İçeriğe atla

Sırrı Atalay

Sırrı Atalay
Cumhuriyet Senatosu Başkanı
Görev süresi
16 Haziran 1977 - 6 Kasım 1979
Yerine geldiğiTekin Arıburun
Yerine gelenİhsan Sabri Çağlayangil
Türkiye Adalet Bakanı
Görev süresi
15 Aralık 1964 - 20 Şubat 1965
Başbakan İsmet İnönü
Yerine geldiğiMehmet Sedat Çumralı
Yerine gelenHasan Dinçer
Türkiye Büyük Millet Meclisi
9., 10. ve 11. Dönem Milletvekili
Görev süresi
22 Mayıs 1950 - 25 Mayıs 1960
Seçim bölgesi1950 – Kars
1954 – Kars
1957 – Kars
Kişisel bilgiler
Doğum 1919
Pasinler, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 9 Eylül 1985 (66 yaşında)
Bodrum, Muğla, Türkiye
Defin yeri Cebeci Asri Mezarlığı, Ankara
Partisi Cumhuriyet Halk Partisi
(1950-1980)
Akraba(lar) Orhan Atalay (torun)
Bitirdiği okul Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Mesleği Hukukçu

Sırrı Atalay (1919,[1] Pasinler, Erzurum, Osmanlı İmparatorluğu - 9 Eylül 1985, Bodrum, Muğla, Türkiye) Türk hukukçu ve siyasetçi, 1950 yılından 1960 yılına milletvekilliği, 1961 yılından 1980 yılından kadar da senatörlük yaptı. Türkiye Cumhuriyeti tarihinin aralıksız en uzun süre görev yapmış parlamenterlerinden biridir. 1977-1979 yılları arasında Cumhuriyet Senatosu başkanlığı yaptı.

Hayatı

Erzurum'un Pasinler ilçesinde dünyaya geldi. Aslen Ardahan, Gölelidir.[2] Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Bir süre yargıçlık, savcılık ve serbest avukatlık yaptı.

1950 yılında Cumhuriyet Halk Partisi'nden (CHP) Kars milletvekili seçildi. 1954 genel seçimlerinde bir kez daha CHP'den Kars milletvekili seçildi. Demokrat Partinin iktidarda olduğu bu yıllarda, CHP'nin etkin politikacılarından biri olarak iktidara yönelttiği sert eleştirilerle dikkati çekti. Temmuz 1956'da "hükûmetin manevi kişiliğini tahkir etmek" savıyla dokunulmazlığı kaldırıldı.[3]

1957 yılında yeniden Kars milletvekili seçildi. Aynı yıl CHP Parti Meclisi üyesi oldu. Bu yıllarda partide Genel Sekreter Kasım Gülek karşıtı grup içinde yer aldı. 1959 ve 1961 yılındaki kurultaylarda yeniden parti meclisine seçildi. Kurucu Meclis Kars İli Temsilciliği (6 Ocak 1961 - 15 Ekim 1961) yaptı. 1961 yılından başlayarak 1980 yılına kadar dört dönem Cumhuriyet Senatosu Kars üyeliği yaptı. Böylece 1950 yılından 1980 yılına kadar 30 yıl boyunca parlamentoda kalmayı başaran bir siyaset adamı olarak tanındı.

Ekim 1964 tarihindeki CHP 17. Kurultayı'nda parti meclisine ve genel sekreter yardımcılığına seçildi. Aralık 1964-Şubat 1965 tarihleri arasında X. İsmet İnönü Hükümeti'nde kısa bir süre Adalet Bakanı olarak görev yaptı. 1966 yılındaki 18. Kurultay'da kurultay başkanlığı için yarıştığı ortanın solu ekibinin adayı Prof. Muammer Aksoy'a karşı kaybetti.[4] Aynı kurultayda parti meclisine de giremedi.

