İçeriğe atla

S-75 Dvina

S-75 Dvina

Çeşidi Stratejik SAM sistemi
Uyruğu  Sovyetler Birliği
Hizmet geçmişi
Hizmet 1957-günümüze
Kullanıcılar Bkz. Kullanıcılar
Kullanıldığı savaşlar Vietnam Savaşı, Altı Gün Savaşı, 1965 Hindistan-Pakistan Savaşı, 1971 Hindistan-Pakistan Savaşı, Yom Kippur Savaşı, Soğuk Savaş, İran–Irak Savaşı, Körfez Savaşı, Abhazya Savaşı (1992–93)
Üretim tarihi
Tasarlandığı tarih 1953–1957
Üretici Lavoçkin
Üretim adedi 4600 (yaklaşık)[1]
Çeşitleri S-75 Dvina, S-75M-2 Volhov-M, S-75 Desna, S-75M Volhov, S-75M Volga
Özellikler
Ağırlık 2,300 kg
Uzunluk 10,600 mm
Namlu Çapı 700 mm
Motor Katı yakıtlı güçlendirici ve depolanabilir sıvı yakıtlı üst kademe
Harekat menzili 45 km
Seyir irtifası 25,000 m
Direksiyon sistemi Radyo kontrollü komuta güdümlü
Taşıma Tek raylı, zemine monte

S-75-Dvina (Rusça: С-75; Nato rapor adı SA-2 Guideline), Sovyet yapımı yüksek irtifa hava savunma sistemidir. Üretimine başlanmasından bu yana en yaygın hava savunma sistemi haline gelmiştir. S-75 ilk olarak 1 Mayıs 1960 tarihinde Sovyetler Birliği üzerinde uçan U-2 uçağını vurması sonucu yaşanan U-2 Krizi ile birlikte dünya çapında tanınır hale gelmiştir.[2] S-75 sistemi Küba Füze Krizi sırasında konuşlandırılmış ve 27 Ekim 1962'de Küba üzerinde uçan bir U-2 uçağını düşürerek neredeyse bir nükleer savaşa neden oluyordu.[3] Vietnam Savaşı sırasında Kuzey Vietnamlılar S-75'i Hanoi ve Haiphong'u ABD bombardımanına karşı savunmak için kullandılar. Ayrıca Çin'de HQ-1 (lisans altında) ve HQ-2 (değiştirilmiş, FT-2000A olarak adlandırılmıştır) adları altında üretilmiştir. S-75 Mısırlı mühendisler tarafından tersine mühendislikle üretilmiş ve Tayir-as-Sabah adı verilmiştir.[4]

Tarih

Ulusal Hava ve Uzay Müzesi'nde sergilenen S-75 füzesi

Geliştirme

1950'lerde Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri (USAF) nükleer silahlarla donatılmış uzun menzilli jet bombardıman uçakları geliştirerek yeteneklerini hızla ilerletti. Boeing B-47 Stratojet ve daha sonra B-52 Stratofortress adı verilen bu bombardıman uçakları havadan yakıt ikmal uçaklarıyla desteklenerek Sovyetler Birliği'nin derinliklerine ulaşabilecek bir menzile sahip olmalarını sağladı. Buna karşılık Sovyetler Birliği, ABD bombardıman uçaklarına karşı savunma sağlamak için gelişmiş hava savunma sistemleri geliştirmeye başladı. Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri başlangıçta uçaksavar toplarına güveniyordu, ancak yüksek irtifa jet bombardıman uçaklarına karşı topların sınırlarını fark etti. Sonuç olarak, modası geçmiş top savunmalarının yerini alacak füze sistemleri geliştirmeye başladılar. 1953 yılında Pyotr Grushin yönetiminde, özellikle büyük, manevra kabiliyeti olmayan, yüksek irtifa uçaklarını düşürmek için tasarlanan S-75 füzesi geliştirildi. S-75'in testleri birkaç yıl sonra başladı ve 1957'de Moskova'daki 1 Mayıs geçit töreninde halka gösterildi.

