İçeriğe atla

S-3 Viking

S-3 Viking
Bir S-3 Viking, USS Nimitz uçak gemisinden havalanırken
Bir S-3 Viking, USS Nimitz uçak gemisinden havalanırken
TürüDenizaltı savunma ve istihbarat uçağı
Ulusal köken ABD
ÜreticiLockheed
İlk uçuş21 Ocak 1972
Hizmete giriş1974
DurumuHizmette
Ana kullanıcıABD Deniz Kuvvetleri
Üretim aralığı1974-1978
Üretim sayısı188
Birim maliyeti27 milyon Amerikan doları

S-3 Viking, Lockheed firması tarafından ABD Deniz Kuvvetleri için geliştirilmiş bir denizaltı savunma ve istihbarat uçağıdır. Düşman denizaltılarını tespit, takip ve yok etmek üzere tasarlanmış olan Viking, doksanlı yılların sonundan itibaren genellikle yüzey hedeflerine karşı elektronik istihbarat görevlerinde kullanılmıştır. Ayrıca tanker uçak olarak da hizmet veren Viking, bu görevini kademeli olarak F/A-18E Superhornet uçaklarına bırakmaktadır.

Viking, karakteristik motor sesi sebebiyle Hoover (ünlü bir elektrikli süpürge markası) takma ismiyle de anılmaktadır.

Tasarım ve Geliştirme

ES-3A "Gölge"

ABD Deniz Kuvvetleri tarafından, piston motorlu S-2 Tracker uçaklarının yerine geçecek platformun geliştirilmesi için başlatılan VS-X programı çerçevesinde geliştirilen S-3 Viking, Lockheed, Ling-Temco-Vought (LTV) ve Univac Federal Systems firmalarının ortak çalışmalarının eseridir. Ana yüklenici Lockheed firmasının uçak gemilerinde konuşlandırılacak uçakların tasarım ve üretimi konusunda yeterli deneyime sahip olmaması nedeniyle programa dahil edilen LTV, uçağın iniş takımlarını, katlanabilen kanatlarını ve motor beşiklerini tasarlamıştır. Univac firması ise uçağın gelişmiş elektronik ve iletişim sistemlerinin tasarımını üstlenmiştir.

İlk uçuşunu 21 Ocak 1972 tarihinde gerçekleştiren Viking, 1974 yılında ABD Deniz Kuvvetleri envanterine girmiştir. 1974-1978 yılları arasında ilk etapta toplam 186 uçak üretilmiştir.

Genel Özellikler

S-3 Viking, 15 derece açılı bir kanat yapısına ve bu kanatlar altında özel beşiklere yerleştirilmiş iki adet General Electric TF-34 turbofan motoruna sahiptir. Uçağın görev tanımı itibarıyla ses hızını aşması gerekmediği için seçilen bu motorlar, turbojet motorlara göre önemli miktarda yakıt tasarrufu sağlamaktadır.

Uçağın dört kişilik mürettebatı şu şekildedir:

  • Pilot
  • COTAC (Co-pilot/Tactical Coordinator, Türkçe: "Yardımcı Pilot/Taktik Koordinatör")
  • TACCO (Tactical Coordinator, Türkçe: "Taktik Koordinatör")
  • SENSO (Sensor Operator, Türkçe: "Sensör Operatörü")

Yine uçağın kanatlarının altında, yedek yakıt tankı, güdümlü füze, bomba, roket veya mayınların yüklenebildiği iki askı noktası (pilon) bulunmaktadır. Uçağın alt kısmında bulunan kapaklı bölmelerde ise torpido, bomba veya mayınlar ile elektronik istihbarat ekipmanı taşınabilmektedir. Bu bölümün arkasında, uçağın alt arka kısmında bulunan 60 adet fırlatıcı sayesinde ise geniş bir alana çok sayıda sonar veya arama-kurtarma şamandıralarının döşenebimesi sağlanmıştır. Uçağın kuyruk kısmında ayrıca bir de manyetik anomali algılayıcı modülü bulunmaktadır, ancak arkadan salınabilen bu modül uçağın doksanlı yılların sonunda değişen görev tanımı çerçevesinde tüm Viking'lerden sökülmüştür.

