İçeriğe atla

Sabri Kalkandelen

Sabri Kalkandelen
Doğum1862
Kalkandelen, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm8 Nisan 1943 (81 yaşında)
İstanbul, Türkiye Türkiye
Defin yeriYahya Efendi Tekkesi Haziresi, İstanbul
MilliyetArnavut [1]
MeslekŞair, kütüphaneci ve Yıldız Kütüphanesi Müdürü

Sabri Kalkandelen, (1862, Kalkandelen, Osmanlı İmparatorluğu – 8 Nisan 1943, İstanbul, Türkiye) şair ve kütüphaneci. II. Abdülhamit devri ve sonrasında Yıldız Kütüphanesi müdürlüğü (İmparatorluk Kütüphanesi müdürü), İstanbul Üniversitesi kütüphane müdürlüğü yapmış kütüphaneci.

Yaşamı

1862 senesinde, günümüzde Kuzey Makedonya sınırları içerisinde bulunan Kalkandelen'de doğdu. Babası Mustafa Ruhi Efendi, Kalkandelen'deki Nakşibendi şeyhlerindendi. İlk eğitimine babası yanında başladı ve ilk gençlik yıllarında babasıyla birlikte Sırp ve Rus harplerine katıldı. Padişah II.Abdülhamid'in, babası Mustafa Ruhi Efendiyi saraya davet etmesi üzerine 1881 yılında İstanbul'a göç eden aile ile birlikte Sabri Bey de İstanbul'a taşındı.[2] Burada şehzadegan mektebinde üç yıl okudu.

1902 yılında doğan oğlu Nurettin Kalkandelen de kendisi gibi kütüphanecidir. Yıllar sonra oğlu Nurettin Kalkandelen de üniversite kütüphanesine müdür olarak atamış ve 1970'lere kadar görevini sürdürmüştür. Soyadı kanunu ile birlikte doğduğu Kalkandelen ilinin adını soyadı seçmiştir. Sabri Kalkandelen 8 Nisan 1948 yılında vefatı sonrası babası Mustafa Ruhi Efendi'nin Yahya Efendi Tekkesi'ndeki mezarının yanına defnedilmiştir.

Mesleki Hayatı

Eğitimini tamamlamasının ardından 1 Mart 1888'de Yıldız Kütüphanesine memur tayin edildi. Kitapçıbaşı Hasbi Efendinin yanında çalıştı ve meşrutiyetin ilanından sonra kütüphaneye müdür oldu. Kitabî-i Şehriyari ve Hâfız-ı Katip olarak 1928 yılına kadar bu görevlerini sürdürmüştür. 31 Mart Vakası sırasında II. Abdülhamit tahttan indirilirken kendisiyle özdeşleşmiş Yıldız Sarayı da hedef alındı. Yıldız Kütüphanesi'ni yağmalamaya gelen başıbozuk askerlere direndi ve kütüphane kapısının önüne yatarak içeriye girmelerine fırsat vermedi.[2] Askerlere, "Benim cesedimi çinemeden kimse içeri giremez" diyerek silah çektiği de söylenmektedir.[3] Askerlerin içindeki bazı Arnavut kökenlilerin şivesini ve şeyhleri Mustafa Ruhi Efendi'nin oğlunu tanımaları ile geri çekilmeleri sayesinde, kütüphaneyi büyük bir yağmaya uğramaktan kurtardı.[4]

Darbeler, işgaller ve savaşlara rağmen kütüphanenin başında kalan Sabri Bey, Darülfünun Emini yani dönemin rektörü olan İsmail Hakkı Baltacıoğlu'nun çabalarıyla 1925 yılında kütüphanenin İstanbul Üniversitesi'ne nakledilmesi sonrasında görevine bu kurumda 1928 yılına kadar devam etmiştir. İslam Eserleri Bölümünde çalıştı ve 1935 senesinden sonra bir komisyonla birlikte İstanbul Üniversitesi Kütüphanesindeki divanlarla diğer eserlerin açıklamalı birer kataloğunu hazırladı. Emekliye ayrıldıktan sonra tasnif heyetinin başına getirildi. Sabri Kalkandelen'in bir divançe teşkil edecek kadar divan edebiyatı türünde şiirleri vardır.

