İçeriğe atla

Safiye Ayla

Safiye Ayla Targan
Genel bilgiler
Doğum14 Temmuz 1917(1917-07-14)
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm14 Ocak 1998 (80 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Başladığı yerTürk
TarzlarTürk sanat müziği
MesleklerŞarkıcı
29 Haziran 1941 tarihli Cumhuriyet gazetesinde Safiye Ayla ve Saz Heyeti ilanı.

Safiye Ayla Targan (14 Temmuz 1917, İstanbul - 14 Ocak 1998, İstanbul), Türk Klasik Türk müziği sanatçısı.

Ailesi

1917’de İstanbul’un Kadırga semtinde dünyaya geldi. Babası, Hicazîzade Hafız Abdullah Bey, annesi Hicaz’dan gelip küçük yaşta Osmanlı sarayına girmiş ve daha sonra çıkarılmış Seyyide Hanım’dır.[1] Safiye Ayla'nın doğumundan önce babası Abdullah Bey, üç yaşındayken ise annesi Seyyide Hanım yaşamlarını yitirdi. Kimsesiz kalan Safiye Ayla Sadabad Sarayı olarak inşa edilmiş Kağıthane'deki Çağlayan Darüleytamı'na bırakıldı ve ilkokulu bu kurumda bitirdi. I. dönem Bursa milletvekilliği yapan Şeyh Servet Efendi tarafından evlat edinildi ve Bursa Muallim Mektebi'ne kaydoldu. Okul yaşamı Bursa, Konya ve Adana’da çeşitli okullarda devam etti.[2]

Sanatı

Müziğe küçük yaşta piyano çalarak başladı. Geçirdiği hastalıklar sonucu Muallim Mektebi’nden diploma alamadan ayrıldı ve Eyüpsultan'da bir ilkokula öğretmen yardımcısı olarak atandı. Bu dönemde Eyyubi Mustafa Efendi ile tanıştı; ondan usul ve makam öğrendi. Ardından Yesari Asım Bey’den de müzik dersleri aldı.

İlk plağını 1930’da Columbia Plak Şirketi adına doldurdu. Yesari Asım Bey’in “Sevda Yaratan Gözlerin” ve “Bekledim de Gelmedin” şarkılarını seslendirdi. Kısa süre içinde meşhur oldu.

Darüttalim Musiki Heyeti'nin bir konserinde sahneye çıkan sanatçı,[3] siyah önlükle sahneye çıkmasına maarif müfettişlerinin tepkisi nedeniyle bir süre sonra öğretmenlikten ayrıldı[4] ve gazinolarda çalışmaya başladı. Hafız Ahmet Irsoy, Selahattin Pınar, Saadettin Kaynak ve Udi Nevres Bey'in müzik bilgilerinden yararlandı. Küçükçiftlik Parkı'nda ve Mulen Ruj Gazinosu'nda (1931) sahneye çıkan Ayla, assolistliğe yükseldi.[4]

1932'de İstanbul Vali Yardımcısı Nuri Bey'in evinde verilen bir davette, Atatürk’ün huzurunda ilk kez şarkı söyledi ve kendisinin en beğendiği seslerden biri oldu. Mustafa Kemal Paşa adına düzenlediği konserde Sadettin Kaynak’ın Türk Kurtuluş Savaşı’nı konu alan "Yanık Ömer" adlı bestesini seslendirmiş ve konser sonunda Mustafa Kemal “Bu şarkının Batı müziği tarzında çok sesli düzenlemesinin güzel olacağını ifade etmişti. Atatürk’ün ölümünden sonra onun vasiyeti yerine getirmek için girişimlerde bulunan Ayla, Muammer Sun’a orkestrasyonunu hazırlatıp Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası eşliğinde çok sesli seslendirerek bant kaydını gerçekleştirdi.[5][6]

Safiye Ayla, sanat yaşamı boyunca başta İstanbul Radyosu olmak üzere Türkiye radyolarında sayısız konser verdi, beş yüzden fazla plak doldurdu. Doldurduğu plaklar satış rekorları kırdı. Büyük beğeni toplayan sesiyle ünü yurt sınırlarını aştı. Hüseyin Sadeddin Arel’in başkanlığı sırasında İstanbul Belediye Konservatuvarı İcra Heyeti’nde görev aldı.

Konservatuvar İcra Heyeti’nde çalışırken tanıştığı besteci Şerif Muhittin Targan ile 8 Nisan 1950 tarihinde evlendi. Evlilikleri 1967’de eşinin ölümüne kadar sürdü. Evlendikten sonra gazino sahnelerinden uzak kalan Ayla, ayda bir verdiği Saray Sineması Konserleri’nde dinleyicilerle buluştu.[5] 1951’de başladığı bu konserleri 1974’e kadar sürdürdü. En son sahne konserini Atatürk’ün anısına Türk Kültürüne Hizmet Vakfı yararına 1987’de İstanbul AKM’de verdi.[5]

Eserleri ölçüye uyarak, iyi bir diksiyonla, düzgün, aynı zamanda da coşkun, çekici bir tavırla okurdu. Sesindeki pürüzsüz akış en tiz perdelerde bile kaybolmazdı. Zamanın gözde şarkılarıyla fantezilerini olduğu kadar, Rumeli türküleriyle klasik örnekleri de içine alan repertuvarlarıyla geniş bir dinleyici kesimince çok sevildi.

"Seninle doğan güldür bu gönül" ve "Aşk yaprağına konarak koza öresim gelir" adlı iki de bestesi bulunan Safiye Ayla, 1942'de Rey Kardeşler'in "Alabanda" revüsünde Kraliçe Mimoza rolünü canlandırarak oyunculuk yapmıştır.

