İçeriğe atla

SS Cygni

Koordinat:Sky map 21sa 42d 42,804s; +43º 35' 09,88″
SS Cygni
Gözlem verisi
Dönem J2000.0      Ekinoks J2000.0
TakımyıldızKuğu
Galaktik enlem (b)-07,1106[1]°
Galaktik boylam (l)090,5592[1]°
Sağ açıklık (α)08sa 25d 13,201s[1]
Dik açıklık (δ)+43° 35′ 09,88″[1]
Görünür büyüklük (V)12,1[1]
Görünür büyüklük (B)8,2[1]
Görünür büyüklük (J)8,52[1]
Sınıflandırma
Tayfsal sınıf
K5V+pec(UG)[2]
Değişen yıldız tipiUGSS[2]
Astrometri
Dikey hız ()-62 ± 10[1] km/s
Uzaklık372 ± 7[3] Iy
(114 ± 2[3] pc)
Katalog belirtmeleri
SS Cyg • ALS 11959 • BD+42 4189a • GCRV 13641 • HD 206697 • TYC 3196-723-1

SS Cygni (SS Cyg), Kuğu takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 372 ışık yılı uzaklıkta bulunan kataklizmik değişen yıldızdır. SS Cyg, cüce nova değişenlerinin bir alt sınıfı olan SS Cygni değişenlerinin prototipidir. Parlaklığı, 49,5 günlük bir süre içerisinde 7,7 kadir ile 12,4 kadir aralığında değişkenlik gösterir.[2]

SS Cygni, diğer tüm kataklizmik değişenler gibi yakın bir ikili sistemden oluşmaktadır. Bileşenlerden biri bir kırmızı cüce, diğeri ise bir beyaz cücedir. Çalışmalar, SS Cyg sistemindeki yıldızların sadece 161.000 km veya daha az bir mesafe ile birbirlerinden ayrıldıklarını göstermektedir. Gök bilimsel açıdan SS Cygni bize oldukça yakındır. Başlangıçta uzaklığının 90 ile 100 ışık yılı olduğu düşünülmüş,[4] fakat 1952 yılında 400 ışık yılı olarak revize edilmiştir.[1] 2007 yılında Hubble Uzay Teleskobu verileri mesafeyi 540 ışık yılı olarak göstermişti ve bu değer cüce novalar teorisinde ciddi zorluklara neden olmuştu.[5] 2010—2012 yılları arasında VLBI radyo gökölçümü ile yapılan hesaplamalarda yıldızın uzaklığı 372 ± 7 ışık yılı olarak tespit edilmiştir.[3] Bu değer, önceki hesaplamayla daha uyumludur (≈400 ışık yılı) ve Hubble verisiyle ortaya çıkan cüce novalar teorisindeki zorlukları tamamen gidermiştir.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i "V* SS Cyg -- Dwarf Nova SIMBAD". 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2013. 
  2. ^ a b c "alcyone.de - Combined General Catalogue of Variable Stars (Vol. I-III) (Kholopov+ 1998)". 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2013. 
  3. ^ a b c J. C. A. Miller-Jones; G. R. Sivakoff; C. Knigge; E. G. Körding; M. Templeton; E. O. Waagen (24 Mayıs 2013). "An Accurate Geometric Distance to the Compact Binary SS Cygni Vindicates Accretion Disc Theory". Science. 340 (6135). ss. 950-952. arXiv:1305.5846 $2. Bibcode:2013Sci...340..950M. doi:10.1126/science.1237145. 
  4. ^ Burnham, Robert Jr. (1978). Burnham's Celestial Handbook. New York: Dover. 
  5. ^ M. R. Schreiber; J.P. Lasota (2007). "The dwarf nova SS Cygni: what is wrong?". Astronomy & Astrophysics. 473 (3). ss. 897-901. arXiv:0706.3888 $2. Bibcode:2007A&A...473..897S. doi:10.1051/0004-6361:20078146. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NGC 1569</span> galaksi

NGC 1569, Zürafa takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 10,95 MIy (3,36 Mpc)uzaklıkta bulunan bir cüce düzensiz gökadadır. William Herschel tarafından 4 Kasım 1788 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 210 olarak "Düzensizliklere, emilime ve çözülüme sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Her ne kadar amatör gök bilimcilerin pek ilgisini çekmese de, uzmanlar tarafından yıldızların oluşumları ile ilgili olarak yoğun bir biçimde incelenmektedir. Gökadanın uzaklığı önceleri 7,82 MIy (2,4 Mpc) olarak tahmin edilmekteydi. Ancak 2008 yılında Hubble'ın görüntülerini inceleyen bilim insanları, gökadanın uzaklığını yaklaşık 11 milyon ışık yılı olarak hesapladılar. Böylece gökadanın, IC 342/Maffei 1 Kümesi'nin bir üyesi olduğu gösterildi.

