İçeriğe atla

S-300

S-300
SA-10 Grumble, SA-12 Giant/Gladiator, SA-20 Gargoyle

S-300
Çeşidi Uzun menzilli hava savunma sistemi
Uyruğu Sovyetler Birliği SSCB
Hizmet geçmişi
Hizmet 1978-
Üretim tarihi
Üretici Almaz S.I.C
Üretildiği tarih 1978-2013
Özellikler
Ağırlık 1500 kg
Uzunluk 7,1 m
Namlu Çapı 515 mm
Etkili menzil 120-600 km (1978-2000)
Azami menzil 47 (1978-P), 90 (1982-P) + 100 (1984-V), 195 (1992-P/V), 400 (2012-V) km.[1][2]
İtici güç Yarı Aktif Radar Güdümlü
Seyir irtifası 10 - 30,000 (P), 25-37,000 (V) m[3][4]
Taşıma 4X12 dikey lançer


S-300 S-300 (NATO kod adı SA-10 Grumble), ilk S-300P versiyonuna dayalı olarak Almaz-Antey tarafından üretilen bir dizi başlangıçta Sovyet ve daha sonra Rus uzun menzilli Karadan Havaya Füze sistemleridir. S-300 sistemi, Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri için uçak ve seyir füzelerine karşı savunma yapmak üzere geliştirildi. Balistik füzeleri durdurmak için sonraki varyasyonlar geliştirildi. S-300 sistemi ilk olarak 1979'da Sovyetler Birliği tarafından büyük endüstriyel ve idari tesislerin, askeri üslerin hava savunması ve düşman saldırı uçaklarına karşı hava sahasının kontrolü için tasarlanmıştı. Sistem tamamen otomatiktir, ancak manuel gözlem ve çalıştırma da mümkündür. Bileşenler, merkezi komuta karakolunun yakınında veya 40 km kadar uzakta olabilir. Her radar, merkezi komuta noktası için hedef belirleme sağlar. Komuta merkezi, 80 km mesafeye kadar olan hedefleme radarlarından alınan verileri karşılaştırarak yanlış hedefleri filtreler. Merkezi komuta yeri hem aktif hem de pasif hedef tespit modlarına sahiptir. Hedefi vuruş kabiliyeti oldukça yüksek olan bu füzeler aralarında NATO üyesi Bulgaristan, Slovakya ve Yunanistan'ın da bulunduğu birçok ülke tarafından kullanılmaktadır.

S-300 sistemi ilk olarak 1979 yılında, büyük sanayi tesisleri, askeri üsler ve düşman uçaklarına karşı hava sahası savunma amaçlı olarak Sovyetler Birliği'nde geliştirilmiştir.

Proje geliştiricisi Almaz-Antey Hava Savunma Şirketi'nin bir alt kolu olan Almaz şirketidir. S-300'ün kullandığı füzeler MKB "Fakel" Tasarım Bürosu tarafından tasarlanmıştır.

Balistik füzelere karşı da etkili olan S-300 günümüzün en gelişmiş hava savunma sistemlerinden biridir. Radarları aynı anda 100 hedefi takip edip aynı anda 12 hedefe kilitlenme yeteneğine sahiptir. Sistem beş dakika gibi kısa bir zamanda atışa hazır hale getirilebilir. S-300'ün kullandığı füzeler kapalı ortamda dış etkilerden korunmuştur ve servis süresince bakım gerektirmez. S-300'ün bir üst türevi S-400 (NATO isimlendirmesi SA-21) 2004 yılında hizmete girmiştir.

