İçeriğe atla

Saab 37 Viggen

JA 37 Viggen
TürüAvcı - Bombardıman
Ulusal köken İsveç
ÜreticiSAAB
İlk uçuş8 Şubat 1967
Hizmete giriş21 Haziran 1971
Hizmetten çıkış25 Kasım 2005
Üretim sayısı329

Saab 37 Viggen (The Tufted Duck (Tepeli Patka)) [1] İsveçli uçak üreticisi Saab tarafından tasarlanmış ve üretilmiş tek koltuklu, tek motorlu çok amaçlı bir savaş uçağıdır. Viggen, kanart donanımına sahip seri üretime giren ilk uçaktır.[2] Aviyonikleri için entegre devrelere sahiptir ve dijital merkezi bilgisayarı kendisiyle beraber havada taşıyan ilk uçaktır. Bu özelliklerle, piyasaya sürüldüğü sırada Avrupa'nın en modern/gelişmiş savaş uçağı olarak değerlendirilir. Dijital merkezi bilgisayar, türünün ilk örneğiydi. Daha önce bir navigatör/yardımcı pilot gerektiren görevleri otomatikleştiriyor ve üstleniyordu. Başka birkaç görevin yanı sıra, yüksek hızları ve düşük tepki süreleriyle saldırıları başarılı veya başarısız olarak niteliyor ve taktiksel durumlarda idareyi kolaylaştırıyordu. Bu sistem, 1981 yılında Panavia Tornado'nun operasyonel hizmete girmesine kadar geride bırakılamamıştır.[3]

Taarruz uçağı Saab 32 Lansen'in ve savaş uçağı Saab 35 Draken'in yerini alacak bu uçağı geliştirmek üzere, 1950'lerde çalışmalara başlandı. Saab'ın tasarım ekibi, uçağı İsveç'in STRIL-6 ulusal elektronik hava savunma sistemi ile birlikte çalışan entegre bir silah sistemi olarak üretmeye çalışmanın yanı sıra, nispeten radikal bir delta kanat konfigürasyonunu tercih etti. Ayrıca uçak, 500 metre kadar kısa pistlerden çalıştırılmak üzere tasarlandı. Çalışmaya, İsveç'in hem tasarımını, hem de üretimini hızlandırmak için gelişmiş ABD havacılık teknolojisine erişimini sağlayan " 37-ek " yardımcı oldu.[4] Uçağın aerodinamik tasarımı ise 1963'te tamamlandı. Prototip versiyon, ilk uçuşunu 8 Şubat 1967'de gerçekleştirdi. İsveç hükûmeti, 21 Haziran 1971'de İsveç Hava Kuvvetleri'nde hizmete giren uçaklar olacak 175 Viggen'lik ilk parti siparişini ertesi yıl verdi.

İlk AJ 37 modeli hizmete girdiğinde bile Saab, Viggen'in diğer varyantları üzerinde aktif olarak çalışıyordu. Bunlar; avcı bombardıman / taarruz uçağı AJ 37, havadan keşif uçağı SF 37, deniz devriye uçağı / su üstü karşı savunma uçağı SH 37 ve iki koltuklu eğitim uçağı Sk 37 olmak üzere Viggen'in birkaç farklı varyantı olarak üretilecekti. 1970'lerin sonlarında, her türlü hava koşuluna uygun önleme / taarruz uçağı olan JA 37 varyantı tanıtıldı. Viggen'i diğer ülkelere ihraç etme girişimlerinde de bulunuldu, fakat bunlar başarısızlıkla sonuçlandı. Kasım 2005'te son Viggen'lerin yerini daha yeni ve daha gelişmiş Saab JAS 39 Gripen'lere bırakması için uçağın tek operatörü olan İsveç Hava Kuvvetleri tarafından hizmetine son verildi.

İsimlendirme

Viggen, İsveççe iki anlama sahip vigg kelimesinin belirtme halidir. Saab'a göre uçağın adı her iki anlamı da içeriyor.

İlk anlam, İsveç'te yaygın küçük bir dalıcı ördek olan püsküllü ördeğin İsveççe adıdır. Bu anlamda ayrıca uçağın kanart konfigürasyonuna bir referans görevi de görür; çünkü "kanart", Fransızca ördek anlamına gelir.

