İçeriğe atla

Saadet Arıkan Özkal

Kontrol Edilmiş

Saadet Arıkan Özkal (1944, Pazar, Rize - 17 Nisan 2012) Türk kadın hakları aktivisti, yazar, çevirmen ve inşaat mühendisi. Türkiye'deki mor iğne protestolarının fikir sahibidir.

Hayatı

Saadet Arıkan Özkal, 1944 yılında nahiye müdürü/gazeteci bir babanın çocuğu olarak dünyaya geldi. Babasını küçük yaşta kaybettikten sonra ablası tarafından yetiştirildi.[1] 150 kişilik sınıftaki iki kız öğrenciden biri olan Özkal, İTÜ İnşaat Mühendisliği'nden "yüksek mühendis" olarak 1967'de mezun oldu. Üniversite yıllarında okuduğu sol kitaplar (Marksist klasikler, Lenin, Nazım Hikmet) ve kadın kitapları ile dünya görüşü şekillendi. 20 yıl kalıp mühendisi olarak çalıştı.

1975-80 yılları arasında İlerici Kadınlar Derneği'nde Şişli şubesinin başkanlığını yaptı. Bu süreçte mühendisliğe ara verdi. 12 Eylül Darbesinde tutuklandı. Bir süre cezaevinde yattı. Ardından mühendis olarak çalışmaya devam etti. Sonraki yıllarında çevirmen ve editör olarak çalıştı. Edebiyat, antropoloji, felsefe, inceleme, tıp ve fizik alanlarında Almancadan 17, İngilizceden 11 kitap çevirdi.[2] Remzi Kitabevi ve Literatür Yayınları'nda editörlük yaptı. 1989'daki Kadın Kurultayı'ndan etkilenen Özkal, feminist hareketler içinde yer almaya kesin olarak karar verdi. Döneminin Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Cemil Çiçek'ın "Flört fahişelik gibidir" sözünü protesto etmek için eşinden boşandı ve eşiyle beraber yaşamaya devam etti.[3] 1990'lı yıllarda Kadın Kültür Evi'nin organize ettiği feminist eylemlere katıldı. 2009'da Saklı Bahçeler, Bir Şişli Esintisi 17 Nisan isimli kitabı yayımlandı. 2012'de akciğer kanserine bağlı solunum yetmeziliği nedeniyle hayatını kaybetti. Cenazesi kadınlar tarafından cenaze aracına taşındıktan sonra 19 Nisan 2012'de Şişli Camii'nden kaldırılarak Zincirlikuyu Mezarlığı'ne defnedildi.[4]

Kişisel hayatı

Evli olan Saadet Arıkan Özkal'ın bir kızı vardı.

Kaynakça

  1. ^ Akal, Emel (2003). Kızıl feministler: bir sözlü tarih çalışması. Türkiye Sosyal Tarih Araştırma Vakfı. s. 92. ISBN 9758683063. 26 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022. 
  2. ^ Filiz Karakuş (17 Nisan 2021). "17 Nisan 2012: Feminist aktivist Saadet Arıkan Özkal hayatını kaybetti". catlakzemin.com. 22 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2022. 
  3. ^ Recai Kömür (21 Nisan 2012). "Feminist cenazesine erkek eli değmedi". sabah.com.tr. 26 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2022. 
  4. ^ "İnşaat Yüksek Mühendisi Saadet Arıkan Özkal vefat etti!". emlakkulisi.com. 18 Nisan 2012. 28 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Feminizm</span> İdeoloji

Feminizm, kadınların haklarını tanıyarak bu hakların korunması amacıyla eşitsizliklerin ortadan kaldırılmasına yönelik çeşitli ideolojiler, toplumsal hareketler ve kitle örgütlerinden oluşan hareket. Sözcüğün köken olarak Latince "femina" ve onun Fransızca türevi olan "féminisme" sözcüğünden geldiği ve Türkçe eş anlamlısının hatunculuk olduğu belirtilmektedir. Kadın hareketi doğrudan kadınları ilgilendiren ve dolaylı olarak kültürü ilgilendiren konularda bilinç uyandırır. Feminizmin temel amaçları; eğitim, iş, çocuk bakımı, yönetim gibi konularda eşit haklara sahip olmaktan, yasal kürtaj hakkından, kadın sağlığı konusunda ilerlemelere, tacizin ve tecavüzün engellenmesinden lezbiyen haklarına kadar uzanır.