Teknik Özellikler

  • Genel özellikler:
    • Mürettebat: 4 kişi (1 pilot, 3 silah sistemleri uzmanı)
    • Uzunluk: 16.26 m
    • Kanat açıklığı: 9 m
    • Yükseklik: 6.93 m
    • Kanat alanı: 55.56 m²
    • Boş ağırlık: 12.057 kg
    • Azami kalkış ağırlığı: 23.831 kg
    • Motorlar: İki adet General Electric TF-34 turbofan
  • Performans:
    • Azami hız: 429 knot (795 km/h) (deniz seviyesinde)
    • Seyir hızı: 350 knot (650 km/h)
    • Menzil: 5.121 km
    • Azami seyir irtifası: 12.465 m (40.900 ft)
  • Silah sistemleri:
    • Kanat altlarında toplam iki adet askı noktası, gövdenin alt kısmında iki adet kapaklı yük bölmesi
    • 500, 1000 ve 2000 pound ağırlığında genel maksatlı bombalar (toplam 4.900 pound)
    • 2× Mk 48 torpido
    • 4× Mk 46 torpido
    • 6× Mayın veya dip bombası
    • 2× B57 veya B61 nükleer bomba
    • AGM-65 Maverick güdümlü füze
    • 2× AGM-84 Harpoon güdümlü füze
    • 1× AGM-84H/K SLAM-ER cruise füzesi

Kaynakça

S-3B Viking hakkında bilgi (İngilizce) 28 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">General Dynamics F-16 Fighting Falcon</span> Amerikan Üretimi Tek Motorlu 4.Nesil Savaş Jeti

F-16 Fighting Falcon, çok amaçlı, tek jet motorlu, 4. nesil savaş uçağı. General Dynamics şirketi tarafından, ABD Hava Kuvvetleri için geliştirilmiştir. Hafif avcı uçağı olarak tasarlanmış olmasına rağmen birçok başka amaç için de kullanılmakta olan avcı uçağıdır. Geniş kullanım alanı ve yüksek manevra kabiliyeti sayesinde birçok ülkeye ihraç edilmiştir. Faal olarak çeşitli ülkeler tarafından kullanılmaktadır. II. Dünya Savaşı sonrası üretilen uçaklar içinde, MiG-21'den (10,000+) ve F-4 Phantom-II'den (5.195) sonra en çok üretilen 3'üncü savaş uçağıdır. Temmuz 2016 itibarıyla 4.573 adet üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas F/A-18 Hornet</span> ABD yapımı dördüncü kuşak savaş uçağı

F/A-18 Hornet,, McDonnell Douglas ve Northrop şirketleri tarafından müşterek olarak tasarlanan ve 1982 yılında üretilmeye başlanmış olan bir muharebe uçağıdır. 1997'den beri Boeing tarafından üretilmektedir. Rus muadili SU-33 model savaş uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed Martin F-22 Raptor</span> ABD yapımı beşinci kuşak savaş uçağı

Lockheed Martin F-22 Raptor, Lockheed Martin kuruluşu tarafından, hava üstünlüğü odaklı, düşük radar izi ile yüksek görünmezlik sağlamaya yönelik üretilen, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri (USAF) için geliştirilmiş tek koltuklu, çift motorlu, her türlü hava koşuluna uygun taktik savaş uçağıdır. USAF'ın Gelişmiş Taktik Avcı programının bir sonucu olarak, uçak bir hava üstünlüğü savaşçısı olarak tasarlanmış, ancak aynı zamanda kara saldırısı, elektronik harp ve sinyal istihbarat yeteneklerine de sahiptir. Ana yüklenici Lockheed Martin, F-22'nin gövde ve silah sistemlerinin çoğunu üretip son montajı gerçekleştirirken, Boeing kanatları, arka gövdeyi, aviyonik entegrasyonunu ve eğitim sistemlerini sağlamıştır. Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'ne (USAF) bağlı F-22 uçakları, Birleşik Devletler Küresel Saldırı Görev Gücü'nün (US-GSTF) önemli bileşenlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan MiG-29</span> Sovyet yapımı savaş uçağı

