İçeriğe atla

Sağ koroner arter

sağ koroner arter
Latince isimarteria coronaria dextra
Tanımlayıcılar
JSTORright-coronary-artery
Microsoft Academic2910490446 2778088351, 2910490446
TA4131
FMA50039
Sağ koroner arter etiketli olarak kalbin kan temini.

Kalbin kanlanmasını sağlayan sağ koroner arter (RCA), kalp’teki sağ aort sinüsünde, aort kapağının sağ çıkıntısının üstünden çıkan bir arter’dir.[1][2] Sağ koroner sulkustan kalbin merkezine doğru ilerler.[1][3] Sinoatriyal nodal arter, sağ marjinal arter, posterior interventriküler arter, konus arteri [4] ve atriyoventriküler düğüm dalı dahil olmak üzere birçok dal verir. Kalbin sağ tarafına ve interventriküler septumun bazı kısımlarına katkıda bulunur.[2][5]

Yapı

Sağ koroner arter, aort kapağının üzerinde sağ aort sinüsünün üzerinden kaynaklanır.[1][2] Sağ koroner sulkus (sağ atriyoventriküler oluk) boyunca kalbin merkezine doğru geçer.[1][3]

Segmentler

  • Proksimal: RCA başlangıcından başlayarak, akut kenar boşluğuna kadar olan mesafenin yarısını kapsayan[6][7]
  • Orta: proksimal segmentten akut kenara kadar [6][7]
  • Distal: orta segmentten posterior interventriküler arterin başlangıç noktasına kadar, burada arka interventriküler oluk kalp tabanındaki atriyoventriküler oluk ile birleşir.[6][7]

Değişim

Hastaların yaklaşık %80'inde (sağ dominant), RCA posterior inen arteri (PDA) verir. Vakaların diğer %20'sinde (sol dominant veya kodominant), PDA sol sirkumfleks arterden kaynaklanır veya hem sağ koroner arter hem de sol sirkumfleks tarafından beslenir.[8] PDA alt duvarı, ventriküler septumu ve posteromedial papiller kası besler.

RCA ayrıca insanların %60'ında SA düğüm arterini de besler. Zamanın diğer %40'ında SA nodal arter sol sirkumfleks arter tarafından beslenir.

Nadir de olsa, sol aortik sinüsten köken alan sağ koroner arterin birçok anormal seyri tanımlanmıştır.[9]

Dağıtım

Sağ koroner arter, sağ atriyum’a, sağ ventrikül’e ve interventriküler septumun arka üçüncü ve alt ucuna oksijenli kan sağlar.[2][5] Ayrıca sol ventrikülün (LV) %25 ila %35'ini de sağlayabilir.[10]

Koroner arterlerin önemli miktarda örtüşme beslenmesi vardır.[2] Sağ koroner arter %50 oranında sol koroner artere baskındır, %20 oranında ona eşittir ve %30 oranında sol koroner arterden daha az belirgindir.[2]

