İçeriğe atla

Saçmalık

Saçmalık, çeşitli kavramların aralarında mantıksal ya da sağduyuya uygun bağlantılar kurulmadan konuşma, yazı ya da görsel metotlarla karmaşık şekilde, dilbilgisi hatalarının bulunabildiği ve bütüncül bir bağlamın bulunmadığı durum anlamına gelir.[1] Uzman olmayan bir kişinin saçmalık diyebileceği durumu, konunun uzmanı anlamlı bulabilir. Bu sebeple bu kelimenin günlük dilde ve dil felsefesi gibi teknik alanlardaki kullanım ayrılığına dikkat edilmesi gerekir.

Dünya'nın yuvarlak olduğunu iddia eden Orta Çağ kâşifi Galileo Galilei, kilisesi tarafından saçmalıyor olarak nitelendirilmesi buna bir örnektir.

Saçmalığın tanımlanmasında, anlam kapasitesi, mantık hatalarının kullanılması, ispatlanabilirlik ve insanın kabullenme erdemi gibi durumlar etkilidir.

Saçma, akla göre olmayan herhangi bir akıl dizgesi ile tanımlanamama durumudur. Varoluşçu felsefe içinde absürdizm olarak karşımıza çıkar.

Kaynakça

  1. ^ Ludwig Wittgenstein (4 Eylül 2018). "Saçmalık ve Mantık (Uygunluk ve Akıl)". 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dil</span> insanlar arasında iletişim kurmayı sağlayan doğal bir iletişim aracı

Dil, insanlar arasında anlaşmayı ve iletişimi sağlayan doğal bir araç, kendisine özgü kuralları olan ve ancak bu kurallar içerisinde gelişen canlı bir varlık, çok boyutlu kavramlar bütünü; temeli tarihin bilinmeyen dönemlerinde atılmış bir gizli anlaşmalar düzeni, seslerden örülmüş toplumsal bir kurum ve yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yapay zekâ</span> insani zekaya sahip makine ve yazılım geliştiren bilgisayar bilimleri dalı

Yapay zekâ ya da kısaca YZ,, insanlar da dahil olmak üzere hayvanlar tarafından, doğal zekânın aksine makineler tarafından görüntülenen zekâ çeşididir. İlk ve ikinci kategoriler arasındaki ayrım genellikle seçilen kısaltmayla ortaya çıkar. Güçlü yapay zeka genellikle Yapay genel zekâ olarak etiketlenirken, doğal zekayı taklit etme girişimleri yapay biyolojik zekâ olarak adlandırılır. Önde gelen yapay zeka ders kitapları, alanı zeki etmenlerin çalışması olarak tanımlar: Çevresini algılayan ve hedeflerine başarıyla ulaşma şansını en üst düzeye çıkaran eylemleri gerçekleştiren herhangi bir cihaz. Halk arasında, yapay zekâ kavramı genellikle insanların insan zihni ile ilişkilendirdiği öğrenme ve problem çözme gibi bilişsel eylemleri taklit eden makineleri tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Mantık</span> bilginin yapısını inceleyen, doğru ile yanlış arasındaki akıl yürütmenin ayrımını yapan disiplin

Mantık ya da eseme, bilginin yapısını inceleyen, doğru ile yanlış arasındaki akıl yürütmenin ayrımını yapan disiplindir, doğru düşüncenin aletidir. Önceleri bir felsefe dalıyken daha sonra kendi başına bir ihtisas alanı olmuştur. Matematik ve bilgisayar biliminin de parçası haline gelmiştir. Bir disiplin olarak Aristoteles tarafından kurulmuştur. Aristoteles'den etkilenen Farabi tarafından iki kısımda kategorize edilmiştir. İbn-i Sina geçicilik ve içerme arasındaki ilişkiyi geliştirmiştir. Çağdaş zamanlarda Frege, Russell ve Wittgenstein önemli katkılar yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fârâbî</span> Türk filozof, bilim adamı

Fârâbî, 8. ve 13. yüzyıllar arasındaki İslam'ın Altın Çağı'nda yaşamış ünlü filozof ve bilim insanıdır. Aynı zamanda gök bilimci, mantıkçı ve müzisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Estonca</span> Estonyanın resmi dili

Estonca, Estonya'nın resmî dilidir. 1,1 milyon Estonya vatandaşına ek olarak on binlerce Estonyalı göçmen tarafından konuşulan dil. Ural Dil Ailesi'nin Fin-Ugor dilleri'ne mensuptur. Dil, Finceye oldukça benzemektedir. Dili ailedeki diğer dillerden ayıran en önemli özellik, kısa, uzun ve çok uzun olmak üzere üç farklı tonlama barındırmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Postmodern felsefe</span> Felsefi akım

Postmodern felsefe, 20. yüzyılın ikinci yarısında, 18. yüzyıl Aydınlanması sırasında geliştirilen kültür, kimlik, tarih veya dil ile ilgili modernist felsefi fikirlerde var olduğu iddia edilen varsayımlara eleştirel bir yanıt olarak ortaya çıkan felsefi bir harekettir.