<span class="mw-page-title-main">Epsilon Indi</span>

Epsilon Indi, Dünya'dan 11,83 ışık yılı uzaklıkta Indus takımyıldızında bulunan bir turuncu ana kol yıldızıdır. Yalın gözle görülebilen yıldızlar arasında en yüksek ikinci özdevinime sahiptir. Bu alanda birinci ise 61 Cygni'dir.

<span class="mw-page-title-main">Nova</span>

Nova, bir beyaz cüce üzerinde görülen kataklismik nükleer patlamadır, yıldızın ani ışımasına sebep olur. Novalar diğer ışıma fenomenleri süpernovalar ya da parlak kırmızı nova ile karıştırılmamalıdır. Novanın bir çift yıldız sistemindeki beyaz cüce üzerinde olduğu düşünülür.

<span class="mw-page-title-main">Kova Cüce Gökadası</span> cüce galaksi

Kova Cüce Gökadası, Kova takımyıldızı sınırları içerisinde yer alan ve ilk olarak 1959 yılında DDO araştırmasıyla kataloglanan bir cüce düzensiz gökadadır. Yerel Grup üyesi olmakla birlikte, son derece izole bir konumdadır. Mevcut konumu ve hızı temel alınarak Samanyolu veya Andromeda Gökadası'na geçmişte yakın bir temasın olmadığı bilinen Yerel Grup üyelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Yerel Grup</span> Samanyolunu da kapsayan ve 35in üzerinde üyesi bulunan gökadalar grubu

Yerel Grup, Samanyolu Gökadası'nı da barındıran bir gökada grubudur. Çapı yaklaşık olarak 3 milyon parsek (10 milyon ışık yılı; 9×1019 kilometre) ve toplam kütlesi ise 2×1012 güneş kütlesi (4×1042 kg) civarındadır. "Dambıl" şeklinde iki gökada topluluğundan oluşur. Samanyolu ve ona bağlı cüce gökadalar bir lobu, Andromeda Gökadası ve ona bağlı cüce gökadalar ise diğer lobu oluşturur. Bu iki topluluk birbirinden yaklaşık 800 kiloparsek (3×10^6 ly; 2×1019 km) uzaklıktadır ve birbirlerine doğru 123 km/s hızla hareket etmektedir. Yerel Grup, daha büyük olan Başak Süperkümesi'nin bir parçasıdır ve bu da Laniakea Süperkümesi'nin bir parçası olabilir. Samanyolu bazı gökadaları gizlediği için Yerel Grup'taki tam sayı bilinmemekle birlikte, en az 80 üyesi olduğu tahmin edilmektedir ve bunların çoğu cüce gökadalardır.

<span class="mw-page-title-main">Cüce galaksi</span> İçinde birkaç milyar yıldıza ev sahipliği yapan galaksilere verilen addır

Bir cüce galaksi, yaklaşık 1000 ila birkaç milyar yıldızdan oluşan galaksilere verilen isimdir; Samanyolu'nun 200-400 milyar yıldızına kıyasla bu sayı oldukça sınırlıdır. Samanyolu'nun yakın çevresinde yer alan ve 30 milyardan fazla yıldız içeren Büyük Macellan Bulutu kimi zaman bir cüce galaksi olarak sınıflandırılırken, kimileri de onu tam anlamıyla bir galaksi olarak kabul etmektedir. Cüce galaksilerin oluşum ve faaliyetlerinin daha büyük galaksilerle olan etkileşimlerden büyük ölçüde etkilendiği düşünülmektedir. Gök bilimciler şekillerine ve bileşimlerine göre çok sayıda cüce galaksi türü tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cüce nova</span>

Cüce novalar veya U Geminorum yıldızları, birbirini etkileyen çift yıldız sistemleridir. Bunlar ani ve şiddetli değişen yıldızların önemli bir alt grubunu temsil eder. Bu sistemler bir beyaz cüce ve yoldaş yıldız olarak bir kırmızı anakol yıldızını içerir (G ve M tayf türü arasında).

<span class="mw-page-title-main">Kataklizmik değişen yıldızlar</span>

Kataklizmik değişen yıldız (CV), kütle kazanan bir dejenere yıldız ve ona kütle veren büyük bir yoldaştan oluşan yarı ayrık çift sistemlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Z Camelopardalis değişeni</span>

Z Cam yıldızları, her 10 – 80 günde tekrarlanan patlamalar ve 3 saatten fazla yörünge periyotlarıyla cüce novalar'ın bir alt sınıfıdır. Düzensiz aralıklarla bir patlamadan sonra sistemin minimum parlaklığına dönmesi zordur; bunun yerine aylarca hatta yıllarca temel bir değişme olmaksızın orta parlaklıklarda kalır. Z Cam yıldızları için olağan olan bu durumlar nispeten yüksek kütle transferinin geçici denge sağlaması olarak yorumlanır. Bu orta parlaklığındaki durma, sakin durumuna dönme ve patlama aktivitesinin iyileşmesiyle sonlanır. Bazen sakin durumlarda tipik cüce nova patlama durumlarını göstermezler ve bunlar nova benzeri yıldızlar arasında sınıflandırılırlar.

