İçeriğe atla

Saat yönü

Saat yönü
Saat yönünün tersi

Saat yönü, dönme hareketinde yönü tanımlamak için kullanılan bir terimdir. İki boyutlu dönme iki olası yönde gerçekleşebilir. Saat yönünde hareket (SY olarak kısaltılır), gözlemciye göre bir saatin ibreleriyle aynı yönde ilerler: yukarıdan sağa, sonra aşağı ve sonra sola ve tekrar yukarıya. Bu dönme hareketinin karşıtı saat yönünün tersidir (SYT). Üç boyutlu dönme, karşılık gelen açısal hız vektörü dikkate alındığında benzer şekilde tanımlanabilir.

Terminoloji

Kuzeyden bakılınca Dünya'nın saat yönünün tersine dönüşü

Saat yönünde ve saat yönünün tersinde terimleri bir dönme hareketine ancak dönme düzleminin dönmenin gözlemlendiği bir tarafı belirlendikten sonra uygulanabilir. Örneğin, Dünya'nın günlük dönüşü Güney Kutbu'nun üstünden bakıldığında saat yönünde, Kuzey Kutbu'nun üstünden bakıldığında ise saat yönünün tersinedir.

Güneş saatinin gölgesi Kuzey Yarımküre'de saat yönünde döner

Saatler geleneksel olarak, mekanik saatin öncülü olan güneş saati nedeniyle bu dönme yolunu takip eder. İbreli saatler ilk olarak Kuzey Yarımküre'de yapılmış ve yatay güneş saatleri gibi çalışmak üzere tasarlanmıştır. Böylece, Güneş gökyüzünde hareket ettiğinde (doğudan güneye oradan batıya), güneş saati üzerine ters yönde düşen gölge de aynı dönüş hissiyle hareket eder (batıdan kuzeye doğuya). Yatay güneş saatlerinde saatlerin bu şekilde çizilmesinin ve modern saatlerin rakamlarının aynı şekilde ayarlanmasının ve ibrelerinin buna göre hareket etmesinin nedeni budur.

Kullanım alanı

Sağ el kuralını uygulamak için, gevşekçe sıkılmış sağ elinizi başparmağınız vida, somun, cıvata veya kapağın hareket etmesini istediğiniz yönü gösterecek şekilde nesnenin üzerine yerleştirin; parmakların avuç içinden uçlara doğru kıvrılması, istenen sonucu elde etmek için vidayı, somunu, cıvatayı veya kapağı hangi yöne çevirmeniz gerektiğini gösterecektir. Birkaç istisna dışında neredeyse tüm dişli nesneler bu kurala uyar.

Dönen bir cismin ekseninin geleneksel yönü

Çoğu vida ve cıvata için saat yönü standardının nedeni, sağ elini kullanan bir kişi tarafından bir vidayı saat yönünde sıkmak için kullanılan kolun supinasyonun genellikle gevşetmek için kullanılan pronasyondan daha güçlü olmasıdır.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Açı</span> başlangıç noktaları ortak olan iki ışının birleşiminin oluşturduğu geometrik şekil

Açı, başlangıç noktaları ortak olan iki ışının birleşimidir. Bu tanımda açıyla ilgili olarak başlangıç noktası olması ve iki ışından oluşması özellikleri ön plana çıkmaktadır. Işınların kesiştiği noktaya "açının köşesi", ışınlara ise "açının kenarı" denir. Açı radyan ve derece gibi birimlendirmelerle ölçülür. Radyan ölçüsü açı köşesinden bir birim uzaklıkta elde edilen yayın uzunluğunu ölçen birimdir. Derece ise daire şeklinde olan ve birim çemberde 2 uzunluğa sahip yayın 360 derece olan tanımlanmasıyla elde edilir. Radyan ve derece arasında

<span class="mw-page-title-main">Vida</span>

Vida, esas itibarı ile, silindirik bir mil üzerine vida profili adı verilen diş şeklinin helis eğrisi boyunca sarılması ile meydana gelir. Helis eğrisi, uzun dik kenarı, üzerine sarılacağı silindirin taban çevresine eşit olan bir dik üçgenin hipotenüsünün, silindir üzerine sarılışı sırasında oluşturduğu eğridir. Dik üçgenin kısa kenarı ise vidanın adımını göstermektedir ve helisin silindir yüzeyini bir defa dolanışındaki ilerleme miktarı olarak tanımlanabilir.

Newton mekaniğinde merkezkaç kuvveti, dönen bir referans çerçevesinde bakıldığında tüm nesneler üzerinde etkili gibi görünen bir eylemsizlik kuvvetidir.

