Sırp Demokratik Partisi (Bosna-Hersek)
Sırp Demokratik Partisi Српска демократска странка Srpska demokratska stranka | |
|---|---|
 | |
| Genel başkan | Milan Miličević (Geçici) |
| Kurucu | Radovan Karadžić |
| Kuruluş tarihi | 12 Temmuz 1990 |
| Merkez | Pale, Doğu Saraybosna |
| İdeoloji | |
| Siyasi pozisyon | Sağ[2][3] |
| Temsilciler Meclisi | 2 / 42 |
| Halklar Meclisi | 1 / 15 |
| Ulusal Meclis | 13 / 83 |
| İnternet sitesi | |
| Bosna-Hersek | |
Sırp Demokratik Partisi (Sırpça: Српска демократска странка/Srpska demokratska stranka, СДС/SDS) Bosna-Hersek'te bir Sırp siyasi partisidir.
Ekim 2006'daki parlamento seçimlerinde, Sırp Cumhuriyeti Başbakanı Milorad Dodik liderliğindeki Bağımsız Sosyal Demokratlar İttifakı'na, Sırp Cumhuriyeti'nin önde gelen partisi ve Bosna Hersek'teki ana Sırp partisi konumunu kaybetti.[4] 2010 ve 2014 seçimlerinde küçük kazanımlar elde etmesine rağmen, 2018 yılına gelindiğinde partinin parlamentoda temsil oranı %20'nin altına düştü ve tarihindeki en düşük sandalye sayısına sahip oldu. Sırp Demokratik Partisi, "savaş suçu zanlılarını tutuklayıp uluslararası bir mahkemeye teslim edemediği" gerekçesiyle ABD'nin yaptırımı altında bulunuyor. Yaptırımlar, Amerika Birleşik Devletleri'nden SDP'ye herhangi bir fon ve materyal transferini yasaklar ve bunun tersi durumu için de geçerlidir.[5][6] Parti, Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi ABD ajansı tarafından Özel Olarak Belirlenmiş Vatandaşlar ve Engellenen Kişiler listesinde yer almaktadır.[7]
Tarihi
Kuruluşu
1990 yılında Radovan Karadžić tarafından kuruldu. Jovan Rašković'in Sırp Demokratik Partisi'nin Hırvatistan'daki Sırplarla yaptığı gibi Bosnalı Sırp toplumunu birleştirmeyi ve bu iki cumhuriyetin federasyondan ayrılması durumunda Yugoslavya'nın (Sırbistan-Karadağ ile "Üçüncü Yugoslavya" olarak) bir parçası olarak kalmayı hedefliyordu.[8]
1991
Eylül 1991 boyunca, Bosna-Hersek genelinde çeşitli "Sırp Özerk Bölgeleri" kurmaya başladı. 15 Ekim 1991 tarihinde Bosna parlamentosunun egemenlik oylamasından sonra, Bosna-Hersek'teki Sırpları münhasıran temsil etmek için 24 Ekim 1991 tarihinde Banja Luka'da ayrı bir Sırp Meclisi kuruldu. Ertesi ay, Bosnalı Sırplar, Yugoslavya'nın bir parçası olarak Sırbistan ve Karadağ ile federal bir eyalet olarak kalmak lehine ezici bir oylama ile sonuçlanan bir referandum düzenlediler. Aralık 1991'de parti liderliği tarafından "Sırpların Bosna-Hersek'teki organlarının olağanüstü koşullarda örgütlenmesi ve faaliyetine ilişkin" başlıklı çok gizli bir belge hazırlandı. Bu belge, çeşitli "kriz merkezleri" aracılığıyla gölge hükûmetler ve hükûmet dışı yapıların oluşturulması yoluyla ve Yugoslav Halk Ordusu ile koordinasyon içinde olan sadık Sırpları devralmaya hazırlayarak, ülkedeki her belediyenin ele geçirilmesi için merkezi bir programdı.[9]
Parti başkanları
| # | İsim (Doğum-Ölüm) | Portre | Görev Süresi | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Radovan Karadžić (d. 1945) |  | 12 Temmuz 1990 | 19 Temmuz 1996 |
| 2 | Aleksa Buha (d. 1939) |  | 19 Temmuz 1996 | 1 Temmuz 1998 |
| 3 | Dragan Kalinić (d. 1948) |  | 1 Temmuz 1998 | 19 Temmuz 2004 |