SU Ursae Majoris, Büyük Ayı takımyıldızı yönünde bulunan kataklizmik değişen yıldızdır. SU UMa, cüce nova değişenlerinin bir alt sınıfı olan SU Ursae Majoris değişenlerinin prototipidir. Parlaklığı, 19 günlük bir süre içerisinde 10,8 kadir ile 14,96 kadir aralığında değişkenlik gösterir.

SS Cygni yıldızları 3 saatten fazla yörünge periyotlarına sahiptirler ve her biri 3 – 10 gün arasında sonlanan, 30 – 100 günlük tipik aralıklarla tekrarlanan patlamaları gösteren sistemlerdir. Patlamaların genlikleri ile periyot uzunluğu arasında genelde bir ilişki vardır.

Yıldız için bakınız: GD 358

<span class="mw-page-title-main">Parlak mavi değişenler</span>

Parlak mavi değişenler, tayfları ve parlaklıklarında öngörülemeyen ve kimi zaman dramatik değişiklikler gösteren büyük kütleli evrimleşmiş yıldızlardır. Bu özel değişkenlik türünü ilk kez gösteren ve Büyük Macellan Bulutu'nun en parlak yıldızlarından biri olan S Doradus'un ardından, S Doradus değişenleri olarak da belirtilmiştir. Olağanüstü derecede nadirdirler, Değişen Yıldızların Genel Kataloğu'nda (GCVS) SDor olarak listelenen sadece 20 cisim vardır ve bunların bir kısmı artık LBV olarak kabul edilmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Albireo</span>

Albireo, Kuğu takımyıldızı içinde yaklaşık olarak 433 ışık yılı uzaklıkta bulunan ikili yıldızdır. Birincil bileşen, tayf sınıfı K2II olan turuncu parlak devin görünen parlaklığı +3,18 kadirdir. İkincil bileşen, tayf sınıfı B8V olan mavi ana kol yıldızının görünen parlaklığı ise +5,82 kadirdir. Bayer belirtmesi beta olmasına rağmen, Gama Cygni, Delta Cygni ve Epsilon Cygni'den daha soluktur. Albireo, 3 kadir büyüklüğüyle çıplak gözle tek yıldız olarak gözlenebilir. Çift yıldız olarak gözlemlenebilmesi için basit bir dürbün yeterlidir. Parlak sarı rengi ve sönük mavi bileşeni ile çarpıcı bir kontrast oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Andromeda IV</span>

Andromeda IV, Andromeda takımyıldızında yaklaşık olarak 20 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir cüce düzensiz gökadadır. Sidney van den Bergh tarafından 1972 yılında Andromeda I, II ve III ile birlikte keşfedildi. Bulunduğu mesafe dikkate alındığında muhtemelen Andromeda Gökadası'nın uydusu değildir.

SU Ursae Majoris değişenleri, birbirinden çok farklı iki tip patlamaları olan cüce novalardır:

1) Birinci tip olarak, 15 – 40 günlük aralıklarla tekrarlanan ve sadece birkaç gün süren ve sık sık vuku bulan kısa patlamalardır.
2) İkici tip olarak, birkaç yıl ile altı ay arasındaki aralıklarla ortaya çıkan ve 10 – 20 gün süren süper patlamalardır.

G 99-47, Avcı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 26 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve tayf türü DA8P olan bir beyaz cüce yıldızdır.

LP 658-2, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 21 ışık yılı uzaklıkta bulunan beyaz cüce yıldızdır. LP 658-2'ye en yakın yıldızlar; 3,11 ışık yılı uzağındaki Gliese 205 ve 4,25 ışık yılı uzağındaki G 99-49'dur. Parlak yıldız Tabit ise 9,3 ışık yılı uzağında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Z Camelopardalis</span>

Z Camelopardalis, Zürafa takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 530 ışık yılı uzaklıkta bulunan kataklizmik değişen yıldızdır. Z Cam, cüce nova değişenlerinin bir alt sınıfı olan Z Camelopardalis değişenlerinin prototipidir. Parlaklığı, 22 günlük bir süre içerisinde 10 kadir ile 14,5 kadir aralığında değişkenlik gösterir.

RS Canum Venaticorum değişenleri, GCVS'de RS olarak kodlanmış bir değişen yıldız türüdür.