Kullanan ülkeler

Bulgaristan Hava Kuvvetleri'ne ait bir S-300
  •  Azerbaycan: S-300PMU2 Favorit.
  •  Ermenistan [5]
  •  Belarus: 350 adet füze.
  •  Bulgaristan: Beşer fırlatıcıdan oluşan 2 ünite halinde 10 adet S-300 fırlatıcısı.[6]
  •  Çin: S-300PMU-1'e sahip olan Çin Hongqi-10 (HQ-10) adı altında lisans üretimine başlamıştır. Ayrıca S-300PMU2'nin ilk alıcısıdır. 2008 yılı itibarıyla 1600'ün üstünde füze ve 300 fırlatıcıya sahip olduğu sanılmaktadır. Bunların bir kısmı Pekin'de (5 tabur), Tayvan boğazında (6 tabur) ve belli başlı şehirlerin yakınlarında aktif görevde hazır tutulmaktadır.
  •  Yunanistan[7] ve  Kıbrıs Cumhuriyeti: 1996'da S-300 alımı için bir antlaşma imzalandı. Kıbrıs'a yerleştirilmek için alınan S-300PMU-1, Rum-Türk gerginliği ve İngiliz-Amerikan baskısı sonucu Girit Adası'na yerleştirilip Yunanistan Hava Kuvvetleri kullanımına girmiştir. Sonradan Tor-M1 ve Buk-M1 sistemleri karşılığında 1 tabur / 4 batarya / 16 fırlatıcı / 80 füze 19 Aralık 2007'de Yunanistan mülkiyetine geçmiştir.[8] Satın alındıktan 14 yıl sonra Yunanistan ilk kez 2013 yılındaki Beyaz Kartal askeri tatbikatı sırasında bir S-300 füzesi fırlatmıştır.[9]
  •  Hindistan: Ağustos 1995'te 1 milyar dolara 6 adet batarya satın almıştır. Bunların S-300PMU-2 varyantı olduğu ve batarya başına 48 füze alındığı sanılmaktadır. Bunlar büyük ihtimalle Pakistan'ın M-11 füzelerine karşı savunma amaçlıdır.
  •  İran: İran'ın S-300 alımı konusunda çok çeşitli spekülasyonlar sürmektedir. Bazı uzmanlar 90'ların ortalarında yüklü miktarda satın alındığını (300 füze) ileri sürmektedirler. İsrail 2009 senesi itibarıyla İran'ın S-300 sahibi olacağını iddia etmektedir. 2016 yılında yapılan Antlaşmaya göre İran aynı anda 10 hedefe kitlenebilen savunma sistemi füzelere sahip olmuştur .
  •  Suriye: 1991'de S-300P varyantına ilgi göstermiş olup şu an sisteme sahip gibi görünmektedir.
  •  Rusya: S-300 PS/PM, S-300V4 Rus Hava Kuvvetleri'nin bir parçası olan Rus Hava Savunma Kuvvetleri dahilindeki 30 alay S-300'lerle donatılmıştır. Bu sistemler yavaş yavaş S-400'lere yükseltilmeye başlanmıştır. 2015 itibarıyla 20 Rus taburunun S-400'lerle donatılacağı Rusya genelkurmay başkanı Yuri Baluyevski tarafından belirtilmiştir.
  •  Ukrayna: S-300PS, S-300PMU, S-300V ve diğerleri.
  •  Kazakistan
  •  Amerika Birleşik Devletleri: Patriot sistemlerini yükseltebilmek için inceleme amaçlı bir S-300V sistemi satın almıştır.
  •  Vietnam: 300 milyon dolara iki adet S-300PMU-1 bataryası almıştır.

Eski kulanıcılar

  •  Doğu Almanya
  •  Çekoslovakya
  •  Slovakya: Çekoslavakya'dan miras kalmış bir batarya S-300PMU ve 48 adet 5V55R tipi füze. 2015 yılında Bulgaristan'daki bir tatbikat sırasında 3 füze fırlatılmıştır.[10] Batarya, 2022 Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline yanıt olarak Nisan 2022'de Ukrayna'ya hibe edildi.

Benzer Sistemler

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2015. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2015. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2015. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2015. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2011. 
  6. ^ "Balkananalysis.com – "Balkan Defence Overview: Developments and Prospects"". 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2008. 
  7. ^ "Hellenic Air Force Weapons - S-300 PMU1". 12 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2019. 
  8. ^ "SIPRI Military Expenditure Database - SIPRI". www.sipri.org. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2019. 
  9. ^ Russian-made S-300 air defence missile system test-fired for the first time by Army of Greece 14 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Armyrecognition.com, 14 Aralık 2013
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 17 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2019. 

Dış bağlantılar

Sovyetler Birliği ve Rusya tarafından geliştirilen füze sistemleri

İlgili Araştırma Makaleleri

Penguin, Norveçli Kongsberg Defence & Aerospace (KDA) firması tarafından üretilen NATO'nun ilk serbest uçuşlu anti-gemi füzesidir. Füzenin orijinal adı Penguin olmakla birlikte ABD kodlaması AGM-119'dur. Ufak ve orta tonajlı gemilerle satıhtaki denizaltılara karşı taarruz amaçlı geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Füze</span> çeşitli güdüm sistemleri ile hedefe yönelen karmaşık silah sistemi

Füze, genellikle bir sevk maddesi, jet motoru veya roket motoruyla desteklenen, kendi kendine hareket edebilen, havada giden menzilli bir silahtır.

