İçeriğe atla

Saç rengi

İnsan saçı renkleri çeşitli. Soldan, saat yönünde: siyah, kahverengi, sarışın, beyaz, kırmızı.

Saç rengi, iki tür melanine bağlı olarak saç foliküllerinin pigmentidir. Bunlar eumelanin ve feomelanindir.[1] Genellikle, saçta daha fazla eumelanin varsa, saçın rengi daha koyu olur. Daha az eumelanin varsa, saç daha açık renkli olur. Melanin seviyeleri zaman içinde insanın saç renginin değişmesine neden olabilir ve aynı insan üzerinde birden fazla renkte saç köklerinin bulunması mümkündür. Özel saç renkleri genellikle etnik gruplarla, gri veya beyaz saç renkleri ise yaşla ilişkilendirilir. En yaygın saçlar ;siyah saç, sarı saç,kahverengi saç, kumral saç, kızıl saç, titian saç renkleridir.

İki tip pigment saça rengini verir: eumelanin ve feomelanin. Pheomelanin saçları turuncu ve kırmızıdır. Bütün insanların saçlarında bir miktar pheomelanin bulunur. Siyah veya kahverengi alt türüne sahip olan Eumelanin, saç renginin karanlığını belirler. Düşük kahverengi eumelanin konsantrasyonu sarı saça, yüksek kahverengi eumelanin konsantrasyonu ise kahverengi saça neden olur. Yüksek miktarda siyah eumelanin siyah saça, düşük konsantrasyonlar ise beyaz saça neden olur.[2]

Pheomelanin, siyah eumelaninden daha çok biyo-kimyasal olarak stabildir, ancak kahverengi eumelaninden daha az biyo-kimyasal olarak kararlıdır. Bu yüzden oksitlendiğinde daha yavaş parçalanır. Bu nedenle, çamaşır suyu koyu renkli saçlara yapay renklendirme işlemi sırasında kırmızımsı bir renk verir. Pheomelanin parçalanmaya devam ettikçe, saçlar yavaş yavaş kırmızı, sonra turuncu, sonra sarı ve sonunda beyaz olur.[3]

Saç renklerinin genetiği henüz kesin olarak belirlenmemiştir. Bir teoriye göre, en az iki gen çifti insan saçı rengini kontrol eder.[4]

Bir fenotip (kahverengi / sarışın), baskın bir kahverengi alele ve resesif bir sarışın alele sahiptir. Kahverengi aleli olan bir kişi kahverengi saçlı olacaktır; kahverengi alelleri olmayan bir kişi sarışın olacaktır. Bu, iki kahverengi saçlı ebeveynin neden sarı saçlı bir çocuk üretebileceğini açıklar. Bununla birlikte, bu ancak her iki ebeveynin saç renginde heterozigot olması durumunda mümkün olabilir; bu da her ikisinin de bir baskın kahverengi saç aleli ve bir sarı saç için bir resesif aleli olduğu anlamına gelir. Hangi özelliğin bir yavruda ortaya çıkma olasılığı bir Punnett karesi ile belirlenebilir.[5]

Diğer gen çifti, kırmızı olmayan alelin (feomelanin üretimini baskılayan) baskın olduğu ve kızıl saçın alelinin baskın olduğu, kırmızı-kırmızı olmayan bir çifttir. Kızıl saçlı allelin iki kopyası olan bir kişi kızıl saçlı olacaktır.

İki genli model, kahverengi, sarışın veya kırmızı (örneğin, platin sarışın ile koyu sarı / açık kahverenginin) olası tüm renk tonlarını hesaba katmaz ve saç renginin bazen bir insanın yaşlanmasına neden karardığını açıklamaz. Birkaç gen çifti, kümülatif bir etki olarak ışığı ve koyu saç rengini kontrol eder. Bir kişinin çok faktörlü bir özellik için genotipi, değişken fenotipler üretmek için çevre ile etkileşime girebilir.[6]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2019. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2019. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2019. 
  4. ^ https://www.researchgate.net/publication/49720639_Model-based_prediction_of_human_hair_color_using_DNA_variants []
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2019. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2019. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Renk</span> görsel algının bir özelliği