Vigg, aynı zamanda åskvigg, "yıldırım" (gök gürültüsü kaması), anlamına gelir. Bu ismin etimolojisi, İskandinav folklorunda "åskviggar" olarak adlandırılan gök taşlarından gelir. Ayrıca, İskandinav tanrısı Thor'un savaş çekici Mjölnir ile devleri avlarken yaptığı yıldırım çarpmalarından geldiği de söylenir.[5]

Geliştirilme Aşaması

Uçağın Temelleri

Viggen, başlangıçta taarruz rolünde Saab 32 Lansen'in yerine geçecek şekilde geliştirildi. Fakat ilerleyen süreçte, avcı uçağı Saab 35 Draken'in yerine geçecek şekilde değiştirildi.[6][7] 1955 yılında, dünyanın aerodinamik açıdan en gelişmiş savaş uçağı Draken ilk uçuşunu gerçekleştirdiği sırada, İsveç Hava Kuvvetleri zaten yeni nesil savaş uçaklarına ihtiyaç duymaya başlamıştı. Oluşturulan ihtiyaç listesinin zorlayıcı gereksinimlerinden dolayı, uzun bir geliştirme süresi öngörülüyordu.[8][9] 1952 ile 1957 yılları arasında, çalışmalarda Fin uçak mühendisi Aarne Lakomaa da yer almıştır, Viggen'in nasıl olması gerektiğine dair ilk çalışmalara başlandı. Bu çalışmalarda; tek ya da çift motorlu, geleneksel ya da kanatlar dahil olmak üzere delta kanatlı 100'den fazla farklı konfigürasyon incelendi. Ayrı kalkış motorlarına sahip VTOL tasarımları bile düşünüldü, ancak mütabık olmayacağı belirlendi.[6][9][10]

Başlangıçtan beri Viggen, İsveç'in yerli elektronik hava savunma sisteminin en yeni revizyonu STRIL-60 ile birlikte çalıştırılacak entegre bir silah sistemi olarak planlanmıştır. Uçak, bir süre boyunca ülkenin standart platformu olarak kullanıldı. Aynı zamanda tüm taktik görev rollerini etkili bir şekilde yerine getirecek şekilde adapte edilebiliyordu.[8] Diğer gereksinimler arasında alçak irtifalarda süpersonik uçabilme kapasitesi, yüksek irtifada Mach 2 performansı ve düşük hücum açılarında kısa iniş yapma yeteneği (eğreti pistlere zarar vermekten kaçınmak için) yer alıyordu. Uçak, en başından beri çok eğitim almamış personel için onarımı ve servisi kolay olacak şekilde de tasarlandı.[11][12]

Uçağın gereksinimlerinden biri de yalnızca 500 metre uzunluğundaki nispeten kısa pistlerde kullanılabilmesiydi. Bu gereksinim, 1950'lerin sonlarında İsveç Hava Kuvvetleri tarafından tanıtılan Bas 60 sisteminin bir parçasıydı. Kısmen tahrip edilmiş pistlerin kullanılması, STOL kabiliyetini gerekli kılan başka bir faktördü. Bas 60 sistemi, 1970 ve 1980'lerde Bas 90'a evrildi. Bu program ise, 800 metre uzunluğundaki nispeten kısa pistleri içeriyordu.[13] Bu tür operasyonların mümkün kılınması; mütevazi bir iniş hızı, iniş sonrası hızlı yavaşlama, buzlu yüzeylerde ve yan rüzgarlı koşullarda doğru yönlendirilebilme ve kalkışta yüksek ivme olmak üzere birçok gerekliliği beraberinde getirdi.[8]

1960 yılında, Başkan Eisenhower liderliğindeki ABD Ulusal Güvenlik Konseyi, İsveç için güvenlik garantisi ve İsveç'e bir Sovyet saldırısı durumunda asker yardımı sözü verdi. Bununla beraber, askeri teknoloji paylaşımı anlaşması imzalandı. "37-ek " olarak bilinen bu anlaşmada, İsveç'in Viggen'i planlanandan daha hızlı ve ucuz bir şekilde üretmesini mümkün kılan ABD havacılık teknolojisi erişimine izin verildi.[14] İsveç Ulusal Savunma Koleji'nde çalışan Nils Bruzelius'un araştırmasına göre, resmi olarak açıklanmayan bu ABD desteğinin nedeni, İsveç'in doğu kıyısının hemen dışında konuşlandırılan ABD Polaris denizaltılarını Sovyet denizaltı karşıtı uçak tehdidine karşı korumaktı.[14] Ancak Bruzelius'un bu teorisi Simon Moores ve Jerker Widén tarafından çürütüldü.[15] Bu araştırma, zamansal nedenlerden ötürü de şüphelidir. (Viggen'in saldırı versiyonu 1971'de, avcı versiyonu ise 1978'de faaliyete geçti. O sırada Polaris zaten emekliye ayrılmıştı.)