<span class="mw-page-title-main">Mekanik saat</span>

Mekanik saatler içindeki mekanizmaya yüklenen enerjiyi, ölçülü şekilde ritmik hareketlere çeviren, bu hareketleri dişlilerle sayan, belli sayılara ulaşıldığında bunu insanın algılayabileceği şekilde, örneğin çan sesi veya kadran üzerinde değişen açılar şeklinde, zaman ölçümü olarak sunan birer düzenektir.

<span class="mw-page-title-main">Gölge</span>

Gölge, saydam olmayan bir cisim tarafından ışığın engellenmesiyle ışıklı yerde oluşan karanlık alandır.

<span class="mw-page-title-main">NDB ve ADF</span> Seyrüseferi Sistemi

NDB ve ADF, hava ve deniz seyrüseferinde yön bulma amacıyla kullanılan basit bir radyo seyrüseferi sistemi. NDB ve ADF sistemi yer bazlı bir seyrüsefer yardımcısıdır. Yeryüzündeki Non-directional beacon ve taşıttaki automatic direction finder olmak üzere iki eleman ile taşıt içindeki kumanda ve göstergelerden meydana gelir. NDB/ADF sistemi, manyetik pusulaya benzer çalışma prensibi nedeniyle radyo pusulası olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Günlük hareket</span> Gezegenin dönüşü nedeniyle gök cisimlerinin Dünya etrafındaki görünür hareketi

Günlük hareket, bir gün boyunca gök cisimlerinin Dünya etrafındaki veya daha doğrusu iki gök kutbu etrafındaki görünür hareketini ifade eden astronomi terimidir. Tüm yıldızlar, günde bir kez göksel kuzey kutbu etrafında saat yönünün tersinde eş merkezli daireler çizerken, güney yarımküredeki yıldızlar da göksel güney kutbu etrafında saat yönünde benzer bir hareket gösterir. Bu hareket Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesinden kaynaklanır, bu nedenle neredeyse her yıldız, genellikle yıldız izi fotoğrafçılığında tasvir edilen ve günlük çember olarak adlandırılan bir dairesel yay yolu boyunca hareket eder gibi görünür.

<span class="mw-page-title-main">Polarizasyon</span>

Polarizasyon dalganın hareket yönüne dik gelen düzlemdeki salınımların yönünü tanımlayan yansıyan dalgaların bir özelliğidir. Bu kavram dalga yayılımı ile ilgilenen optik, deprembilim ve uziletişim gibi bilim ve teknoloji sahalarında kullanılmaktadır. Elektrodinamikte polarizasyon, ışık gibi elektromanyetik dalgaların elektrik alanının yönünü belirten özelliğini ifade eder. Sıvılarda ve gazlarda ses dalgaları gibi boyuna dalgalar polarizasyon özelliği göstermez çünkü bu dalgaların salınım yönü uzunlamasınadır yani yönü dalganın hareketinin yönü tarafından belirlenmektedir. Tersine elektromanyetik dalgalarda salınımın yönü sadece yayılımın yönü ile belirlenmemektedir. Benzer şekilde katı bir maddede yansıyan ses dalgasında paralel stres yayılım yönüne dik gelen bir düzlemde her türlü yönlendirmeye tabi olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey yarımküre</span> Dünyanın ekvatorun kuzeyinde kalan yarısı

Kuzey yarımküre, Dünya'yı ekvator hizasından bölen hayalî bir düzlemin üstünde (kuzeyde) kalan yarısıdır. 0° paraleli ile 90° kuzey paraleli arasında yer alır. Güneyde kalan kısma ise güney yarımküre denir. Dünya'nın kuzey yarımküresi, birçok ülkeyi ve dünya nüfusunun yaklaşık %90'ını kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dönme</span>

Dönme ya da dönüş; bir merkeze bağlı olarak dairesel hareket yapan cisimlerin hareketine denir. Üç boyutlu cisimler her zaman hayali bir dönüş eksen çizgisi etrafında döner. Eğer bu eksen cismin gövdesinden ve kütle merkezinden geçerse, cismin kendi etrafında döndüğü söylenir. Bir dış noktaya göre merkez seçilirse bu harekete dönüş veya orbital dönüş denir ve genellikle yerçekimi tarafından oluşturulur.

<span class="mw-page-title-main">Güneş saati</span>

Güneş saati, zamanı Güneş'in konumuna göre ölçmeye yarayan alettir. Basita ve Mikat olarak da isimlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Geri ve ileri yönlü hareket</span> Bir astronomik cismin yörünge veya kendi ekseni etrafında, ana cismine göre ters yönde dönüşü

Geri yönlü hareket, genel olarak, astronomik bir nesnenin kütle çekimi altında bulunduğu birincil cismin dönüş yönüne göre tam tersi yönündeki yörünge veya dönme hareketi olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca bir nesnenin dönme ekseninin salınımı veya üğrümü gibi diğer hareketleri de tanımlayabilir.

