İçeriğe atla

Sagittarius A

Sagittarius A veya Sgr A, Samanyolu Galaksisi'nin merkezinde bulunan karmaşık bir astronomik radyo kaynağıdır. Sagittarius takımyıldızının içerisinde yer alır. Samanyolu Galaksisi'nin sarmal kollarındaki yoğun kozmik toz bulutları, optik dalga boylarında gözlemlenmesine engel olur.

Bu astronomik radyo kaynağı üç parçadan oluşmaktadır, süpernova kalıntısı olan Doğu Sagittarius A, sarmal yapıdaki Batı Sagittarius A ve sarmalın merkezinde yer alan çok parlak ve yoğun olan astronomik radyo kaynağı Sagittarius A*. Üç parça üst üste gelmektedir: İçlerinden Doğu Sagittarius A en büyüğüdür, Batı Sagittarius A neredeyse Doğu Sagittarius A'nın merkezinde, Sagittarius A* ise Batı Sagittarius A'nın tam merkezinde yer alır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Galaksi</span> kütle çekimiyle bir arada duran yıldız ve gök cismi öbeği

Galaksi veya gök ada, kütle çekimi kuvvetiyle birbirine bağlı yıldızlar, yıldızlararası gaz, toz ve plazmanın meydana getirdiği yıldızlararası madde ve şimdilik pek anlaşılamamış karanlık maddeden oluşan maddesel bir sistemdir. Tipik galaksiler 10 milyon ile bir trilyon arasındaki miktarlarda yıldız içerirler ve bir galaksinin içerdiği yıldızların hepsi o galaksinin kütle merkezini eksen alan yörüngelerde döner. Galaksiler uzayda tek yönlü hareket ederler, galaksilerin yörüngeleri yoktur. Galaksiler çeşitli çoklu yıldız sistemlerini, yıldız kümelerini ve çeşitli nebulaları da içerebilirler. Çevresinde gezegenler ve asteroitler gibi çeşitli kozmik cisimler dönen Güneş, Samanyolu Galaksisi'ndeki yıldızlardan yalnızca biridir.

<span class="mw-page-title-main">Samanyolu</span> Güneş Sistemini de içeren galaksi

Samanyolu veya Kehkeşan, Güneş Sistemi'ni içeren bir galaksidir. Dünya'dan görünümünü açıklayan tanımıyla: gece gökyüzünde görülen ve çıplak gözle tek tek ayırt edilemeyen yıldızlardan oluşan puslu bir ışık şerididir. Yerel Küme'nin bir parçası olan çubuklu sarmal türdedir. Gözlemlenebilir evrende bulunan sayısız galaksiden sadece bir tanesidir. 23 Ekim 2015 Cuma günü Ruhr-Universität Bochum üyesi Alman astronomlar tarafından 46 milyar piksellik "855.000X54.000" çözünürlükte Samanyolu galaksisi haritası yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sagittarius (takımyıldız)</span>

Yay takımyıldızı, zodyak takımyıldızlarından biridir ve Güney Göksel Yarımküre'de yer alır. 2. yüzyıl astronomu Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldızdan biridir ve 88 modern takımyıldızdan biri olmaya devam etmektedir. Eski astronomik sembolü (♐︎) şeklindedir. Latince bir kelime olan Sagittarius, "okçu" anlamına gelir. Sagittarius, genellikle yay çeken bir kentaur olarak tasvir edilir. Batıda Akrep ve Yılancı ile doğuda Oğlak ve Mikroskop takımyıldızları arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Andromeda Galaksisi</span> Andromeda Takımyıldızında bulunan sarmal bir galaksi

Andromeda Galaksisi, Andromeda Takımyıldızı'nda bulunan sarmal bir galaksidir. Mitolojik bir kavram olan Andromeda'nın Türkçedeki karşılığı, zincire vurulmuş kız anlamına gelmektedir. Ayrıca Messier 31, M31 ve NGC 224 olarak da bilinir. Galaksi, Spitzer Uzay Teleskobu'ndan elde edilen verilere göre bir trilyon yıldıza ev sahipliği yapmaktadır. Samanyolu galaksisi ile arasındaki uzaklık yaklaşık olarak 2,54 milyon ışık yılıdır. 2006 ölçümlerine göre Samanyolu, Andromeda'nın kütlesinin ancak ~80%'ine sahiptir. Andromeda'nın bir diğer özelliği ise çıplak göz ile Dünya'dan görülebilen en uzak gök cismi olmasıdır. Ayrıca Samanyolu'na en yakın büyük galaksidir.