Mikoyan MiG-29, Mikoyan Gureviç tarafından 1977 yılında üretilmiştir. Dördüncü jenerasyona ait, üstün manevra yetenekli bir kısa menzil hava muharebe ve savunma uçağıdır. Birçok ilklere imza atan MiG-29, ilk iki alternatifli hava alıklarına sahip uçaktır. Ham zeminli pistlerden kalkış yaparken yerden fırlayan yabancı cisimlerin motora zarar vermemesi için ön hava emişlerini kapatıp gövde üstünde, kokpitin iki yanındaki klapeleri açarak emiş yapar. MiG-29 aynı zamanda ilk turbofan motorlu hava muharebe uçağıdır. Tek kişilik ve çift motorlu bu uçağın NATO ve batıdaki karşılıkları F-15, F-16 ve F-18'dir. 28 ülkede kullanılmaktadır. Su-27’lerle birlikte Rus Hava Kuvvetleri’nin ana avcı gücünü oluşturmaktadır. En son modelleri olan MİG-29SMT ve iki kişilik MiG-29UBT’ler HUD, MFD, HOTAS gibi modern elektronik cihazlarla donatılmış, menzili 3500 km’ye çıkarılmış; kara saldırı görevlerini üstlenebilecek tarzda modernize edilmiştir. Havada bir sefer yakıt ikmali ile menzili 5500km’ye çıkmaktadır. Üstün manevra yeteneğine sahiptir. Dünyanın ilk kaska monteli nişanlama sistemine sahip uçağıdır. Motoru nükleer bir saldırıdan sonra da uçabilecek şekilde dizayn edilmiştir. 11G Manevra kabiliyetine sahiptir ki bu manevradan fazlasına MiG-29 izin vermediği için değil hiçbir pilot 11G'nin üzerine dayanamadığı için çıkılamamıştır, gerçekte MİG-29'un tam manevra sınırı bilinmemektedir. Ayrıca MİG-29'un "Cobra" veya burun kaldırma denen bir manevrası vardır ki özellikle itdalaşında ona ezici bir üstünlük verir. Pilot fırlatma koltuğu yere 200 metre mesafede dahi çalışmaktadır. Bu da pilot güvenliğini artırıcı bir etkendir. Her biri kilotonluk olmak üzere 6 tane nükleer bomba taşıma kapasitesine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed P-3 Orion</span> dört motorlu, turboprop, uzun menzilli karada üslenmiş, denizaltılara karşı kullanılan bir uçak.

Orion P3, her türlü hava koşullarında görev yapabilen, dört motorlu, turboprop, uzun menzilli karada üslenmiş, denizaltılara karşı kullanılan bir uçak. Değişik tiplerde arama radarları, nükleer su bombaları, torpido taşıyabilir. Arama, karakol, avcı-bomba ve konvoy refakat harekâtlarında kullanılabilir. P-3 olarak anılır. Elektronik karşı önlemleri haiz tipi EP-3 olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Fairchild Republic A-10 Thunderbolt II</span> Amerikan yapımı ilk yakın hava desteği sağlayan hava platformu

A-10 Thunderbolt II, Amerikan Fairchild Republic şirketi tarafından üretilen; kara birliklerine yakın hava desteği sağlama görevi için ABD Hava Kuvvetleri için özel olarak geliştirilmiş bir saldırı uçağıdır. Orijinal takma adı "Warthog" olmasına rağmen II. Dünya Savaşı'nda kara birliklerine yakın hava desteği sağlamış olan P-47 Thunderbolt'a izafeten aynı isimle anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed F-117 Nighthawk</span>

Lockheed Martin F-117A Nighthawk ; radara yakalanmama teknolojisiyle geliştirilmiş ve hizmete girmiş ilk hava aracı. Körfez Savaşı döneminde kullanılması nedeniyle basında geniş yer bulmuş ve popüler kültür içerisinde de yayılmıştır. Dünyada sadece ABD Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmıştır, ancak ABD Hava Kuvvetleri, elindeki F-117'leri daha başarılı olan yeni nesil F-22'lerle değiştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Northrop Grumman B-2 Spirit</span>

