İçeriğe atla

Sakız koyunu

Sakız koyunu

Sakız koyunu, kökenleri belli olmayan bir yerli koyun türüdür. Yarı yağlı kuyruklu bir cins olarak sınıflandırılır. Sakız koyunu esas olarak süt üretimi için yetiştirilmektedir.[1] Bu cinsin Kıvırcık ile Dağlıç cinslerinin çiftleşmesi sonucunda ortaya çıktığı yönünde iddialar olmasına rağmen, Yunanistan'ın Sakız adasında ortaya çıktığı yaygın olarak kabul edilmektedir.[2] Türkiye'de çeşme koyunu olarak da anılır. Bu isim İzmir’in Çeşme ilçesinde koyunların yetiştirilmesinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca Çeşme Belediyesi’nin düzenlediği Ovacık Tarım ve Sakız Koyunu Şenliği[3], Türkiye’de sakız koyunu yetiştiriciliğinin önemini vurgulayan temalardan biridir. Şenlikte veteriner ve yetiştiricilerden oluşan jüri üyeleri, ırkının özelliklerini en iyi taşıyan sakız koyunu, koçu, dişi toklu ve erkek toklu olmak üzere koyunları çeşitleri kategorilerde ayırarak koyunları ödüllendirmektedir.[4]

Özellikleri

Bu cinsin tipik olarak kulaklarında, burun, gövde, bacaklar ve göz çevresinde siyah lekeler vardır. Kahverengi lekeler de gözlenmiştir. Olgun koyunlar 105 ile 155 lb (48 ile 70 kg) ve olgun koçlar 145 ile 200 lb (66 ile 91 kg) ağırlığındadır.[1] Her iki cinsiyet de boynuzludur; ancak dişi koyunlar boynuzsuz olabilir. Erkeklerin boynuzları büyük bir spirale sahiptir. Eğer dişi koyunların boynuzları varsa, bir topuz gibi küçüktürler.[2]

Koyunlar, yılda 1,5 ile 2,3 arasındaki kuzulama oranıyla ortalama her yıl 2 yavru doğurabilirler. Doğumda ortalama ağırlık 8,0 ile 8,5 lbdir (3,6 ile 3,9 kg). 45 günlükken ortalama ağırlıkları 32,5 ile 35,0 lbdir (14,7 ile 15,9 kg). Koyunlar laktasyon başına 265 ile 600 lb (120 ile 272 kg) süt üretebilirler.[1] Ortalama laktasyon süresi 210 gündür. Süt, Feta, Batzos, Manouri gibi birçok peynir çeşidi üretmek için kullanılır.[2] Kaydedilen en yüksek süt üretimi 220 günlük emzirme döneminde 777 litredir.[5]

Yün çapı 27 ile 35 mikrometredir ve iplik sayısı 44-56'dır. Lif uzunluğu 8,0 ile 13,0 cmdir (3,1 ile 5,1 inç). Bir ham polar yaklaşık 2,6 ile 5,5 lbdir (1,2 ile 2,5 kg). Polar kalitesi bakımından hayvanlar arasında önemli farklılıklar vardır. Bununla birlikte, bir hayvanın yapağı kalitesi tipik olarak tutarlıdır.[1]

Sakız koyununun dünya nüfusu 1983'ten 2007'ye kadar 16.000'den 51.860'a yükselmiştir.[2]

Sakız koyunu çiftlikleri

Son zamanlarda yapılan bir araştırmada, Yunanistan'daki Sakız koyununun yoğun olarak yetiştirildiği entansif tarımdaki çiftlik koşulları ve üretim yöntemleri, Yunanistan'da hala baskın olan daha geleneksel sistemlere kıyasla önemli bir yapısal ve yönetsel gelişme göstermektedir.[6] Ankete göre, ortalama sürü mevcudu 314 koyun (16 koç, 210 koyun ve 88 kuzu koyun) ve koyun başına ortalama süt verimi 276,6 ± 55,6 kg/laktasyon olmuştur (laktasyon 210 gün için ayarlanmıştır). Ayrıca üçüzler, ikizler ve tek kuzular için ortalama üretkenlik 2,1±0,3 ve kuzuların ortalama doğum ağırlıkları sırasıyla 3.5, 3.9 ve 4.6 idi. Kuzuların 6-8 hafta boyunca yetiştirilmesi, 7 aylık bir koyunun sağım periyodunun takip ettiği yaygın uygulamaydı.

