Sırp milliyetçiliği

Sırp milliyetçiliği, Sırpların bir ulus olduğunu iddia ediyor ve kültürel birliğini destekliyor.^[1] Sırp dilbilimci Vuk Stefanović Karadžić ve Sırp devlet adamı Ilija Garašanin'in^[1] etkisi altında, başlangıçta Balkanlar'daki Osmanlı egemenliği sırasında milliyetçiliğinin genel yükselişi bağlamında ortaya çıkan etnik bir milliyetçiliktir.^[1] Sırp milliyetçiliği, Osmanlı İmparatorluğu'nun gerilemesine katkıda bulunan Balkan Savaşları sırasında, I. Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun dağılmasına katkıda bulunduğunda ve yine 1990'larda Yugoslav Savaşları ve Yugoslavya'nın dağılmasında önemli bir faktördü.^[2]

1878'den sonra Sırp milliyetçileri hedeflerini Yugoslavistlerinkileriyle birleştirdiler ve Sırbistan'ın sadece tüm Sırpları dar bir bölgede değil, Yugoslavya olarak adlandırılacak bir ülkede tüm Güney Slavları birleştirecek bir Güney Slav Sardinya Krallığı olmasını gerektiğini iddia ederek Sardinya Krallığı'nın İtalya'nın Birleşmesi'ndeki başrolünü taklit ettiler.^[1] Sırp milliyetçileri, ademi merkeziyetçilik çabalarına direnip Sırpların birliğini garanti eden merkezi bir Yugoslav devletini desteklediler.^[1] Yugoslavya tarafından 1921'de kabul edilen Vidovdan Anayasası, ülkeyi Sırp Karađorđević monarşisi altında merkezi bir devlet olarak düzenledi.^[3] Hırvat milliyetçileri merkezileşmiş devlete karşı çıktılar ve Yugoslavya'da 1939 tarihli Cvetković-Maček Anlaşması'nda Yugoslav hükûmeti tarafından kabul edilen ademi merkeziyetçi ve özerk bir Hırvatistan talep ettiler.^[4] Sırp milliyetçileri, Sırp'ın birliğini zayıflattığı ve Yugoslavya'nın gücünü azalttığı gerekçesiyle"Güçlü Sırbistan, Güçlü Yugoslavya" sloganıyla anlaşmaya karşı çıktılar. Yugoslavya'nın II. Dünya Savaşı'na işgali ve bölünmesi, milliyetçi Sırplar, Hırvatlar, Boşnaklar ve diğerleri arasında şiddetli etnik çatışmayla sonuçlandı ve Çetnikler hareketinde Sırp milliyetçiliğinin son derece şiddetli mezhepsel bir varyantı ortaya çıktı.^[3]

1960'larda Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin ademi merkezileşmesi ve tüm etnik milliyetçi duyguların bastırılması, 1980'lerde bir Sırp milliyetçi tepkisine ve yeniden dirilişe yol açtı.^[3] 1990'larda Yugoslavya'nın bağımsızlık talep eden çok sayıda cumhuriyetle çökmesi üzerine Sırp milliyetçileri, tüm Yugoslav cumhuriyetlerindeki tüm Sırpların ortak bir devlette birleşme hakkına sahip olmasını talep ettiler, Sırbistan ile birlik arayan Sırplar ve bağımsızlık arayan diğer Yugoslav etnik kökenleri arasında etnik çatışma oluştu.^[5]

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d ^e Motyl 2001, ss. 470.
^ Motyl 2001, ss. 470–472.
^ ^a ^b ^c Motyl 2001, ss. 471.
^ Motyl 2001, ss. 105.
^ Motyl 2001, ss. 472.