1965-1972 yılları arasında parti içindeki siyasal çizgi tartışmalarında çok etkin bir konumu olmadıysa da, Mayıs 1972 tarihinde Bülent Ecevit'in parti genel başkanlığına seçildiği 5. Olağanüstü Kurultay'da Ecevit grubunun divan başkanı adayıydı. Haziran 1977 tarihinde Cumhuriyet Senatosu başkanlığına seçildi, Kasım 1979 tarihine kadar bu görevde kaldı. 1979 yılında Senato başkanıyken, Fahri Korutürk'ün rahatsızlığı nedeniyle yaklaşık üç ay boyunca Cumhurbaşkanlığına vekalet etti.

1977-1980 yılları arasında parlamento üyesi olduğundan, Kasım 1982 tarihinde kabul edilen yeni anayasayla, beş yıllık siyaset yasağı kapsamına alındı. Mayıs 1983 tarihinde yeni siyasi partilerin kurulup seçimlere hazırlandığı bir sırada, yasaklı olmasına karşın siyasal çalışmalar yaptığı savıyla ve Milli Güvenlik Konseyi kararıyla bazı eski siyasetçilerle birlikte Çanakkale'de Zincirbozan'da genel gözetim altına alındı. Ama 6 Kasım seçimlerinden önce serbest bırakıldı.

9 Eylül 1985 tarihinde Bodrum'da geçirdiği kalp rahatsızlığı nedeniyle öldü.[5] Cenazesi Ankara'ya getirilerek Cebeci Asri Mezarlığı'nda defnedildi.

Zincirbozan'da yazdığı anıları ölümünden sonra Hikmet Bila tarafından derlenerek Bir Ömür Politika (1986) adıyla yayımlandı. Evli ve 1 çocuk babasıydı. Adı İzmir'in Karabağlar ilçesindeki bir caddeye verildi.[2]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2020. 
  2. ^ a b "Milliyet.com.tr sitesi 24 Mart 2011 tarihli Sırrı Atalay ile ilgili haber Erişim tarihi: 09. 07.2011". 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2011. 
  3. ^ Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition
  4. ^ CHP kurultayı açıldı 25 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 19/10/1966, Milliyet.
  5. ^ Sırrı Atalay öldü 25 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 10/9/1985, Milliyet.
Siyasi görevi
Önce gelen:
Fahri Korutürk		Türkiye Cumhurbaşkanı Vekili
27 Temmuz 1978 - 18 Ekim 1978 		Sonra gelen:
Fahri Korutürk
Önce gelen:
Tekin Arıburun		Cumhuriyet Senatosu Başkanı
16 Haziran 1977 - 6 Kasım 1979 		Sonra gelen:
İhsan Sabri Çağlayangil
Önce gelen:
Mehmet Sedat Çumralı		Türkiye Adalet Bakanı
15 Aralık 1964 - 20 Şubat 1965 		Sonra gelen:
Hasan Dinçer

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Demokratik Sol Parti</span> Türkiyede bir siyasi parti

Demokratik Sol Parti, 14 Kasım 1985 tarihinde Bülent Ecevit liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "DSP" şeklindedir. Simgesi ak güvercindir. TBMM'de 1 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel başkanı Önder Aksakal'dır.

<span class="mw-page-title-main">Deniz Baykal</span> Türk siyasetçi (1938–2023)

Deniz Baykal, Türk avukat, siyaset bilimci, akademisyen ve siyasetçidir. Cumhuriyet Halk Partisinin 4. genel başkanıdır. 1995-1996 yılları arasında başbakan yardımcılığı görevini yürüttü. Birçok hükûmette yer alan Baykal, kısa aralıklar dışında 1992-2010 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisinin genel başkanlığını yaptı. 2002-2010 yılları arasında CHP'yi ana muhalefet partisi olarak yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Sosyaldemokrat Halkçı Parti</span> Türkiyede bir siyasi parti (1985–1995)