Bu gerçeğe dayanarak, Yunanistan'da entansif Sakız koyunu tarımı yapan mandıra çiftliklerinin tipolojisini üretmek amacıyla bir çalışma yapılmıştır. Bu çalışmadan dört küme tanınmıştır:

1. Küme: Yeni kurulan, yoğun, iyi donanımlı uzman çiftlikler

2. Küme: Dengeli koyun ve yem/ürün üretimine sahip köklü çiftlikler

3. Küme : 2. kümeye doğru gelişme eğilimi gösteren koyun yetiştiriciliğinden daha çok ekilebilir ürünlere odaklanan küçük sürü çiftlikleri

4. Küme : Düşük/orta girdili Sakız koyunu yetiştiriciliğinin oldukça geleneksel bir biçimini temsil eden ve yem/mahsul üretimine odaklanmamayı seçen çiftlikler

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Chios". Oklahoma State University, Dept. of Animal Science. 24 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2009. 
  2. ^ a b c d "Chios/Greece". Domestic Animal Diversity Information Service. 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2009. 
  3. ^ "Ovacık Tarım Ve Sakız Koyunu Festivali 2024". festivall.com.tr. 20 Temmuz 2014. 1 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2024. 
  4. ^ "Sakız Koyunları Podyuma Çıktı". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 4 Ekim 2015. 1 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2024. 
  5. ^ "Chiosheep". chiosheep.gr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2014. 
  6. ^ Gelasakis A.I. et al. 2010. Farm conditions and production methods in Chios sheep flocks. Journal of the Hellenic Veterinary Medical Society, 61(2):111-119

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tarım</span> bitki ve hayvan evcilleştirme bilimi.

Tarım veya ziraat, bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretilmesi, bunların kalite ve verimlerinin yükseltilmesi, bu ürünlerin uygun koşullarda muhafazası, işlenip değerlendirilmesi ve pazarlanmasını ele alan bilim dalıdır. Diğer bir ifade ile insan besini olabilecek ve ekonomik değeri olan her türlü bitkisel-Hayvansal ürünün bakım, besleme, yetiştirme, koruma ve mekanizasyon faaliyetlerinin tamamı ile durgun sularda veya özel alanlarda yapılan balıkçılık faaliyetlerinin tümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Iğdır (il)</span> Türkiyenin Doğu Anadolu Bölgesinde bir il

Iğdır, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde Erzurum - Kars Bölümü'nde ve Türkiye'nin en doğusunda yer alan bir ildir.

<span class="mw-page-title-main">Keçi</span> evcilleştirilmiş çift toynaklı memeli türü/alt türü

Keçi ya da evcil keçi, boynuzlugiller (Bovidae) familyasının Caprinae alt familyasından Capra aegagrus hircus alt türünü oluşturan çift toynaklılara verilen ad. Evcil keçiler, Doğu Avrupa ve Orta Doğu'da yaşayan yaban keçisinden evcilleştirilmiş olup, insanlar tarafından ilk evcilleştirilen hayvanlardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Peynir</span> Bir süt ürünü

Peynir, süt proteini kazeinin pıhtılaştırılmasıyla çeşitli tat, doku ve formlarda üretilen bir süt ürünüdür. Genellikle inek, manda, keçi veya koyun sütünden elde edilen proteinler ve yağdan oluşur. Üretim sırasında süt genellikle asitlendirilir ve kazeinin pıhtılaşmasını sağlamak için peynir mayası enzimleri veya benzer aktiviteye sahip bakteriyel enzimler eklenir. Katı lorlar, daha sonra sıvı peynir altı suyundan ayrılır ve preslenerek bitmiş peynir haline getirilir. Bazı peynirlerin kabuğunda, dış katmanında veya tamamında aromatik küfler bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kangal koyunu</span>

Kangal koyunu, kangal köpeği kadar tanınmasa da yetiştiricileri ve besleyicileri tarafından bilinen ve tercih edilen bir Akkaraman ırkı koyun tipidir.