<span class="mw-page-title-main">İnşaat mühendisliği</span> altyapıların tasarımı, planlanması, inşası ve yönetimi ile ilgilenen profesyonel disiplin

İnşaat mühendisliği, malzeme ve tekniği en iyi şekilde bir araya getiren, yapıların plan, proje, yapım ve denetlenmesiyle uğraşan temel mühendislik dalıdır. İnşaat mühendisleri her türlü bina, baraj, havaalanı, köprü, yol, su kemerleri, liman, kanalizasyon, su şebekesi, tünel, konvansiyonel ve yüksek hızlı demiryolu projeleri, metro vb. hizmet ve endüstri yapılarının planlanması, projelendirilmesi, yapımı ve denetimi konuları ile ilgili eğitim ve araştırma yapar. Mühendisliğin anası olarak da kabul edilen inşaat mühendisliği askerî mühendislikten sonra gelen en eski temel mühendislik dalıdır ve İngilizce kelime anlamı civil engineering ilk olarak 18.yy. da askerî olmayan mühendislik çalışmalarını askerî mühendislikten ayırabilmek için kullanılmıştır. İnşaat mühendisliği kurucu mühendislik alanlarının başında gelir. İnşaat mühendisliği geniş bir alanı kapsadığından çeşitli dallarda uzmanlaşma gereği duyulmaktadır. Bu alanların başlıcaları, çevre mühendisliği, geoteknik, belediye ya da kentsel mühendislik, kıyı mühendisliği, ölçme bilgisi, yapı mühendisliği, temel mühendisliği, su mühendisliği, malzeme bilimi, ulaştırma mühendisliği vb. konulardır.

<span class="mw-page-title-main">Saadet Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Saadet Partisi, 20 Temmuz 2001'de Necmettin Erbakan ve Recai Kutan liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "SAADET" şeklindedir. Simgesi hilal ve beş adet yıldızdır. TBMM'de 20 milletvekili ile grubu bulunmaktadır. Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Recai Kutan</span> Türk siyasetçi (1930–2024)

Mehmet Recai Kutan, Necmettin Erbakan'ın en yakın çalışma arkadaşlarından ve Millî Görüş Hareketi'nin ileri gelenlerinden Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Kadınlar Günü</span> uluslararası kadınlar günü

Dünya Kadınlar Günü, Birleşmiş Milletler tarafından bu şekilde tanımlanmış olarak her yıl 8 Mart'ta kutlanan uluslararası bir gündür. İnsan hakları temelinde kadınların siyasi ve sosyal bilincinin geliştirilmesine, ekonomik, siyasi ve sosyal başarılarının kutlanmasına ayrılmaktadır. Dünya Kadınlar Günü, kadın hakları hareketinde bir odak noktasıdır.

Macit Özcan, eski Mersin Büyükşehir Belediye başkanı ve inşaat mühendisi.

<span class="mw-page-title-main">Şişli Camii</span> İstanbul, Türkiyede bir cami

Şişli Camii, İstanbul, Türkiye'de, Şişli ilçesinde bulunan bir camidir. Halâskârgazi Caddesi ile Abide-i Hürriyet Caddesi'nin kesişmesiyle oluşan bir adacıkta konumlanır.

Halil Sedat Üründül, Türk yüksek inşaat mühendisi ve müteahhit.

<span class="mw-page-title-main">Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn</span> Osmanlı İmparatorluğu’nda askeri mühendislik eğitimi veren okul

Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn, İstanbul'da 1795 yılında kurulan; Osmanlı ordusu için topçu ve istihkâm subayı yetiştiren askerî okul. III. Selim devrinde yeniden yapılanmanın en önemli kurumlarından biri olarak 1795‘te Hasköy’de açılmıştır. 1773’te kurulan Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyun’dan sonra imparatorluğun ikinci mühendishanesidir. Örneklerini, Fransa’da Mouradgea D’Ohsson’un ve özellikle Viyana’da Ebûbekir Râtib Efendi’nin gözlemlediği askerlik ve mühendislik akademilerinden almıştır. Kuruluş sebebi Nizâm-ı Cedîd ordusunun teşkil edilmesiyle bağlantılıdır. İlk dönemiyle ilgili belgelerde Fünûn-i Harbiyye Tâlimhânesi, Mekteb-i Fünûn-i Harbiyye veya Mühendishâne-i Sultânî gibi isimlerle, ardından da Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Süfrajet</span>

20. yüzyılın başlarında Birleşik Krallık ve ABD’de pasif direniş, kamu toplantılarını bölme, açlık grevi yapma gibi yollarla kadınların seçme ve seçilme hakkını savunan, az çok organize olmuş radikal kadın hakları savunucuları süfrajet olarak nitelendirilmiştir. Süfrajet hareketleri ağırlıklı olarak orta sınıftan gelen kadınlar tarafından yürütülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Şirin Tekeli</span> Türk yazar

Şirin Tekeli Türkiye'deki ikinci dalga kadın hareketinin içinde öncü olmuş kadın hakları savunucusu, feminist yazar ve aktivist.

<span class="mw-page-title-main">Mısır'da feminizm</span>

Mısır'daki feminizm, tarih boyunca birtakım toplumsal ve politik olayları içerir. Her ne kadar Mısır birçok açıdan reform konularında, özellikle de "milliyetçiliğin, emperyalizme ve feminizmin direniş hareketlerinde" öncülük etmiş olmasına rağmen kadınların erkeklerle eşit olması kolay olmamıştır.