<span class="mw-page-title-main">Feminist eleştiri</span>

Feminist eleştiri’nin etkileşimli ya da çelişkili farklı okulları ve akımları söz konusudur. Marksist feminizm, radikal feminizm, psikanalitik feminizm, postyapısalcı feminizm söz konusu olduğundan, feminist eleştiri çok genel bir başlık olarak bütün bu eleştiri geleneklerini içermektedir demek gerekir. Özellikle 1960'lardan sonra Fransa, Amerika ve İngiltere'de ortaya çıkan ve güçlenen yeni kuramsal akımlarla ve disiplinlerle feminist hareket de toplumsal ve siyasal bir savaşım olarak canlanma gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ felsefesi</span>

Orta Çağ felsefesi tarihsel dönem itibarıyla ilkçağ felsefesinin bitiminden modern düşüncenin başlangıcına kadar olan dönemi kapsar. M.S. 2. yüzyıldan 15. yüzyıl sonlarına-16. yüzyıl başlarına, rönesansa kadar olan dönem olarak ele alınır. Bu dönemin felsefe tarihi açısından kendine özgü özellikleri vardır. Birçok felsefe tarihi kitabında Orta Çağ'da felsefe yok sayılır ya da Orta Çağ'ın karanlık bir çağ olduğu değerlendirmesine bağlı olarak felsefenin de karanlığa gömüldüğü öne sürülür. Bunun yanı sıra Orta Çağ'da felsefenin varlığını kabul eden ve bu felsefenin özgül niteliklerini açıklayan felsefe tarihi çalışmaları da söz konusudur.

Bağdaşıklık, bir metni oluşturan unsurlar arasındaki anlam bütünlüğü, tutarlılık ve homojenliği ifade eder. Bağdaşıklık, anlamsal ilişkiler açısından tanımlanan dilsel bir birlikteliktir. Bir metin yalnızca dilbilgisi kurallarına göre düzenlenmez. Dil öğelerinin açıkladığı özellik ve durumlar arasında anlam bağıntıları da vardır. Bu anlam bağıntılarına bağdaşıklık denir. Dilbilgisel bağlamda doğru görünen bir cümlede anlam ve mantık hataları bulunabilir; bağdaşık cümlelerde bu tür hatalar olmaz.

<span class="mw-page-title-main">Programlama</span> bilgisayar probleminin orijinal formülasyonundan çalıştırılabilir bilgisayar programlarına yönlendiren süreç

Programlama ya da diğer adı ile yazılımlama, bilgisayarın donanıma nasıl davranacağını anlatan, bilgisayara yön veren komutlar, kelimeler, aritmetik işlemlerdir. Diğer bir tanımla programlama, bilgisayar programlarının yazılması, test edilmesi ve bakımının yapılması sürecine verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Maya dilleri</span>

Maya dilleri, Kolomb öncesi Mezoamerika uygarlıklarından birini oluşturan Mayalar'ın vaktiyle kullanmış oldukları Klasik Mayaca dahil hepsi ana Proto-Mayacadan türemiş olan dillerdir. SIL International (Ethnologue) verilerine göre 68 dilden oluşur ve 6.038.172 kişi tarafından konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Argüman</span> ikna etmeye çalışmak ya da sabitleştirmek veya gerçek bir sonuca varmak

Mantık ve felsefede argüman; sonuç ve onun doğruluk derecesini belirlemeye yönelik verilen öncüllerden kurulmuş bir dizi ifadedir. Bir argüman ifadelerden oluşur. Bunlardan biri sonuç, diğerleri sonucun doğruluğuna dayanak olarak verilen öncüllerdir. Herhangi bir düşünceyle karşılaştığımızda, o düşüncenin içerdiği esas iddiayı ileten ifade argümanın sonucu; onu destekleyen diğer tüm ifadeler argümanın öncülleridir. Bir argümanın doğal dildeki mantıksal formu, sembolik biçimsel dilde temsil edilebilir ve doğal dilden bağımsız şekilde, matematik ve bilgisayar bilimlerinde biçimsel olarak tanımlanmış argümanlar yapılabilir.