<span class="mw-page-title-main">Rapier</span> İngiliz yapımı yerden radar ve elektro-optik güdümlü bir alçak irtifa hava savunma sistemi

İsmini Yeni Çağ'da Avrupalı soyluların kullandığı ince ve esnek bir kılıçtan alan Rapier, İngiliz silah üreticisi BAE Systems tarafından üretilen yerden radar ve elektro-optik güdümlü bir alçak irtifa hava savunma sistemidir. Tasarım amacı hava üsleri ile bazı stratejik/ekonomik hedeflerin alçak irtifa hava savunmasının sağlanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Crotale</span>

Crotale, Fransız Thomson-CSF üretimi çeşitli araçlar üzerinde monte edibilen mobil bir sistem olarak çeşitli tipteki Elektro Optik (EO) ve Elektro Manyetik (EM) sensörlerle donatilmiş 8 adet VT-1 füzesine sahiptir. Füzeler nişan hattı güdüm sistemi ile yönlendirilmekte olup, 8 km içinde 35 g manevra kabiliyetine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">S-125 Neva</span> Rus yapımı Orta Menzilli Hava Savunma Füzesi sistemi

S-125 Neva\Pechora,, yüksek performanslı uçaklara, diğer hava hedeflerine angajman yetenekli, çok kanallı, her hava şartında faaliyet kabiliyetine sahip olan, Rus yapımı orta menzilli karadan havaya füze savunma düzeneğidir.

HQ-61. Savunma sanayisinin temelini Sovyetler Birliği'nden kopyaladığı sistemlerle oluşturan Çin, 1960'lı yıllarda HQ-2 füzesinin yerini almasını düşündü SA-6 sistemini Sovyetler ile yaşadığı gerginlikten dolayı bu defa kopyalayamamış, kendi özgün bir sistem geliştirmek zorunda kalmıştır. Bu çalışmanın ürünü olan HQ-61, her ne kadar hem kara hem de denizden atılır iki versiyon olarak üretilse de asıl öncelik deniz versiyonuna verilmiştir. H/I band Frog Lamp atış kontrol radarı sayesinde aynı hedefe iki adet ateşlenebilen füze, altılı bataryalar halinde konuşlandırılıyor. Teknolojik olarak eski bir sistem olan ve yerini yavaş yavaş daha çağdaş HQ-7'ye bırakan HQ-61, halihâzırda Jindong ve Jiangwei-II sınıfı fırkateynlerde kullanılıyor.

<span class="mw-page-title-main">HQ-9</span>

HQ-9,, Çin'in yeni kuşak uzun menzilli savunma sistemlerinin, aktif radar hedef aramalı, orta menzilden uzun menzile kadar değişken bir dizi hava savunma füzesi ile donatılabilen türüdür.

<span class="mw-page-title-main">BGM-71 TOW</span>

BGM-71 TOW ABD tarafından geliştirilen yarı otomatik güdümlü SACLOS sınıfı bir tanksavar füzesidir. TOW kısaltması İngilizce Tube launched, Optically tracked, Wire command link guided kelimelerinin baş harflerinden almaktadır. 1970 yılında üretilen füze dünya çapında özellikle Batı ülkeleri arasında en çok kullanılan füze sistemidir. Hâlen üretimine devam edilmekte olan füze her türlü pasif zırhı geçebilmektedir. TOW Güdümlü Antitank Füze sistemlerinin hedefte istenen etkiyi gerçekleştirmesi ihtiva ettikleri savaş başlıkları ile olur. Gerek ilk modellerdeki standart tip HEAT başlıklar ve gerekse daha sonraları geliştirilen tandem etkili harp başlıkları "Munroe Etkisi" etkisi denilen fizik kanunu esasına dayanan çukur imla hakkı sistemi ile gerçekleşir. Bu yapı penetrasyon etkisinin zırh üzerinde bir noktada toplanmasını ve yine aynı noktadan zırh içine çok kuvvetli olarak patlamalı basınç yaparak zırhı delmesini, delinen bu noktadan da içeriye oluşan patlamanın girmesini sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">AT-1 Snapper</span> SSCB yapımı güdümlü tanksavar füzesi

3M6 Shmel SSCB tarafından geliştirilmiş MCLOS güdümleme sistemine sahip bir tür güdümlü tanksavar füzesidir. GRAU ndeki adı "3M6"dır. NATO rapor adı ise AT-1 Snapperdır.