Sosyaldemokrat Halkçı Parti, 12 Eylül Darbesi'nden sonra Türkiye Cumhuriyeti'nde, kapatılan Cumhuriyet Halk Partisi'nin oylarını bünyesinde toparlamak maksadıyla kurulmuş olan siyasi partidir. Kısaltması "SHP" şeklindedir. Aynı kulvarda kurulmuş olan Halkçı Parti ve Sosyal Demokrasi Partisi'nin arasında yaptığı protokol ile kurulmuştur. Halkçı Parti, 2 Kasım 1985 tarihli kurultayında adını ve logosunu Sosyaldemokrat Halkçı Parti olarak değiştirmiş, 3 Kasım 1985 tarihinde Sosyal Demokrasi Partisi'nin kendini feshedip SHP'ye katılmasıyla parti son halini almıştır. Partinin amblemi zeytin dallarıyla çevrelenmiş Altı Ok olarak benimsenmişti. Sosyaldemokrat Halkçı Parti 18 Şubat 1995'te Cumhuriyet Halk Partisi ile birleşmiş, böylece hukuki varlığı sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bülent Ecevit</span> 16. Türkiye başbakanı

Mustafa Bülent Ecevit, Türk gazeteci, şair, yazar, çevirmen ve siyasetçidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin eski başbakanı, çalışma bakanı, devlet bakanı ve başbakan yardımcısıdır. 1974, 1977, 1978-1979 ve 1999-2002 yıllarında beş kez Türkiye başbakanlığı görevini üstlenmiştir. 1972-1980 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanlığında, 1987-2004 yılları arasında ise Demokratik Sol Parti genel başkanlığında bulunmuştur. 1961-1965 yılları arasında İsmet İnönü tarafından kurulan hükûmetlerde çalışma bakanı olarak yer almıştır. Ecevit, 20 Temmuz 1974 tarihinde ilk Kıbrıs Harekâtı'nı, 14 Ağustos 1974 tarihinde ise "Ayşe tatile çıksın." parolasıyla ikinci harekâtı başlatmıştır. 1999'da PKK'nın kurucusu Abdullah Öcalan'ın Kenya'da yakalanarak Türkiye'ye getirilmesini sağlamıştır. 1974'te genel af, 2000'de eşi Rahşan Ecevit'in etkisi ile Rahşan Affı'nı çıkarmıştır. Anne tarafından dedesi olan Medine Harem Şeyhi Hacı Emin Paşa'dan kendisine kalan Medine'deki yüklü mirası 2005 yılında Türk hacılarının yararlanması koşuluyla devlete, Diyanet İşleri Başkanlığına bağışlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">1973 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 15. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1973 Türkiye genel seçimleri, 14 Ekim 1973 tarihinde TBMM 15. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyetçi Güven Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1967–1981)

Cumhuriyetçi Güven Partisi (CGP), Millî Güven Partisi (MGP) ile Cumhuriyetçi Partinin birleşmesinden doğmuş ve 12 Eylül Darbesi'ne (1980) kadar faaliyetini sürdürmüş siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Altan Öymen</span> Türk siyasetçi

Mehmet Altan Öymen, Türk gazeteci, siyasetçi ve eski Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanı. Genel Başkanlık görevini 1999-2000 yılları arasında sürdüren Öymen, Bülent Ecevit tarafından kurulan 40. Türkiye Hükûmeti'nde Turizm ve Tanıtma Bakanı olarak yer aldı. 1977 ve 1995 Türkiye genel seçimleri'nde CHP milletvekili olarak meclise girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kasım Gülek</span> Türk siyasetçi

Kasım Gülek, Türk ekonomist, siyasetçi, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Sekreteri (1950-59).

<span class="mw-page-title-main">Kemal Satır</span> Türk siyasetçi (1911-1991)

İsmail Kemal Satır, Türk hekim ve siyasetçi.

Hayriye Ayşe Nermin Neftçi, Türk siyasetçidir. Türkiye tarihindeki ilk kadın Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanvekili olan Neftçi, 20 Ağustos 2003 tarihinde kalp krizi nedeniyle öldü. 1974 ve 1975 yıllarında T.C. Kültür Bakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ertuğrul Günay</span> Türk siyasetçi ve hukukçu

Ertuğrul Günay, Türk siyasetçi ve hukukçu.