Ek resimler

Kaynakça

  1. ^ a b c d Aggeli, Constantina; Mavrogeni, Sofia; Tousoulis, Dimitris (1 Ocak 2018), Tousoulis, Dimitris (Ed.), "Chapter 3.5.1 - Non-invasive Imaging Techniques in Coronary Artery Disease", Coronary Artery Disease (İngilizce), Academic Press, ss. 337-358, doi:10.1016/b978-0-12-811908-2.00017-9, ISBN 978-0-12-811908-2, 7 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 Kasım 2020 
  2. ^ a b c d e f Pappano, Achilles J.; Gil Wier, Withrow (1 Ocak 2013), Pappano, Achilles J.; Gil Wier, Withrow (Ed.), "11 - Coronary Circulation", Cardiovascular Physiology (Tenth Edition) (İngilizce), Philadelphia: Elsevier, ss. 223-236, doi:10.1016/b978-0-323-08697-4.00011-3, ISBN 978-0-323-08697-4, 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 Kasım 2020 
  3. ^ a b Sivananthan, M. (1 Ocak 2018), "Coronary Anatomy", Vasan, Ramachandran S.; Sawyer, Douglas B. (Ed.), Encyclopedia of Cardiovascular Research and Medicine (İngilizce), Oxford: Elsevier, ss. 691-699, doi:10.1016/b978-0-12-809657-4.99738-2, ISBN 978-0-12-805154-2, 7 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 Kasım 2020 
  4. ^ Antonopoulos, Alexios S.; Siasos, Gerasimos; Antoniades, Charalambos; Tousoulis, Dimitris (1 Ocak 2018), Tousoulis, Dimitris (Ed.), "Chapter 2.1 - Functional Anatomy", Coronary Artery Disease (İngilizce), Academic Press, ss. 121-126, doi:10.1016/b978-0-12-811908-2.00008-8, ISBN 978-0-12-811908-2, 7 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 Kasım 2020 
  5. ^ a b Schipper, Paul; Sukumar, Mithran; Mayberry, John C. (1 Ocak 2008), Asensio, JUAN A.; Trunkey, DONALD D. (Ed.), "Pertinent Surgical Anatomy of the Thorax and Mediastinum", Current Therapy of Trauma and Surgical Critical Care (İngilizce), Philadelphia: Mosby, ss. 227-251, doi:10.1016/b978-0-323-04418-9.50037-0, ISBN 978-0-323-04418-9, 12 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 Kasım 2020 
  6. ^ a b c Villa, AD; Sammut, E; Nair, A; Rajani, R; Bonamini, R; Chiribiri, A (28 Haziran 2016). "Coronary artery anomalies overview: The normal and the abnormal". World Journal of Radiology. 8 (6). ss. 537-55. doi:10.4329/wjr.v8.i6.537Özgürce erişilebilir. PMC 4919754 $2. PMID 27358682. 
  7. ^ a b c Kini, S; Bis, KG; Weaver, L (June 2007). "Normal and variant coronary arterial and venous anatomy on high-resolution CT angiography". AJR. American Journal of Roentgenology. 188 (6). ss. 1665-74. doi:10.2214/AJR.06.1295. PMID 17515392. 
  8. ^ Shahoud, James S.; Ambalavanan, Manoj; Tivakaran, Vijai S. (2020). Cardiac Dominance. StatPearls Publishing. PMID 30725892. 5 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024. 
  9. ^ Angelini, P. (15 Temmuz 2014). "Novel Imaging of Coronary Artery Anomalies to Assess Their Prevalence, the Causes of Clinical Symptoms, and the Risk of Sudden Cardiac Death". Circulation: Cardiovascular Imaging. 7 (4). ss. 747-754. doi:10.1161/CIRCIMAGING.113.000278Özgürce erişilebilir. PMID 25027456. 
  10. ^ Wheeler, Derek S.; Wong, Hector R.; Shanley, Thomas P. (22 Mayıs 2014). Pediatric Critical Care Medicine: Volume 2: Respiratory, Cardiovascular and Central Nervous Systems (İngilizce). Springer. s. 306. ISBN 978-1-4471-6356-5. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kalp</span> vücuttaki kanın dolaşmasını sağlayan kendiliğinden kasılma özelliğine sahip organ

Kalp ya da yürek, pek çok hayvanda bulunan kaslı bir organdır. Bu organ dolaşım sisteminin kan damarları yoluyla kan pompalar. Pompalanan kan besin ve oksijeni vücudun gerekli yerlerine taşırken, karbondioksit gibi metabolik atıkları da akciğerlere taşır. İnsanlarda kalp yaklaşık olarak kapalı bir yumruk boyutundadır ve akciğerler arasında, göğüsün orta bölmesinin içindedir. Temel görevi kanı vücuda pompalamak olan kalp, metabolizma eylemleri sonucunda oluşan artık ürünlerin vücuttan uzaklaştırılması, vücut ısısının düzenlenmesi, asit-baz dengesinin korunması, hormonlar ve enzimlerin vücudun gerekli bölgelerine taşınması gibi görevleri yapar. Kalp, dolaşım sistemi içerisinde motor görevi yapar. Kalp insanda dakikada 60-80 atım arasında değişen bir hızla dakikada 5-35 litre arası, günlük ise 9.000 litre kanı vücuda pompalar. Günde yaklaşık 100 bin, yılda 40 milyon, tüm insan hayatı boyunca yaklaşık 2,5 milyar kere, hiç durmadan yaklaşık 8 bin ton kanı vücuda pompalar. Yetişkin bir kadında ortalama ağırlığı 200-280 gram, yetişkin bir erkekte ise 250-390 gram ağırlığındadır. Her kişinin, kalbinin yaklaşık kendi yumruğu büyüklüğünde olduğu sanılır.