<span class="mw-page-title-main">Radyo astronomi</span>

Radyo astronomi, gök cisimlerinin radyoelektrik dalgaları alanındaki elektromanyetik ışımasını inceleyen astronomi dalı.

<span class="mw-page-title-main">Küresel yıldız kümesi</span> galaksi merkezi etrafında dolanan yıldızların, küresel bir bileşimi

Küresel yıldız kümesi, galaksi merkezi etrafında uydu gibi dolanan, yıldızların küresel bir bileşimidir. Küresel yıldız kümeleri yerçekimi ile bir arada durabilirler. Yerçekimi sayesinde küresel bir şekle ve göreceli olarak merkeze doğru artan bir madde yoğunluğuna sahiplerdir. Yıldız kümesinin bir alt kategorisi olan küresel yıldız kümesi, Latince bir sözcük olan ve küçük küre anlamına gelen globulus kelimesinden türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yıldız kümesi</span> Kütle çekimi altında birbirlerine bağlı yıldızlar topluluğu

Yıldız kümeleri veya yıldız bulutları, öz kütleçekimiyle bir arada tutulan büyük yıldız gruplarıdır. İki ana yıldız kümesi türü belirlenmiştir: Küresel kümeler, kütleçekimsel olarak bağlı on bin ila milyonlarca yaşlı yıldızın oluşturduğu sıkı gruplardır, açık kümeler ise genellikle birkaç yüzden az üye içeren, daha gevşek kümelenmiş ve çoğunlukla çok genç yıldızların oluşturduğu gruplardır. Açık kümeler, gökada içinde hareket ederken dev moleküler bulutların çekim etkisiyle zamanla dağılır, fakat küme üyeleri artık çekimsel olarak bağlı olmasalar da uzayda genel olarak aynı yönde hareket etmeye devam ederler; bunlara yıldız topluluğu, bazen de hareketli grup denir.

<span class="mw-page-title-main">Galaksi merkezi</span>

Gökada merkezi, Samanyolu Gökadası'nın dönüş merkezidir. Dünya'dan uzaklığı, Samanyolu'nun parlak noktası; Yay, Yılancı ve Akrep takımyıldızları yönünde, 25,000 ışık yılı dir. Samanyolu'nun gökada merkezinde, Sagittarius A* süper büyük kütleli kara delik olduğu şüphesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Etkileşen galaksi</span>

Bir gökada kümesinde bulunan gökadalar arasındaki etkileşimler nispeten sıklık göstermekte olup, evrimlerinde önemli bir rol oynarlar. Etkileşime geçmiş iki gökada çarpışmasa da “gelgit etkileşimleri”nden dolayı hem birtakım eğrilip bükülme deformasyonlarına uğrar, hem de aralarında bir miktar gaz ve toz alışverişi olur. İki gökada arasında çarpışma, birbirlerinin tam üzerine geldikleri ve birleşmelerine imkân tanımayacak ölçüde bir devim niceliğine sahip oldukları zaman meydana gelir. Bu denli etkileşime girmiş gökadalardaki yıldızlar, birbirleriyle çarpışmadan, birbirlerinin arasından geçerler. Bununla birlikte gaz ve tozları etkileşime geçerler. Bu da, yıldızlararası ortamın bozulup ve parçalanıp sıkışmış hale gelmesiyle "yıldız doğumları"nın patlak vermesine neden olur. Gökadaların çarpışması birinde ya da her ikisinde ciddi anlamda, çubuk, halka veya kuyruk benzeri eğilip bükülme bozulmalarına yol açar.

<span class="mw-page-title-main">M83 Grubu</span> Suyılanı, Erboğa ve Başak takımyıldızları bölgesinde bulunan bileşik gökadalar grubu

Erboğa A/M83 Grubu, Suyılanı, Erboğa ve Başak takımyıldızları bölgesinde bulunan karmaşık bir gökada grubudur. Grup, büyük olasılıkla iki alt gruptan oluşur. Erboğa A Grubu, yaklaşık olarak 11,9 MIy uzaklıktaki yakın bir radyo gökada olan Erboğa A merkezinin etrafındadır. M83 Grubu, yaklaşık olarak 14,9 MIy uzaklıkta ve karşıdan görünen bir sarmal gökada olan Messier 83 merkezi etrafındadır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 6946</span>

