İçeriğe atla

Sahneye Koyma Sanatı

Sahneye Koyma Sanatı
Kitaptaki yazılar Toby Cole ve Helen Krich'in "Directors on Directing" (1953) kitabı ile Stanislavski'nin "Sistem ve Yaratıcı Sanatın Yöntemleri" eserinden derlenmiştir.
Kitabın 1967 tarihli ilk baskısının ön kapağı
YazarKolektif
ÇevirmenSuat Taşer
Kapak sanatçısı
Ozan Sağdıç
ÜlkeTürkiye Türkiye
DilTürkçe
KonuTiyatro
TürlerBaşvuru, inceleme
YayımŞubat 1967 (1. Baskı)
YayımcıBilgi Yayınevi (1. baskı, 1967)
Papirüs (2003)
Sayfa182
Tiyatro dizisinin 11. kitabı serisi

Sahneye Koyma Sanatı, Tiyatro sanatçısı ve şair Suat Taşer'in çevirisini yaptığı, 1967 yılında Bilgi Yayınevi'nden çıkan derleme tiyatro kitabıdır.

Kitaptaki makaleler ağırlıklı olarak Toby Cole ve Helen Krich'in 1953 tarihli "Directors on Directing" adlı eserinden seçilmiştir (kitapta, belki de dizgi hatasından olmalı, bu eserden "Director the Play" olarak bahsedilmiş). Kitapta önemli bir yer tutan "Sahneye Koyma İlkeleri" (Sahneye koyucu karşısında aktör) başlıklı yazı ise, Rus tiyatro oyuncusu ve yönetmen Konstantin Stanislavski'nin "Sistem ve Yaratıcı Sanatın Yöntemleri" adlı eserinden alınmıştır. Yazıların seçki ve çevirilerini Suat Taşer yapmıştır. Kitabın kapak tasarımı ise fotoğraf sanatçısı Ozan Sağdıç'a aittir.[1] Toby Cole&Helen Krich'in söz konusu kitabı da yıllar sonra Türkçeye çevrilmiştir. Yine bu kitapla aynı adı taşıyan 1995 tarihli çeviri Fidan Kitapları'ndan 1995 tarihinde çıkmıştı.

Kitabın arka kapağında "sahneye koyma sanatı"nın yeni bir sanat dalı olduğu, bu işin Eski Yunan tiyatrosunda bizzat oyunun yazarları tarafından üstlenildiği, Orta Çağ, Rönesans ve takip eden dönemlerde de yine yazarların yanı sıra suflörler ve başrol oyuncuları tarafından yürütüldüğü vurgulandıktan sonra, bu uğraşın ancak XIX. yüzyılın ikinci yarısında bağımsız bir meslek haline geldiği belirtilmiştir. Büyük sahneye koyucuların ancak bu tarihten sonra yetişmeye başladığı belirtildikten sonra, bu işle uğraşanlara İngilizcede «director»,«productor», Fransızcada «régisseur», «metteur en scène», Türkçede ise «sahne vâzıı», «sahneye koyan» veya «oyun yöneticisi» dendiği vurgulanmıştır.[1]

Kitapta, dünyanın belli başlı büyük rejisörlerinin «Sahneye koyma sanatı» üzerindeki görüşleri bir araya getirilmiştir. Tiyatronun hem pratiğine hizmet etmiş, hem de bu pratiğe temel oluşturan teorileri üretmiş bu tiyatro insanları: André Antoine, David Belasco, Konstantin Stanislavski, Gordon Craig, Vsevolod Meyerhold, Jacques Copeau, Eugene Vaktangov, Arthur Hopkins, Louis Jouvet, Boris E. Zakava, Tyrone Guthrie ve Joshua Logan'dır.

Kitabın içeriği

"Sahneye Koyma Sanatı" kitabında yer alan, Suat Taşer'in ağırlıklı olarak iki ayrı kitaptan derlediği ve Türkçe çevirilerini yaptığı makaleler ve alıntılar şunlardır:

