SCSI

SCSI (Small Computer System Interface, Türkçe: Küçük bilgisayar sistemi arayüzü, telaffuz: İngilizce telaffuz: [ˈskʌzi]), Sabit Disk, CD sürücü, tarayıcı, yazıcı gibi aygıtları paralel arabirim standartlarından daha uyumlu ve gelişmiş bir şekilde kontrol eden standarttır.

Bilgisayarlarda SCSI aygıtlar, ya entegre SCSI kontrolcüleriyle ya da SCSI kontrol kartlarıyla kullaniliyor. SCSI şu anki diğer paralel arabirim standartlarından daha hizli bir veri akışına sahiptir. Bu hız ise şu anda 640 MB/s’ye (5120 Mbit/s) kadar çıkıyor.

6-6,5 yıllık bir geçmişi ile yeterli bir olgunluğa erişti artık. Çekiciliğinden ise çok az şey kaybetti. EIDE'den biraz daha pahalı olmasına rağmen bir adaptöre 7 adet cihaz bağlanabiliyor. EIDE ise iki kanalı ile sadece dört adet cihazı kontrol edebiliyor.

İlk tanımlanan SCSI standardı, sadece sabit diskler içindi ve bu 1986 yılında tanımlandı. Bu zamanda SCSI veriyolu transfer hızı standart asenkron modda, 8 bitlik veriyolu üzerinde yaklaşık 3Mb/sn idi. Senkron modda, SCSI, veri transfer hızı 5 Mb/sn'yi geçmiyordu. SCSI arabiriminin temeli, halen SCSI aygıtlar arasında veri transferini ve iletişimini kontrol eden komut seti belirler. Bu komutlar SCSI'nin gücünü ortaya koyar, çünkü SCSI mantığının çok daha verimli olmasının altında yatan etmen bu komutlardır. İlk başlarda bu komutlar üreticiler tarafından tam olarak kullanılamıyordu. daha sonra SCSI komutlarını standart hale getirmek için CCS (Common Command Set) geliştirildi.

SCSI-1 olarak bilinen orijinal SCSI, "basit SCSI" olarak bilinen ve çok fazla destek bulan SCSI-2 'ye geliştirildi. SCSI-3 ile birlikte, belirli aygıtların desteklediği spesifikasyonlara uymak için bir dizi komut seti geldi. SCSI-3 için toplanan bu komutlar sadece SCSI-3 paralel arabirimi tarafından kullanılmadı. Bu komutlar SCSI-3'ten başka Fibre Channel, Serial Bus Protokolleri gibi diğer paralel ve seri arabirimler tarafından da kullanıldı.

En çok tamamlanan SCSI standardı ise, saniyede 80 Mb transfer için 40 Mhz saat hızı kullanan Ultra-2'dir. LVD (Low Voltage Differential = Düşük voltaj Diferansiyel) sinyallemesini kullanan Ultra-2 12 metreye varan daha uzun kabloların kullanılmasına izin verdi. LVD teknolojisi daha düşük Voltaj tüketimini ve düşük maliyet sağlar.

En son SCSI standardı ise transfer hızını saniyede 160Mb'a çıkaran Ultra-3'dür Bu standart genelde karışıklık olmasın diye Ultra160/m olarak adlandırılıyor. Ultra 160/m standartlarını destekleyen Disk'ler daha fazla transfer hızı imkânı sunuyor.

Ayrıca Ultra160/m verilerinizin güvenliği için CRC (Cyclical Redudancy Checking) hata denetleme sistemini destekliyor.

Şu ankiSCSI standartlarını ve özellikleri aşağıdaki tabloda bulabileceksiniz.

• SCSI aygıtlar veri transferi için gelen komut ya da komutları işlemciye değil kendi üzerinde bulunan kontrolcüye yaptırır.
• SCSI kartların üzerinde kendi BIOS’lari bulunur. Bir SCSI kart üzerine takılan bir aygıtı SCSI BIOS sayesinde görebilirsiniz.

SCSI'nin IDE gibi veri taransferi için gelen komutları işlemciye yaptırmaz. Kendi üzerindeki kontrolcüye yaptırır. IDE aygıtlar işlem yaparken işlemciyi kullanırken, SCSI kendi denetçisi üzerine yapacağından işlemciye binen yük daha azdır. Çok fazla CD yazan kişilere genelde SCSI CD yazıcı önerilir. Bunun sebeplerinden bir tanesi ise düşük işlemci kullanımıdır. Bu şekilde hata oranı daha azalır. Gerçi günümüzde IDE CD-Yazıcıları ile SCSI CD-Yazıcılar arasında pek bir fark kalmasa da ileride sıralayacağımız avantajlar önemlidir.

