İçeriğe atla

Sabuncular Deresi

Senoz Deresi
Genel bilgiler
KaynakDoğu Karadeniz Dağları
Kaynak rakımı3000 m
Ağız0 m
Uzunluk46 km[1]

Sabuncular Deresi, Senoz Deresi, Çayeli Deresi veya Büyükdere Deresi (Eski Yunanca: Adieno), Rize ilinin Çayeli ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Kuzeye doğru akan nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 3000 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 46 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %65'tir ve kaynağı Tekfur Tepesidir. Çayeli'nin batısından Karadeniz'e akmaktadır. Denizden 30 kilometre uzaklıkta Ligovi Deresi ve İncesu Deresi'ne ayrılır. Batıdaki kolu Ligovi Deresi, doğudaki kolu ise İncesu Deresidir.[2] Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.[3]

Fauna

Nehirde yaşayan balık türleri sırayla Salmo coruhensis, Alburnoides fasciatus, Barbus escherichii, Squalius sp., Mugil cephalus, Liza aurata ve Ponticola rizensis'tir.[4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "T.C. KALKINMA BAKANLIĞI DOĞU KARADENİZ PROJESİ BÖLGE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI (PDF)" (PDF). 4 Ocak 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2018. 
  2. ^ "İncesu Vadisinde (Çayeli) Coğrafya Gözlemleri" (PDF). tucaum.ankara.edu.tr. 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018. 
  3. ^ "Sportif olta balıkçılığı" (PDF). bolge12.ormansu.gov.tr. 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018. 
  4. ^ Esra Bayçelebi, Cüneyt Kaya, Davut Turan (2017). "Rize İli'nin Güncel Balık Faunası". dergipark.org.tr. 12 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Nehri</span> Türkiyenin Karadeniz bölgesinde bir ırmak

Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gediz Nehri</span> Türkiyede bir nehir

Gediz Nehri, Anadolu'dan Ege Denizi'ne dökülen Büyük Menderes Nehri'nden sonra ikinci büyük akarsudur.

<span class="mw-page-title-main">Fırtına Deresi</span> Türkiyede nehir

Fırtına Deresi veya eski adıyla Peruma, Doğu Karadeniz'de yer alan akarsulardan birisi olup, Kaçkar Dağları'nın Karadeniz'e bakan yamaçlarındaki derelerin birleşmesi ile oluşmuştur. Rize Ardeşen'in yaklaşık 2 km batısında Karadeniz'e dökülen Fırtına Deresi, 68 km uzunluğundadır. Çay bahçeleri içerisinden geçen, üzerindeki kemer köprülerle süslü Fırtına Deresi, raftinge elverişli parkurlara sahiptir. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Seslidere, Çayeli</span>

Seslidere, Rize ilinin Çayeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Melyat Deresi</span> Pazarda bir akarsu

Melyat Deresi veya Venek Deresi, Rize ilinin Pazar ve Çayeli ilçelerini ayıran ve Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin uzunluğu 20.3 kilometredir. Rize il merkezine 28 km mesafededir. Pazar doğu, Çayeli ise batı tarafında kalır. Derenin batı tarafında çoğunlukla Türkler ve az da olsa Hemşinliler yaşar. Lazların yaşadığı bölge, bu nehrin doğusunda kalır. Kaynağı Hemşin ilçesindeki Ceğalver Dağı olan nehrin; Zafer, Yavuzlar, Erenler, Çınartepe, Kaçkar, Kestanelik, Tektaş, Güneyköy, Şendere, Kuzayca, Örnek, Merdivenli, Leventköy ve Balıkçı köylerine sınırı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Çağlayan Deresi</span>

Çağlayan Deresi, Abunoğa Irmağı veya Fındıklı Deresi, Rize ilinin Fındıklı ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 2600 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 34.7 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %75'tir. Nehir, Karadeniz alasının en önemli yumurtlama alanlarından biri olarak kabul edilir. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir. Doğu Karadeniz bölgesindeki ilk kültür balıkçılığı girişimi, Çağlayan Alabalık Çiftliği adıyla 1974 yılında Çağlayan Deresi'nde gerçekleşti.