  • Shakespeare: Hamlet'ten bir bölüm
  • André Antoine (1858—1943): Dördüncü duvarın gerisinde
  • David Belasco (1859—1931) : Atmosfer yaratma
  • Konstantin Stanislavski (1865—1938): Sahneye koyucu karşısında aktör
  • Gordon Craig (1872—1945): Tiyatro sanatçısı
  • Vsevolod Meyerhold (1873—) : Tiyatro gösterisi
  • Jacques Copeau (1878—1949): Dramatik ekonomi
  • Eugene Vaktangov (1883-1922): Fantastik gerçekçilik (Özgün yazının tarihi: 10 Nisan 1922)
  • Arthur Hopkins (1878—1950): Seyirciyi zaptetmek
  • Louis Jouvet (1891—1951) :Sahneye koyucunun görevi
  • Boris E. Zakava (1893—) : Aktörle çalışmak
  • Tyrone Guthrie (1900—): Seyirci
  • Joshua Logan (1908—):Kendinizde sanat
  • Theaterarbeit'den: Brecht rejisör (Eserin tarihi: 1952)

Kitabın son sayfalarında Anadolu'da oynanan "köy oyunları"nda oyun yöneticilerine (sahneye koyuculara) verilen adlar da listelenmiştir. Bu adların akademisyen Şükrü Elçin'in 1964 tarihli "Anadolu Köy Orta Oyunları" adlı kitabından aktarıldığı belirtilmiştir. Bu adların yanında hangi ilin hangi köyüne ait oldukları da belirtilmiştir. Anadolu köy oyunlarını sahneleyenlere verilen adlar şöyle sıralanmıştır:

  • "Delil"
  • "Delikanlıbaşı
  • "Elebaşı"
  • "Kâhya"
  • "Kızlarağası"
  • "Meydancı"
  • "Oyunağası"
  • "Oyunbabası"
  • "Oyun Kâhyası"
  • "Oyuncubaşı"
  • "Öncü"
  • "Yârenbaşı"
  • "Yiğitbaşı"

Kaynak kitap

Suat Taşer'in derlediği "Sahneye Koyma Sanatı"nın ağırlıklı olarak alıntılandığı eser 1953 tarihinde ABD'de yayımlanmış olan "Directors on Directing" (Yönetmenlerin yönetmenlik üzerine yazdıkları) adlı kitaptır.[2] Bu kitabı Amerikalı tiyatro tarihçisi Helen Krich Chinoy (1922-2010) meslektaşı Toby Cole'la birlikte yazmıştı. Bundan dört yıl kadar önce de bu kitabın tamamlayıcısı olan "Actors on Acting" (Oyuncuların oyunculuk üzerine yazdıkları, 1949) adlı bir kitabı yine birlikte yazmışlardı. Her iki kitap da yıllarca üniversitelerde ders kitabı olarak okutulmuştur. Helen Krich Yüksek lisansını New York Üniversitesi'den almış, doktorasını ise Columbia Üniversitesi'nde yapmıştı.

"Sahneye Koyma Sanatı"nda Helen Krich'in "Directors on Directing" kitabından, "Director the Play" olarak bahsedilmiştir. Bunun bir dizgi hatasından kaynaklanmış olması muhtemeldir. Çıktığı günden beri sürekli yeni baskılar yapan kitap 1964 yılında bu kez "Directing the Play. Directors on Directing" uzun adıyla çıkmıştı. Suat Taşer'in derleme yaparken kitabın bu genişletilmiş ve resimlendirilmiş baskısını temel aldığı anlaşılmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ a b Taşer, Suat (1967). Sahneye Koyma Sanatı (derleme). Bilgi Yayınevi. ss. sayfa. 
  2. ^ "Directors on Directing: A Source Book of the Modern Theatre" (İngilizce). books.google.com. 17 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2013. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

2 Şubat, Miladi takvime göre yılın 33. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 332 gün vardır.

<span class="mw-page-title-main">Samuel Beckett</span> İrlandalı yazar, eleştirmen ve şair (1906–1989)

Samuel Barclay Beckett, İrlandalı yazar, oyun yazarı, eleştirmen ve şair. 20. yüzyıl deneysel edebiyatının önde gelen yazarlarından biridir. James Joyce'un takipçisi olduğu için "son modernistlerden", daha sonraki pek çok yazarı etkilemiş olduğu için de "ilk postmodernistlerden" biri olarak değerlendirilir. Beckett ayrıca, Martin Esslin'in "Absürt Tiyatro" olarak adlandırdığı akımın en önemli yazarı sayılmaktadır. Eserlerinin çoğunu Fransızca ya da İngilizce yazıp, diğer dile kendisi çevirmiştir. En bilinen eseri Godot'yu Beklerken'dir.