Görevlendirme

S-75 füze sistemi 1950'li ve 60'lı yıllarda Sovyetler Birliği ve diğer ülkelerde yaygın olarak kullanıldı. Nüfus merkezlerini, sanayi komplekslerini ve hükûmet kontrol merkezlerini korumak için kullanıldı ve ayrıca Sovyetler Birliği'ne giren bombardıman uçaklarının muhtemel rotaları boyunca konumlandırıldı.[4] Sistem Varşova Paktı'ndaki birçok ülkeye satılmış ve Çin, Kuzey Kore ve Kuzey Vietnam'a sağlanmıştır. 1960'ta Francis Gary Powers'ın kullandığı U-2 ve 1962'deki Küba Füze Krizi sırasında Binbaşı Rudolf Anderson'ın kullandığı U-2 de dahil olmak üzere birçok uçağın düşürülmesinde kullanılmıştır. Ayrıca Vietnam Savaşı sırasında Kuzey Vietnam tarafından ve İsrail Hava Kuvvetlerine karşı Mısır ve Suriye tarafından da kullanılmıştır. Hint-Pakistan Savaşı ve Bosna Savaşı gibi çatışmalarda da kullanıldı.[5] Son yıllarda Yemen'deki Husi isyancılar bazı S-75 füzelerini karadan karaya balistik füze olarak kullanılmak üzere modifiye etmişlerdir.[6]

1985 yılında Mısır S-75 Sistemi

Vietnam Savaşı

Kuzey Vietnam S-75 sahası. Tipik altıgen düzen, mevzilerin havadan kolayca fark edilmesini sağlıyordu. Vietnamlılar daha sonra bu nedenle bu düzeni terk ettiler.

Vietnam Savaşı, S-75 uçaksavar füze sistemi ile ilgili olarak karşı önlemlerin ve karşı-karşı önlemlerin kullanılmasına tanık oldu. Başlangıçta ABD uçakları S-75'in menzili dışında kalan yüksek irtifalarda uçuyordu. Ancak S-75'in bir ABD uçağını düşürmesinin ardından bombardıman uçakları Vietnam uçaksavarlarının erişebileceği daha alçak irtifalarda uçmaya başladı. Buna karşılık ABD, S-75 tehdidine karşı koymak için sinyal bozucular ve AGM-45 Shrike füzeleriyle donatılmış Wild Weasel uçaklarını kullanmak gibi taktikler geliştirdi. Sovyetler ve Vietnamlılar da ABD pilotlarını yanıltmak ve dikkatlerini dağıtmak için pasif güdüm modu ve sahte fırlatmalar kullanmak gibi taktiklerini uyarladılar. Her iki taraf da kaçınma manevraları ve belirlenen atış mevzilerine yoğun bombardıman uyguladı.[7]

Vietnam savaşı sırasında Sovyetler Birliği Vietnamlılara 95 S-75 sistemi ve 7.658 füze teslim etmiştir. 6.806 füze fırlatıldı ya da zaman aşımına uğratılarak kaldırıldı. Vietnamlılara göre S-75 1.046 uçak düşürdü, yani düşürülen tüm ABD uçaklarının %31'ini. Buna karşılık, hava savunma silahları %60'ını düşürürken, %9'u MiG avcı uçakları tarafından düşürülmüştür. Uçaksavar topçusunun daha yüksek oranı, kısmen topçu birliklerinin S-75 radar istasyonlarından etkinliklerini önemli ölçüde artıran veriler almasından kaynaklanmaktadır.[8]

Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri 1980'lerde S-75'i çok daha üstün olan S-300 sistemiyle değiştirmeye başladı.

Kullanıcılar

S-75 kullanıcıları haritası. Kırmızı şimdiki kullanıcılar ve mavi eski kullanıcıları