Kaynakça

  1. ^ Nilsson, Axel (13 Ocak 2012). "JAS 39 Gripen − Milestones". Projects. Swedish Defence Materiel Administration. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2014. Swedish naming of aircraft 
  2. ^ Fredriksen 2001, p. 279.
  3. ^ Zorro, Mario H. (8 Mayıs 2016), "Saab S37 Viggen", Plane Encyclopedia, 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 9 Nisan 2024 .
  4. ^ "Hemliga atomubåtar gav Sverige säkerhetsgaranti" [Secret nuclear submarines gave Sweden security guarantee] (PDF), Framsyn (İsveççe), SE: The Swedish Defence Research Agency (1), 2005  []
  5. ^ "Saab history, Saab 37 Viggen". history.saab.com. 13 Ekim 2020. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020. 
  6. ^ a b Saab 37 Viggen – utvecklingen av ett Nytt Enhetsflygplan för det Svenska Flygvapnet 1952–1971: Sett ur en Aerodynamikers Perspektiv [Saab 37 Viggen – Development of a New Unitary aircraft for the Swedish Air Force 1952–1971: From an Aerodynamicist's View], Småskrift (İsveççe) (2), Stockholm: Svenska mekanisters riksfören, 2002, ISBN 91-631-2395-9, ISSN 1652-3563  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  7. ^ "1960s." 29 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Company History, Saab.
  8. ^ a b c Gunston and Gilchrist 1993, p. 243.
  9. ^ a b Field 1974, p. 707.
  10. ^ Warwick 1980, p. 1260.
  11. ^ Ekedahl, Sten, Viggen walkaround, Aircraft resource center, 20 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Nisan 2007  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  12. ^ Bitzinger 1991, p. 18.
  13. ^ Rystedt, Jörgen (20 Nisan 2009). "Flygbassystem 90" (PDF). FHT. NU. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  14. ^ a b "Hemliga atomubåtar gav Sverige säkerhetsgaranti" [Secret nuclear submarines gave Sweden security guarantee] (PDF), Framsyn (İsveççe), SE: The Swedish Defence Research Agency (1), 2005  []
  15. ^ "En djärv tes utan empiriskt stöd" [A bold claim without empirical support] (PDF), KKrVAHT (İsveççe), SE (4), 2007, 21 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eurofighter Typhoon</span> Avrupa Birliği yapımı, 4,5. nesil, çift motorlu savaş uçağı

Eurofighter Typhoon, Avrupa Birliği yapımı çok amaçlı, 4.5 nesil, çift motorlu, kanart delta kanatlı, çok rollü savaş uçağı.

SAAB, 1937 yılında kurulan İsveçli havacılık ve savunma sanayi şirketi. 1947 yılından 1990 yılına kadar Saab Automobile adı altında otomobil üreticisi olmuştur. 1968 ve 1995 yılları arasında ticari araç üreticisi Scania ile birleşerek Saab-Scania olarak adı altında ticari araç üretmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Uçak gemisi</span> açık denizlerdeki bir çeşit donanma-hava üssü

Uçak gemisi, tam uzunlukta bir uçuş güvertesi ve uçakları taşıma, silahlandırma, konuşlandırma ve kurtarma tesisleri gibi olanaklarla donatılmış, açık deniz hava üssü olarak hizmet veren bir savaş gemisidir.

<span class="mw-page-title-main">Askerî uçak</span> askeri amaçlar için yapılmış hava taşıtları

Askerî uçak ve helikopterler, savaşlarda kara ve su üstündeki hedefleri bombalamak, diğer uçakları tahrip etmek, keşif yapmak, personel ve mühimmat taşımak gibi amaçlarla silahlı kuvvetler tarafından kullanılan hava taşıtları. Özellikle av ve bombardıman görevlerinde kullanılanlar savaş uçağı ve saldırı helikopteri olarak adlandırılırlar. Askerî uçaklar av, bombardıman, av-bombardıman ve nakliye gibi kategorilere ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Avcı uçağı</span> Savaş uçağı türü