<span class="mw-page-title-main">William Shakespeare</span> İngiliz oyun yazarı ve şair (1564–1616)

William Shakespeare, İngiliz şair, oyun yazarı ve oyuncu. Genellikle İngilizce dilinin en büyük yazarı ve dünyanın en iyi dram oyunu yazarı olarak anılır. İngiltere'nin ulusal şairi ve "Avon'un Ozanı" olarak da bilinir. Günümüze ulaşan eserleri, bazı ortaklaşa yazılanlarla birlikte 38 oyun, 154 sone, iki uzun öykü şiir ve birkaç kaynağı belirsiz şiirden oluşur. Oyunları bütün önemli dillere çevrildi ve diğer bütün oyun yazarlarından daha çok sergilendi.

<span class="mw-page-title-main">Fatma Aliye Topuz</span> Türk yazar, çevirmen ve feminist (1862–1936)

Fatma Aliye Topuz veya Fatma Aliye Hanım, Osmanlı Türkü yazar, çevirmen ve aktivist. Tanzimat'tan İkinci Meşrutiyet'e uzanan süreçte roman, felsefe, İslam, kadın hakları ve tarih üzerine eserler vermiştir. Zafer Hanım'ın 1877 yılında yayımladığı Aşk-ı Vatan adlı bir roman mevcut olsa da, yazarın tek romanı olduğu için Zafer Hanım değil, beş roman yayımlayan Fatma Aliye Hanım ilk kadın romancı unvanını aldı. 2009 yılında 50 Türk lirası'nın arkasında portresine yer verildi.

İngilizce edebiyat, İngilizce olarak icra edilen edebiyat türüdür. Bu alanda eser veren sanatçıların ille de İngiliz olması gerekmez. Polonyalı Joseph Conrad, İskoç Robert Burns, İrlandalı James Joyce, Galli Dylan Thomas, Amerikalı Edgar Allan Poe, Hint Salman Rushdie, Karayipli V.S Naipaul İngilizce olarak birçok edebi eser vermişlerdir. Diğer bir deyişle, İngilizce Edebiyat dünyada konuşulan İngilizcenin çeşitli varyasyonları ve lehçeleri gibidir. Akademik alanda, İngilizce Edebiyat, İngilizce üzerinde çalışan bazı bölümlere, ikincil ve üçüncül eğitim sistemlerine ad olabilmektedir. İngiliz Edebiyatı'ndaki çok sayıda yazar çeşitliliğine rağmen, William Shakespeare'in eserleri, İngilizce konuşan dünya genelinde en önemli noktada yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Leonid Andreyev</span>

Leonid Nikolayeviç Andreyev Ulusal edebiyatta, dışavurumcu hareketin önderlerinden olan Rus Oyun ve kısa hikâye yazarı. 1905 ve 1917 Devrimleri arasında kalan zaman diliminde etkindi.

<span class="mw-page-title-main">Tiyatro</span> sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilenmesi amacıyla hazırlanmış gösteriler

Tiyatro, bir sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilemesi amacıyla hazırlanmış gösterilerdir. Farklı bir şekilde duyguların ve olayların hareket (jest) ve konuşmalarla anlatılmasıdır. Genel olarak temsil edilen eser anlamında da kullanılır. Tiyatro eseri, olayları oluş yoluyla gösterir. Bu yönüyle konuşma ve eyleme dayanan bir gösteri sanatı olarak da tanımlanabilir. Yaygın bir deyişle tiyatro; insanı, insana, insanla, insanca anlatma sanatı olarak Shakespeare'in sözüyle de ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Veli Kanık</span> Türk şair (1914–1950)

Orhan Veli Kanık, daha çok Orhan Veli olarak tanınan Türk şairdir. Melih Cevdet ve Oktay Rifat ile birlikte yenilikçi Garip akımının kurucusu olan Kanık, Türk şiirindeki eski yapıyı temelinden değiştirmeyi amaçlayarak sokaktaki adamın söyleyişini şiir diline taşıdı. Şair otuz altı yıllık yaşamına şiirlerinin yanı sıra hikâye, deneme, makale ve çeviri alanında birçok eser sığdırdı.

<span class="mw-page-title-main">Gülriz Sururi</span> Türk tiyatrocu

Özhan Gülriz Cezzar, Türk tiyatro oyuncusu ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Milet</span> Anadoluda bir antik kent

Milet Anadolu'nun batısında, Ege bölgesinde Büyük Menderes Nehrinin hemen ağzına yakın deniz kıyısında bir antik liman şehridir. Şimdi Aydın'ın Didim ilçesinde Akkoy'un 5 km kuzeyinde ve Balat köyü yakınında bir harabe halinde olup limanı Büyük Menderes tarafından doldurulduğu için yaklaşık 10 km denizden içeride bir mevkidedir.