Northrop Grumman B-2 Spirit veya bilinen adıyla Gizli Bombardıman Uçağı, yoğun uçaksavar savunmalarını delmek için tasarlanan, düşük gözlemlenebilir gizlilik teknolojisine sahip bir Amerikan ağır stratejik bombardıman uçağıdır. İki kişilik mürettebatı olan, süpersonik olmayan ve uçan kanat tasarımına sahip bu uçak, Northrop Grumman tarafından tasarlandı ve Boeing, Hughes ve Vought ana alt yüklenicileri olarak 1987'den 2000'e kadar üretildi. Bombardıman uçağı, seksen adet 500-pound class (230 kg) MK-82 JDAM GPS güdümlü bomba ya da on altı adet 2.400-pound (1.100 kg) B83 nükleer bomba gibi konvansiyonel ve termonükleer silahlar atabilir. B-2, gizlilik konfigürasyonunda büyük havadan karaya stand-off silahları taşıyabilen ve hizmette olduğu kabul edilen tek uçaktır.

<span class="mw-page-title-main">Atlas Cheetah</span>

Atlas Cheetah, Güney Afrika Hava Kuvvetleri (SAAF) envanterinde bulunan bir muharebe uçağıdır. Yine bir Güney Afrika firması olan ve 1965'te kurulan Atlas Aircraft Corporation tarafından Dassault Mirage III uçağının geliştirilmiş bir sürümü olarak üretilmiştir. Tek koltuklu Cheetah E ve Cheetah C ve çift koltuklu Cheetah D olmak üzere üç türevi imal edilmiştir. Cheetah E'lerin kal'e ayrıldığı SAAF'ta, şu an görev yapan 28 Cheetah C ve Cheetah D, Atlas Aircraft Corporation'ın yerini alan Denel firmasınca yine 28 adet Saab JAS-39 Gripen ile değiştirilecektir.

<span class="mw-page-title-main">Seyir füzesi</span> Jet motorundan faydalanan güdümlü, antigemi füze sistemidir

Seyir füzesi kaldırıcı kuvvet olarak kanatçıklarının yardımıyla havanın dinamik yapısından, sürüklenmeyi dengelemek için de çekiş kuvvetlerinden bunun içinde jet motorundan faydalanan güdümlü bir füze sistemidir. Kruz füzesi genel olarak içerisinde klasik patlayıcı veya nükleer bomba bulunan savaş başlıklarını yüzlerce kilometre taşımak üzere tasarlanmıştır. Gelişmiş kruz füzeleri süpersonik veya yüksek sesaltı hızla ilerleyen, kendi kendine sevk edebilen, radara yakalanmamak için çok alçak irtifadan uçabilen araçlardır. Genel olarak bu araçlar savaş başlığı taşımaları ayrıca keşif veya gözetleme değil saldırı amacı taşıdıklarından insansız hava aracı sınıfına girmezler.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed U-2</span> yüksek irtifa keşif ve istihbarat uçağı

Lockheed U-2, tek kişilik, tek motorlu, yüksek irtifa keşif uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Northrop Grumman EA-6B Prowler</span>

EA-6B Prowler, Grumman firması tarafından ABD Deniz Kuvvetleri ve ABD Deniz Piyadeleri için geliştirilen bir elektronik harp ve istihbarat uçağıdır. A-6 Intruder saldırı uçağı temel alınarak geliştirilen Prowler, 1971 yılında hizmete girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">AGM-88 HARM</span>

AGM-88 HARM Amerikan Raytheon firması tarafından üretilen bir havadan karaya taktik saldırı füzesidir. İlk olarak Texas Instruments tarafından geliştirilen HARM füzesi, radar sistemlerinden yayılan sinyallere odaklanabilmekte ve böylelikle özellikle düşman uçaksavar sistemlerine karşı doğrudan saldırı gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır. Daha önce aynı amaçla geliştirilmiş olan AGM-45 Shrike ve AGM-78 Standard füzelerinin yerine geçen HARM füzesi, Texas Instruments firmasının silah sistemleri departmanının Raytheon tarafından satın alınmasını takiben bu firma tarafından geliştirilip üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">AGM-65 Maverick</span> ABD yapımı, güdümlü bir havadan karaya taktik taarruz füzesi