Kaynakça

  1. ^ "C- 75". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2016. 
  2. ^ Steven J. Zaloga (2007). Red SAM: The SA-2 Guideline Anti-Aircraft Missile. Osprey Publishing. s. 9. ISBN 978-1-84603-062-8. 
  3. ^ Zaloga, Steve (2007). Red SAM : the SA-2 guideline anti-aircraft missile. Oxford, OX: Osprey Pub. ISBN 978-1-84603-062-8. OCLC 156892057. 
  4. ^ a b Kernfeld, Barry (Şubat 2000). Mehegan, John Francis (06 June 1920?–03 April 1984), jazz educator, writer, and pianist. American National Biography Online. Oxford University Press. 
  5. ^ "Moscow Defense Brief". web.archive.org. 11 Temmuz 2009. 11 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. 
  6. ^ Romero, James (1 Aralık 2015). "Joint Air-to-Ground Missile (JAGM)". Fort Belvoir, VA. 
  7. ^ "Operation Spring High: Thuds vs. SAMs | HistoryNet". 1 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2019. 
  8. ^ "Русская «Двина», сбив сотни «Фантомов», довела американцев до психоза". svpressa.ru (Rusça). 14 Ekim 2018. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. 
  9. ^ Binnie, Jeremy. "Ethiopia turns S-75 SAMs into self-propelled systems". IHS Jane's 360. IHS Jane's. 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2016. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2016. 
  11. ^ "The Libyan SAM Network". 11 Mayıs 2010. 24 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2016. 
  12. ^ Kapila, Viney (2002). The Indian Air Force, a Balanced Strategic and Tactical Application. Prabhat Prakashan. ISBN 9788187100997. 
  13. ^ Zaloga, Steven (2007). Red SAM: The SA-2 Guideline Anti-Aircraft Missile. Osprey Publishing. s. 40. ISBN 9781846030628. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta S-75 Dvina ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Füze</span> çeşitli güdüm sistemleri ile hedefe yönelen karmaşık silah sistemi

Füze, genellikle bir sevk maddesi, jet motoru veya roket motoruyla desteklenen, kendi kendine hareket edebilen, havada giden menzilli bir silahtır.

<span class="mw-page-title-main">Küba Füze Krizi</span> Küresel kriz

Küba Füze Krizi, ABD’nin Türkiye ve İtalya'ya, SSCB’nin ise Küba’ya nükleer başlıklı füze yerleştirmesi ile başlayan; Ekim 1962’de dönemin iki süper gücünü karşı karşıya getiren ve dünyayı nükleer savaş tehdidi altında bırakan bunalımdır.

<span class="mw-page-title-main">U-2 Krizi</span>

U-2 Krizi, 1960 yılının Mayıs ayında Sovyet toprakları üzerinde bir Amerikan Lockheed U-2 casus uçağının düşürülmesi üzerine çıkan ve Sovyet-Amerikan ilişkilerinde önemli bir bunalıma yol açarak Soğuk Savaşı şiddetlendiren olaya denir. ABD’nin Türkiye dahil bazı NATO ülkelerinden kalkan uçaklarının faaliyetlerinin yarattığı bir olaydır ve yalnız doğu ve batı blokları açısından değil Türkiye açısından da önemli sonuçlar doğurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç MiG-17</span>

MiG-17 Fresco, 1949 yılında Mikoyan Gurevich bürosu tarafından geliştirilen tek motorlu, subsonik ve tek kişilik bir uçaktır. MiG-15'in geliştirilmiş versiyonudur. Bu uçakla ilk kez AAM füzeleri kullanılmıştır. Ayrıca 70lerin başında ilk süpersonik savaş uçaklarının geliştirilmesine kadar ABD savaş uçakları için ciddi bir tehditti, ancak süpersonik uçakların servise girmesiyle birlikte teknolojik geçerliliklerini kaybetmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç MiG-25</span> Sovyet yapımı savaş uçağı

MiG-25 Rus Mikoyan Gurevich Tasarım Bürosu (OKB) tarafından geliştirilip üretilmiş üçüncü nesil bir avcı/ önleyici ve yüksek hızlı keşif uçağıdır. Prototip olarak ilk uçuşunu 1964 yılında gerçekleştiren Foxbat, sesten üç kat hızlı seyredebilme yeteneği, güçlü radar sistemi ve uzun menzilli havadan havaya füze donanımıyla zamanının Batılı gözlemcilerini oldukça endişelendirmiş, bu endişeler orta vadede ABD tarafından F-15 Eagle savaş uçağının geliştirilmesine giden zemini oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Domuzlar Körfezi Çıkarması</span> ABD´nin desteğini arkasına alan sürgündeki Kübalıların, Fidel Castro rejimini yıkmak için gerçekleştirdikleri başarısız işgal girişimi

