İçeriğe atla

Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali

Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali
Le Bon Sens, ou Idées naturelles opposées aux idées surnaturelles
1928 tarihli Türkçe çevirinin kapağı
YazarBaron d'Holbach
ÇevirmenAbdullah Cevdet
ÜlkeFransa
KonuDin
Yayım1772 (özgün)
1928 (Türkçe)
YayımcıKaynak Yayınları
Medya türüBaskı
Sayfa349
ISBN978-975-343-094-4
Tam metinVikikaynak'ta Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali

Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali, 1772'de Fransa'da Aydınlanma filozofu Baron d'Holbach tarafından ateist papaz Jean Meslier'nin adı kullanılarak Le Bon Sens, ou Idées naturelles opposées aux idées surnaturelles ("Sağduyu, veya doğaüstü fikirlere karşı doğal fikirler") başlığıyla yayımlanmış bir din eleştirisi kitabıdır. Türkiye'de ilk olarak Doktor Abdullah Cevdet tarafından "Rahib Melye'nin Vasiyetnamesi Hakkında" adıyla 1924 yılında eski harflerle neşredilmiştir.[1] 1928'de Atatürk'ün emriyle Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları'nca "Aklı Selim" adıyla basılmıştır. Ertesi yıl 2. baskısı yeni harflerle yapılan kitap bugün ise Kaynak Yayınları'nca "Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali" adıyla yayımlanmaktadır.[2]

Kitabın ilk baskısı Mustafa Kemal Atatürk'e Dr. Abdullah Cevdet'in yeni harfler ile yazdığı 29 Aralık 1928 tarihli ve imzalı "En büyük acizden en büyük iktidara" ithafını içermektedir. Devamında ise 1912'de İstanbul'da yazmış olduğu şu dörtlüğü eski harfler ile eklemiştir:

Ölen tayyûr-i hayalâta muntazır-ı elzem
Yanan tebessümü bir gülistan-ı lügattır
Bu maneviyyat-ı meçhûle-i yetimânem
Okunmadan yakılan nâme-i muhabbettir

Atatürk'ün çeşitli yerlerin altını çizerek okuduğu bu baskı Çankaya'daki Atatürk Müze Köşkü Kütüphanesinde 146 numarayla kayıtlı bulunmaktadır.[3]

Kitabın yazarının kim olduğuyla ilgili tartışmalar

Kerim Sadi'ye göre, Aklı Selim (Le Bon Sens), Rahip Jean Meslier'nin değil, 18. yüzyılın maddeci filozoflarından Baron d'Holbach'ın (1723-1789) Système de la Nature (Doğanın Sistemi) adlı eserinin bir özetidir. Bu görüşe göre, Doktor Abdullah Cevdet'i ve Bakanlığı bu hataya sürükleyen, "19. yüzyılın başında yayıncıların Aklı Selim'i rahibe mal etmeleri ve Vasiyetname ile Aklı Selim'in bir arada basılagelmesidir."[4]

Plehanov'un Materyalizm Üzerine Üç Deneme adlı kitabında da, Le Bon Sens (Aklı Selim) adlı eserin d'Holbach'ın olduğu belirtiliyor.[5] Cemil Sena'nın Filozoflar Ansiklopedisi'nde, kitabın d'Holbach tarafından "Rahip Meslier" takma adıyla yazıldığı ifadesine yer veriliyor. Lange da kitabın d'Holbach tarafından yazıldığını söylüyor. Vorlandere ise Jean Meslier yazdı diyor.[6]

Kaynakça

  1. ^ https://archive.org/details/rahibmelyeninvas00mesl Archive.org
  2. ^ "Kaynak Yayınları'nın notu". 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2010. 
  3. ^ Meslier, Jean. Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali. 6. baskı. İstanbul: Kaynak Yayınları, 1997. s. 27
  4. ^ Aktaran Doğa ve Bilim dergisi, Haziran 1983, yıl 3, Sayı 15, s. 65-66.
  5. ^ Kaynak Yayınları, İstanbul, Ocak 1987, s. 61, 64, 67
  6. ^ Doğu Perinçek, Kemalist Devrim-2 Din ve Allah, Kaynak Yayınları, 1. basım, İstanbul, Eylül 1994, s. 62, dipnot 51 ve s. 105, dipnot 59.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Ahmet Enis Batur, Türk şair, yazar ve yayımcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Albert Camus</span> Fransız yazar ve filozof

Albert Camus, Fransız yazar ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">Hilmi Ziya Ülken</span>

Mehmet Hilmi Ziya Ülken, Türk düşünce yaşamında ve Türkiye'de bir felsefe geleneğinin oluşmasında büyük etkisi olmuş bir filozof ve sosyologdur.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Cevdet Paşa</span> Osmanlı devlet adamı

Ahmed Cevdet Paşa veya Lofçalı Ahmed Cevdet Paşa, Osmanlı Devleti'nde on dokuzuncu asırda yetişen Türk devlet ve ilim adamı, tarihçi, hukukçu, şair.

<span class="mw-page-title-main">Ateizm</span> Tanrının varlığını reddeden öğreti

Ateizm ya da tanrıtanımazlık, Tanrı'nın, tanrıların, doğaötesi inançların ya da ruhani varlıkların reddidir. Bu fikirde olanlara ateist ya da tanrıtanımaz denir.