İlgili Araştırma Makaleleri

Slovenya ya da resmî adıyla Slovenya Cumhuriyeti, Orta Avrupa'nın güneyinde yer alan bir ülkedir. Batısında İtalya, güneybatısında Adriyatik Denizi, güney ve doğusunda Hırvatistan, kuzeydoğusunda Macaristan ve kuzeyinde Avusturya bulunur. Slovenya çoğunlukla dağlık ve ormanlıktır, 20.271 kilometre kare alanı kaplar ve yaklaşık 2,1 milyon nüfusa sahiptir. Slovenler ülke nüfusunun %80'inden fazlasını oluşturmaktadır. Güney Slav dillerinden olan Slovence resmi dildir. Slovenya'nın başkenti ve en büyük şehri olan Ljubljana, coğrafi olarak ülkenin merkezine yakın bir konumdadır.

Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.

Bosna Savaşı, 1992 ile 1995 yılları arasında Bosna-Hersek'te meydana gelen uluslararası bir silahlı çatışmaydı. Savaşın, genellikle daha önceki bir dizi şiddet olayını takiben 6 Nisan 1992'de başladığı kabul edilir. Savaş, 14 Aralık 1995'te Dayton Anlaşması'nın imzalanmasıyla sona erdi. Ana savaşan taraflar, sırasıyla Hırvatistan ve Sırbistan tarafından yönetilen ve sağlanan proto-devletler olan Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti ve Sırp Cumhuriyeti güçleriydi.

Sırp-Hırvatça, Sırbistan, Hırvatistan, Bosna Hersek ve Karadağ'da konuşulan bir bir Güney Slav dilidir. Sırp-Hırvatça karşılıklı anlaşabilir dört standart çeşite sahip bir çok merkezli dildir.

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, Balkanlar'da II. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan ve 1992 yılına kadar hüküm süren sosyalist federal cumhuriyet. Devletin bulunduğu alanda bugün Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Kuzey Makedonya, Karadağ, Slovenya ve Kosova bulunur.

Yugoslavya Krallığı, Güneydoğu ve Orta Avrupa'da 1918'den 1941'e kadar var olan bir devletti. 1918'den 1929'a kadar resmî olarak Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı olarak adlandırıldı, ancak kökenleri nedeniyle Yugoslavya terimi onun günlük konuşma dilindeki adıydı. Devletin resmi adı 3 Ekim 1929'da Kral I. Aleksandar tarafından Yugoslavya Krallığı olarak değiştirilmiştir.

Bosna-Hersek tarihi Bosna-Hersek'in tarih öncesi zamanlardan günümüze uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan tarihi</span>

Hırvatistan tarihi, bugünkü Hırvatistan topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Goralılar veya Goraniler, ağırlıklı olarak Kosova, Arnavutluk ve Makedonya topraklarının kesiştiği arazideki Gora bölgesinde yaşayan Müslüman bir halktır. Kökenleri bakımından 2000'li yıllar itibarıyla araştırmalarda henüz kesin sonuca varılmamıştır. Müslüman bir Güney Slav halkı şeklinde tarif edenler vardır.

Yugoslavya’nın dağılması, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin Josip Broz Tito'nun ölümünden sonra artan etnik çekişmeler, ekonomik bunalım ve Doğu Avrupa'daki değişiklikler nedeniyle 1980'lerin sonlarından 2000'li yıllara kadar yaklaşık 20 yıl süren kanlı bir süreç sonunda yedi ayrı egemen ülkeye bölünmesidir.

Yugoslavya, Balkanlar’ın batısında 20. yüzyılda, üç defa farklı yapı ve idari şekille kurulmuş olan bir devlet olmuştur. Bu ada sahip olan devlet, 1918-2003 yıllarında çeşitli idari yapılarda varlığını sürdürmüş bir Balkan devletidir.

Yugoslav Savaşları, 1991'den 2001'e kadar Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nde meydana gelen bir dizi ayrı ama birbiriyle ilişkili etnik çatışmalar, bağımsızlık savaşları ve isyanlardı. 1991, daha önce Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler olarak bilinen altı tarafla eşleşen altı bağımsız ülkeye ayrıldı: Slovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Karadağ, Sırbistan ve Kuzey Makedonya. Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler, yeni ülkelerdeki etnik azınlıklar arasında savaşları körükleyen çözülmemiş gerilimler nedeniyle bağımsızlıklarını ilan ettiler. Çatışmaların çoğu, yeni devletlerin tam uluslararası tanınmasını içeren barış anlaşmalarıyla sona ermiş olsa da, çok sayıda ölüme ve bölgede ciddi ekonomik hasara neden oldu.

