İçeriğe atla

Sadır Caparov

Sadır Caparov
Садыр Нургожоевич Жапаров
Kırgızistan cumhurbaşkanı
Görevde
Makama geliş
28 Ocak 2021
Başbakan Artyom Novikov (Geçici)
Ulukbek Maripov
Akılbek Caparov
Yerine geldiğiTalant Mamıtov (Geçici)
Yerine gelenTalant Mamıtov (Geçici)
Görev süresi
15 Ekim 2020 - 14 Kasım 2020
Yerine geldiğiSooronbay Ceenbekov
Kırgızistan başbakanı
Görev süresi
6 Ekim 2020 - 14 Kasım 2020
BaşkanSooronbay Ceenbekov
KendisiTalant Mamıtov (Geçici)
Yerine geldiğiKubatbek Boronov
Yerine gelenArtem Novikov (Geçici)
Kişisel bilgiler
Doğum Sadır Nurgocoyeviç Caparov
6 Aralık 1968 (55 yaşında)
Keng-Suu, Tüp ilçesi, Issık-Göl ili, Kırgızistan SSC, Sovyetler Birliği
(şu anda Kırgızistan)
Partisi Mekençil
Organizasyon Ata-Curt (2010 yılına kadar)
Evlilik(ler)
Aygül Asanbayeva (e. 1991)
Bitirdiği okul Kırgız-Rus Slav Üniversitesi

Sadır Nurgocoyeviç Caparov (KırgızcaСадыр Нургожоевич Жапаров; d. 6 Aralık 1968), Kırgız siyasetçi, Eski Kırgızistan başbakanı ve günümüzdeki Kırgızistan cumhurbaşkanı.[1][2]

14 Kasım 2020'de Caparov, Ocak 2021'deki cumhurbaşkanlığı seçimlerine itiraz etmek için istifa etti.[3] 10 Ocak 2021 tarihinde yapılan seçimler sonucunda Kırgızistan cumhurbaşkanı seçildi.[4]

Hayatının erken dönemi ve eğitimi

Issık-Göl ilinin Tüp ilçesine bağlı Keng-Suu köyünde doğdu. Ortaokul eğitimini 1986 yılında tamamladıktan sonra Kırgız Ulusal Fiziksel Kültür ve Spor Akademisi'ne katıldı. 1987'de Novosibirsk'te bir telekomünikasyon bölümünde komutan olarak iki yıl görev yaptığı Sovyet Ordusu'na alındı. 1989-1991 yılları arasında akademide eğitimine devam etti. 2006 yılında, Kırgız-Rus Slav Üniversitesinden hukuk derecesi ile mezun oldu.

Erken siyasi kariyeri

Siyasi kariyerine 2005 Lale Devrimi'nden sonra başladı. Mart 2005'te, Tyup seçim bölgesinden Yüksek Konsey üyeliğine seçildi. Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev'in destekçisiydi. 2006'da Eyalet Ödülleri Komisyonu'nun bir üyesiydi. 2007'de Af Komisyonu Başkan Yardımcısı oldu.[5]

2007 parlamento seçimlerinde mecliste sandalyelerin çoğunu kazanan cumhurbaşkanlığı yanlısı parti Ak Jol'un listelerine katıldı, ancak cumhurbaşkanına danışman olarak çalışmaya devam etti. 2008'den 2010'a kadar Ulusal Yolsuzluğu Önleme Ajansı'nın yetkili temsilcisi olarak çalıştı.

2010 yılında Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev, 2010 Kırgız Devrimi'nde devrildi. Kısa süre sonra Oş ve Celal-Abad'da meydana gelen etnik gruplar arası çatışmalar sonucunda Caparov ve ortakları aktif rol aldı ama kendi ifadelerine göre çatışmaları önlemeye çalıştılar. Ancak muhalifler tarafından Kırgız milliyetçilerini desteklemekle suçlandılar.

Ekim 2010 seçimlerinde, Kamçıbek Taşiyev liderliğindeki ve sandalyelerin çoğunu kazanan Ata-Curt'un parti listesinde yeniden Yüksek Konsey üyesi seçildi. Oradan Yargı ve Hukuki Konular Komitesi'nin başkanı oldu.

2012'den beri, memleketi Issık-Kul Bölgesinde bulunan Kumtor altın madeninin kamulaştırılmasını savundu ve yönetim şirketini çevre ihlalleri ve yolsuzlukla suçladı. Bu bakımdan vatandaşları arasında popülerlik kazandı.

