İçeriğe atla

Sabiha Kasimati

Sabiha Kasimati
Doğum15 Eylül 1912
Edirne, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm26 Şubat 1951 (38 yaşında)
Tiran
Ölüm sebebiVurularak infaz
MilliyetArnavut
EğitimTorino Üniversitesi
Meslekİhtiyolog
Tanınma nedeniMuhalif olduğu için katledilmesi

Sabiha Kasimati (15 Eylül 1912 – 26 Şubat 1951), Vurularak öldürülen Enver Hoca ve komünist rejim muhalifi Arnavut ihtiyolog.

Kasimati, babasının dokturluk mesleğini icra ettiği Edirne'de dünyaya geldi.[1] Kasimati, ailesi ile Arnavutluk'a döndükten sonra, Görice'de, Fransa'daki örneklerinden esinlenerek kurulan Arnavutluk Milli Lisesi'nin ilk kız öğrencisi oldu. Sınıf arkadaşlarından birisi de, geleceğin Arnavutluk lideri Enver Hoca idi.[1]

Mükemmel bir Fransızcaya sahip olduğu için, Görice Kadın Enstitüsü'nde Fransızca dersleri verdi. 1932'de Kavajë'deki Amerikan okulunda biyoloji dersleri verdi. 3 Ekim 1933'te Görice'deki öğretmenlik görevine döndü, kısa bir süre sonra sağlık sorunları yüzünden istifa etti. Eğitim Bakanlığı tarafından "Ana Kraliçe Pedagoji Enstitüsü'ne (Instituti Femëror Nëna Mbretëreshë) Fransızca öğretmeni olarak transfer edildi. Orada Fransızca öğretmeni olarak çalıştı. Çalışkanlığı sayesinde, nadir olarak verilen yurt dışı eğitim burslarından birini kazandı[1] ve biyoloji eğitimi için, İtalya'ya, Torino Üniversitesi'ne gönderildi.[2] Torino Üniversitesi'nin iş teklifini geri çeviren Kasimati, ülkesine dönerek Arnavutluk Bilim Enstitüsü'nde, ülkenin önde gelen bilim adamlarından Selahudin Toto ile çalışmaya başladı ve Arnavutluk'un ilk İhtiyologu oldu. Denizlerden ve balık kaynaklarından, ülkesinin yeterince yararlanamadığına ve balıkçılığın ülkesinin ekonomik gelişimine büyük katkı sağlayacağına inanıyordu. Yaklaşık on yıl boyunca, ülkenin karasularında ve akarsularında, göllerinde balık faunası üzerinde bilimsel araştırmalar yaparak, balıkların taksonomisini çıkardı. Ayrıca ülkedeki balık türlerinin difüzyon alanlarını ve biyolojik döngülerini belirledi. Butrint Gölü'nden Lura Gölleri'ne, Prespa Gölü'nden İyonya ve Adriyatik Denizlerinde ve yaptığı artırmaları belgelendirip, fotoğraflayıp kayıt altına aldı. Artık "Arnavutluk'un Balıkları" isimli bilimsel eser yayınlanmaya hazır hale gelmişti. Böyle olmakla, kitabın yayınlanması noktasında, Kasimati'nin kaderi de Rosalind Franklin'in kaderine benzedi. "Arnavutluk'un Balıkları" isimli eser, Rus bilim insanı Anatoli Polyakov ve Ndoc Filipi ve Ndoc Rakaj adlı iki genç Arnavut asistanın adıyla basılacaktı.