Pronasyon anatomide, önkolun radioulnar eklem ya da ayağın subtalar ve talokalkaneonavikular eklemler etrafında yaptığı dönme hareketidir. Önkol için, standart anatomik konumda ayakta dururken, pronasyon, el ayasını omzu döndürmeden arkaya bakar konumdan öne bakar konuma getirir. Bu hareket yukarıdan bakıldığında sağ önkol için saat istikametinin tersine, sol önkol için ise saat istikametinde bir dönüştür. Önkol için pronasyon hareketini pronator quadratus ve pronator teres kasları sağlar. Ayak için, pronasyon, ayak tabanının standart anatomik konumdan daha yan dönmesini sağlar. Pronasyonun tersi supinasyondur.

<span class="mw-page-title-main">Günsekizi</span>

Astronomide günsekizi veya analemma, yıl boyunca aynı ortalama güneş zamanı içinde Dünya üzerindeki sabit bir noktadan görüldüğü haliyle Güneş'in gökyüzündeki konumunun nasıl değiştiğini gösteren bir diyagramdır. Bu diyagram, sekiz eğrisini andıran bir şekil oluşturur. Dünya kürelerinde günsekizi, genellikle zaman denklemi ile Güneş'in dik açıklığı (deklinasyon) arasındaki ilişkiyi iki boyutlu bir şekilde gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Sabit bir eksen etrafında dönme</span> dönme hareketinin özel bir durumu

Sabit bir eksen etrafında dönme dönme hareketinin özel bir durumudur. Sabit eksen hipotez yönünü değiştirerek bir eksen olasılığını dışlar ve salınım devinim gibi olguları tarif edemez. Euler’in dönme teoremine göre, Aynı zamanda, sabit eksenler boyunca eş zamanlı rotasyon imkânsızdır. Eğer iki rotasyona aynı anda kuvvet uygulanırsa, rotasyonun yeni ekseni oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Kol saati</span> saate daha kolay ulaşabilmeleri için tasarlanmış, saat kadranına sahip ve bileğe takılan bir araç

Kol saati, insanların saate daha kolay ulaşabilmeleri için tasarlanmış, saat kadranı'na sahip ve bileğe takılan bir araç. Kol saatleri kendi aralarında üçe ayrılır: Analog saat, dijital saat ve akıllı saatler.

<span class="mw-page-title-main">Döner kanatlı hava aracı</span> döner kanatlı hava aracı 🚁

Dönerkanat ya da dönerkanatlı uçaklar, dikey bir şafta bağlı olarak dönen pallerin (kanatların) ürettiği kaldırma kuvvetiyle yerçekimini yenen ve uçuşunu gerçekleştiren hava araçlarıdır. Tek bir şafta bağlı pallerden oluşan sistem de rotor olarak adlandırılır. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü tarafından yapılan dönerkanat tanımı, "uçuş için bir ya da birden fazla rotor tarafından desteklenen hava aracı" şeklindedir. Dönerkanat dendiğinde akla gelen hava araçları genellikle helikopter, cyclocopter, autogyro ve gyrodynedır. Bazı melez (hibrit) dönerkanatlı hava araçları ise motorlarıyla tahrik ettikleri ana rotorlarına ek olarak, fazladan itki sağlayan ek motorlar, pervaneler ve sabit taşıma yüzeylerine de sahip olabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Güneş zamanı</span>

Güneş zamanı, Güneş’in gökyüzündeki konumunu temel alan zamanın yolunun bir hesaplamasıdır. Güneş zamanının temel birimi gündür. Görünen güneş zamanı ve ortalama güneş zamanı güneş zamanının iki tipidir.

<span class="mw-page-title-main">Tarsus (iskelet)</span> Ayak kemikleri

Tarsus, her ayağında tibianın alt ucu ile alt bacağın fibulası ve metatarsus arasında yer alan yedi eklem kemiği kümesi. Orta ayak ve arka ayaktan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Otomatik saat</span>

Otomatik saat, zembereği kurmak için kullanıcının doğal hareketinin enerji sağladığı, yeterince elde taşındığında elle kurmanın gereksiz olduğu aynı zamanda kendi kendine kurmalı saat veya sadece otomatik olarak da bilinen bir mekanik saat tipidir. "Elle kurmalı kol saati"nden farkı, kurmalı kol saati zembereğinin düzenli aralıklarla elle kurulması gerekmesidir.