SCSI kartların üzerinde kendi BIOS'ları bulunur. Yani bir SCSI kart üzerine taktığınız bir aygıtı SCSI BIOS sayesinde görebiliyorsunuz. Bir SCSI kartına (Bant genişliğine bağlıdır) maksimum 7 veya 15 aygıt bağlanabilir ve bu aygıtlar IRQ işgal etmez. Sebebi ise bu takılan SCSI aygıtların hepsinin SCSI kart üzerinden dünyaya açılması. Yani sadece SCSI kart IRQ işgal eder. Eğer SCSI kartınız Dual-Channel (Çift Kanallı) ise 15 SCSI aygıtını sorun olmadan bağlayabilirsiniz. Ayrıca sisteminize birden fazla SCSI kart da bağlayabilirsiniz. Sisteminize 2 adet Dual -Channel SCSI kartı attınız mı 30 aygıt bağlayabilirsiniz. SCSI'nin genişleme açısından çok ama çok daha mantıklı olduğunu rahat bir şekilde anlıyoruz.

Sistem çalışma esnasında ise SCSI aygıtların çok daha rahat ve sorunsuz olduğunu görüyoruz. Paralel Porta bağlanan bir printer sahibi iseniz tarama esnasında hiçbir şey yapamazsınız genelde. Ama SCSI tarayıcılarda bu sorun yoktur. Çünkü tarayıcının yaptırdığı işlemleri Paralel Scanner gibi işlemciye değil de kendis SCSI denetleyecisine yaptırır. Yalnız şuradan şu sonuç çıkmasın : "SCSI aygıtlar hiç CPU harcamaz!" Hayır. Bu yanlıştır. Yüzde %0,01 ila %5 arasında bir CPU kullanımı vardır genelde. Bu rakam bazen duruma göre çok da olmasa artabilir.

SCSI kartınıza SCSI Disknizi veya SCSI CD-Sürücünüzü ya da SCSI tarayacınızı taktığınızda bunlar nasıl tanınır ve hangisini birincil veya ikincil olacağına nasıl karar verilir?

SCSI arabiriminiz 8 bitlik dar bir veriyolu kullanıyorsa taktığınız aygıtlara 0-7'ye kadar değişen bir ID numarası verilir. Eğer 16 bitlik geniş veriyolu kullanılıyorsa bu rakam 15'e kadar çıkar. ID olayına Türkçede genelde adresleme deniyor. Mantığı tıpkı IDE aygıtları gibidir. Yani, Primary Master ve Secondary Master gibi adreslemeler yerine ID olayı kullanılıyor SCSI teknolojisinde. SCSI teknolojisinde Giriş/Çıkış işlemi isteyen aygıtlara ise Initator (Başlangıç Aygıtı) adı veriliyor. Bu başlangıç aygıtlarını işlemlerini yerine getiren aygıtlara ise hedef aygıt denir. Hedef aygıtlara 8 kadar ilave aygıt takılabilir. Çünkü hedef aygıtlar kendi yapılarında denetleyici bulundururlar. İşte bunlara ise Logical Unit (Mantıksal Birim) adı verilir. Bu aygıtlara LUN (Logical Unit Number) dediğimiz mantıksal birim numaraları atanıyor. SCSI denetçiye gönderilen komutlar, aygıtları aygıtların LUN numaralarına göre tanınır.

SCSI kartına bir SCSI sabit disk, SCSI CD-Sürücü ve SCSI tarayıcı taktığımızı düşünelim. Sabit diske ID numarası olarak 0, CD-Sürücüye 1, Tarayıcıya ise 2 verilir. Bunların hepsinin mantıksal birim numarası (LUN) 0 'dır. Sebebi ise Taraycının bağlı olduğu kanalda tarayıcının tek mantıksal aygıt olmasıdır. Her SCSI ID 1 den 7 ye kadar LUN'a sahip aygıtı kontrol edebilir. Dolayısı ile dış dünyaya açılan SCSI bağlantısına birden fazla aygıtın bağlanmasının esprisi budur. Yani öz olarak ID2 numarasında bulunan Tarayıcının portuna 7 farklı donanım bağlanabilir.

ftp://ftp.kare.com.tr/Bultenler/SCSI%20Nedir.doc

• http://en.wikipedia.org/wiki/SCSI 9 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.