<span class="mw-page-title-main">Türk edebiyatı</span> Türkçe yazılmış edebî eserler

Türk edebiyatı, Türk yazını veya Türk literatürü; Türkçe olarak üretilmiş sözlü ve yazılı metinlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Maurice Maeterlinck</span> Belçikalı yazar (1862-1949)

Kont Maurice Polydore Marie Bernard Maeterlinck Belçikalı yazar. Kariyerine avukat olarak başlamışsa da sonrasında tamamen edebiyata yönelmek üzere mesleğini terk etmiştir. Edebiyatta sembolizm akımının önde gelen temsilcileri arasında yer alır. Ağırlıklı olarak sembolist öğeler içeren ilk şiir kitabı Serrer Chaudes ile edebiyat dünyasında yer edinen Maeterlinck, daha sonra Octave Mirbeau tarafından Shakespeare düzeyinde bir eser olarak yorumlanan ilk oyunu Princesse Maleine ile Fransa'da büyük bir şöhret yakalamıştır. İnsanın ölüm olgusu karşısındaki çaresizliği temasına yoğunlaşan yazarın en tanınmış eseri, 1892'de yayımlanan Pelléas et Mélisande kabul edilir. 1911 yılında edebiyat dalında Nobel Ödülüne layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Yılmaz Onay</span> Türk yazar

Yılmaz Onay,, Türk tiyatro yönetmeni, oyun yazarı, çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Peter Brook</span> İngiliz tiyatro ve film yönetmeni (1925-2022)

Peter Stephen Paul Brook,, İngiliz tiyatro ve sinema yönetmeni.

<i>Martı</i> (oyun) Rus yazar Anton Çehov tarafından 1896 yılında yayınlanan komedi

Martı, Anton Çehov'un dört büyük tiyatro oyunu kabul edilenler arasında ilk yazılmış olanıdır. 1895'te yazılan oyun, dört ana karakter arasındaki romantik ve sanatsal çatışmalar etrafında geçer. Bu karakterler, saf bir kız olan Nina, sönmekte olan yıldız Irina Arkadina, deneysel oyun yazarı oğlu Konstantin Treplev ile ünlü ve pek kültürlü olmayan yazar Trigorin'dir.

<i>Barton Fink</i> safter inan 01-02/1976 van erciş doğumlu olup ağrı patnos nıfüsuna kayıtlıdır Evli 4 kız babasıdır

Barton Fink, Ethan ve Joel Coen kardeşler'in yazdığı, yönettiği ve yapımcılığını üstlendiği 1991 ABD yapımı filmdir.

<span class="mw-page-title-main">Saadet İkesus</span> Türk opera sanatçısı

Fatma Saadet İkesus Altan, Türk opera sanatçısıdır.

Peter Stein, Alman tiyatro, opera ve film yönetmeni.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Sanat Tiyatrosu</span>

Moskova Sanat Tiyatrosu (veya MAT; Rusça: Московский Художественный академический театр, Moskovskiy Hudojestvenny Akademicheskiy Teatr, Moskova'da bir tiyatro şirketidir. 1898 yılında Rus tiyatro uygulayıcısı Konstantin Stanislavski tarafından oyun yazarı ve yönetmen Vladimir Nemirovich-Danchenko ile birlikte inşa edilmiştir. O zamanlar Rusya'nın baskın tiyatrosu olan melodramların aksine, doğalcı tiyatro mekanı olarak tasarlandı. Stanislavski'nin sistemini uygulayan şovları düzenli olarak yapan ilk tiyatro, oyunculuk dünyasında ve modern Amerikan tiyatrosunun ve dramanın gelişiminde oldukça etkili oldu.

<span class="mw-page-title-main">Metot oyunculuğu</span> oyunculukta içtenlik ve duygusal etkileyiciliği ön planda olan performans ortaya koymaya yönelik alıştırma ve tekniklerin genel adı

Metot oyunculuğu birçok tiyatro uygulayıcısı tarafından formüle edilmiş, oyunculukta içtenlik ve duygusal etkileyiciliği ön planda olan performans ortaya koymaya yönelik alıştırma ve tekniklerin genel adıdır. Bu teknik, Rus oyuncu ve yönetmen Konstantin Stanislavskiy'in Bir Aktör Hazırlanıyor, Bir Karakter Yaratmak ve Bir Rol Yaratmak kitaplarında geliştirdiği Stanislavski sistemi'ne dayanmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.