraziti ya da kuluçka asalağı organizmalar, kuşlar, balıklar ve böcekler arasında bulunan ve üremek için kendi türlerinin ya da başka türlerin yuvalarına yumurtalarını bırakarak ve yavrularını konak organizmalara besleterek büyütme stratejisi olan ve bir çeşit kleptoparazitizm sayılabilecek kuluçka parazitliğini seçmiş olan organizmalardır. Bu sayede parazit ebeveyn yuva yapmak ve yavruları büyütmek gibi işlere vakit ayırmadan zamanlarını daha fazla besin aramak ve yavrulamak için kullanabilmektedir. Ayrıca yumurtaları birkaç yuvaya birden dağıtarak rakunlar gibi tehditler tarafından yumurtaların yok edilmesi riskini de en aza indirebilmektedirler. Bu davranış şekli konak tür için zarar verici olduğundan genellikle parazit ve konak tür arasında bir evrimsel silahlanma yarışına neden olur.

Köytendağ Tabiatı Koruma Alanı ya da eski ismiyle Kugitangs Doğa Koruma Alanı, Türkmenistan'ın Lebap ilinin doğusunda, Köytendağ Sıradağları'nda yer alan bir doğa koruma alanıdır. 1986 yılında kurulmuş ve 271,4 km2 alan kaplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Oviraptorosauria</span> maniraptoran dinozor kladı

Oviraptorosaurlar, Asya ve Kuzey Amerika'nın Kretase döneminden bilinen tüylü, maniraptoran dinozor grubudur. Kısa, gagalı ve papağan benzeri kafatasları ile ayırt edilirler. Boyutları hindi büyüklüğündeki Caudipteryx'ten 8 metre uzunluğunda ve 1,4 ton ağırlığında Gigantoraptor'a kadar değişiyordu. Grup kuşların atalarıyla yakın akrabadır ve pek çok kuş benzeri özelliğe sahiptir. Maryanska vd. (2002) ve Osmólska vd. (2004), ilkel uçamayan kuşları temsil edebileceğini öne sürmüştür. En eksiksiz oviraptorosaur örnekleri Asya'da bulunmuştur. Kuzey Amerika'daki oviraptorosaur fosilleri seyrektir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika kara akbabası</span>

Amerika kara akbabası, ABD'nin kuzeydoğusundan Güney Amerika'da Peru, Şili'nin orta bölgesi ile Uruguay'a kadar olan alanda yaşayan Yeni Dünya akbabaları familyasından bir kuş türüdür. Yaygın ve sık rastlanan bir tür olsa da Kanada'dan Ateş Toprakları'nın güneyine kadar olan alanda üreyen hindi akbabasından görece daha dar bir alanda yaşar. Cathartidae familyasındaki Coragyps cinsinin yaşayan tek üyesidir. Adının ve görünüşünün benzemesine rağmen bu türün, içinde kartallar, atmacalar, çaylaklar ve tuygunları da barındıran Accipitridae familyasında yer alan bir Eski Dünya akbabası olan kara akbaba ile bir akrabalığı yoktur. Seyrek ormanlar ve çalılıklar içeren görece açık alanlarda yaşar. Kanat açıklığı 1,5 m.'ye ulaşan Amerika kara akbabası büyük bir kuş olsa da görece küçük bir akbaba türüdür. Tüy örtüsü kara, tüysüz başı ve boynu grimsi siyahtır. Gagası kısa ve kanca şeklindedir.