Sürgün ve hapis

2012 sonbaharında Kumtor'un millileştirilmesi için yapılan mitinglerden birinde protestocular, Bişkek'teki Beyaz Saray'ı ele geçirmeye çalıştı. Taşiyev ile birlikte Kırgız Cumhuriyeti Ceza Kanunu'nun 295. Maddesi uyarınca "iktidara zorla el koyma veya gücü zorla elde tutma" ile suçlandılar. Mart 2013'te, Bişkek Pervomaisky Bölge Mahkemesi onları suçlu buldu ve bir yıl altı ay hapis cezasına çarptırdı. Ancak Haziran 2013'te Bişkek Şehir Mahkemesi siyasileri beraat ettirdi ve mahkemede serbest bırakıldılar.

27 Haziran 2013'te Karakol'da Kumtor'a yönelik protestolar sırasında, protestocular Emilbek Kaptagayev'i kaçırarak rehin almaya çalıştı. Kırgız yetkililer, Caparov ve Kubanıçbek Kadırov'u kaçırma planını düzenlemekle suçladı. Protesto liderleri gözaltına alındı, ancak kaçırma planına katılımı suçlamasını reddederek Kırgızistan'dan bir süre yaşadığı Kıbrıs'a kaçtı.

2017'de Kırgızistan'a dönmeye çalıştı. 25 Mart 2017'de Kırgız-Kazak sınırında gözaltına alındı. Emilbek Kaptagaev'i rehin olarak kaçırmaya teşebbüs ettiği iddia edilen davada 11 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı.

Kırgızistan Başbakanı ve Cumhurbaşkanı Vekili

5 Ekim 2020'de Kırgızistan'da parlamento seçimlerinin sonuçlarına karşı kitlesel gösteriler başladı. 6 Ekim sabahı Kamçıbek Taşiyev liderliğindeki protestocular Caparov'u hapishaneden serbest bıraktılar ve onu bir konuşma yaptığı Bişkek'teki Ala-Too Meydanı'na götürdüler.

6 Ekim akşamı Dostuk Otelindeki milletvekilleri, Başbakanlığa atanmasını onayladı. Ancak, Ata-Meken partisinden bir başka yarışmacı olan Tilek Toktogaziev, Hükûmet Konağı yakınlarındaki bir mitingde, Muhalefet partilerinin liderleri tarafından kurulan Koordinasyon Kurulu toplantısında bu göreve seçildiğinden beri meşru hükûmet başkanı olduğunu söyledi. Toktogaziev, milletvekillerinin bir toplantısı sırasında Dostuk Oteli yakınında toplanan Caparov'un birkaç yüz destekçisinin baskısı altında olduğu için, Caparov'un atanmasının yasadışı olduğunu düşündü. Caparov'un muhalifleri, meclis yeter sayısının bulunmadığına ve seçim prosedürünün ihlal edildiğine de işaret ettiler.

13 Ekim'de Başkan Sooronbay Ceenbekov, ilk oylama sırasında milletvekillerinin vekaleten oy kullanması nedeniyle Caparov'un Başbakanlığa atanmasını reddetti. 14 Ekim'de Caparov'un yeniden için Parlamento'dan tekrar oy kullanılmasını istedi. Ancak ertesi gün 15 Ekim'de Cumhurbaşkanı Ceenbekov, Caparov'un Başkan Vekili ilan edilmesine yüzünden görevden istifa etti. Ancak İsayev, Ceenbekov'un rolünü üstlenmeyi reddetti ve bu da Caparov'un Başkan Vekili olmasına neden oldu.[6][7]

Ertesi gün, 15 Ekim'de Ceenbekov cumhurbaşkanlık görevinden istifa ederek Caparov'un kendisini cumhurbaşkanı vekili olarak ilan etmesine neden oldu. Kırgızistan Anayasası'nda Yüksek Konsey başkanının görevi devralması gerektiğini belirten Kanatbek İsayev göreve gelmeyi reddederek Caparov'un cumhurbaşkanı vekili olmasını sağladı. 16 Ekim 2020 tarihinde parlamento tarafından Kırgızistan cumhurbaşkanı olarak onaylandı. Kırgızistan anayasasına göre, cumhurbaşkanlığı seçimleri bir önceki cumhurbaşkanının görevden alınmasından sonraki üç ay içinde yapılacaktır.

Özel hayatı

Caparov evlidir ve dört çocuğu vardır.