AGM-65 Maverick, Amerikalı Hughes firması tarafından geliştirilen yakın hava desteği, düşman hava savunmasının bastırılması, kritik düşman birimlerinin imhası gibi görevlerde kullanılan güdümlü bir havadan karaya taktik taarruz füzesidir.

<span class="mw-page-title-main">Embraer R-99</span> Brezilya menşeli askeri uçak

Embraer E-99, R-99 ve P-99 Embraer ERJ 145 bölgesel jet ailesinden askeri amaçlara uygun olarak dönüştürülmüş modellerdir. R-99 serisi sivil versiyonlara göre %20 daha fazla güç üretecek şekilde modifiye edilmiş 2 adet Rolls-Royce AE 3007 turbofan jet motoruyla donatılmıştır. İlk uçuşu 1999 yılında gerçekleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hawker Siddeley Nimrod</span>

Hawker Siddeley Nimrod Birleşik Krallık'ta geliştirilmiş bir deniz devriye uçağıdır. Dünyanın jet motorlu ilk yolcu uçağı olarak bilinen de Havilland Comet 'in kapsamlı bir modifikasyonudur. İlk olarak, de Havilland 'ın devamı olan ve şimdi de BAE Systems bünyesinde bulunan Hawker Siddeley tarafından tasarlanmıştır. En temel değişiklik gövde altına yerleştirilen; torpido, mayın, bomba ve diğer mühimmatın taşınıp atılabildiği büyük bir silah bölmesidir. Gövdenin arkasındaki özel fırlatıcılardan denizaltıları takip etmek için kullanılan sonarlı şamandıralar atılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">SEPECAT Jaguar</span> Hava aracı

SEPECAT Jaguar, Fransa ve Birleşik Krallık ortak yapımı bir jet saldırı uçağıdır. İlk uçuşunu 8 Eylül 1968 tarihinde gerçekleştirmiş olup 1973 yılında hizmete girdi.

<span class="mw-page-title-main">Beriev A-40</span>

Beriev A-40, Beriev tarafından üretilen Sovyet yapımı bir amfibiyen jet denizaltısavar uçağıdır. Uçak, Be-12 ile İlyuşin İl-38'in yerine tasarlanmış olup Sovyetler Birliği'nin dağılması nedeniyle proje askıya alındı. Proje daha sonra yeniden canlandırıldı ve Rusya Deniz Kuvvetleri tarafından bir sipariş verildi.

<span class="mw-page-title-main">Boeing X-32</span>

Boeing X-32, Boeing tarafından hazırlanan ABD yapımı bir deneysel hayalet jet avcı uçağı konseptidir. Uçak, 1993 yılında DARPA'nın CALF projesi kapsamında F-16 Fighting Falcon, McDonnell Douglas F/A-18 Hornet ve AV-8B Harrier II uçaklarının yerini alması amacıyla geliştirilmeye başlandı ve ilk uçuşunu 18 Eylül 2000 tarihinde gerçekleştirdi.

STM500, Türkiye merkezli STM tarafından keşif gözetleme, özel kuvvetler harekâtı, denizaltı harbi gibi taktik ihtiyaçlara cevap vermesi için özellikle sığ sular için tasarlanmış 500 ton sınıfında dizel-elektrik atak denizaltısıdır. 18 kişilik mürettebat kapasitesine ek olarak 6 kişilik Özel Kuvvetler ekibi ile birlikte 30 gün açık sularda kalış süresi ve 250 metreyi aşan dalış derinliğine sahiptir. Platform, 4 adet atışa hazır torpido kovanı ile toplamda 8 adet ağır torpido taşıma veya 4 adet ağır torpido ile 4 adet güdümlü füze atış gücüne sahiptir.