Arılı Deresi veya Yeşil Dere, Rize ilinin Fındıklı ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 2300 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 31.5 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %73'tür. Dere yatağının çevresinde bulunan vadi, vatandaşların tepkileri nedeniyle Karadeniz Bölgesinde santrallerin yapılamadığı tek vadidir. Nehirde balık avcılığı tamamen yasaklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hemşin Deresi</span> Rizede akarsu

Hemşin Deresi veya Pazar Deresi, Rize ilinin Pazar ve Hemşin ilçelerinin kırsal bölgelerindeki tepelerinden geçen ve Karadeniz'e akan bir akarsudur. Derenin kaynağı Gito Yaylasıdır. Derenin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 2000 metre olup uzunluğu da yaklaşık 38.5 kilometredir. Derenin yatak eğimi %52'dir. Hemşin ilçe merkezi ve Kocaköprü mahallesinden geçen dere, Pazar ilçesinde Karadeniz'e bağlanır. Derede sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İyidere Deresi</span> Rize ilindeki en uzun akarsu

İyidere Deresi veya İkizdere Çayı, Rize ilinin İyidere, Kalkandere ve İkizdere ilçeleri ile Trabzon ilinin Of ve Hayrat ilçelerinin arasından geçen ve Karadeniz'e akan bir nehirdir. Rize ilindeki en uzun akarsudur. Ortalama debisi 28,35 m³/s'dir. Kaynağı İkizdere ilçesinin dağlık bölgeleri olan nehir, baskın olarak kuzey-kuzeybatı yönünde akmaktadır. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 3000 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 78,4 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %38'dir. İspir'den Karadeniz'e giden D 925 kara yolu nehrin yanından geçer. Nehrin havza alanı 1047,4 kilometrekaredir. Kalkandere'nin merkezinden geçmekte olan "Karadere" adlı bir uzantısı vardır. Cimil ve Anzer derelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.

Taşlıdere, Askoroz Deresi veya Engindere, Rize ilinin merkez ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Rize il merkezinin 5 kilometre doğusunda kalmaktadır.

Salmo coruhensis veya bilinen adıyla Çoruh alabalığı, tatlı suda yaşayan alabalıkgillerden bir kırmızı benekli alabalık türüdür. Karadeniz'e akan Türkiye'deki ve muhtemelen Gürcistan'daki akarsularda yaşamaktadır. 2010 yılında tanımlanmıştır. İsmini Çoruh Nehri'nden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rize'deki akarsular listesi</span>

Rize ilinde irili ufaklı pek çok akarsu vardır. Bu bölgedeki akarsular oldukça kısadır; yüksek yerlerden doğar ve hızlı bir akışa sahiptir. Çoğu ana bir akarsuda toplandıktan sonra Karadeniz'e dökülür. Bu akarsular arasında en uzun olanı, 78.4 kilometre uzunluğuyla İyidere Deresi, beslenme alanı en geniş olan ise Fırtına Deresi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kapisre Deresi</span>

Kapisre Deresi, Arhavi Deresi veya Orçi Çayı, Artvin ilinin Arhavi ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. İlçedeki tek akarsu olan Kapisre'de rafting müsabakaları yapılmaktadır. Tarihi Arhavi kenti bu derenin batı yamacına kurulmuştur. Arhavi Köprüsü derenin üzerinde konumlanmıştır. Arhavi'nin kurulduğu derenin girişindeki düzlük, 3-4 kilometre içeri uzanmaktadır. 35 kilometre uzunluğundaki nehrin kaynağının rakımı yaklaşık 3000 metredir. Nehrin yıllık su potansiyeli 329 hektometreküptür. 5 Mart 1915'te Kapisre Deresi'nin doğusunda kalan kısımlar Rus kuvvetleri tarafından ele geçirilmişti. 5 Şubat 1916'da ise Kapisre Deresi geçilmiş ve Arhavi tamamen Rus kontrolüne geçmişti. Derenin kollarından bir tanesi Lazcada Bagudit olarak geçen Sidere Deresi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Hopa Deresi</span> Artvinden Karadenize dökülen akarsu

Hopa Deresi, Hopa Çayı veya Hopa Nehri, Artvin ilinin Hopa ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Hopa ilçesi bu nehrin çevresinde kurulmuştur. Balıklı Dağı'ndan doğan Galişka Deresi ve Sultanselim Dağı'ndan doğan Zalona (Koyuncular) Deresi'nin birleşmesi ile oluşmuştur. 11 km uzunluğundaki nehir, ilçe merkezinin batısında denizle karışır. Nehrin çevresi, Pleistosen dönemde oluşmuş birikinti ovaları bakımından zengindir.

<span class="mw-page-title-main">Solaklı Deresi</span>

Solaklı Deresi, Solaklı Çayı veya Çataklı Çayı, Trabzon ilinin Çaykara, Dernekpazarı ve Of ilçelerinde bulunan, Karadenize akan bir nehirdir. Nehirde bulunan 4 hidroelektrik santral toplamda 99 MW'lik enerji üretmektedir. Nehrin kaynağı denizden yaklaşık 2800 metre yüksekliktedir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 65 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %43'tür. Doğu Karadeniz Dağlarından doğan nehir kuzey yönünde akar. D 915 yolu nehrin yanından geçmektedir. Uzungöl, nehrin kaynağının yakınlarında yer almaktadır. Nehrin adı, buraya yerleştirilen Solaklı bölüklerinden gelmektedir. Derenin yıllık ortalama debisi 605 hm³'tür.