<span class="mw-page-title-main">Kutup ayısı</span> Kuzey kutup dairesinde yaşayan ayı türü

Kutup ayısı aynı zamanda beyaz ayı ya da deniz ayısı, ayıgiller (Ursidae) familyasından soğuk kuzey kutup bölgesinin karlı sahillerinde ve buzullar üzerinde yaşayan ayı türüdür. Yaşamakta olan en büyük kara etoburudur ve bulunduğu ortamdaki süper yırtıcıdır. Yaşadığı çevreye çok iyi uyum sağlamıştır. Kalın kürkü onu soğuktan korur, beyaz görünümü avlarından saklar. Kutup ayısı hem karada, hem denizde, hem buzda, hem de su içinde zorlanmadan avlanır.

<span class="mw-page-title-main">Koyun</span>

Koyun (Ovis), keçiler ile birlikte Caprinae alt familyası içerisinde yer alan bir memeli cinsi. Cinsin coğrafi olarak ve nüfusça en yaygın türü Evcil koyun olmaktadır, ancak pek çok yabani tür de Ovis cinsine aittir.

<span class="mw-page-title-main">Kurt</span> Avrasya ve Kuzey Amerikaya özgü memeli

Kurt veya bozkurt, Avrasya ve Kuzey Amerika'ya özgü ve Canis cinsinden iri bir memelidir. Otuzdan fazla Canis lupus alt türü tanınmakta ve bozkurt denildiğinde günlük konuşma dilinde evcilleştirilmemiş ve yabani alt türler anlaşılmaktadır. Ortalama ağırlığı erkeklerde 40 kg, dişilerde de 37 kg olan kurtlar, köpekgiller (Canidae) familyasının yaşayan en iri üyeleridir. Boyları 105 ila 160 cm arasında değişirken omuz yükseklikleri de 80 ila 85 cm arasındadır. Kurtlar diğer Canis türlerinden daha az sivri kulakları ve ağız ile burunlarıyla olduğu kadar daha uzun kuyrukları ve daha kısa gövdeleri ile de ayırt edilir. Yine de kır kurdu ile altın çakal gibi daha küçük Canis türleri ile yakın akraba oldukları için birlikte üreyerek doğurgan melezler ortaya çıkarabilir. Kurdun çizgili kürkleri genellikle beyaz, kahverengi, gri ve siyah alacalıdır ancak Arktik bölgelerde yaşayan alt türleri hemen hemen tamamen beyaz kürklü olabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Karayaka</span>

Karayaka, Türkiye'den yerli koyun ırkıdır. Et ve süt üreten çift amaçlı bir cinsdir. Yün halılarda kullanılır. Karayaka uzun, ince kuyruklu bir cins olarak sınıflandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tek delikliler</span> Memeli takımı

Tek delikliler, memeliler sınıfına ait bir takım. İlkel memeliler alt sınıfının varlığını sürdürmeyi başarmış tek temsilcileridirler. Diğer memeliler ile aralarındaki en mühim fark, diğerleri gibi canlı yavru doğurmayıp yumurtlamalarıdır. Tek deliklilerin adı cinsel organları, idrar yolu ve bağırsakları tek bir delikte birleşmelerinden kaynaklanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yoğurt</span> Sütün bakteriyel fermantasyonu ile elde edilen besin

Yoğurt, besin değeri yüksek, laktik asit fermantasyonu sonucunda elde edilen ve canlı laktik asit bakterileri içeren fermente bir süt ürünüdür. Lactobacillus bulgaricus ve streptococcus thermophilus sütten yoğurt yapmak için kullanılan birkaç bakteri türünden biridir. Ek olarak, diğer lactobacillus ve bifidobakteriler bazen yoğurdun kültürü sırasında veya sonrasında eklenir. Yoğurt katı veya sıvı (içme) kıvamında, şekerli, ekşi tatlarında, meyveli, sebzeli, çikolatalı, vanilyalı ve başka tatlarda mevcuttur. Bunun dışında da yoğurdun çeşitleri bulunmaktadır. Örneğin; süzme yoğurt yaygın olarak meze yapımında kullanılmaktadır. Yoğurt ile yapılan pek çok yemek ve içecek türü vardır, ayran, cacık ve keş bunlardan bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ovis aries</span> Çift toynaklı geviş getiren bir memeli

Ovis aries, Ovis cinsine bağlı bir memeli türüdür. Kuzey Amerika, Avrupa, Asya ve özellikle Afrika'da yayılmışlardır. Güney Amerika'ya ve Avustralya'ya insan eliyle ulaşmışlardır. Farklı biyotoplarda, özellikle steplerde, dağlık kesimlerde, az da olsa ormanlarda bulunurlar. Bitkisel besinlerle beslenirler, sürü oluşturma eğilimleri çok yüksektir.