Renk ya da tüs, ışığın gözün ağ katmanına değişik biçimde ulaşması ile ortaya çıkan bir algılamadır. Bu algılama, ışığın maddeler üzerine çarpması ve kısmen soğurulup kısmen yansıması nedeniyle çeşitlilik gösterir ki bunlar renk tonu veya renk olarak adlandırılır. Tüm dalgaboyları birden aynı anda göze ulaşırsa bu ak, hiç ışık ulaşmazsa kara olarak algılanır. İnsan gözü 380 nm ile 780 nm arasındaki dalga boylarını algılayabilir. Bu sebepten elektromanyetik spektrumun bu bölümüne görünür ışık denir. Renkler için genelde kulak ile duyulan ince ve kalın ses analojisi yapılsa da, ses algısının aksine aynı anda gelen ışık frekansları değişik kanallardan algılanamaz, dolayısıyla aynı anda ince ve kalın sesleri birbirine karıştırmadan duyulmasına karşın göz için bu "çok seslilik" söz konusu olmadığından, değişik ışık frekanslarının sadece kombinasyonları algılanabilir. Bu prensibi açıklamak veya pratik uygulamalarda kullanmak için çeşitli renk modelleri geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gen</span> içinde bulunduğu hücre veya organizmaya özel bir etkisi olan, kuşaktan kuşağa ve hücreden hücreye geçen kalıtımsal öge.

Gen, bir kalıtım birimidir. Bir DNA'nın belirli bir kısmını oluşturan nükleotid dizisidir. Popüler ve gayriresmî kullanımda gen sözcüğü, "ebeveynden çocuklarına geçen belirli bir karakteristiği taşıyan biyolojik birim" anlamında kullanılır. Kromozomun kesitleri olan genler birbirinden çok farklı işlevlerde ve büyüklüklerde (uzunluklarda) olabilirler. Genlerin büyüklükleri ve işlevleri her zaman doğru orantılı değildir.

<span class="mw-page-title-main">Saç</span> kafa derisinde bulunan kıl kümesi

Saç, insanda, baş üzerinde kafa derisi ya da saç derisi denen kısımda bulunan kıl kümesine verilen genel ad. Saç, deride bulunan saç foliküllerinden büyüyen bir protein lifidir. Saç, memelilerin tanımlayıcı özelliklerinden biridir. İnsan vücudu, tüysüz deri bölgeleri dışında, kalın terminal saçı ve ince vellus saçı üreten foliküllerle kaplıdır. Saça en yaygın ilgi, saç büyümesi, saç tipleri ve saç bakımı üzerine odaklanır, ancak saç aynı zamanda esas olarak proteinden, özellikle alfa-keratinden oluşan önemli bir biyomateryaldir. Vücut kılları, yüz kılları, kulak kılları, burun kılları, kaş, kirpik, kol altı kılları, göğüs kılları, karın kılları, kasık kılı, bacak kılları vücutta bulunan diğer saç tipleridir.

<span class="mw-page-title-main">Alel</span> Aynı genin alternatif formlarından biri

Alel veya alelmorf, belirli bir özelliği belirleyen bir genin değişik (alternatif) hallerinden her biridir. Gen ve alel sözcüklerinin her ikisi de, belirli bir özelliğin kalıtsal faktörünü ifade eder. Alel sözcüğü, özellikle bir kromozomun bir lokusundaki iki ya da daha fazla seçenekli gen çeşidini anlatmak için kullanılır. Örneğin bir bezelyenin yuvarlak veya kırışık taneli olmasını belirleyen gen, yuvarlaklık aleli ve kırışıklık alelinden meydana gelir.

Göze renk veren anatomik yapı iristir.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl deniz düdükçünü</span> Kuş türü

Kızıl deniz düdükçünü, çullukgiller (Scolopacidae) familyasından bir kumkuşu türü.