<span class="mw-page-title-main">Karadere</span> Gümüşhane ve Trabzon illerinden geçip Karadenize akan bir nehir

Karadere, Trabzon ve Gümüşhane illerinden geçip Karadenize dökülen akarsu. Nehir, antik zamanlarda Hyssos veya Hyssus olarak biliniyordu. Nehirde bulunan 2 hidroelektrik santral toplamda 93 MW'lik enerji üretmektedir. Nehrin kaynağı denizden yaklaşık 2200 metre yüksekliktedir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 70 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %3,1'dir. Gümüşhane'deki Doğu Karadeniz Dağları'nda doğan nehir, Trabzon'un Araklı ilçesinde Karadenize karışmaktadır. Nehrin debisi saniyede 434 metreküptür.

<span class="mw-page-title-main">Manahoz Deresi</span>

Manahoz Deresi, Manahoz Çayı, Manahos Deresi veya Manahos Çayı, Trabzon ilinin Sürmene ve Köprübaşı ilçelerinde bulunan, Karadeniz'e akan bir nehirdir. Nehirde bulunan 7 hidroelektrik santral toplamda 66 MW'lik enerji üretmektedir. Nehrin kaynağı denizden yaklaşık 2300 metre yüksekliktedir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 40 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %58'dir. Doğu Karadeniz Dağlarından doğan nehir kuzey yönünde akar. Nehir, Ksenofon ve komutasındaki 10.000 paralı askerin devetabanı yedikten sonra hastalandığı yer olarak bilinmektedir. Derenin yıllık ortalama debisi 230 hm³'tür. Derenin ana kolu Madur Tepesi'nden doğar. Dere, Hazmaağa Yaylası'ndan doğan ikinci kolla Arpalı köyünde birleşir ve kuzeye akmayı sürdürür. Doğudan Vartan Deresi, batıdan Vizara Deresi, Egşeho Deresi, Çifteköprü Deresi ve Ormanseven Deresi akarsuya katılır.

<span class="mw-page-title-main">Değirmendere (akarsu)</span> Trabzonda bir nehir

Değirmendere, Trabzon ilinin Maçka ve Ortahisar ilçelerinden geçen, Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin kaynağı denizden yaklaşık 2000 metre yüksekliktedir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 60 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %33'tür. Kaynağı Zigana Geçidi olan nehrin yanından Avrupa E-yolu E97 yolu geçmektedir. Nehir, kuzey-kuzeydoğu yönünde akmaktadır. Nehrin ana kolları Galyan Deresi ve Altındere'dir. Nehrin debisi saniyede 560 metreküptür.

<span class="mw-page-title-main">Yanbolu Deresi</span>

Yanbolu Deresi veya Yanbolu Çayı, Gümüşhane'deki Kalkanlı Dağlarında doğan, Trabzon'un Arsin ilçesinden geçerek Karadenize akan bir nehirdir. Nehir, Arsin ve Araklı ilçelerinin doğal sınırını oluşturur. Nehrin uzunluğu 46 kilometredir. Nisan, mayıs ve haziran ayları nehrin en fazla su taşıdığı zamandır. Nehirde bulunan 5 hidroelektrik santral toplamda 37 MW'lik enerji üretmektedir. Tandırlı Köprüsü nehrin üzerinde konumlanmıştır. Derenin yıllık ortalama debisi 189 hm³'tür.

Baltacı Deresi, Baltacı Çayı veya Yeniköy Deresi, Trabzon'un Hayrat ilçesinde doğan, Trabzon'un Of ilçesinden geçerek Karadenize akan bir nehirdir. Nehirde bulunan 3 hidroelektrik santral toplamda 44 MW'lik enerji üretmektedir. Nehir, I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı ve Rusların kaşılaştığı yerlerden biriydi. 7 Mart ve 28 Mart 1916 tarihleri arasında, nehrin batısına çekilmiş Osmanlı birlikleri, Rus birliklerine karşı savaşmış, ancak 28 Mart 1916 tarihinde Rus İmparatorluğu Of'u ele geçirmiştir. Nehrin adı, buraya yerleştirilen Baltacı bölüklerinden gelmektedir. Nehrin havza alanı 200 km²'dir. Derenin yıllık ortalama debisi 352 hm³'tür.