<span class="mw-page-title-main">Koroner arter hastalığı</span>

Koroner arter hastalığı, koroner arterlerin duvarlarında oluşan plaklardan ötürü ortaya çıkan bir hastalıktır. Koroner kalp hastalığı veya kısaca CHD olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Kalp krizi</span> Kalbin bir kısmına kan akışının kesilmesi

Kalp krizi, kalp enfarktüsü ya da akut miyokard enfarktüsü, kan akımının azalması veya durması sonucunda koroner arterlerden birinde meydana gelen enfarktüs ile karakterize edilir. Tipik belirtiler arasında, sıklıkla sol omuz, kol veya çeneye yayılan, göğüs kemiğinin arkasında (retrosternal) göğüs ağrısı veya rahatsızlığı bulunur. Bu ağrı, bazen mide yanması gibi algılanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Koroner dolaşım</span> kalp kasının kan damarlarında (miyokard) kan dolaşımı​

Koroner dolaşım, kalp kası'nı (miyokard) besleyen atardamarlardaki ve toplardamarlardaki kan dolaşımı'dır. Koroner arterler kalp kasına oksijenli kan sağlar. Toplardamarlar oksijeni alındıktan sonra kanı boşaltır. Vücudun geri kalanı ve özellikle de beyin, en ufak bir kesinti dışında sürekli olarak oksijenli kana ihtiyaç duyduğundan kalbin sürekli çalışması gereklidir. Dolayısıyla dolaşımı sadece kendi dokuları için değil tüm vücut için, hatta beynin bilinç düzeyi için de an be an büyük önem taşır.

<span class="mw-page-title-main">Kardiyovasküler hastalık</span> kalp veya kan damarlarının hastalıkları

Kardiyovasküler hastalık, kalp veya kan damarlarının hastalıklarını içeren gruba verilen genel bir isimlendirmedir. Kardiyovasküler hastalık dolaşım sistemini etkileyen herhangi bir hastalığı tanımlar. Özellikle kalp hastalıkları, beyin ve böbrek damarlarını etkileyen hastalıklar ve periferik damar hastalıkları bu gruba girer. Kardiyovasküler hastalıklarının nedenleri çeşitlilik göstermesine rağmen en sık nedenler ateroskleroz ve / veya hipertansiyon olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Safra yolu</span>

Safra yolları, içerisinde safra taşınan kanallar dizisi. Bu kanallar safrayı karaciğerden oniki parmak bağırsağına taşır; on iki parmak bağırsağı yerine bu kanallarla karaciğerden safra kesesine taşınabilir, sonrasında buradan yine safra yolu aracılığıyla on iki parmak bağırsağına aktarılabilir.

Kalp kulakçığı veya atriyum, kalbin karıncıklarına kanın girdiği üst odacıktır. İnsan kalbinde iki atriyum vardır. Sol atriyum, pulmoner (akciğer) dolaşımdan, sağ atriyum ana toplardamardan kan alır. Kulakçıklar rahatken kanı içlerine alır (diyastol) ve daha sonra kanı karıncıklara taşımak için kasılırlar (sistol). Kapalı dolaşım sistemine sahip bütün hayvanlar en az bir atriyuma sahiptir. İnsanlarda iki adet atriya bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Willis poligonu</span> Beyni besleyen temel arterlerin dolaşımsal anastomozu

Willis poligonu veya çemberi, beyin ve çevresindeki dokulara kan sağlayan bir anastomoz. İngiliz hekim Thomas Willis'e (1621-1675) atfen isimlendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Adamkiewics arteri</span> en büyük ön segmentel arter

Adamkiewics arteri en büyük ön segmentel arterdir. Genellikle aortanın T9-T12 arasındaki segmentlerinden, sol tarafından çıkan interkostal arterlerden köken alır. omuriliğin 2/3 alt kısmını besler ve yukarıdan gelen anterior spinal arterin uzantısı olarak devam eder.

<span class="mw-page-title-main">Göğüs ağrısı</span> semptom

Göğüs ağrısı, göğüste, tipik olarak göğsün ön tarafında ağrı veya rahatsızlıktır. Keskin, künt, baskı, ağırlık veya sıkma olarak tanımlanabilir. İlişkili semptomlar, mide bulantısı, terleme veya nefes darlığı ile birlikte omuz, kol, üst karın veya çenede ağrı olabilir. Kalple ilgili ve kalple ilgili olmayan ağrı olarak ikiye ayrılabilir. Kalbe yetersiz kan akışı nedeniyle oluşan ağrı, anjina pektoris olarak da adlandırılır. Diyabet hastaları veya yaşlılar daha az belirgin semptomlara sahip olabilir.

İnsanlarda, subklavyen arterler, köprücük kemiğinin altında yer alan üst toraksın ana arterleridir. Aort arkından kan alırlar. Sol subklavyen arter, sol kola kan sağlar ve sağ subklavyen arter, baş ve toraksı besleyen bazı dallar vererek sağ kola kan sağlar. Vücudun sol tarafında, subklavyen arter doğrudan aort kemerinden çıkarken, sağ tarafta subklavyen arter,sağ common karotid arter ile beraber brakiyosefalik arterden çatallanır.