Aydın ve ilerici bir kadın olan[kime göre?] Sabiha Kasimati, günlük hayatında da modern yaşam tarzından taviz vermedi. Hiç evlenmedi Tiran'daki bir dairede tek başına yaşımını sürdürdü. Böyle olmakla birlikte geniş bir entelektüel arkadaş çevresinde, canlı bir sosyal yaşantının içindeydi. Kapalı ve muhafazakâr Arnavut toplumu için, bu tarazda tek başına yaşayan bir kadın, o dönemde pek alışıldık bir şey değildi.[1]

1944 yılında iktidara gelen, Kasimati'nin okul arkadaşı Enver Hoca'nın komünist rejimi, özellikle Batı'da eğitim görmüş Arnavut entelijansiyası üzerinde baskısını günden güne arttırıyordu. Muhalif sesler baskı altına alınıyor, ölüme varan cezalar uygulanıyordu. Profesör Selahudin Toto'nun öldürülmesi ve arkadaşı, ilk Arnavut kadın yazar Musine Kokalari'nin gözaltına alınması, Kasimati'yi son derece rahatsız etti. Ancak Kasimati'yi de farklı bir son beklemiyordu. Düzmece delillerle Sovyet Elçiliği'nin bomba yerleştirilmesi olayına karıştığı iddia edilerek tutuklandı.[2]

Kasimati, o dönemde yeni ihdas edilmiş Devlete Karşı Ajitasyon ve Propaganda Kanunu'na muhalefetle suçlanıyordu. 26 Şubat 1951 tarihinde mahkemeye çıkartılmadan ve herhangi bir yargı kararı olmaksızın kurşuna dizilerek öldürüldü.[2] Kasimati ile birlikte infaz edilenler, Tiran'a yakın bir bölgeye gömüldü.

Kaynakça

  1. ^ a b c d GazetaExpress (15 Eylül 2015). "Sabiha Kasimati: Shkencëtarja e parë shqiptare". 26 October 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 March 2020. 
  2. ^ a b c "Platform calls for a minute of silence for the women executed, killed, imprisoned, tortured and persecuted during Communism | Platform of European Memory and Conscience". www.memoryandconscience.eu (İngilizce). 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk</span> Balkanlarda bir ülke

Arnavutluk, resmî adıyla Arnavutluk Cumhuriyeti, Balkanlar'da bir ülkedir. Komşuları kuzeyde Karadağ, kuzeydoğusunda Kosova, doğusunda Kuzey Makedonya ve güneyinde Yunanistan'dır. Ayrıca ülkenin batıda Adriyatik Denizi ve güneybatıda İyonya Denizi'ne kıyısı vardır. İyon Denizi ile Adriyatik Denizi arasındaki Otranto Boğazı'nın karşısındaki İtalya'ya uzaklığı 72 km'den (45 mil) daha azdır.

<span class="mw-page-title-main">Enver Hoca</span> Komünist eski Arnavutluk lideri

Enver Halil Hoca, Arnavut komünist politikacı. 1941'den 1985'te ölümüne kadar Arnavutluk Emek Partisi Genel Sekreteri'ydi. Aynı zamanda Arnavutluk Emek Partisi Politbüro üyesi, Arnavutluk Demokratik Cephesi Başkanı ve silahlı kuvvetlerin başkomutanıydı. 1944'ten 1985'te ölümüne kadar ülkeyi yönetti. Ayrıca 1944'ten 1954'e kadar 22. Arnavutluk Başbakanı ve çeşitli zamanlarda Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nin hem dışişleri bakanı hem de savunma bakanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Zogu</span> Arnavut siyasetçi ve devlet adamı

I. Zog ya da Ahmed Muhtar Bey Zogoğlu, Arnavut siyasetçi ve devlet adamı. Başbakan olarak başladığı siyasi kariyerini Arnavutluk kralı olarak sonlandırmıştır. 1939'da İtalya'nın Arnavutluk'u işgalinden sonra da krallık payesini önce Mısır'da, sonra Fransa'nın Nice kentinde sürgünde taşımıştır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk-Türkiye ilişkileri</span>

Arnavutluk-Türkiye ilişkileri, Türkiye'nin Arnavutluk'la sürdürdüğü uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi</span>

Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi, Başpiskoposluğu idaresi Tiran, Dıraç bölgeleriyle beraber, genelde ülkenin güney bölgesini kapsar. Ayin dili Arnavutçadır. Ortodoks cemaat yaklaşık yarım milyon üyeye sahiptir. ABD'de yaşayan 15.000 ortodoks Arnavut için iki ayrı idari birim kurulmuş olup, bunlardan birisi dolaysız şekilde İstanbul Ekümenik Patrikhanesi'ne bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Şehu</span>