Ölümü ve vasiyeti

Sanatçı, 14 Ocak 1998’de, İstanbul 'da yaşamını yitirdi. Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.

1968 yılında hazırladığı vasiyetname üzerine mal varlığının tamamı Türk Eğitim Vakfı’na bağışlanmıştır[7]

Kaynakça

  1. ^ "Nalan Seçkin, Musalla'dan Şöhrete, Milliyet gazetesi, 17.01.1998". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  2. ^ Güney Özkılınç, Nazım’ın Bursa Yılları,
  3. ^ "Stella Aciman, Gramofon ve Taş Plaklar, Yeni Düzen gazetesi, 2009". 24 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  4. ^ a b "Esra Aslan, Çileli Bülbül Sustu, Hürriyet, 15.01.1998". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  5. ^ a b c "Zeynel Lüle, Safiye Ayla'dan Ata'ya 'Yanık Ömer' vefası, Hürriyet gazetesi 07.12.2010". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  6. ^ "Nalan Seçkin, Peygamber Gelini, Milliyet 22.01.1998". 5 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  7. ^ "Bağışçılarımız, Tev Vakfı sitesi, Erişim tarihi:02.09.2015". 4 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Adnan Saygun</span> Türk Beşleri arasındaki klasik müzik bestecisi, müzik eğitimcisi ve etnomüzikolog

Ahmed Adnan Saygun, Türk Beşleri arasında yer alan Klasik müzik bestecisi, müzik eğitimcisi ve etnomüzikologdur.

<span class="mw-page-title-main">Zeki Müren</span> Türk müzik sanatçısı (1931–1996)

Zeki Müren, Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı, oyuncu ve şair. "Sanat Güneşi" ve "Paşa" olarak anılan Müren, klasik Türk müziğinin en büyük isimlerinden biri olarak kabul edilir. Sanata olan katkılarından dolayı 1991'de "Devlet Sanatçısı" ünvanıyla ödüllendirilmiştir. Türkiye'de verilmeye başlanan Altın Plak Ödülü'nün de ilk sahibi olan sanatçı, müzik yaşantısı boyunca altı yüzü aşkın plak ve kaset doldurmuş, üç yüzü aşkın şarkı bestelemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bülent Ersoy</span> Türk ses sanatçısı

Bülent Ersoy, Türk sanat müziği şarkıcısı. Sanatçı "Diva" lâkabıyla bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Müzeyyen Senar</span> Türk sanat müziği sanatçısı (1918–2015)

Müzeyyen Senar Türk Sanat Müziği sanatçısı. "Cumhuriyetin Divası" olarak da anılır.

Zehra Nesrin Sipahi,, Türk klasik Türk müziği sanatçısı.

Timur Selçuk, Türk piyanist, orkestratör, orkestra şefi ve besteci.

<span class="mw-page-title-main">Hamiyet Yüceses</span> Türk şarkıcı

Hamiyet Yüceses, Türk Sanat Müziği sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Özhan</span> Türk Oyuncu ve Sanatçı

Ahmet Şükrü Katıöz ya da sahne adıyla Ahmet Özhan, Türk klasik Türk müziği şarkıcısı ve oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">İnci Çayırlı</span> Türk ses sanatçısı ve koro şefi

Hatice İnci Çayırlı, Türk Sanat Müziği yorumcusu ve koro şefi.

<span class="mw-page-title-main">Muazzez Abacı</span> 1947 doğumlu Türk şarkıcı

Muazzez Abacı ya da tam adıyla Hicran Muazzez Abacı, Türk şarkıcı. Klasik Türk müziği şarkıcısı olan Abacı, Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı'nın tavsiyesiyle verilmeye başlanan devlet sanatçısı unvanına 1998'de lâyık görülmüştür.

Samime Sanay, Türk sanat müziği sanatçısı, öğretmen. 33. Türkiye Hükûmeti'nde Kültür Bakanlığının tavsiyesiyle verilmeye başlanan Devlet Sanatçısı unvanına 1998'de layık görülmüştür.

Muhittin Şerif Targan, Türk besteci, ud ve çello virtüözü, portre ressamı.

<span class="mw-page-title-main">Deniz Kızı Eftelya</span> Osmanlı Rumu şarkıcı

Denizkızı Eftelya Işılay, Osmanlı Rumu ses sanatçısı ve kantocu.

<span class="mw-page-title-main">Mualla Mukadder Atakan</span> Türk şarkıcı

Mualla Mukadder Atakan, sesinin güzelliği ile olduğu kadar kendi güzelliği ile de tanınmışTürk Müziği ses sanatçısı.

Musa Süreyya Bey Türk klasik müziği bestecisi.

<span class="mw-page-title-main">Akrep Nalan</span>

Füsun Nalan Açın ya da halk arasında bilinen sahne adıyla Akrep Nalân, Türk pop müziği şarkıcısı ve oyuncu.

Mualla Gökçay, Türk ses sanatçısı ve Klasik Türk müziği yorumcusu. Safiye Ayla, Müzeyyen Senar, Hamiyet Yüceses ve Perihan Altındağ gibi sanatçıların çağdaşıdır. Atatürk'ün huzurunda musiki meclislerine katıldı. Istanbul ve Ankara Radyoları'nda görev yaptı. Sahne programları gerçekleştirdi. Taş plaklar ve 45'likler doldurdu.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Faik Şener</span>

Ahmet Faik Şener, ağız armonikası virtüözüdür.

Suzan Güven, Klasik Türk müziği sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Nubar Tekyay</span> Türk-Ermeni kemancı ve besteci

Nubar Tekyay veya doğum adı ile Nubar Çömlekçiyan, Türkiye Ermenisi keman virtüözü ve besteci.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.