Sabun Çayı - Turkipedia

Osmaniye ilinin Düziçi ilçesi Düldül Dağı eteklerinden doğup Aslantaş Barajı ve böylece Ceyhan Nehri'ne dökülen bir çaydır. Sabun Çayı, Düziçi Ovasının büyük bir bölümünü sulamaktadır. Oldukça temiz olan bu suda balık bulunmakta ve çevresinde bol miktarda piknik yapılmaktadır. Su çok temiz kaynaklardan beslenmekte ve Düziçi Ovasının büyük bir bölümünü sulamaktadır. Ama bu sulama yetersiz kalmakta Üreticiler ürünlerini zamanında ve yeterince sulayamadıkları için ekili dikili alanlar her geçen yıl biraz daha azalmaktadır.

Sabun Çayı'nın Akdeniz iklimi etkisindeki rejimi düzensizdir. Ekim'de başlayan akım yükselmesi Mart'ta 8,8 m³/sn ile zirveye çıkar. Ağustos ayında 0,5 m³/sn ile en düşük değer görülür. Akarsuyun uzunluğu yaklaşık 44 km'dir, bunun yaklaşık 20 km'si Düziçi Ovası'nın içinde yer alır. Havza alanı 428 km²'dir. Akarsuyun önemli yedi kolu bulunur;Atalan Deresi, Sabunsuyu deresi, Deliçay Deresi, Hodu Deresi, Kaledibi Deresi, Zindoğan Deresi, Farsak deresi.^[1]

Sabun Çayı, kaynağını aldığı Amanos Dağlarını geçtikten sonra ovalık alana geçerken şelale ve boğaz vadiler oluşturur. Ovayı derince yaran akarsunun, yukarı kesimlerde oluşturduğu dar ve derin boğazların vadi tabanı genişliği 8-10 metre kadardır. Çayın kuzeyinde Amanoslar'a geçiş aşaması olan Haruniye Platosu yer alır. Plato, 300–500 m yüksekliğe, 3 km genişliğe, 5 km uzunluğa sahiptir. Sabunsuyu'nun aktığı arazinin kayaçları farklı dirençlerde olduğundan, faylarında katkısı ile yapısal menderes, dev kazanı, şelaleler oluşturur.^[2]

Çatak Boğazı, Sabun Çayı'nın oluşturduğu büyük bir boğaz vadidir. Uzunluğu 3 km olan boğaz doğu-batı uzanışlıdır. Derinliği 500 m olan boğazda oluşan şelalelerden Büyük Şelale önemlidir.

Kaynakça

^ KORTUK, İbrahim (2018). "SABUNÇAYI HAVZASI 'NIN (DÜZİÇİ - OSMANİYE) JEOMORFOLOJİSİ". academia.edu. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2019.
^ EGE, Yrd. Doç. Dr. İsmail; KORTUK, İbrahim (2015). "DÜZİÇİ OVASI (DÜZİÇİ/OSMANİYE) VE YAKIN ÇEVRESİNİN JEOMORFOLOJİSİ" (PDF). International Journal of Social Science. 27 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2019.

İlgili Araştırma Makaleleri

Porsuk Çayı, Ege ve İç Anadolu Bölgelerinde bir akarsudur.

Manavgat, antik adıyla Melas, Toroslar'da doğarak Antalya'da Akdeniz'e dökülen nehir. Uzunluğu 93 km'dir. Batı Toros sıradağları arasından doğan kolların birleşmesiyle oluşur. Güney batıya yönelerek dar ve dik yamaçlı kanyonlar arasından geçer, ünlü Manavgat Şelalesi'ni meydana getirir ve Manavgat ilçe merkezinin doğusunda alüvyal bir kıyı ovasından denize dökülür.

Abdal Deresi, Samsun yöresindeki Akkuş Yaylalarından doğar ve kuzeybatı yönünde akar. Yeşilırmakın batısı Karaboğaz Gölü'nün doğundan Karadeniz'e dökülen dere 137 km uzunluğundadır. Kaynağını aldığı yer Asarcık ilçesi güneyinde 1000 m rakıma sahip alanlardır.

Bartın Çayı, Antik Partenios, MÖ yıllarda Parthenios adı ile anılan ve kente adını veren Bartın Irmağı'dır.Kastamonu ve Karabük'te bulunan Ilgaz Dağları'nda doğar, kuzeye doğru akar, şehir merkezinde Gazhane Burnu'nda birleşen Kocaçay ve Kocanazçay'ının oluşturduğu ırmak, 15 Km. akarak Boğaz mevkiinde Karadeniz'e ulaşır.

Kelkit Çayı, Yeşilırmak'ın kollarından biridir ve uzunluğu 320 km'dir. Gümüşhane'nin Çimen Dağları'ndan kaynaklanıp Yeşilırmak'a katılıp Karadeniz'e dökülmektedir.

Harşit (Doğankent) Çayı, Gümüşhane ilinin doğu sınırındaki dağlarından doğar. Gümüşhane İl Merkezi, Torul, Kürtün ve Doğankent'i geçip Tirebolu'nun 1,5 km doğusundan Karadeniz'e dökülür.