NGC 6946, Kral ve Kuğu takımyıldızları sınırında yaklaşık olarak 17,93 MIy (5,5 Mpc)uzaklıkta bulunan bir ara sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 9 Eylül 1798 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 29 olarak "Tek kolu yoğun olan sarmal gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yay kolu</span>

Yay Kolu genel olarak Samanyolu gökadasının sarmal kollarından biri olarak düşünülmektedir. Her sarmal kol, gökada merkezinden dışarıya doğru yayılan ve yıldızların oluşturduğu eğik şeritlerdir. Bu devasa yapılar genellikle milyarlarca yıldızdan oluşur ve yay kolu da gökadamızın en büyük kollarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Yay Eliptik Cüce Galaksisi</span> galaksi

Yay Eliptik Cüce Galaksisi (SagDEG) Samanyolu galaksisinin uydusu olan bir cüce eliptik galaksidır. Ana küme, 1994 yılında keşfedilmiştir. Çapı yaklaşık 10.000 ışık yılı olan galaksi, Dünya'dan 70.000 ışık yılı uzaklıktadır ve Samanyolu çekirdeğine 50.000 ışık yılı uzaklıktaki bir yörüngede seyahat etmektedir. SagDEG, 3,4 milyon ışık yılı uzaklıktaki küçük bir galaksi olan Yay Düzensiz Cüce Galaksisi (SagDIG) ile karıştırılmamalıdır.

Büyük Ayı Cüce Galaksisi I Büyük Ayı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 330.000 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir cüce küremsi gökadadır. Beth Willman ve diğer astronomlardan oluşan bir ekip tarafından 2005 yılında keşfedilmiştir. Samanyolu'nun uydu galaksisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kahraman Kolu</span>

Kahraman Kolu, Samanyolu'nun iki büyük sarmal kolundan birisidir. Diğer büyük sarmal kol Kalkan-Güneyhaçı koludur. Kahraman Kolu, uzun Samanyolu çubuğunun merkezden uzak son kısmından dışarıya doğru uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Kalkan-Güneyhaçı kolu</span>

Kalkan-Güneyhaçı kolu, uzun Samanyolu çubuğunun merkeze yakın ucundan dışarıya doğru uzanan; yıldız, gaz ve tozdan oluşmuş olan iki büyük sarmal koldan birisidir. Diğer büyük sarmal kol Kahraman koludur. Samanyolu, iki büyük ve çok sayıda küçük koldan oluşmuş bir çubuklu sarmal gökadadır. Kalkan-Güneyhaçı kolu, diğer büyük sarmal kol olan Kahraman kolu ile küçük Yay-Karina kolu arasında yer alır. Kol, çekirdek yakınından "Kalkan kolu" olarak başlar ve sonra yavaş yavaş "Güneyhaçı kolu"na dönüşür.

<span class="mw-page-title-main">Galaktik astronomi</span>

Galaktik astronomi, esas olarak gökadamız Samanyolu'nu ve içerdiği her şeyi inceleyen bir astronomi dalıdır. Bu, diğer tüm gökadalar da dahil olmak üzere gökadamızın dışındaki her şeyin incelenmesi olan ekstragalaktik astronominin tersidir.

<span class="mw-page-title-main">Sagittarius A*</span> Samanyolu Galaksisinin merkezinde yer alan süperkütleli kara delik

Sagittarius A*, Samanyolu'nun Galaktik Merkezi'ndeki süper kütleli kara deliktir. Yay ve Akrep takımyıldızlarının sınırında, ekliptiğin yaklaşık 5,6° güneyinde, Kelebek Kümesi (M6) ve Lambda Scorpii'ye görsel olarak yakın bir konumda yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Seyfert galaksisi</span> Galaksi

Seyfert Galaksileri, kuasarlar içinde aktif galaksiler içinde en büyük iki gruptan birini teşkil eder. Bunlar, kuasarlardan farklı olarak, ev sahibi galaksileri kolayca tespit edilebilen, yüksek iyonizasyon emisyon hatları ortaya çıkartan spektrumları olan oldukça yüksek yüzey parlaklıkları ile kuazar benzeri çekirdeklere sahiptirler.

Yıldız kinematiği yıldızların uzaydaki devinimlerini gözlemleyen bilim dalıdır. Samanyolu Galaksisi'ndeki yıldız ve uyduların hızını ölçmeyi amaç edinmiştir. Bu sistematik aracılığıyla elde edilen bulgular Samanyolu Galaksisi'nin merkezinde yer alan Sagittarius A* kara deliğinin etkinliğine ilişkin ipuçları da içermektedir.