Eş'ârîyye veya Eş'ârîlik, İslâm içinde bir teoloji ekolü ve Sünnî itikadi mezheplerinden birisidir. Kurucusu Ebü'l Hasan Eş'arî'dir. Sünnî Müslümanlar arasında Mâtûrîdîlik ve Selefîlik gibi yaygındır. Aklı Mu'tezile kadar önemsememekle birlikte, Selefîyye kadar da küçük çapta ele almaz.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Veli Kanık</span> Türk şair (1914–1950)

Orhan Veli Kanık, daha çok Orhan Veli olarak tanınan Türk şairdir. Melih Cevdet ve Oktay Rifat ile birlikte yenilikçi Garip akımının kurucusu olan Kanık, Türk şiirindeki eski yapıyı temelinden değiştirmeyi amaçlayarak sokaktaki adamın söyleyişini şiir diline taşıdı. Şair otuz altı yıllık yaşamına şiirlerinin yanı sıra hikâye, deneme, makale ve çeviri alanında birçok eser sığdırdı.

<span class="mw-page-title-main">Aydınlanma Çağı</span> aydınlanma felsefesinin oluştuğu çağ

Aydınlanma Çağı olarak adlandırılan tarihsel dönem, aydınlanma felsefesinin 18. yüzyılda doğup benimsenmeye başladığı dönemdir. Batı toplumunda 17. ve 18. yüzyıllarda gelişen, akılcı düşünceyi eski, geleneksel, değişmez kabul edilen varsayımlardan, önyargılardan ve ideolojilerden özgürleştirmeyi ve yeni bilgiye yönelik kabulü geliştirmeyi amaçlayan düşünsel gelişimi kapsayan dönemi tanımlar. Aynı zamanda Arapça eserlerin Latinceye çevirilmesi, Aydınlanma Çağı'na zemin hazırlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Paul Henri Thiry d'Holbach</span> Alman kökenli Fransız Aydınlanma filozofu ve ansiklopedist

Paul-Henri Thiry, Baron d'Holbach, Alman kökenli Fransız filozof ve yazar.

Türkçe dil bilgisi, Türkçeyi meydana getiren ses, sözcük yapılışı, sözcük hazinesi, anlam değişmeleri, tümce kuruluşu ve yapısı gibi ögeleri inceleyip kurallara bağlayan dil bilgisi bütünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Sabahattin Eyüboğlu</span> Türk yazar, akademisyen ve çevirmen

Sabahattin Eyüboğlu, Türk yazar, çevirmen ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Harf Devrimi</span> Türkiyede Arap harflerinin yerini Latin harflerinin alması

Harf Devrimi veya Harf İnkılâbı, Türkiye'de 1 Kasım 1928 tarihinde 1353 sayılı "Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun"un kabul edilmesi ve yeni alfabenin yerleştirilmesi sürecine genel olarak verilen isimdir. Yasa, 3 Kasım 1928 günü Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yasanın onaylanmasıyla o güne değin kullanılan Arap harfleri esaslı Osmanlı alfabesinin geçerliliği son buldu ve Latin harflerini esas alan Türk alfabesi yürürlüğe kondu.

<span class="mw-page-title-main">Çelik Gülersoy</span> Türk yargıç ve sanat tarihçisi (1930-2003)

Çelik Uygur (Uğur) Gülersoy, avukat, turizmci, yazar.

Turhan Ilgaz Türk gazeteci, yayıncı ve çevirmendir.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Cevdet</span> Kürt asıllı doktor, ideolog ve çevirmen

Abdullah Cevdet Karlıdağ, Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında ve cumhuriyetin kuruluş döneminde yaşamış siyasetçi, düşünür, göz doktoru, şair ve tercümandır.

Transkripsiyon, çevriyazı ya da çeviri yazı konuşmadaki sesleri, onları sonradan tekrar üretebilmek için özel yazılı sembollerle kaydetmektir. Dil bilimciler fonetik transkripsiyon için Uluslararası Fonetik Alfabe'yi kullanırlar. Bunun ASCII karşılığı SAMPA'dır. Örneğin bazı Anadolu ağızlarında "değil", "Gelecek misin?", "Gelemem." sözlerinin söylenişlerine göre "da´l", "del"; "gelcemin?", "gelecaññi?" şekillerinde yazılması gibi.

<span class="mw-page-title-main">Jean Meslier</span> Fransız rahip (1664 – 1729)

Jean Meslier, Fransız rahip ve filozof. Din ve din adamlarına olan güvenini kaybetmesinin ardından din eleştirisi yapan Meslier, ateist olmuştur. Meslier'nin eleştirileri sadece Hristiyanlıkla sınırlı kalmayıp diğer tüm dinleri de kapsıyordu. Eserinin XXXIII ve XXXIV. bölümlerinde İsa'nın akıl sağlığı konusuna değinerek, İsa'nın "kelimenin tam anlamıyla deli ve bir fanatik" olduğunu ifade etmiştir. Bunun yanında, Tanrıyı bir Kimera olarak tasvir etmiş ve ahlâkın, Tanrı ile temellendirilmeden de var olduğunu ve 'ruh' kavramının var olmadığını savunmuştur.

Ayberk Erkay, Türk Edebiyatçı, çevirmen, koleksiyoner.

<span class="mw-page-title-main">Giorgio Agamben</span> İtalyan filozof

Giorgio Agamben, çağdaş İtalyan filozoftur. Daha çok "Homo sacer" ile "istisna hali" kavramlarına yaptığı katkılarla ünlenmiştir.

Mahmud Beyazidi Kürt tarihçisi, İslam âlimi ve Kürdolog.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.