Domuzlar Körfezi Çıkarması, 1961 yılında ABD´nin desteğini arkasına alan sürgündeki Kübalıların, Fidel Castro rejimini yıkmak için gerçekleştirdikleri başarısız işgal girişimi. Adını, çıkarmanın yapıldığı körfez olan Playa Giron'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">HQ-9</span>

HQ-9,, Çin'in yeni kuşak uzun menzilli savunma sistemlerinin, aktif radar hedef aramalı, orta menzilden uzun menzile kadar değişken bir dizi hava savunma füzesi ile donatılabilen türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Seyir füzesi</span> Jet motorundan faydalanan güdümlü, antigemi füze sistemidir

Seyir füzesi kaldırıcı kuvvet olarak kanatçıklarının yardımıyla havanın dinamik yapısından, sürüklenmeyi dengelemek için de çekiş kuvvetlerinden bunun içinde jet motorundan faydalanan güdümlü bir füze sistemidir. Kruz füzesi genel olarak içerisinde klasik patlayıcı veya nükleer bomba bulunan savaş başlıklarını yüzlerce kilometre taşımak üzere tasarlanmıştır. Gelişmiş kruz füzeleri süpersonik veya yüksek sesaltı hızla ilerleyen, kendi kendine sevk edebilen, radara yakalanmamak için çok alçak irtifadan uçabilen araçlardır. Genel olarak bu araçlar savaş başlığı taşımaları ayrıca keşif veya gözetleme değil saldırı amacı taşıdıklarından insansız hava aracı sınıfına girmezler.

<span class="mw-page-title-main">MIM-104 Patriot</span> Amerikan menşeli yüksek irtifa uzun menzilli hava savunma sistemi

MIM-104 Patriot, uçaklara, seyir füzelerine ve taktik balistik füzelere karşı koruma sağlamak üzere tasarlanmış uzun menzilli, her irtifada, her türlü hava koşuluna uygun bir hava savunma sistemidir. Amerika Birleşik Devletleri merkezli bir savunma ve havacılık şirketi olan Raytheon Technologies tarafından üretilmektedir. Öncelikle Amerika Birleşik Devletleri ve dünyadaki diğer bazı ülkeler tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">AGM-88 HARM</span>

AGM-88 HARM Amerikan Raytheon firması tarafından üretilen bir havadan karaya taktik saldırı füzesidir. İlk olarak Texas Instruments tarafından geliştirilen HARM füzesi, radar sistemlerinden yayılan sinyallere odaklanabilmekte ve böylelikle özellikle düşman uçaksavar sistemlerine karşı doğrudan saldırı gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır. Daha önce aynı amaçla geliştirilmiş olan AGM-45 Shrike ve AGM-78 Standard füzelerinin yerine geçen HARM füzesi, Texas Instruments firmasının silah sistemleri departmanının Raytheon tarafından satın alınmasını takiben bu firma tarafından geliştirilip üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">S-300</span> Rusya yapım orta ve kısa menzilde balistik ve benzeri hava saldırılarından korunmak için kullanılan bir hava savunma füze sistemi

S-300 S-300, ilk S-300P versiyonuna dayalı olarak Almaz-Antey tarafından üretilen bir dizi başlangıçta Sovyet ve daha sonra Rus uzun menzilli Karadan Havaya Füze sistemleridir. S-300 sistemi, Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri için uçak ve seyir füzelerine karşı savunma yapmak üzere geliştirildi. Balistik füzeleri durdurmak için sonraki varyasyonlar geliştirildi. S-300 sistemi ilk olarak 1979'da Sovyetler Birliği tarafından büyük endüstriyel ve idari tesislerin, askeri üslerin hava savunması ve düşman saldırı uçaklarına karşı hava sahasının kontrolü için tasarlanmıştı. Sistem tamamen otomatiktir, ancak manuel gözlem ve çalıştırma da mümkündür. Bileşenler, merkezi komuta karakolunun yakınında veya 40 km kadar uzakta olabilir. Her radar, merkezi komuta noktası için hedef belirleme sağlar. Komuta merkezi, 80 km mesafeye kadar olan hedefleme radarlarından alınan verileri karşılaştırarak yanlış hedefleri filtreler. Merkezi komuta yeri hem aktif hem de pasif hedef tespit modlarına sahiptir. Hedefi vuruş kabiliyeti oldukça yüksek olan bu füzeler aralarında NATO üyesi Bulgaristan, Slovakya ve Yunanistan'ın da bulunduğu birçok ülke tarafından kullanılmaktadır.

