İçeriğe atla

Sakız (şehir)

Sakız
Χίος
Şehir
Sakız Limanı
Sakız Limanı
Yunanistan üzerinde Sakız
Sakız
Sakız
ÜlkeYunanistan Yunanistan
BölgeKuzey Ege
İlSakız
BelediyeSakız
İdare
 • Belediye başkanıManolis Bournous
Yüzölçümü
 • Toplam22,823 km²
Rakım20 m
Nüfus
 (2011)[1]
 • Toplam26.850
 • Yoğunluk1,200/km²
Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS)
 • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)
Posta kodu
821 00
Alan kodu22710
Plaka koduXI
Resmî site
www.chioscity.gr
Sakız şehrinin tarihi bir haritası, 1574
Sakız Kalesi
Sakız'daki Osmaniye Cami

Sakız (Yunanca: Χίος, Híos), Yunanistan'ın Kuzey Ege bölgesindeki Sakız Adası'nın ana şehridir. 2011'de Yunanistan'da yapılan bölgesel idareler reformundan beri Sakız Belediyesi'nin bir parçası ve idari birimidir.[2] Belediye, 22.823 km2'lik bir alan kaplar.[3] İzmir'in Çeşme ilçesinin tam karşısında yer alan Sakız'ın nüfusu 26,850 (2011) olup üzerinde bulunduğu adanın da hem başkenti hem de ana limanıdır. Sakız şehri, Sakız adasındaki 8 belediyeden biridir.

Şehir, aynı adı taşıyan adayla karıştırılmaması için yöresel olarak "Hora" (Χώρα; "memleket") ya da "Kastro" (Κάστρο; "kale") ismiyle anılır.

Sakız'ın kuzeyinde Vrontados banliyösü, güneyinde de Sakız Ulusal Havalimanı ve Karfas kasabası bulunur.

Tarihi

Esasında antik bir yerleşim alanı olan şehir, doğal bir limanın kuzeyinde kurulmuştur. 16. yüzyılda Bizanslıların surlarla çevirdiği şehrin surları, Cenevizliler tarafından daha sıkı tahkim edilmiş ve şehir devasa bir kaleye ("Kastro") dönüştürülmüştür.

Sakız Adası, Osmanlı egemenliğine girdiği 1566 yılından, Yunanistan'ın eline geçtiği 1913 yılına dek yaklaşık 347 yıl Osmanlı Devleti egemenliğinde kalmıştır.[4]

Fatih Sultan Mehmed dönemimden başlayarak Osmanlılara vergi vermeleri nedeniyle Cenovalıların yönetimde bağımsızlığını korumuştur. Kanuni Sultan Süleyman'ın vefatından çok kısa bir süre önce, 15 Nisan 1566'da Kaptan-ı derya Piyale Paşa tarafından fethedilmiştir.[4]

1681'de bir Fransız filonun saldırısına uğrayan kent büyük hasar gördü. Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları'nın bir parçası olan Mora Savaşı'nda (1684-1699) Venediklilerin eline geçti (1694). Sonrasında Mezomorta Hüseyin Paşa, Koyun Adaları Muharbesi'nde Venediklileri yenilgiye uğratınca ada, yeniden Osmanlı topraklarına katıldı (1695).[4]

Ada, Yunan İsyanı sırasında da zarar gördü. 1822'de adaya çıkan Sisamlı milisler, kaleye sığınan Türkleri kuşattılar. Kaptan-ı derya Nasuhzade Ali Paşa komutasındaki donanmanın müdahalesi sonucu katliam yaşandı ve Sisamlı milisler adadan çıkarıldı. Balkan Savaşları sırasında Yunan deniz kuvvetleri tarafından işgal edildi ve 1913'te Londra Konferansı ve Antlaşması ile Yunanistan'a bırakıldı.[4]

Günümüzdeki şehir, Kastro'nun ve limanın etrafına kurulmuş olup son 200 yıl içerisinde genişlemiştir. 1881'deki yıkıcı depremin ardından şehrin büyük kısmı neoklasik tarza yeniden inşa edilmiştir. İskele çevresi ve banliyöler daha modern tarzlardadır. Kordon boyu ve binaların mimarisi hemen yakınındaki İzmir'den esinlenilerek şekillendirilmiştir. 1885'te şehrin nüfusu 13 bin civarındaydı.

Nüfusu görece stabil olduğu hâlde şehir, kuzeyine ve güneyine inşa edilen banliyöleriyle daha da genişlemeye devam etmektedir. Yine de şehir merkezi hâlâ limanla kale arasındaki bölgededir ve burada idari binalar, müzeler, şehrin çarşısı "Aplotaria" ve belediye bahçeleri yer almaktadır.