<span class="mw-page-title-main">Ömelanin</span>

Ömelanin bir pigmenttir ve diğer bir pigment çeşidi feomelanin ile birlikte saç rengini belirler. Bu iki pigment aynı zamanda melanin olarak da aynı isimle anılır. Ömelanin siyah ve kahverengi saç tiplerinde baskın gelirken diğer tip olan feomelanin açık sarı, sarı ve kızıl saç renginden sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Feomelanin</span>

Feomelanin bir pigmenttir ve diğer bir pigment çeşidi ömelanin ile birlikte saç rengini belirler. Bu iki pigment aynı zamanda melanin olarak da aynı isimle anılır. Ömelanin siyah ve kahverengi saç tiplerinde baskın gelirken diğer tip olan feomelanin açık sarı, sarı,turuncu ve kızıl saç renginden sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Kırmızı</span> bir renk

Kırmızı, al veya kızıl, parlak gökkuşağının en dışındaki renk. Sarı ve mavi gibi ana renklerden biridir. Güneş içteki gökkuşağındaki kırmızı renk ve gözümüzün açısı 42 derecedir. Elektromanyetik tayfın görülebilen renklerinden biridir. Kırmızı ışığın dalga boyu 630-760 nanometre civarındadır. Kırmızı en düşük frekanslı renktir. Kırmızının altındaki frekanslara kızılötesi denir. Karşıt rengi mavidir. Kırmızının, tamamlayıcı rengi yeşildir.

<span class="mw-page-title-main">Sarışın</span> Saç rengi

Sarışın, düşük seviyede koyu eumelanin pigmentinden oluşan saç rengine sahip kişi. Meydana gelen görünür renk çeşitli faktörlere bağlıdır; fakat genellikle sarının bir çeşididir. Renk, çok soluk sarıdan, kızılımsı "çilek" sarısı ya da altınımsı-kahverengimsi sarı rengine kadar sarının tüm çeşitlerinden olabilir. Fischer-Saller ölçeğinde sarışın rengi A'dan J'ye kadar sıralanır. 2002 ve 2006 yılları arasında doğal sarışınların soyunun tükeneceğini öngören bir bilimsel bir araştırmaya dayandığı iddia edilen bir asparagas olan sarışın geninin kaybolması yayınlandı.

<span class="mw-page-title-main">Fenotipik özellik</span> Fenotipik özellik, fensel açıdan dişi ve erkek bireyden gelen alel genlerin birleşmesi ile oluşan genotipin baskın karakter açısından dış görünüşe vurmasıdır.

Fenotipik özellik veya biyolojik özellik, bir canlı organizmanın fenotipik karakterinin kalıtılan, doğal çevre tarafından belirlenen veya her ikisinin bir kombinasyonu olabilen değişik bir varyantı. Örneğin, göz rengi bir karakter veya bir niteliğin soyut tanımlanması olurken mavi, ela ve kahverengi ise somut özelliklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Cilt rengi</span>

İnsanda cilt rengi esasen vücuttaki melanin miktarına bağlıdır. Cilt rengi siyahtan beyaza kadar değişken bir şekildedir ve evrimsel nedenleri tam olarak belli olmasa da cilt renginin insanın genetiğinden kaynaklandığı bilinmektedir. İnsan cildinin en üst tabakası renksizdir. Melanin cildin 1. ve 2. tabakalarında bulunur ve cilde rengini verir. İnsan vücuduna renk veren melanin pigmentleri güneşten gelen zararlı ultraviyole ışınlarına karşı kişiyi korur ve pigmentler insan vücudunda sıcak ve güneşli bölgelerde daha çok salgılanır, bu yüzden sıcak bölgelerde deri rengi daha koyudur. Melanin pigmentlerinin salgılanmasından genler sorumludur. Bu yüzden ekvatora yakın bir yere giden bir kimsenin cilt renginin bir anda koyulaşması ve kişinin siyahi olması imkânsızdır. Aynı şekilde belirtilen kişinin çocukları da siyahi olamaz. Bunun için çok uzun yılların geçmesi gerekir. Bu süreç içerisinde, coğrafya koşulları kişinin gen havuzuna işleyerek gelecek nesillerin kademeli olarak siyahlaşmasını sağlar. Açık olan cilt rengi aşırı güneş ışığına maruz kalmanın sonucunda kararabilir. Cilt rengi bazı kültürlerde hâlen çok önemlidir ve sosyal statüyü belirler.

