SMART Metodu
SMART "Specific Measurable Achievable Relevant Timely“ sözcüklerinin akronimlerini bir araya getirilmesi ile oluşturulmuş ve Proje yönetiminde hedefleri tanımlama kriteri olarak kullanılan bir terimdir.[1] SMART'a göre ölçülemeyen bir hedef, hedef değildir![2]
SMART kısaltmasının ilk kez Kasım 1981'de Washington'da yazıya geçirildiği genel olarak kabul edilmektedir. Washington Water Power Company'nin eski Kurumsal Planlama Direktörü ve danışman George T. Doran, "Yönetimin Hedef ve Amaçlarını Yazmanın S.M.A.R.T. Bir Yolu Var" başlıklı bir makale yayınladı.[1]
SMART'ı oluşturan sözcükleri karşılıkları ve ifade ettikleri anlamlar[1]:
Harf Karşılık Anlam Betimleme S Specific Spesifik Kesin ve net ifade edilmiş olmalıdır. M Measurable Ölçülebilir Sayılabilir ya da ölçülebilir olmalıdır. A Achievable Ulaşılabilir Çalışan kişinin başarabileceği bir hedef olmalıdır. R Relevant Alakalı Ulaşılması istenen çıktılarla alakalı olmalıdır. T Timely Zamana Bağlı Sonuçların ulaşılacağı tarih belirlenmelidir.
Genel Kullanım
SMART hedefler farklı çalışmalarda farklı açıklamalar ile ifade edilmiştir. Ancak değişimlerin çoğu harfler için farklılıklar gösterse de tümüne bakıldığında çoğunlukla aynı açıklamalar içerdiği görülmektedir. Misal R için gerçekçi akronimini kullananlar A için ulaşılabilir yerine başka akronimler kullanmışlardır. Çünkü gerçekçi ve ulaşılabilir akronimlerinin açıklamaları aynı amacı kapsamaktadır.
| Harf | En Genel Kullanım | Alternatifler |
|---|---|---|
| S | Spesifik[1][3][4][5][6][7][8][9] | Önemli, Esnek, Basit ve Net |
| M | Ölçülebilir[1][3][4][5][6][7][8][9] | Anlamlı, Motive edici, İdare edilebilir |
| A | Ulaşılabilir[3][6][7][8][9] | Atanabilir[1], Başarılabilir, Onaylanan[5], Paylaşılabilir, Yapılmaya Uygun, Hırslı, Sıralı, İstek Uyandıran, Aksiyon Odaklı[4] |
| R | Alakalı[3][6][7][8] | Gerçekçi[1][5][9], Mantıklı[4], Sonuç Odaklı |
| T | Zamana Bağlı[1][3][6] | Zamanlı[4], Zaman Bazlı[7], Zaman Kısıtlı[8], Planlı, Zaman/Maliyet Kısıtlı[5], Takip edilebilir, Somut, Zaman Aralığı[9] |
Varyasyonlar
SMART bakış açısını yetersiz bulduğu durumlarda üzerine eklemeler yapılarak farklı varyasyonları üretilmiştir. Bazı varyasyonlar şu şekildedir:
- SMARTER, (evaluated) değerlendirilmiş ve (reviewed) gözden geçirilmiş hedefler[3]
- SMARTTA, (trackable) takip edilebilir ve (agreed) onaylanmış hedefler[9]
- SMARTA, (agreed) onaylanmış hedefler[10]
- SMARRT, (realistic and relevance) gerçekçi ve alakalı hedefler. Gerçekçi ve ulaşılabilir aynı anda kullanılmış. Gerçekçi belirlenen kaynakla gerçekleştirilebilecek, ulaşılabilir ise yapılabilir olması belirlenen hedefleri kasteder.[11]
- I-SMART, (impact) etkili hedefler[12]
Alternatif Akronimler
SMART haricinde doğru hedefler oluşturmayı öneren diğer akronim kelimeler de kullanılmıştır.
- CLEAR[13], (Collaborative) İşbirlikçi; (Limited) Sınırlı; (Emotional) Duygusal; (Appreciable) Kabul gören; (Refinable) Arıtılabilir
- PURE[14], (Positively stated) Olumlu belirlenen; (Understood) Anlaşılabilir; (Relevant) Alakalı; (Ethical) Etik
- CPQQRT[15], (Context) Bağlama uygun; (Purpose) Amaçlı; (Quantity) Nicel; (Quality) Nitel; (Resources) Kaynağa uygun; (Timing) Zamana uygun
- ABC[16], (Achievable) Ulaşılabilir; (Believable) İnanılır; (Committed) Bağlı
- FAST[17], (Frequently discussed) Sık tartışılan; (Ambitious) Hırsa bağla; (Specific) Spesifik; (Transparent) Şeffaf
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h Doran, G. T. (1981). "There's S.M.A.R.T. way to write management's goals and objectives" 15 Temmuz 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Management Review, 70 (11): 35–36.
- ^ Zielsetzung – Zielvereinbarung (SMART-Methode) 8 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Almanca
- ^ a b c d e f Yemm, Graham (2013). Essential Guide to Leading Your Team: How to Set Goals, Measure Performance and Reward Talent (İngilizce). Pearson Education. 26 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024.
- ^ a b c d e Piskurich, George M. (2011). Rapid Instructional Design: Learning ID Fast and Right (İngilizce). en:Wiley (publisher). s. 132. 26 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024.
- ^ a b c d e Richman, Larry (2011). Improving Your Project Management Skills (İngilizce). AMACOM Division of American Management Association. s. 65. 26 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024.
- ^ a b c d e Frey, Bruno S.; Osterloh, Margit (2002). Successful Management by Motivation : Balancing Intrinsic and Extrinsic Incentives. Springer. s. 234. 27 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024.
- ^ a b c d e Ryals, Lynette; McDonald, Malcolm (2012). Key Account Plans: The practitioners' guide to profitable planning (İngilizce). Routledge. s. 268. 27 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024.
- ^ a b c d e Siegert, R. J., & Taylor, W. J. (2004). Theoretical aspects of goal-setting and motivation in rehabilitation. Disability and Rehabilitation, 26(1), 1–8. doi: 10.1080/09638280410001644932 13 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. PMID 14660192. 26 Temmuz 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b c d e f Dwyer, Judith; Hopwood, Nicole (2010). Management Strategies and Skills. McGraw Hill. ISBN 978-0-07-027767-0.
- ^ "SMARTA Objectives". 11 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024.
- ^ Atkinson, Marilyn; Chois, Rae T. (2012). Step-by-Step Coaching. Exalon Publishing, LTD. ISBN 978-0-9783704-5-9.
- ^ Brown, Quisha (2021). Racial Equity Lens Logic Model & Theory of Change: A Step-by-Step Guide to Help Organizations Become More Confident in Their Ability to Demonstrate Outcomes. Monee, IL: Independently Published. s. 28. ISBN 979-8-5727-2127-0.
- ^ "Forget SMART Goals -- Try CLEAR Goals Instead". Inc. (dergi). 2015. 22 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024.
- ^ Simon Hayward (2012). Goal Setting — Are Your Goals SMART PURE and CLEAR (İngilizce). 2 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024.
- ^ Successful Delegation: Using the Power of Other People.Academic Learning Network NZ.
- ^ Chowdhury, Madhuleena Roy (2019). "The Science & Psychology Of Goal-Setting 101". Positive Psychology. 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024.
- ^ Sull, Donald (2018). "With Goals, FAST Beats SMART". MIT Sloan. 26 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024.