Titiz ve özenli bir kütüphaneci olarak bilinen Sabri Bey'in, makbuz karşılığı olmaksızın devrin padişahı II. Abdülhamit dahi kitap istese kitap vermediği bilinmektedir.[3]

Eserleri

  • Divan
  • Yazma Eserler Kataloğu

Kaynakça

  1. ^ "Murat Bardakçı, "Yıldız Sarayı 'Cumhurbaşkanlığı İstanbul Külliyesi' oluyor", Habertürk, 08 Kasım 2015". 12 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2016. 
  2. ^ a b "Oğlu Nurettin Kalkandelen hayatı". 14 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2016. 
  3. ^ a b "İSMEK El Sanatları, "Osmanlı'nın Son Sarayı: Yıldız", Sayı.9, 2010, s.100" (PDF). 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2016. 
  4. ^ "Murat Bardakçı, "Abdülhamid'in kütüphanesi Yıldız Sarayı'na dönmelidir!", Habertürk, 11 Kasım 2015". 15 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">II. Abdülhamid</span> 34. Osmanlı padişahı (1875–1909)

II. Abdülhamid, Osmanlı İmparatorluğu'nun 34. padişahı, 113. İslam halifesi ve çöküş sürecindeki devlette mutlak hakimiyet sağlayan son padişahtır. Tahtta kaldığı "Hamidiye Dönemi" diye bilinen yıllarda imparatorluk, dağılma dönemini yaşadı; başta kısa süreli ilan ettiği I. Meşrutiyet ve Kânûn-ı Esâsî ile gelen bir özgürlük dönemine, Balkanlar olmak üzere çeşitli bölgelerde çıkan isyanlara ve Rus İmparatorluğu'na karşı kaybedilen 93 Harbi'ne, kapatılan parlamentoya, pek çok siyasi olaya, "İstibdat Dönemi" de denen ve basın da dahil çeşitli alanlardaki baskı ve sansür dönemine, sonrasında yine kendinin ilan etmek zorunda kaldığı II. Meşrutiyet'e, 31 Mart Ayaklanması'na ve kendinin dağılmayı engelleme başarısına ulaşamayan eğitim, ulaşım ve askeri alandaki reform girişimlerine tanıklık etti. Devrinde, Osmanlı İmparatorluğu'nun 1.592.806 km² toprak ile en çok toprak kaybeden padişahlarından biri oldu. 31 Ağustos 1876'da tahta çıktı ve 31 Mart Vakası'ndan kısa bir süre sonra, 27 Nisan 1909'da, tahttan indirilene kadar ülkeyi yönetti. Meşrutiyet yanlısı Yeni Osmanlılar ile yaptığı anlaşma ve diğer yandan Tersane Konferansı'nda toplanacak büyük güçlerden gelecek baskıları engelleme amaçlı Tersane Konferansı'nın başlamasıyla aynı gün 23 Aralık 1876'da ilk Osmanlı anayasasını ilan etti ve böylece ülkenin demokratikleşme sürecini destekleyeceğini belirtmiş oldu. 93 Harbi'nde yenilen Osmanlı'nın sultanı II. Abdülhamid, meclisin yanlış kararlar aldığını iddia ederek 14 Şubat 1878'de bu harbin sonuna doğru meclisi feshetti.

<span class="mw-page-title-main">Tirimüjgan Kadınefendi</span> Sultan Abdülmecidin eşi, Sultan II. Abdülhamidin annesi

Tirimüjgan Kadınefendi, , Sultan Abdülmecid'in eşi Sultan II. Abdülhamid'in annesidir.

<span class="mw-page-title-main">Rahîme Perestû Sultan</span> Abdülmecitin eşi, Osmanlı tarihindeki son Valide Sultan

Rahime Perestü Sultan, Osmanlı tarihindeki son Valide Sultandır. Osmanlı padişahı Abdülmecid'in eşi ve II. Abdülhamit'in manevi ve üvey annesiydi.

<span class="mw-page-title-main">31 Mart Vakası</span> 13 Nisan 1909da yönetime karşı yapılmış büyük bir ayaklanma ve darbe teşebbüsü

31 Mart Vakası, II. Meşrutiyet'in ilanından sonra İstanbul'da yönetime karşı yapılmış büyük bir ayaklanma ve darbe teşebbüsüdür. Rumi takvime göre 31 Mart 1325'te başladığı için bu adla anılmıştır.