Ödülleri

  • Issık-Göl ili idaresinin madalyası (2009), Issık-Kul'un sosyo-ekonomik gelişimine katkılarından dolayı
  • Afganistan Gazileri Birliği Madalyası (2010)

Kaynakça

  1. ^ "Kyrgyz parliament approves Japarov's nomination for acting Prime Minister". AKIpress news agency. 6 Ekim 2020. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  2. ^ "Kyrgyz parliament votes to appoint Sadyr Japarov as prime minister". TASS. 6 Ekim 2020. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  4. ^ "Subscribe to read | Financial Times". www.ft.com. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  5. ^ "Биография Садыра Жапарова". РИА Новости (Rusça). 6 Ekim 2020. 14 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020. 
  6. ^ "Спикер парламента Кыргызстана отказался стать и.о. президента". www.ukrinform.ru (Rusça). 15 Ekim 2020. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020. 
  7. ^ "Seizure of Kyrgyzstan nears completion as president steps down | Eurasianet". eurasianet.org (İngilizce). 15 Ekim 2020. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020. 
Siyasi görevi
Önce gelen
Kubatbek Boronov
Kırgızistan başbakanı
2020
Sonra gelen
Artem Novikov
Geçici
Ulukbek Maripov
Önce gelen
Talant Mamıtov
Geçici
Kırgızistan cumhurbaşkanı
2021–günümüz
Görevde

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan</span> Orta Asyada yer alan bir ülke

Kırgızistan, resmî adıyla Kırgız Cumhuriyeti, Orta Asya'daki bir ülkedir. Kırgızistan, günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletlerinden biri olup Türk Devletleri Teşkilatı ve TÜRKSOY'un üyesidir. Denize kıyısı olmayan ülkenin komşuları kuzeyde Kazakistan; batıda Özbekistan, güneybatıda Tacikistan ve güneydoğuda Çin'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kurmanbek Bakiyev</span> 2. Kırgızistan cumhurbaşkanı

Kurmanbek Saliyeviç Bakiyev Kırgızistan'ın eski başbakanı, 2. Kırgızistan cumhurbaşkanı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Roza Otunbayeva</span> 3. Kırgızistan cumhurbaşkanı

Roza İsakovna Otunbayeva, Kırgızistan'ın 4. Cumhurbaşkanı ve ilk Dışişleri Bakanı. Kırgızistan Sosyal Demokrat Partisi parlamento grubu başkanıdır. Muhalif parti lideri olarak 7 Nisan 2010 itibarıyla Kurmanbek Bakiyev iktidarının düşürülmesi ve Kırgızistan'ın 4 geçici bakanlıkça geçici süreyle idare edilmesi sürecinde etkin rol oynamıştır.

Bu liste Somali devlet başkanlarının bir listesidir. Cumhurbaşkanlığı makamının 1960 yılında kurulmasından bu yana 9 resmi cumhurbaşkanı olmuştur. Cumhurbaşkanı, Somali'nin devlet başkanı ve Somali Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır. Şu anki makam sahibi, 2022 cumhurbaşkanlığı seçimini kazanan Hasan Şeyh Mahmud'dur. Daha önce 2022 cumhurbaşkanlığı seçimini kazanan ve 2012-2017 yılları arasında görev yapan Mahmud, bu görevi birkaç kez üstlenen ilk kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Tunus cumhurbaşkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Tunus cumhurbaşkanı, Tunus'un devlet başkanıdır ve doğrudan halk tarafından beş yıllık bir dönem için seçilir. Makam sahibi, başbakanla birlikte Tunus hükümetinin yürütme organına liderlik eder ve Tunus Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sooronbay Ceenbekov</span> 5. Kırgızistan cumhurbaşkanı

Sooronbay Şaripoviç Ceenbekov, Kırgız siyasetçi. Ceenbekov, Asya ülkesi Kırgızistan'da 24 Kasım 2017 tarihinde başladığı Kırgızistan cumhurbaşkanı görevinden 15 Ekim 2020'de istifa ettiğini duyurdu.

<span class="mw-page-title-main">Aalı Karaşev</span> Kırgız siyasetçi

Aaly Karashev, Kırgız siyasetçi. 1-5 Eylül 2012 tarihleri arasında geçici olarak Kırgızistan Başbakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">2010 Kırgızistan Devrimi</span> Devrim

2010 Kırgızistan Devrimi, Kırgızistan'da Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev'in Nisan 2010 tarihinde protestolar sonucu görevden uzaklaştırılması ve ülkenin güneyinde yaşanan etnik çatışmalardır. Devrimin ardından ülkede yeni bir siyasal sistem kuruldu. Bu devrimden sonra yaklaşık 87 vatandaş öldü.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan Sosyal Demokrat Partisi</span>

Kırgızistan Sosyal Demokrat Partisi, Kırgızistan siyasi partisi. Üyeler 1 Ekim 1993'te partiyi kurdular, ancak 16 Aralık 1994'e kadar Adalet Bakanlığına kaydolmadılar. Abdygany Erkebaev partinin ilk başkanlığını yaptı. 30 Temmuz 1999'da Almazbek Atambayev'in yerini aldı.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan cumhurbaşkanı</span> Kırgızistanın devlet başkanı