Avcı uçağı veya av uçağı, öncelikli görevi diğer savaş uçaklarını avlamak olan savaş uçağı. Avcı uçakları genellikle küçük, hafif, hızlı ve manevra kabiliyeti yüksek uçaklardır. Pek çoğu aerobasi kabiliyetine sahiptir. Avcı uçakları, öncelikli görevi yer hedeflerini bombalamak olan bombardıman uçaklarına nazaran daha kısıtlı bombardıman kabiliyetine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Yakın hava desteği</span>

Yakın hava desteği, taktik bombardıman, avcı uçağı, avcı-bombardıman uçaklarıyla kara birliklerinin ileri harekâtını ve ateş gücünü desteklemek için, kara birliklerinin harekât gereksinimleriyle bütünleşmiş tarzda, düşman kara hedeflerinin imha edilmesidir. Yakın hava desteği sağlayan hava unsurları, belirli düşman kara hedeflerini, yakın mesafeden, direkt olarak vurmak durumundadırlar. Bu şekliyle yakın hava desteği, top ya da tanksavarın, hedef gözeterek yaptığı yakın topçu desteği ile benzer bir işlev görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Saab JAS 39 Gripen</span> hafif tek motorlu çok maksatlı savaş uçağı

Saab JAS 39 "Gripen" İsveç uzay ve havacılık şirketi Saab tarafından üretilen hafif tek motorlu çok maksatlı savaş uçağıdır. İsveç hava kuvvetlerindeki Saab 35 Draken ve 37 Viggen uçaklarının yerini alması için tasarlanmıştır. Uçak şu anda İsveç, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Güney Afrika ve Brezilya hava kuvvetlerinin hizmetindedir.

<span class="mw-page-title-main">Atlas Cheetah</span>

Atlas Cheetah, Güney Afrika Hava Kuvvetleri (SAAF) envanterinde bulunan bir muharebe uçağıdır. Yine bir Güney Afrika firması olan ve 1965'te kurulan Atlas Aircraft Corporation tarafından Dassault Mirage III uçağının geliştirilmiş bir sürümü olarak üretilmiştir. Tek koltuklu Cheetah E ve Cheetah C ve çift koltuklu Cheetah D olmak üzere üç türevi imal edilmiştir. Cheetah E'lerin kal'e ayrıldığı SAAF'ta, şu an görev yapan 28 Cheetah C ve Cheetah D, Atlas Aircraft Corporation'ın yerini alan Denel firmasınca yine 28 adet Saab JAS-39 Gripen ile değiştirilecektir.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-33</span> Sovyet yapımı dördüncü kuşak savaş uçağı

Suhoy Su-33 Rus firması olan Sukhoi tarafından 1982'de uçak gemileri için üretilmiş bir donanma savaş uçağıdır. Su-27 'Flanker' 'dan türetilmiş bir uçaktır ve Su-27K olarak da bilinir. Su-27'den başlıca farkı, Su-33'ün uçak gemileri tarafından kullanılmak üzere tasarlanmış olmasıdır. Su-27'nin aksine Su-33 havada yakıt ikmali yapabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-47</span> Sukhoi Havacılık Şirketi tarafından geliştilmiş deneysel avcı uçağı

Suhoy Su-47 Berkut, Suhoy Havacılık Şirketi tarafından geliştirilmiş deneysel avcı uçağıdır. Ayrıca geliştirme sürecinin başında S-32 ve S-37 olarak adlandırılmıştır. Nato kod adı "Firkin 'dir". Uçağın ayırt edici özelliği, Grumman X-29'a benzer olarak ileri ok açılı kanatıdır. Berkut 2002'den itibaren Su-47 olarak tanımlanmıştır ve savaş uçağı olarak üretime hazır olmakla beraber daha çok seri üretime geçilmeden önce PAK FA projesinin bir parçası olarak ağır bir tekrar tasarlanmadan geçecek gibidir. Su-47 tanımlamasının, PAK FA tasarımından sonra kullanılıp kullanılmayacağı belli değildir.

<span class="mw-page-title-main">Meteor (füze)</span>

Meteor füzesi, çok uluslu "MBDA" şirketi tarafından geliştirilmekte olan, 200 km azami menzilli, radar güdümlü bir havadan havaya füze çeşidi. Yüksek yoğunluklu elektronik savaş ortamında işlev gören ve gelişmiş ramjet motor teknolojisi kullanılan füze 2016 yılında Avrupa ülkelerinde üretilmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Otomatik pilot</span>

Otomatik pilot, bir hava aracı, deniz aracı veya uzay aracının yolunu bir insan operatör tarafından sürekli manuel kontrol gerektirmeden kontrol etmek için kullanılan bir sistemdir. Otomatik pilotlar operatörlerin yerini almaz. Bunun yerine, otomatik pilot operatörün aracı kontrol etmesine yardımcı olarak operatörün operasyonların daha geniş yönlerine odaklanmasına imkan sağlar.