Yıldız Sarayı Kütüphanesi Fotoğraf Koleksiyonu, Sultan II. Abdülhamid'in emri ile 19. yüzyıl sonu ve 20.yüzyıl başında çekilen 40 bin kadar fotoğrafı içeren bir koleksiyondur.

Mehmed Abid Efendi, Osmanlı padişahı II. Abdülhamid'in en küçük oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Ayşe Osmanoğlu</span>

Ayşe Sultan veya Ayşe Osmanoğlu, Osmanlı Sultanı II. Abdülhamit'in kızıdır. 1960'ta Babam Sultan Abdülhamid adıyla yayımladığı hatıralarıyla ün kazanmıştır. Ubıh olan annesi Dördüncü Kadınefendi Müşfika Kadınefendi'dir.

Yıldız Mahkemesi, 27 Haziran- 29 Haziran 1881 tarihleri arasında Yıldız Sarayı'nın bahçesinde kurulan bir çadırda yapılan, Osmanlı padişahı Abdülaziz'i öldürmekle suçlanan sanıkların yargılandığı özel amaçlı bir mahkemeydi.

Mehmed Şevket Efendi. Osmanlı şehzadesi. Sultan Abdülaziz'in 4. oğludur. Annesi Neşerek Kadınefendi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Mahmut Soydan</span> Türk siyasetçi

Mahmut Soydan, Türk siyasetçi, gazeteci, iş Adamı, asker, yazar. TBMM Riyaseti Refakat Zabitliği, Hakimiyet-i Milliye Gazetesi müdürlüğü ve Başyazarı, Milliyet Gazetesi Müdürlüğü ve Başyazarlığı, Tan Gazetesi Müdürlüğü ve Başyazarlığı, Atatürk'ün 1924 yılında İş Bankası kurulması fikrini açtığı ikinci adamdan biridir. Ölümüne kadar İş Bankası müdürlük görevini yerine getirmiştir. TBMM Başkanlık Divanı Kâtip Üyeliği ile 2., 3., 4. ve 5. Dönem Siirt Milletvekilliği yapmıştır. Evli ve 3 çocuk babasıdır. 3 Aralık 1936'da kalp rahatsızlığı nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Arapça, Almanca ve Fransızca dillerini bilmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Selim Efendi</span>

Mehmed Selim Efendi, 34. Osmanlı padişahı II. Abdülhamid'in en büyük oğluydu.

Uryanizade Ahmed Esad Efendi, Osmanlı padişahı II. Abdülhamid döneminde 1878-1889 yılları arasında 11 yıllık süreyle Osmanlı Devleti'nin şeyhülislamlığı görevini yapmış bir din ve devlet adamıdır.

Muhsînzâde Abdullah Hamdi Efendi,, Türk hattat. II. Abdülhamid devrinde “Reis-ül Hattâtîn/ Hattatların reisi" unvanını almış ünlü bir hattattır.

<span class="mw-page-title-main">Seniha Sultan</span> Osmanlı padişahı Abdülmecidin kızı

Seniha Sultan, Osmanlı Padişahı Abdülmecid'in kızı, ilk Türk sosyologlardan Prens Sabahaddin'in annesidir.

Ahmed Muhtar Molla Bey Efendi (1807-1882) Abdülaziz ve II. Abdülhamit dönemlerinde 2 kez Osmanlı Devleti'nin şeyhülislamı olarak görev yapmış bir din adamıydı.

<span class="mw-page-title-main">Fehime Sultan</span>

Fehime Sultan, Osmanlı Sultanı V. Murad'ın kızı.

Gevrekzâde Hasan Efendi, Osmanlı hekimi

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Ruhi Efendi</span> Dini ve siyasi lider

Mustafa Ruhi Efendi,, 19. yüzyılın önemli dini ve siyasi lideri. Mustafa Ruhi Efendi hem bir Nakşibendi şeyhi hem de Arnavut kökenliler için önemli bir siyasi temsilcisidir.

<span class="mw-page-title-main">Müşfika Kadınefendi</span> II. Abdülhamidin eşi

Müşfika Kadınefendi, ,, II. Abdülhamid'in eşi, Ayşe Sultan'ın annesi.

Mahmud Şevket Efendi, Osmanlı şehzadesi. Sultan Abdülaziz'in oğlu Mehmed Seyfeddin Efendi'nin oğludur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.