Mehmet İsmail Şehu, 1954 yılından 1981 yılına kadar Arnavutluk'ta Başbakanlık yapan Arnavut komünist. Başarılı askeri taktikleri ile komünist partizanlara liderlik yaparak Marksist düşüncenin Arnavutluk'ta yayılmasını sağlamıştır. Mehmet Şehu, II. Dünya Savaşı sonuna kadar elindeki gücü Enver Hoca ile paylaştı. Resmi Arnavut hükûmeti kaynaklarına göre Mehmet Şehu "ülkenin en tehlikeli düşmanı ve hain" ilan edilmesiyle birlikte ailesi ve akrabalarının yakalanıp mahkûm edilmesinden sonra 17 Aralık 1981'de intihar etti. Bununla birlikte bazı rivayetlere göre Şehu'nun öldürülme emrini veren kişi Enver Hoca'ydı.

<span class="mw-page-title-main">Feyzi Bey Alizoti</span> Ocak-Mart 1914 tarihlerinde Arnavutluk başbakanı siyasetçi (1874-1945)

Feyzi Bey Alizoti Osmanlı daha sonraları Arnavut siyasetçi. 22 Ocak ile 7 Mart 1914 tarihleri arasında kısa bir süre Arnavutluk başbakanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fatos Nano</span>

Fatos Thanas Nano, üç kez Arnavutluk Başbakanı olan bir Arnavut siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandër Meksi</span>

Aleksandër Gabriel Meksi, Arnavut siyasetçi ve arkeolog. Arnavutluk'un 13 Nisan 1992'den 11 Mart 1997 tarihine kadar 27. Başbakanıydı. Eski bir arkeolog olarak, komünist yönetimin sona ermesinden sonra Arnavutluk'un başbakanlığı yapan ilk kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Adil Çarçani</span>

Adil Çarçani, Enver Hoca tarafından yönetilen komünist rejimde Arnavut bir politikacı. Komünist rejimin çöküşünden hemen önceki yıllarda Arnavutluk hükûmetinin başkan yardımcısı olarak görev yapıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Ramiz Alia</span>

Ramiz Tafë Alia, 1985-1991 yılları arasında Arnavutluk'un ikinci ve son komünist lideri ve ülkenin 1982-1992 yılları arasında devlet başkanıdır. Enver Hoca tarafından halefi olarak atandı ve Hoca'nın ölmesinden sonra iktidarı ele geçirdi. 7 Ekim 2011 tarihinde Tiran'da 85 yaşında akciğer hastalığı yüzünden öldü. 1991-1992 yılları arasında Arnavutluk'un ilk Cumhurbaşkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'ta sekülerizm</span>

Arnavutluk; siyasi sistemindeki çeşitli değişimlere rağmen kurulduğu 1912 yılından beri seküler devlet sistemiyle yönetilmektedir. Bağımsızlığını ilan ettikten sonra 20. yüzyıl boyunca sırasıyla monarşi ve totaliter komünist rejimin etkisi altında kalan ülke, Fransızların laiklik ilkesinden oldukça etkilenmiş ve sekülerizmden vazgeçmemiştir. Günümüzde seküler parlamenter demokrasi ile yönetilen ülkede, toplumdaki bütün dini inançlar devlet garantisi altına alınmıştır. Ülke anayasası dini toplulukların eşitliğini kabul eder ve herkes inanç konusunda istediğini seçme özgürlüğüne sahiptir.

Arnavutluk, nüfusun büyük çoğunluğunun aynı zamanda ülkenin resmi dili olan Arnavutça ile konuştuğu etnik olarak homojen bir ülkedir. İki ayrı lehçesi vardır: güneyde konuşulan Tosk ve kuzeyde konuşulan Geg. Ancak birçok Arnavut, Balkanlar'daki çok sayıda Arnavut diasporası ve Arnavut topluluklarının etkisiyle İtalyanca, Yunanca, Fransızca, Almanca ve İngilizceyi de yaygın olarak konuşmaktadır.