Çakal Harekâtı ayrıca Haziran Şafakları Hârekati olarak da bilinen kombine Hırvat Ordusu (HV) ve Hırvat Savunma Konseyi Ordusu (HVO) tarafından Sırp Cumhuriyeti Ordusuna (VRS) karşı Bosna Savaşı sırasında yapılan bir stratejik taarruz manevrasıydı. Bu saldırı 7 – 26 Haziran 1992 tarihleri arasında gerçekleşti. Hırvatların 1992 yılında Yugoslav Halk Ordusundan (JNA) oluşturulan Bosnalı Sırp ordusuna Bosna-Hersek sınırları içinde yaptığı bir engelleyici saldırdı. HV Nisan ve Mayıs 1992'da Yugoslavların yaptığı birimlerinden oluşan VRS'ye yönelik bir Hırvat önleyici grevdi. HV, JNA’nın Nisan ve Mayıs 1992’deki saldırı operasyonlarının, Kupres’in ve Mostar’ın güneyinde bulunan Neretva Nehri vadisinin çoğunun yakalanmasına neden olarak, Hırvatistan’ın Ploče Limanı’nın ve muhtemelen Split’in yakalanmasını veya tehdit edilmesini hedeflediğine karar verdi. Bu tehdide karşı koymak için, Hırvat liderliği Genel Janko Bobetko komutasındaki HV'yi, Çakal Operasyonunun gerçekleştirileceği alan dahil "Güney Cephesi" ne yerleştirdi.

Sırp Halkının Radikal Partisi Avusturya-Macaristan İmparatorluğu içindeki etnik bir Sırp siyasi partisidir. Faaliyet gösterdiği coğrafya, başta bugünkü Voyvodina bölgesi olmak üzere Hırvatistan'ın bazı bölgeleridir.

Hırvat milliyetçiliği, Hırvatların milliyetini savunan ve Hırvatların kültürel birliğini destekleyen milliyetçiliktir.

Hırvatistan-Sırbistan ilişkileri, Hırvatistan ile Sırbistan arasındaki dış ilişkilerdir. İki ülke, Hırvatistan Kurtuluş Savaşı'nın sona ermesinin ardından 9 Eylül 1996'da diplomatik ilişkiler kurdu.

Türkiye-Yugoslavya ilişkileri, Türkiye ile Yugoslavya arasındaki tarihi dış ilişkilerdi.

Karadağ milliyetçiliği, Karadağlıların bir millet olduğunu iddia eden ve Karadağlıların kültürel birliğini teşvik eden milliyetçiliktir.

Büyük Hırvatistan Hırvat milliyetçiliği içindeki belirli akımlara uygulanan bir terimdir. Hırvatistan dışında yaşayan Hırvatların etnik kökenini vurgulayarak Hırvat halkının bölgesel kapsamına atıfta bulunur. Bununla birlikte, siyasi anlamda bu terim, Hırvat halkının toprak kapsamı ile Hırvat devletinin toprak kapsamı arasındaki eşdeğerliğe olan irredantist bir inanca atıfta bulunur.

Sırbistan-Karadağ birleşmeciliği, Yugoslavya'nın dağılmasından sonra ortaya çıkan siyasi bir ideolojidir. Bu ideolojide, Karadağ'ın egemen devlet olmasına karşı çıkılır ve bu ülkeyle Sırbistan arasında politik birlik kurulması gerektiği savunulur. Yugoslav halklarından Sırplar ile Karadağlılar arasında kurulan bağın en dostanesi olduğu düşünülegelmiştir. 2011'deki istatistiklere göre, 178100 Karadağlı kendilerini Sırp olarak, 4000'den fazlası ise Sırp-Karadağlı veya Karadağlı-Sırp olarak tanımlamaktadır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.