<span class="mw-page-title-main">ALCAPA sendromu</span>

Alcapa Sendromu sol koroner arter ve dallarının pulmoner arterden çıktığı, çok nadir görülen konjenital bir kalp hastalığıdır. Alcapa terimi, sendromun İngilizce adlandırılmasının baş harflerinden oluşturulmuştur. Doğumdan sonra, diğer koroner arterlerdeki sistolik yüksek basınç ile arter kanı LCA'ya doğru kollateral dallardan akar ve sol ventrikül'ün beslenmesi bu kollaterallere bağlı kalır.

<span class="mw-page-title-main">Miyokard perfüzyon sintigrafisi</span>

Miyokardiyal perfüzyon görüntüleme veya tarama, kalp kasının (miyokard) işlevini gösteren bir nükleer tıp prosedürüdür.

<span class="mw-page-title-main">Ön interventriküler oluk</span>

Ön interventriküler oluk, kalbin karıncıklarını ayıran iki oluktan birisidir. Kalbin sternokostal yüzünde, sol kenara yakın olarak konumlanmıştır. Koroner oluk ile kalbin apeksi arasında seyredip kalbin diyafragmatik yüzüne ulaşır ve kardiyak apeks çentiğinde biter. Sol koroner arterin ön interventriküler dalını ve büyük kardiyak veni içerir.

<span class="mw-page-title-main">Arka interventriküler oluk</span>

Arka interventriküler oluk, kalbin karıncıklarını ayıran iki oluktan birisidir. Diyafragmatik yüzde bulunur ve sağ kenara yakındır. Koroner oluk ve kalbin apeksi (çentiği) arasında seyreder. Üzerinde arka interventriküler arteri ve orta kardiyak veni bulundurur.

<span class="mw-page-title-main">Stellate ganglion</span>

Stellate ganglion, bireylerin %80'inde mevcut olan, alt boyun gangliyonu ve birinci torasik gangliyonun birleşmesi ile oluşan sempatik bir gangliyon’dur. Bazen ikinci ve üçüncü torasik gangliyonlar da bu birleşmeye dahil olur.

<span class="mw-page-title-main">Aort stenozu</span>

Aort stenozu, kalbin sol ventrikül çıkışının daralmasıdır ve bu çeşitli sorunlara neden olur. Aort kapağında olabileceği gibi bu seviyenin üstünde ve altında da oluşabilir. Genellikle zamanla daha da kötüleşir. Semptomlar sıklıkla yavaş yavaş ortaya çıkar ve çoğu zaman ilk önce egzersiz yapma yeteneğinde azalmayla ortaya çıkar. AS nedeniyle kalp yetmezliği, bilinç kaybı veya kalbe bağlı göğüs ağrısı olursa sonuçlar daha kötü olur. Bilinç kaybı genellikle ayakta durma veya egzersiz yaparken oluşur. Kalp yetmezliğinin belirtileri arasında özellikle yatarken, geceleri veya egzersiz sırasında nefes darlığı ve bacaklarda şişme yer alır. Kapakçığın daralmadan kalınlaşmasına aort sklerozu denir.

<span class="mw-page-title-main">Girişimsel kardiyoloji</span>

Girişimsel kardiyoloji, özellikle yapısal kalp hastalıklarının kateter esaslı tedavisiyle ilgilenen kardiyoloji dalıdır. Andreas Gruentzig, girişimsel radyolog Charles Dotter tarafından anjiyoplastinin geliştirilmesinden sonra girişimsel kardiyolojinin babası olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Anormal subklavyen arter</span>

Anormal subklavyen arter veya aberran subklavyen arter, sağ veya sol subklavyen arterin nadir rastlanan bir anatomik varyantıdır. Bu anormallik, ana atardamar yayının en yaygın konjenital vasküler anomalisidir, ve yaklaşık %1 oranında görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Akut koroner sendrom</span>

Akut koroner sendrom (AKS), koroner arterlerdeki azalmış kan akışı nedeniyle, kalp kasının bir kısmının düzgün çalışamaması veya ölmesi ile sonuçlanan bir sendromdur. En yaygın belirti, genellikle sol omuza veya çeneye yayılan, merkezi yerleşimli basınç tipi göğüs ağrısıdır ve genellikle bulantı ve terleme ile ilişkilidir. Akut koroner sendromu olan birçok kişi, özellikle kadınlar, yaşlılar ve diyabeti olanlar, göğüs ağrısı dışındaki belirtilerle başvurabilir.