Arnavutluk sığınakları, kilometrekareye ortalama 5.7 sığınak ile her yerde bulunan bir manzaradır. Sığınaklar 1960'lardan 1980'lere kadar Enver Hoca'nın komünist hükümeti sırasında inşa edildi. 1983'e kadar ülke çapında 173.371 beton sığınak inşa edilmiştir. Enver Hoca'nın "sığınak" programı, o zamanlar Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nin her köşesinde, dağ geçişlerinden şehir sokaklarına kadar sığınak inşasıyla sonuçlandı. Sığınaklar, Hoca'nın ülkeyi yönettiği yıllarda hiçbir zaman hedeflenen amaçları için kullanılmadılar. Üstelik sığınakları inşa etmenin maliyeti Arnavutluk'un kaynaklarını tüketerek, ülkenin konut sıkıntısı ve kötü yollarla uğraşmak gibi daha acil ihtiyaçlarından alıkoydu. 1990'da komünizmin çöküşünün ardından sığınaklar terk edildi. Bu süreçte sığınakların birçoğu artık terkedilmiş, ancak bazıları konut, kafe, depo, hayvanlar veya evsizler için barınaklar dahil olmak üzere çeşitli amaçlarla yeniden kullanılmıştır. Ayrıca sığınakların birkaçı 1990'larda yaşanan Arnavutluk İç Savaşı'nda kısaca kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fan Noli</span>

Fan Noli veya Theofan Stilian Noli, Arnavut şair, tarihçi, gazeteci, siyasetçi, Ortodoks metropolit.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nde İslam</span>

Arnavutluk'ta İslam (1945-1991), Arnavutluk Emek Partisi'nin Enver Hoca liderliğinde iktidara geldiği ve Arnavut halkı üzerinde neredeyse tam kontrol sahibi olduğu bir dönemi kapsamaktadır. Komünist hükûmet, üniter Arnavut kimliğini elde etme arayışında Arnavut milliyetçiliği aracılığıyla komünist partiye sosyal, kültürel ve dini bağlılıkları yeniden düzenleyerek Arnavut toplumunu kökten revize etmeye çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Azem Hajdari</span>

Azem Hajdari, Arnavut siyasetçi. 1990-1991 yıllarında Arnavutluk'ta Marksizm-Leninizm'in çöküşüne yol açan öğrenci hareketinin lideriydi. Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nin sona ermesinin ardından Arnavutluk Demokratik Partisi'nin (PP) milletvekili oldu. Arnavutluk'ta demokratik dönemin başlangıcını simgeleyen siyasetçilerden biridir. Arnavutluk Meclisi'nin bir üyesi ve Savunma Komisyonu Başkanı idi. 12 Eylül 1998'de Tiran'da gerçekleştirilen bir suikast sonucu öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Loşna Kongresi</span> Arnavutluk siyasi kongresi

Loşna Kongresi, Tarihsel olarak Mbledhja Kombiare Lushje adıyla belgelenen, Arnavutluk'un Loşna kentinde 28 Ocak - 31 Ocak 1920 tarihleri arasında Arnavut siyasi liderlerinin düzenlediği bir konferanstır..

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk-Çin ilişkileri</span> Arnavutluk ve Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki ikili ilişkiler

Arnavutluk-Çin ilişkileri, tarihî olarak Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) arasındaki ikili ilişkileri içerirdi; günümüzde ise bu ilişkilerin taraflarını Arnavutluk Cumhuriyeti ile ÇHC devletleri oluşturmaktadır. Pekin'de Arnavutluk, Tiran'da ÇHC büyükelçilikleri bulunmaktadır.

Natasha Lako, Arnavut şair, çevirmen ve roman yazarıdır. Ülkenin ilk nesil kadın yazarlarından biridir. Mart 1991'de Arnavutluk Parlamentosu'na Arnavut Demokrat Partisi'nin (PD) bir üyesi olarak seçilen birkaç kadından biridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.