Türkiye'de feminizm kavramının literatüre girişi, Türk milliyetçiliğinin ve Türkçülüğün düşünce babalarından Ziya Gökalp'in "Türkçülüğün Esasları" adlı kitabının "Türk Feminizmi" adlı bölümünde "feminizm" kavramına övücü bir dille değinmesiyle oldu. Jön Türkler ve İttihat & Terakki Cemiyeti içerisinde oldukça yetkili olan; Ziya Gökalp, Ahmet Rıza, İbrahim Hilmi ve Enver Beylerin başını çektiği Türk milliyetçisi kanat kadınların özgürleşmesinin milletin bir bütün olarak özgürleşmesindeki önemine dikkat çekerek kadınların eğitimine yönelik oldukça yoğun çabalar harcadılar. Bu çabalar sonucunda kadınlar için İnas Sanâyi-i Nefîse Mektebi ve İnâs Darülfünunu gibi üniversite düzeyinde eğitim veren kurumlar yanında İstanbul'da ve Anadolu'da kız liseleri açılmasını sağladılar. Ayrıca yine bu milliyetçi kanat Türkiye tarihindeki ilk feminist kadın derneği olan Teali-i Nisvan Cemiyeti ile dönemi için oldukça sert taleplerde bulunan Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti'nin ve kadınların iş gücüne katılımı için mücadele yürüten Osmanlı Kadınları Çalıştırma Cemiyeti'nin kuruluşuna önayak oldular. Ek olarak günlük yaşamda kadınları rahatlatmak için kadınlara uygulanan tek başına faytona binememek ve giyim-kuşam kısıtlamaları gibi bazı yasakları da kaldırdılar.

<span class="mw-page-title-main">Remzi Raşa</span> Türk ressam

Remzi Raşa, ressam.

<span class="mw-page-title-main">Serpil Çakır</span> Türk akademisyen, araştırmacı ve yazar

Serpil Çakır, Türk akademisyen, siyaset bilimci, kadın tarihi araştırmacısı, feminist aktivist.

<span class="mw-page-title-main">Sütyensizlik</span>

Sütyensizlik, bazı kadın ve toplumların sütyen giyinmekden kaçınmalarıdır. Kadınlar rahatsızlık, sağlıkla ilgili sorunlar, maliyetler ve sosyal nedenlerden ötürü sütyensizliği tercih ediyorlar, çoğu zaman kendilerini kabullendirmeyi politik tavırla ortaya koymak zorunda kalıyorlar. Kadınlar yıllarca sütyenlerin getirdiği fiziksel ve kültürel kısıtlamaları protesto ettiler. Bu, feminizm ve feminist felsefe'de esas konulardan biri oldu.

<span class="mw-page-title-main">Feminist sanat</span>

Feminist sanat, 1960'ların sonu ve 1970'lerin feminist hareketiyle ilişkili bir sanat kategorisidir. Feminist sanat, kadınların yaşamları boyunca deneyimledikleri toplumsal ve politik farklılıkları vurgular. Bu sanat biçiminden umut edilen kazanım, eşitliğe veya özgürlüğe yol açma umuduyla dünyaya olumlu ve anlayışlı bir değişiklik getirmektir. Kullanılan medya, resim gibi geleneksel sanat biçimlerinden performans sanatı, kavramsal sanat, vücut sanatı, zanaatçılık, video, film ve lif sanatı gibi daha alışılmışın dışında yöntemlere kadar uzanmaktadır. Feminist sanat, yeni medyanın ve yeni bir bakış açısının dahil edilmesi yoluyla sanatın tanımını genişletmeye yönelik yenilikçi bir itici güç olarak hizmet etti.

Feminizm tarihi, kadınlara eşit hakların sağlanmasını amaçlayan hareketlerin ve ideolojilerin kronolojik veya tematik anlatılarını içerir. Dünyanın dört bir yanındaki feministlerin sebepleri, hedefleri ve niyetleri ; zamana, kültüre ve ülkeye bağlı olarak değişmiş olsa da çoğu Batılı feminist tarihçi, kadın haklarını elde etmek için çalışan tüm hareketlerin, feminizm terimini kendilerine uygulamamış olsalar bile feminist hareket olarak değerlendirilmeleri gerektiğini iddia ediyorlar. Diğer bazı tarihçiler "feminist" terimini modern feminist hareket ve onun devamıyla sınırlandırır ve daha önceki hareketleri tanımlamak için "protofeminist" etiketini kullanır.

Nermin Muvaffak, Nermin Menemencioğlu Streater Türk edebiyatçı, çevirmen, eğitimci.

<span class="mw-page-title-main">Mahmut Arıkan</span>

Mahmut Arıkan Türk inşaat mühendisi, siyasetçi,28. Dönem Saadet Partisi Kayseri milletvekili ve Saadet Partisi Genel Başkan Vekili