Mahalleleri

  • Aplotariá (Aplotaria Caddesi)
  • Aya Marina
  • Bella Vista (kordon boyu)
  • Bournias
  • Kastro
  • Neapoli (Tabakika)
  • Fragoparikia
  • Vounaki (Vounakiou Meydanı)
  • Varvasi

Tarihi yerler

  • Sakız Arkeoloji Müzesi
  • Sakız Bizans Müzesi
  • Sakız Kalesi
  • Korais Kütüphanesi
  • Giustiniani Sarayı
  • Sakız Deniz Müzesi
  • Sakız Metropoliten Kilisesi (Ayon Viktoron)
  • Osmaniye Camisi
  • Saint Nicholas Katolik Kilisesi

Galeri

  • Limandaki yel değirmenleri
    Limandaki yel değirmenleri
  • Adamantios Korais halk kütüphanesi
    Adamantios Korais halk kütüphanesi
  • Belediye parkı
    Belediye parkı
  • Sakız Metropoliten Katedrali
    Sakız Metropoliten Katedrali
  • Mecidiye camisi
    Mecidiye camisi
  • Osmanlı Abdülhamid Çeşmesi
    Osmanlı Abdülhamid Çeşmesi

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Sakız ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ "Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. ΜΟΝΙΜΟΣ Πληθυσμός 22 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." (Yunanca). Yunan İstatistik Kurumu.
  2. ^ Kallikratis law 27 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Greece Ministry of Interior (Yunanca)
  3. ^ "Population & housing census 2001 (incl. area and average elevation)" (PDF) (Yunanca). National Statistical Service of Greece. 21 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
  4. ^ a b c d Özkan, Abdullah. "Sakız Adası." Osmanlı'nın İzinde, İmparatorluğun Üç Kıtadaki İzleri. İstanbul: Boyut Yayıncılık, s. 244,245.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yanya</span>

Yanya, 70.203 nüfus (2001) ile Yunanistan'ın Epir bölgesinin en büyük şehri ve aynı adı taşıyan ilin (nomos) merkezidir. Kuruluş yılı İS 510 yılıdır. John'un koruması altında kurulduğundan dolayı, Yunancada "Yahya'nın Şehri" anlamındaki İoannina adı verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kandiye</span>

Kandiye, Yunanistan'ın Girit Adası'nın en büyük şehri ve yönetim merkezi. 173.993 kişilik nüfusu ile Girit'in birinci, Yunanistan'ın dördüncü büyük şehridir. Ayrıca Girit'in dört idarî bölümünden biri olan aynı adlı ilin (nomos) merkezidir. Adanın kuzey kıyısında, eski Minos Uygarlığı'nın başkenti olan Knossos'un hemen kuzeydoğusunda yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Hanya</span>

Hanya, Girit'in ikinci büyük şehri ve aynı adı taşıyan ve Girit'in dört idarî bölümünden biri olan Hanya ilinin (nomos) merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Sisam</span> Ege Denizinde Yunanistana bağlı ada

Sisam veya Susam Yunanistan'da, Doğu Ege Denizi'nde, Sakız Adası'nın güneyinde, Patmos ve On İki Adaların kuzeyinde, Dilek Yarımadası'nın karşısında ve Batı Türkiye'nin kıyılarından 16 km genişliğinde Dilek Boğazı ile ayrılan bir Yunan adasıdır. Aynı zamanda Kuzey Ege bölgesinin ayrı bölgesel bir birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Limni</span> Kuzey Egede bulunan Yunanistana bağlı ada

Limni veya Ilımlı Kuzeydoğu Ege Yunan adaları grubuna giren, Gökçeada'nın güneybatısında bulunan Yunan adasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sakız Adası</span> Yunanistana bağlı ada

Sakız Adası, Yunanistan'ın Ege Denizi'nde yer alan bir adasıdır. Ülkenin Kuzey Ege bölgesine bağlı olan ada, Türkiye'den Sakız Boğazı ile ayrılır. Sakız ağaçları ve bu ağaçlardan elde edilen damla sakızı ile ünlüdür. Turistik yerleri arasında Orta Çağ köyleri ve 11. yüzyıldan kalma Nea Moni Manastırı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Piyale Paşa</span>

Piyale Paşa, Sultan I. Süleyman ve II. Selim döneminde 14 yıl kaptan-ı derya görevinde bulunmuş ve önemli zaferler kazanmış bir Osmanlı devlet adamı ve komutandır.