Israel Aerospace Industries veya IAI (תע"א), hem askeri hem de sivil kullanım için hava ve astronotik sistemler üreten İsrail'in en büyük havacılık ve uzay üreticisidir. Şirketin 2021 yılı itibarıyla 14.000 çalışanı bulunmaktadır. IAI, İsrail hükûmetinin devlet mülkiyetindedir.

<span class="mw-page-title-main">Saab 35 Draken</span>

Saab 35 Draken, Saab tarafından 1955-1974 yılları arasında üretilen İsveç yapımı avcı uçağıdır. Draken, Saab 29 Tunnan ve Saab 32 Lansen uçaklarının yerini alması için tasarlanmıştır. J35, etkili bir Soğuk Savaş dönemi süpersonik avcı uçağı olmuştur ve İsveç'in yanı sıra Avusturya, Danimarka ve Finlandiya hava kuvvetlerinin de hizmetinde olmuştur.

Flygsystem 2020, İsveç Hava Kuvvetleri için 2020 yılına kadar görünmezlik teknolojili savaş uçağı geliştirilmesi için devam etmekte olan bir projedir. Projeyle ilgili, henüz yeni savunma bütçesi kesintileri yüzünden mümkün olmayabilecek az sayıda kamusal bilgi vardır; internette bir videonun minyatür öntür denemesini gösterdiği iddia edilmesine rağmen, mevcut gelişme aşaması hakkında resmî bir açıklama bulunmamaktadır. 2012 yılında İsveç Hava Kuvvetleri Komutan Yardımcısı Lars Helmrich, Riksdag üyelerinden yeni jet avcılarının geliştirilmesini veya mevcut tüm JAS 39 çok maksatlı savaş uçlarının NG modeline yükseltmelerini istedi, 2020 yılına kadar uçağın erken sürümlerinin yararsız olacağını iddia etti.

<span class="mw-page-title-main">Saab 18</span>

Saab 18, Saab tarafından üretilen İsveç yapımı bir bombardıman-keşif uçağıdır. Uçak, 1930'larda İsveç Hava Kuvvetleri'nin envanterindeki Junkers Ju 86 uçaklarının yerini alması ve ordunun üç kişilik hızlı bir keşif uçağı ihtiyacı üzerine tasarlanmıştır. Uçak, ilk uçuşunu 19 Haziran 1942 tarihinde gerçekleştirdi ve Haziran 1944 tarihinde hizmete girdi.

de Havilland Vampire

de Havilland Vampire, de Havilland tarafından üretilen Birleşik Krallık yapımı bir jet avcı uçağıdır. Uçak, Gloster Meteor'dan sonra Birleşik Krallık yapımı ikinci jet uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Saab 210</span> Test Uçağı

Saab 210 Draken (Uçurtma), J 35 avcı uçağının geliştirilmesinde çift delta konsepti için yapılan bir test uçağıdır. Saab tarafından yapılan Draken adlandırması dışında hiçbir zaman resmi olarak adlandırmasa da, Saab 35 prototipinin ilk uçuşundan sonra resmi olmayan takma adı Lilldraken ismiyle anılmaya başladı. İlk uçuşunu 21 Ocak 1952'de yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya Hava Kuvvetleri</span>

Avusturya Hava Kuvvetleri Avusturya Silahlı Kuvvetleri'nin (Bundesheer) bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Volvo RM8</span>

Volvo RM8, Saab 37 Viggen avcı uçağı için geliştirilmiş düşük baypaslı bir turbofan uçak motorudur. 1962'de, Pratt & Whitney JT8D-1 motoru, askeri kullanım için tasarlanmış uygun ve mevcut bir motorun yokluğunda Viggen'e güç sağlamak için seçildi. Temelde JT8D'nin lisanslı bir versiyonu olan ve İsveç tarafından tasarlanmış süpersonik hızlar için büyük ölçüde modifiye edilmiş bir versiyon olan RM8, Svenska Flygmotor tarafından üretildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.