Azerbaycan Hava Savunma Kuvvetleri, Azerbaycan Hava Kuvvetleri'nin bir parçasıdır. Azerbaycan'ı havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Bu kuvvet 1990 yılında kurulmuştur. Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 3.kuvvetir.

<span class="mw-page-title-main">S-400</span> Rusya menşeli hava savunma sistemi

S-400 Triumph, orta menzilli hava ve füze savunma sistemi S-300'den geliştirilmiş yeni nesil Rusya yapımı bir kısa-orta-uzun menzilli hava savunma füze sistemidir.

S-500 Prometey şu anda Almaz-Antey Hava Savunma Kuruluşu tarafından geliştirilmekte olan bir Rus yüzeyden-havaya füze sistemidir. Ayrıca 55R6M "Triumfator-M" olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Karadan havaya füze</span> karadan fırlatılan ve hava araçları veya diğer füzelere karşı kullanılan füzeler

Karadan havaya füze veya uçaksavar füzesi, karadan fırlatılan ve hava araçları veya diğer füzelere karşı kullanılan füzelere verilen genel addır.

Suriye Hava Savunma Kuvvetleri, Suriye'yi havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Bu kuvvet 1969 yılında kurulmuştur. Suriye Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 3.kuvvettir.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer silahlanma yarışı</span> Soğuk Savaş döneminde yaşanan çekişme

Nükleer silahlanma yarışı, Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ve müttefiklerinin Soğuk Savaş süresince nükleer savaşta üstünlük kurmak için girdikleri bir silahlanma yarışıydı. Bu dönemde, ABD ve Sovyetler'in yanı sıra diğer ülkeler de nükleer silah geliştirmeye başladı, ancak hiçbiri savaş başlığı üretiminde diğer iki süper güç kadar etkin olmadı.

<span class="mw-page-title-main">Uçaksavar füze silah sistemi</span>

Uçaksavar füze silah sistemi (ZRPK) - hava saldırılarından birlikleri ve nesneleri korumak için tasarlanmış bir uçaksavar kompleksidir. Öncelikli olarak çok alçak, alçak ve orta irtifalarda çalışan helikopterlere, saldırı uçağına, ayrıca hafif zırhlı yer ve yüzey hedeflerine ateş etmek içindir. En yayğın örnekleri Pantsir-S1, Bradley Fighting Vehicle, Sosna-Ra'dır.

Hava savunma bir ülkenin toprakları ve karasuları üzerinde kalan hava sahasının yabancılara ve gelebilecek tehditlere karşı kontrol edilmesini ve korunmasını sağlayan sistemlerdir. Hava kuvvetleri ile ilişkilidir. Ayrıca deniz kuvvetleri'ne ait gemilerden de yapılabilir. Hava savunma sınıfının vazifesi, barışta ve krizde caydırıcılık sağlamak; savaşta, düşmanın hava ve füze taarruzlarını sınırlandırmak, geciktirmek, önlemek veya etkisini azaltmak suretiyle dost birliklerin bekasını sağlamak, hareket kabiliyeti/serbestisini artırarak kara harekâtının daha elverişli koşullarda icrasına katkıda bulunmaktır.

<span class="mw-page-title-main">KS-1 Komet</span>

Raduga KS-1 Komet ya da sadece AS-1 ve KS-1, Sovyet yapımı, ana olarak gemisavar görevleri için tasarlanmış bir kısa menzilli havadan karaya füze idi. Füze, Tupolev Tu-4 ve Tupolev Tu-16 uçakları tarafından taşınıyordu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.