<span class="mw-page-title-main">Baskınlık (genetik)</span> Bir gen varyantının, genin diğer kopyasındaki başka bir gen varyantının etkisini maskelemesi

Baskın veya dominantlık, genetikte bir genin karşılıklı lokuslar üzerinde bulunan alellerinden hangisinin canlının karakterini (fenotipini) belirleyeceğini gösteren ilişki.

Şıpsevdi Kent Gıda şirketinin ürettiği karikatür içerikli sakız markası idi. İlk kez Türkiye'de satılan marka sonradan Avrupa pazarına çıkarılmıştır. Avrupa pazarında "Love is…" ve diğer ülkelerin kendi dillerindeki isimlerle pazarlandı.

<span class="mw-page-title-main">Kumral saç</span>

Kumral saç, en yaygın olarak kırmızımsı kahverengi veya koyu zencefil olarak tanımlanan çeşitli kızıl saçlardır.

<span class="mw-page-title-main">Siyah saç</span> saç rengi

Siyah saç, dünyadaki tüm insan saç renkleri içinde en koyu ve en yaygın olanıdır. Sarışın, kızıl ve kahverengi saç ile beraber tüm dünyada yaygındır. Baskın bir genetik özelliklidir ve tüm geçmişlerden ve etnik kökenlerden olan insanlarda bulunur. Çok miktarda ömelanin içerir ve diğer saç renklerinden daha az yoğundur. Siyahi insanlarda afro dokulu saç birincil özellikdir. Siyah saçla ilişkili cilt rengi yelpazesi, en açık ten tonlarından koyu ten rengine kadar geniş bir yelpazeye sahiptir. Siyah saçlı insanların koyu veya açık gözleri olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kahverengi saç</span> insan saçı rengi

Kahverengi saç, siyah saçtan sonra en yaygın 2. saç rengi türüdür. Açık kahverengiden neredeyse siyaha kadar değişir. Kumral saç da kahverengi saçın alt türüdür. Daha yüksek seviyelerde koyu pigment eumelanin ve daha düşük seviyelerde soluk pigment feomelanin ile karakterizedir. Kahverengi saçlı kişilere Batı'da genellikle "brunette" (esmer) denir. Kahverengi saç, Batı dünyasında, özellikle Orta Avrupa, Güneydoğu Avrupa, Doğu Avrupa, Güney Avrupa, Güney Konisi, Amerika Birleşik Devletleri ve Orta Doğu'da yaygındır. Ek olarak, kahverengi saç Avustralya Aborjinleri ve Melanezyalılar arasında da bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Afro dokulu saç</span>

Afro dokulu saç, Afrika ve Afrika diasporasındaki birçok popülasyonların doğal saç rengi türüdür. İsmine rağmen bu saç dokusu, Avrupa, Okyanusya ve Güneydoğu Asya'nın bazı bölgelerinde de bulunur. Bu saç tipinin her bir teli, küçük, açıya benzer sarmal şeklinde büyür. Düz, dalgalı veya kıvırcık saçla afro dokulu saç daha yoğun görünür. En yayğın renk siyahdır, ama kahverengi, sarı, kırmızı renkler de bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Renk teorisi</span>

Renk teorisi, hangi renklerin birlikte iyi göründüğünü belirlemek için kullanılan sanat ve bilimin pratik bir kombinasyonudur. Renk çarkı, 1666'da renk spektrumunu bir daireye eşleyen Isaac Newton tarafından icat edildi. Renk tekerleği renk teorisinin temelidir, çünkü renkler arasındaki ilişkiyi göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl saç</span>

Kızıl saç veya Turuncu saç, insan nüfusunun yaklaşık olarak %1 ila %2'sini temsil eden bir saç rengidir. Kızıl saç, Kuzey ve Batı Avrupa kökenli insanlarda daha sık görülür, diğer popülasyonlarda daha az sıklıkla görülür. Kızıl saçlar, Kromozom 16'daki bir resesif genin iki kopyasına sahip olan insanlarda ortaya çıkar, bu da MC1R geninde bir mutasyona neden olur.