<span class="mw-page-title-main">AT-16 Scallion</span> Rusya tarafından geliştirilen lazer ışın güdümlü tanksavar füzesi

9A1472 Vikhr Rusya tarafından geliştirilen lazer ışın güdümlü tanksavar füzesidir. GRAU adı "9K121",NATO rapor adı ise AT-16 Scalliondur. Füze Ka-50, Ka-52 helikopterleri ve Su-25T savaş uçağından fırlatılır. 1990 yılında Rus Ordusunda kullanılmaya başlandığı düşünülen füze ilk olarak 1992 yılındaki Farnborough Hava Gösterisi sırasında halka izlettirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">MIM-104 Patriot</span> Amerikan menşeli yüksek irtifa uzun menzilli hava savunma sistemi

MIM-104 Patriot, uçaklara, seyir füzelerine ve taktik balistik füzelere karşı koruma sağlamak üzere tasarlanmış uzun menzilli, her irtifada, her türlü hava koşuluna uygun bir hava savunma sistemidir. Amerika Birleşik Devletleri merkezli bir savunma ve havacılık şirketi olan Raytheon Technologies tarafından üretilmektedir. Öncelikle Amerika Birleşik Devletleri ve dünyadaki diğer bazı ülkeler tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">AGM-88 HARM</span>

AGM-88 HARM Amerikan Raytheon firması tarafından üretilen bir havadan karaya taktik saldırı füzesidir. İlk olarak Texas Instruments tarafından geliştirilen HARM füzesi, radar sistemlerinden yayılan sinyallere odaklanabilmekte ve böylelikle özellikle düşman uçaksavar sistemlerine karşı doğrudan saldırı gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır. Daha önce aynı amaçla geliştirilmiş olan AGM-45 Shrike ve AGM-78 Standard füzelerinin yerine geçen HARM füzesi, Texas Instruments firmasının silah sistemleri departmanının Raytheon tarafından satın alınmasını takiben bu firma tarafından geliştirilip üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">S-400</span> Rusya menşeli hava savunma sistemi

S-400 Triumph, orta menzilli hava ve füze savunma sistemi S-300'den geliştirilmiş yeni nesil Rusya yapımı bir kısa-orta-uzun menzilli hava savunma füze sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">MEADS</span> NATO tarafından geliştirilen askeri teçhizat

MEADS, Orta Menzilli Hava Savunma Sistemi NATO tarafından yönetilen geliştirilme yolunda Patriot füze sisteminin yerini alması düşünülen bir yer tabanlı taşınabilir hava ve füze savunma sistemidir. Program ABD, Almanya ve İtalya'nın geliştiriciliğinde ilerleyen üç uluslu bir projedir.

S-500 Prometey şu anda Almaz-Antey Hava Savunma Kuruluşu tarafından geliştirilmekte olan bir Rus yüzeyden-havaya füze sistemidir. Ayrıca 55R6M "Triumfator-M" olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Karadan havaya füze</span> karadan fırlatılan ve hava araçları veya diğer füzelere karşı kullanılan füzeler

Karadan havaya füze veya uçaksavar füzesi, karadan fırlatılan ve hava araçları veya diğer füzelere karşı kullanılan füzelere verilen genel addır.

Suriye Hava Savunma Kuvvetleri, Suriye'yi havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Bu kuvvet 1969 yılında kurulmuştur. Suriye Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 3.kuvvettir.

HİSAR, karadan havaya füze savunma sistemi grubudur. Grup içinde, alçak irtifa hava savunma füzesi sistemi HİSAR-A/HİSAR-A +, orta irtifa hava savunma füzesi sistemi HİSAR-O/HİSAR-O + ve uzun menzilli hava ve füze savunma sistemi HİSAR-U yer alır. Sistemler, Aselsan ve Roketsan liderliğinde 2007'den itibaren geliştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Almaz-Antey</span>

Almaz-Antey, Rusya merkezli bir havacılık ve savunma şirketidir. Şirket, 2002 yılında Antey ve Almaz şirketlerinin birleşmesi sonucu kurulmuştur. Şirketin merkezi Moskova'da yer almaktadır.

Güney Kıbrıs füze krizi Güney Kıbrıs ile Türkiye Cumhuriyeti arasında 1997 başından 1998 sonlarına kadar yaşanan siyasi gerginliktir. Olaylar, Kıbrıs yönetiminin iki Rus yapımı S-300 hava savunma füzesini satın almasıyla başladı. Rusya ile yapılan füze anlaşması, Güney Kıbrıs'ın uzun yıllardır var olan Türk hava üstünlüğünü sona erdirmek için attığı ilk somut adımdı. Türkiye füzelerin gelmesi durumunda bunları imha etme ve hatta topyekün savaşa girişme tehdidinde bulundu. Kriz 1998 yılının Aralık ayında Güney Kıbrıs yönetiminin S-300'leri Yunanistan Hava Kuvvetleri'ne bazı silahlar karşılığında devretmesiyle resmen sona erdi. Kriz Güney Kıbrıs koalisyon hükûmetinin düşmesine de sebep oldu. Yunan Hava Kuvvetleri füzeleri Girit adasına yerleştirdi ve 2013 yılı itibarıyla etkinleştirdi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.