Kırgızistan Cumhurbaşkanı, resmi olarak Kırgızistan Cumhuriyeti'nin başıdır. Cumhurbaşkanı, anayasaya göre, "halkın ve devlet gücünün birliğinin simgesi ve Kırgız Cumhuriyeti Anayasası'nın ve bireyin ve bir vatandaşın garantisinin simgesidir." Cumhurbaşkanı, doğrudan halk tarafından en fazla altı yıl süreyle seçilir.

<span class="mw-page-title-main">Cengiz Aydarbekov</span> Kırgız politikacı

Cengiz Aydarbekov, Kırgız diplomat, siyasetçi. Kırgızistan'ın mevcut dışişleri bakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Tanayev</span>

Nikolay Timofeyeviç Tanayev, Kırgız siyasetçi ve eski başbakan.

<span class="mw-page-title-main">2020 Kırgızistan parlamento seçimleri</span>

2020 Kırgızistan parlamento seçimleri, 4 Ekim'de Kırgızistan'da yapıldı. Sonuçlar daha sonra 2020 Kırgızistan protestoları sırasında Merkezi Seçim Komisyonu tarafından iptal edildi.

<span class="mw-page-title-main">2020 Kırgızistan protestoları</span>

2020 Kırgızistan protestoları, protestocular tarafından hileli olduğu iddia edilen 2020 parlamento seçimlerine tepki olarak 5 Ekim 2020'de başlayan protestolardır. 6 Ekim 2020'de seçim sonuçları iptal edildi. 15 Ekim 2020'de Kırgızistan cumhurbaşkanıSooronbay Ceenbekov'un istifa etmesiyle protestolar sonlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ulukbek Maripov</span>

Ulukbek Asamidinoviç Maripov ; d. 31 Ağustos 1979) Kırgız bir politikacıdır ve 3 Şubat 2021 - 12 Ekim 2021 tarihleri arası Kırgızistan'ın Başbakanıydı. Maripov, başbakan olarak atanmadan önce Kırgız Hesap Odası'na başkanlık etmişti.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan-Türkiye ilişkileri</span>

Kırgızistan-Türkiye ilişkileri, Kırgızistan'ın, SSCB'den ayrılıp bağımsızlığını ilan etmesi ve Türkiye'nin, Kırgızistan'ı tanıyan ilk devlet olması ile 16 Aralık 1991'de başlamıştır. İki ülke arasında 29 Ocak 1992'de diplomatik ilişkiler gelişmeye başlamıştır. 1992 yılı içerisinde iki ülke de başkentlerinde Büyükelçilik açmıştır. Türkiye Büyükelçiliği, Bişkek'te, Kırgızistan Büyükelçiliği ise Ankara'da açılmıştır. Kırgızistan 7 bağımsız Türk devletinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Kırgızistan ilişkileri</span>

Azerbaycan-Kırgızistan ilişkileri - Azerbaycan ve Kırgızistan arasındaki ikili ilişkiler. Her iki ülke de BM üyesidir. Azerbaycan ve Kırgızistan arasındaki diplomatik ilişkiler 19 Ocak 1993'te kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Akılbek Caparov</span> Kırgız siyasetçi

Akılbek Usenbekoviç Caparov ; d. 14 Eylül 1964) 12 Ekim 2021'den beri Kırgızistan Bakanlar Kurulu Başkanı olarak görev yapan Kırgız siyasetçidir. Cumhurbaşkanı Sadır Caparov tarafından 5 Mayıs 2021'de yeni göreve atanan Ulukbek Maripov'un yerini aldı. Caparov aynı zamanda Cumhurbaşkanı Caparov'un başkanlığındaki Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan Anayasası</span>

Kırgızistan Anayasası, Kırgız Cumhuriyeti'nin en yüksek yasasıdır. Kırgızistan, ülkenin 1991 yılında Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını kazanmasından bir buçuk yıl sonra, 1993 yılında ilk anayasasını kabul etmiştir. Son değişiklikleri Nisan 2021'de kabul edilen anayasa birkaç revizyondan geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan'da seçimler</span>

Kırgızistan ulusal düzeyde yapılan genel seçimler ile bir devlet başkanı – cumhurbaşkanı – ve bir yasama organı seçer. Başkan, halk tarafından altı yıllık bir görev süresi için seçilir. Yüksek Konsey nisbi temsil ile doldurulan 120 üyeden oluşur.