Çarşamba Çayı, Konya ilinde bulunan bir akarsu. Bozkır ilçesi sınırları içerisinde Karacahisar köyü yakınlarında doğar, Mavi Boğaz'da Beyşehir Gölü'nden gelen kanal ile birleşir. Çumra ilçesinde kollara ayrılır ve Karakaya'da bataklıklarda sonlanır. Üzerinde Apa Barajı yer alır. 105 km uzunluğundadır. Konya ilinin tarımsal sulamasında önemli bir yer tutmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Köprüçay</span> Akdeniz Bölgesinde nehir

Köprüçay, eskiden Eurimedon, Isparta Sütçüler yakınlarında Toros dağlarından doğan, dar ve derin kanyonlardan geçerek Serik yakınlarında Akdeniz'e dökülün akarsu. Antik zamanlarda adı Eurymedon'dur. Köprü Çayı'n; havza alanı 2.357 km², yıllık debisi 3065 hm³, uzunluğu 178 km, ağız yüksekliği 0 m (Akdeniz), kaynak rakımı 2.151 m'dir.

Yağlıdere, Erimez Dağları'ndan doğan, Espiye'nin batısından Karadeniz'e dökülen akarsu. İçinden geçtiği Yağlıdere ilçesine adını verir.

Kufi Çayı, Büyük Menderes Nehri'nin kollarından biridir. Uzunluğu 98 km, yağış alanı 2015 km²'dir. Yıllık ortalama akım 3368 m/sn, maksimum akım 35644 m/sn'dir. Ortalama yıllık 106.213.248 m³ su taşımaktadır. Çay, Sandıklı ovasının doğu ve kuzeyindeki dağlardan kaynağını almaktadır.

Pasinler Ovası, Doğu Anadolu Bölgesi'nin Erzurum-Kars bölümünde yer alan tektonik ova. Kuzey ve güney Anadolu dağlarının, Doğu Anadolu'da birbirlerine en çok yaklaştıkları mevkide bulunur. Batıda, Erzurum Ovasından volkanik Deveboynu Eşiği ile ayrılır. Doğuda, Çobandede köprüsü yakınlarında Bingöl ve Hasankale çaylarının birleştiği yere kadar uzanır.

Akhisar Ovası, Türkiye'nin batısında, Ege bölgesinin Ege bölümünde yer almakta ve bu bölümün, Marmara bölgesi sınırı ile İç Batı Anadolu sınırına yakın kuzeydoğu köşesine tekabül etmektedir

Anamur Çayı , Mersin ili, Anamur ilçesinde bulunan akarsu. Toros Dağları'ndan yeraltı akarsuyu olarak doğar, 35 km sonra Anamur merkezden Akdeniz'e dökülür.

Tomara Şelalesi, Gümüşhane ili, Şiran ilçesi sınırlarında bulunan şelaledir. Kelkit Çayının kolu olan Tomara Çayının vadisinde yer alır. Adını çevrede yetişen tek yıllık Tomara (kaldirik) bitkisinden alır.

Engil (Dönemeç) Çayı, Van ili sınırlarından doğup, Van Gölü'ne GD yönünden dökülen akarsu. Başkale çevresinden İspiriz Dağları (3688 m) ve Norduz Yaylası'ndan kaynaklarını alır. Doğu-batı akışıyla Zernek Barajı'na dökülür, buradan çıktıktan sonra Havasor Ovası'na geçer, Gevaş ilçe merkezinin kuzeyinden Van Gölü'ne dökülür. Akarsuyun adı, Zernek Barajı'ndan önce Hoşap Çayı dır.

Yanarsu Çayı, Dicle'nin kolu olan çaydır. Eski adı Garzan Çayı'dır.

Düziçi Ovası, Osmaniye Düziçi ilçesin içinde yer aldığı, Nur Dağları (Amanoslar) ile Aslantaş Barajı arasında kalan ova. Ova Sabun Çayı'nın havzasının aşağı çığırını oluşturur. Daire şekilli ovanın alanı 90 km² olup, genişlik kuzeyde 16 km, batıda 14 km, doğuda 10 km’dir.

<span class="mw-page-title-main">Sarısu Çayı</span> Kandırada yer alan bir akarsu havzası ya da bir tatil beldesi, adası

Sarısu Çayı , Kocaeli ili, Kandıra ilçesinde Karadeniz'e dökülen akarsu. Akarsuyun havza alanı 368 km², uzunluğu 137 km, ortalama akımı 3,82 m³/sn'dir.

Bolaman Irmağı, Orta Karadeniz'de, Ordu ili sınırlarında yer alan, Fatsa'nın doğusundan Karadeniz'e dökülen akarsu. Reşadiye-Aybastı sınırında dağların zirvelerinden, yaklaşık 1600 m'den doğar.

Karasu Şelalesi, Osmaniye ili, Düziçi ilçesinde Amanos Dağları)'nın en kuzeyinde bulunan Düldül Dağı eteklerinden doğan Sabun Çayı üzerindeki şelaledir. Şelale tek bir eğim kırıklığından, 10 m yüksekten düşer. Şelale adını, eski adı, mevcut akar su zeminin siyaha yakın yeşil yosun örtüsünden kaynaklanan akarsuyun renginden alır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.