<span class="mw-page-title-main">Nakşa</span> Ege Denizinde Yunanistana bağlı ada

Nakşa Yunanistan'a bağlı Ege adası. Tavşan Adaları'ndan (Kiklatlar). Antik Kikladik kültürün merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Yunan İsyanı</span> Yunanların, 1821-1829 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı isyan olayı

Rum İsyanı/Yunan İsyanı,, Yunan Bağımsızlık Savaşı, Yunan İhtilali veya Yunan Devrimi, Yunanların Osmanlı egemenliği ve isyan bölgelerindeki Müslüman halka karşı başlattığı, 1821-1829 yılları arası süren ve Yunanistan'ın Osmanlı Devleti'nden bağımsızlığını kazanmasıyla sonuçlanan bağımsızlık savaşı, devrim ve etnik temizliktir. 1832 yılında imzalanan İstanbul Antlaşması ile Yunanistan'ın bağımsız bir ülke olarak tanınmasıyla sonuçlanmış bağımsızlık sürecidir.

<span class="mw-page-title-main">Mezamorta Hüseyin Paşa</span> Osmanlı devlet adamı ve amiral

Mezamorta Hüseyin Paşa, Osmanlı donanmasında 1688-1689 ile 1696-1701 yılları arasında iki kez kaptan-ı deryalık yapmış Osmanlı devlet adamı. Venediklilerle yapılan bir savaşta çok ağır bir şekilde yaralanmasına rağmen iyileşip geri dönmesinden dolayı İtalyanca Mezzomorto ifadesinden bozma Mezamorta lakabını almış, Mezemorta, Mezomorto ya da Mezamorto Hüseyin Paşa olarak da anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nasuhzade Ali Paşa</span> Osmanlı amirali

Nasuhzade Ali Paşa, Osmanlı kaptan-ı deryası. 1821-1822 yılları arasında görev yapmış ve göreve II. Mahmud tarafından getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Grabusa</span>

Garabusa, Granbosa veya Kırambosa, Yunanistan'a bağlı Girit'in kuzeybatısında bulunan bir Venedik kale adası. Osmanlı hakimiyetindeyken de, Giritli isyancıların ve korsanların yatağı olmuştur. Adada üç önemli kale bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mikonos</span>

Mikonos veya Türkçe adıyla Mukene, Ege Denizi'ndeki Kiklad Adaları'nın bir parçası olan ve İstendil, Sire, Berre ve Nakşa arasında yer alan bir Yunan adasıdır. Yüzölçümü 85 km² olan adanın en yüksek noktası 341 metredir. 2011 nüfus sayımına göre Mikonos'ta 10.134 kişi yaşamaktadır ve bunların çoğunluğu adanın doğu kıyısındaki en büyük kasaba olan Mikonos'ta yaşamaktadır. Kasaba aynı zamanda Chora olarak da bilinir.

İzmirli Süleyman Paşa Osmanlı denizcisi. III. Ahmed saltanatında Ocak 1714 - 18 Aralık 1714 ile 5 Nisan 1718 - Eylül 1721 dönemlerinde iki kez kaptan-ı derya görevi yapmıştır. Diğer valilik görevi de verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Frankokrasi</span>

Frankokrasi , Latinokrasi olarak da bilinir ve Venedik'teki etki alanı için Venetokrasi denir, Yunanistan tarihindeki Dördüncü Haçlı Seferi'nden (1204) sonraki dönemdir. Bir dizi Fransız ve İtalyan Haçlı devletleri dağılmış Bizans İmparatorluğu topraklarında kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Sakız Adası'nın Fethi</span>

Sakız Adası'nın Fethi, Kaptanıderya Piyale Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'nın 1566 yılında Sakız Adası'nı ele geçirerek Osmanlı topraklarına ilhak etmesiyle sonuçlanan deniz harekâtı.

Mora Seferi, 1714-1718 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

(İkinci) Çanakkale Deniz Muharebesi, Kaptan-ı Derya Zurnazen Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'nın 21 Haziran 1655'te Venedik Cumhuriyeti Donanması ile Çanakkale Boğazı önlerinde yaptığı deniz muharebesi, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nın bir evresi.

<span class="mw-page-title-main">Adamantios Korais</span> Yunan hümanist bilgin

Adamantiyos Korais, çağdaş Yunan yazın dilinin geliştirilmesine öncülük eden hümanist bilgin. Antik Yunan kültürünün canlandırılmasını savunarak, Yunan bağımsızlık mücadelesinin düşünsel temellerinin hazırlanmasında önemli bir rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">İstendil Kuşatması</span>

İstendil Kuşatması, 1714-1718 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.