<span class="mw-page-title-main">2012 FA Cup finali</span> Futbol müsabakası

2012 FA Cup finali, 2011-12 FA Cup sezonunun şampiyonunun belirleyen karşılaşma. 25 Mayıs'ta oynanan maç FA Cup tarihindeki 131. finaldir. Chelsea ve Liverpool arasında geçen mücadele 2-1 Chelsea'nin üstünlüğüyle sonlanmıştır. Böylelikle Chelsea, tarihinde 7. kez FA Cup'ı müzesine götürme başarısı gösterdi.

Absürt komedi, gündelik mantığı ihlâl edecek müdahaleleri konu alarak mantıksız olduğu aşikâr durum ve davranışlar yaratan mizah türüdür. Yaratılan gerçeküstü durumlar genellikle birbiriyle alakasız iki kavramın bir araya getirilmesini, bariz mantık hatalarını veya saçmalıkların vurgulanmasını içerir.

Anlatım bozuklukları, yazılı veya sözlü anlatımda karşılaşılan hatalardır. Bu hatalar yapısal (dilbilgisel) veya anlam ve mantık bakımından olabilir. Öge eksikliği, ek eksikliği gibi yapısal bozukluklara "bağlaşıklık hataları"; gereksiz sözcük kullanımı, yanlış sözcük kullanımı gibi anlamsal bozukluklara ise "bağdaşıklık hataları" denir.

Otomatikleştirilmiş muhakeme, otomatik akıl yürütmenin farklı yönlerinin izah edilmesine odaklanmış bir bilgisayar bilimi ve matematiksel mantık alanıdır. Otomatik akıl yürütme çalışması, bilgisayarların neredeyse tamamen otomatik olarak bilgisayar programları üretmesine yardımcı olur. Otomatik akıl yürütme, yapay zekanın bir alt alanı olarak düşünülmesine rağmen, teorik bilgisayar bilimi ve hatta felsefe ile de bağlantıları vardır.

Mantıkta akıl yürütme, muhakeme ya da uslamlama bilinen olgular ve kurallar kullanılarak yeni bilgiye ulaşılmasıdır. Akıl yürütme üç başlıkta incelenebilir: tümdengelim (dedüksiyon), tümevarım (indüksiyon) ve analoji. Klasik mantığın temelinde tümdengelim vardır.

Epistemolojide, fideizm, inancın akıldan bağımsız olduğunu veya akılla çatıştığını ve belirli gerçeklere ulaşmada akıldan üstün olduğunu savunan teori. Latince "inanç" anlamına gelen "fide" kelimesinden türetilmiştir.

Redaksiyon, yazılı bir içeriğin yayımından önce okunabilirliğinin artırılması, dil bilgisi hatalarının ve olgusal hataların giderilmesi işlemidir. Bu işi yapan uzmana redaktör denir. Günümüzde bazı redaksiyon işlemleri bilgisayar yazılımları tarafından yapılmaktadır. Fakat bilgisayar yazılımları tarafından yapılan redaksiyon çok sınırlı olmaktadır. Yazılımlar tarafından yazım yanlışlarının büyük çoğunluğunun bulunabilmesine rağmen noktalama hatalarının tümünün bulunarak düzeltilebilmesi ancak bir redaktör tarafından gerçekleştirilebilir. Ayrıca metindeki anlatım bozukluklarının düzeltilebilmesi için de metnin uzman bir redaktör tarafından okunması gerekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bilgi temsili ve akıl yürütme</span> Dünya ile ilgili bilgileri karmaşık görevleri çözmek için kullanabilecekleri bir biçimde temsil etmeye adanmış yapay zeka

Bilgi temsili ve akıl yürütme, dünyayla ilgili bilgilerin bir bilgisayar sistemi tarafından anlaşılıp işlenebilecek şekilde ifade edilmesini hedefleyen yapay zeka alanıdır. Bilgi temsili bir bilgisayar destekli sağlık teşhisi ya da doğal dilde konuşma gibi karmaşık yapay zeka problemlerinin çözülmesinde kilit rol oynar. Bilgi temsili araştırmaları, insanların problemleri nasıl çözdüğünü anlamak için psikolojiden yardım alır ve karmaşık sistemleri basitleştirecek matematiksel biçimler geliştirir. Aynı zamanda mantık bulgularını kullanarak çeşitli akıl yürütme biçimlerini otomatikleştirir.