<span class="mw-page-title-main">Gürsel Tekin</span> Türk siyasetçi

Gürsel Tekin, Türk siyasetçi ve eski CHP milletvekilidir.

Süleyman Genç,, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Halk Partisi 33. Olağan Kurultayı</span> 22-23 Mayıs 2010 tarihlerinde yapılan Cumhuriyet Halk Partisi kurultayı

Cumhuriyet Halk Partisi 33. Olağan Kurultayı, 22-23 Mayıs 2010 tarihinde düzenlemiş bir CHP kurultayıdır. Kurultaya az bir müddet kala patlak veren kaset skandalı sonrası Deniz Baykal'ın genel başkanlıktan istifa etmesiyle birlikte olağan kurultaya kadar Cevdet Selvi geçici genel başkan olarak görev yaptı. Divan Başkanlığını partinin TBMM grubunun başkanvekili olan Kemal Anadol'un yürüttüğü kurultayın genel başkanlık seçimine İstanbul Milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu tek aday olarak katıldı ve Cumhuriyet Halk Partisi'nin 7. genel başkanı seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Halk Partisi 37. Olağan Kurultayı</span> 25-26 Temmuz 2020 tarihlerinde yapılan Cumhuriyet Halk Partisi kurultayı

Cumhuriyet Halk Partisi 37. Olağan Kurultayı, 25-26 Temmuz 2020 tarihlerinde yapılmış olan Cumhuriyet Halk Partisi kurultayıdır.

Zincirbozan, Çanakkale'nin Lapseki ilçesinde sahil kesiminde bulunan ve daha çok 12 Eylül Darbesi sonrasında Millî Güvenlik Konseyi kararları neticesinde dönemin siyasetçilerinin zorunlu ikamete tabi tutulduğu yer olarak bilinen askeri tesis.

1977 Türkiye Cumhuriyet Senatosu Başkanlığı seçimi, Türkiye Büyük Millet Meclisinin iki alt meclisinden biri olan Cumhuriyet Senatosunun Başkanını belirlemek için 16 Haziran 1977'de 3 tur seçim yapıldı. 3. turda Sırrı Atalay 107 oyla Cumhuriyet Senatosu Başkanı seçilmiştir.

Cumhuriyet Halk Partisi 5. Olağanüstü Kurultayı, 6 Mayıs 1972 tarihinde Ankara Selim Sırrı Tarcan Spor Salonu'nda yapılan Cumhuriyet Halk Partisi kurultayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Halk Partisi 32. Olağan Kurultayı</span>

Cumhuriyet Halk Partisi 32. Olağan Kurultayı, 26-27 Nisan 2008 tarihlerinde düzenlenen CHP kurultayıdır. İl başkanlarının önerisiyle divan başkanı seçilen İsmet Atalay'ın idare ettiği kurultayın ilk gününde genel başkanlık seçimi yapılmış, Parti Meclisi (PM) ve Yüksek Disiplin Kurulu (YDK) seçimi de ikinci gün yapılarak kurultay tamamlanmıştır. Genel Başkanlık için birden fazla aday adayı bulunmasına rağmen adaylık için gereken imza sayısına sadece mevcut genel başkan Deniz Baykal ulaşabilmiş ve seçime tek aday olarak girmiş ve seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Halk Partisi tarihi</span> Türkiyenin siyasi tarihine bakış

Cumhuriyet Halk Partisi, Türkiye'de cumhuriyet dönemindeki ilk yasal ve en uzun süre iktidarda kalmış siyasi partidir. İlk olarak Türk Kurtuluş Savaşı döneminde Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti olarak örgütlenmiş ve daha sonradan "Halk Fırkası" adıyla resmi olarak kabul edilmiştir. 1935 yılında düzenlenen 4. Olağan Kurultay'da partinin adı "Cumhuriyet Halk Partisi" olarak değiştirilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.