<span class="mw-page-title-main">Misk sığırı</span> Boynuzlugillerden Arktik bölgede yaşayan memeli türü

Misk sığırı veya misk öküzü boynuzlugiller familyasından Arktik bölgede yaşayan bir memeli türüdür. Kalın derisi ve adının geldiği, erkeklerin yaydığı güçlü kokusu ile tanınır. Bu misk kokusu üreme döneminde dişileri çekmek için kullanılır. Misk öküzleri asıl olarak Kuzey Amerika'nın Arktik bölgelerinde ve Grönland'da yaşar. İsveç, Sibirya ve Norveç'e de küçük popülasyonlar yerleştirilmiştir.

Dağlıç, Türkiye'de, Anadolu'nun batı bölgelerinde bulunan bir koyun türüdür. Hem et hem de süt ürünleri imalatı için kullanılan koyun, aslında halı yününe sahip bir türdür. Bu tür koyunların genellikle kafalarında ve bacaklarında siyah benekler bulunur ve de çoğunlukla evcil koyunların boynuzları varken, dişilerinin yoktur. Bu tür bazıları tarafından, Sakız Adası ve Kamakuyruk türlerinin atası olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Tatar mutfağı</span> Tatarlara özgü yemek kültürü

Tatar mutfağı, başta Rusya içindeki Tataristan olmak üzere farklı ülkelerde ve coğrafi bölgelerde yaşamakta olan Tatarların yemek kültürüdür.

<span class="mw-page-title-main">Yakut sığırı</span>

Yakutçada "Саха ынаҕа" tâbir edilen Yakut sığırları Kuzey Kutup Dairesinin kuzeyinde, Sibirya'nın doğusunda ve Yakutistan'da yetiştirilen bir sığır cinsidir. Aşırı düşük sıcaklıklara karşı dayanıklılığı ile bilinir.

<i>Galileo</i> (uzay aracı) Jüpiter gezegenini ve uydularını inceleyen NASA uzay aracı

Galileo uzay aracı veya Galileo projesi, Jüpiter gezegeni ve uydularının yanı sıra Gaspra ve Ida asteroitlerini de inceleyen bir Amerikan robotik uzay sondasıdır. İtalyan astronom Galileo Galilei'den adını alan sonda, bir adet yörünge aracı ve bir adet giriş sondasından meydana gelmektedir. Uzay Mekiği Atlantis tarafından 18 Ekim 1989'da STS-34 kullanılarak Dünya yörüngesine yerleştirildi. Galileo, Venüs ve Dünya'nın yerçekimsel destek geçişlerinin ardından 7 Aralık 1995'te Jüpiter'e ulaştı ve bir dış gezegenin yörüngesine giren ilk uzay aracı oldu.

İnatçılar, Grímur Hákonarson tarafından yazılıp yönetilen 2015 İzlanda drama filmidir. 2015 Cannes Film Festivali'ndel Un Certain Regard bölümünde gösterildi ve burada Prix Un Certain Regard'ı kazandı. 2015 Toronto Uluslararası Film Festivali'nin Çağdaş Dünya Sineması bölümünde gösterildi. 88. Akademi Ödüllerinde En İyi Yabancı Film için İzlandaca giriş seçildi, ancak aday gösterilmedi. 2016 yılında, çevrimiçi gazete Kjarninn, filmi tüm zamanların en büyük ikinci İzlanda filmi seçti.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü çoban köpeği</span> Köpek ırkı

Gürcü çoban köpeği, Nagazi veya Georgian Shepherd, Gürcistan'a özgü bir bekçi köpeği ırkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Karakaçan Çoban Köpeği</span>

Karakaçan köpeği Bulgaristan kökenli bir köpek cinsidir. Kuzeyde Romanya, batıda Kuzey Makedonya ve Sırbistan ve güneyde Yunanistan ve Türkiye gibi çevre ülkelerin çiftlik hayvanlarının koruyucu köpekleriyle akrabadır. Köpek, adını Yunan göçebe çobanları olan Karakaçanlar'dan almıştır. Muhafazakar hayvancılık gelenekleri nedeniyle, Avrupa'daki en eski evcil hayvan türlerinden bazılarını korumuşlardır: Karakaçan koyunu, Karakaçan atı ve Karakaçan köpeği.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.