| 4 | Dragan Čavić (d. 1958) |  | 20 Temmuz 2004 | 15 Aralık 2006 |
| 5 | Mladen Bosić (d. 1961) |  | 15 Aralık 2006 | 8 Ekim 2016 |
| 6 | Vukota Govedarica (d. 1976) | | 14 Ekim 2016 | 30 Haziran 2019 |
| 7 | Mirko Šarović (d. 1956) |  | 30 Haziran 2019 | 12 Kasım 2022 |
| — | Milan Miličević (d. 1963) Geçici | | 12 Kasım 2022 | Görevde |
Seçim sonuçları
Parlamento seçimleri
| Yıl | Oy | % | Sandalye | ± | Koalisyon | Hükûmet |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1991 | Bosna Parlamentosu'ndan ayrılan milletvekilleri | 72 / 83 | — | — | Hükûmet | |
| 1996 | 568,980 | 52.3% | 45 / 83 |  27 | — | Hükûmet |
| 1997 | Bilinmiyor | 28.9% | 24 / 83 | 21 | — | Muhalefet |
| 1998 | 160,594 | 21.7% | 19 / 83 | 5 | — | Muhalefet |
| 2000 | 226,226 | 36.1% | 31 / 83 |  12 | — | Hükûmet |
| 2002 | 159,164 | 31.2% | 26 / 83 | 5 | — | Hükûmet |
| 2006 | 103,035 | 18.27% | 17 / 83 | 9 | — | Muhalefet |
| 2010 | 120,136 | 18.97% | 18 / 83 | 1 | — | Muhalefet |
| 2014 | 173,824 | 26.26% | 21 / 83 | 3 | SRS RS ile | Muhalefet |
| 2018 | 123,515 | 18.04% | 16 / 83 | 5 | SRS RS ie | Muhalefet |
| 2022 | 95,648 | 14.95% | 13 / 83 | 3 | — | Muhalefet |
Cumhurbaşkanlığı seçimleri
| Seçim | # | Aday | Oy | % | Not | Sonuç |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1996 |  1. | Momčilo Krajišnik | 690,646 | 67.3% | — | Evet |
| 1998 | 2. | Momčilo Krajišnik | 314,236 | 44.7% | — | Hayır |
| 2002 | 1. | Mirko Šarović | 180,212 | 35.5% | — | Evet |
| 2006 | 2. | Mladen Bosić | 130,824 | 24.2% | — | Hayır |
| 2010 | 2. | Mladen Ivanić | 285,951 | 47.31% | Destek | Hayır |
| 2014 | 1. | Mladen Ivanić | 318,196 | 48.71% | Destek | Evet |
| 2018 | 2. | Mladen Ivanić | 292,065 | 42.74% | Destek | Hayır |
| 2022 | 2. | Mirko Šarović | 224,912 | 35.45% | — | Hayır |
| Seçim | # | Aday | Oy | % | Not | Sonuç |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1996 | 1. | Biljana Plavšić | 636.654 | 59.2% | — | Evet |
| 1998 | 1. | Nikola Poplašen | 322,684 | 43.9% | Destek | Evet |
| 2000 | 1. | Mirko Šarović | 313,572 | 49.8% | — | Evet |
| 2002 | 1. | Dragan Čavić | 183,121 | 35.9% | — | Evet |
| 2006 | 2. | Dragan Čavić | 163,041 | 29.4% | — | Hayır |
| 2007 | 2. | Ognjen Tadić | 142,898 | 33.8% | — | Hayır |
| 2010 | 2. | Ognjen Tadić | 227,239 | 35.92% | — | Hayır |
| 2014 | 2. | Ognjen Tadić | 296,021 | 44.28% | — | Hayır |
| 2018 | 2. | Vukota Govedarica | 284,140 | 41.81% | — | Hayır |
| 2022 | 2. | Jelena Trivić | 268,649 | 42.84% | Destek | Hayır |
Makamlar
Sırp Demokratik Partisi üyelerinin görevde olduğu makamlar:
| Bosna Hersek Cumhurbaşkanlığı Üyesi | Yıllar |
|---|---|
| Momčilo Krajišnik | 1996-1998 |
| Mirko Šarović | 2002-2003 |
| Borislav Paravac | 2003-2006 |
| Bosna-Hersek Başbakanı | Yıllar |
| Boro Bosić | 1997-1999 |
| Spasoje Tuševljak | 2000 |
| Sırp Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı | Yıllar |
| Radovan Karadžić | 1992-1996 |
| Biljana Plavšić | 1996-1998 |
| Mirko Šarović | 2000-2002 |
| Dragan Čavić | 2002-2006 |
| Sırp Cumhuriyeti Başbakanı | Yıllar |
| Branko Đerić | 1992-1993 |
| Vladimir Lukić | 1993-1994 |
| Dušan Kozić | 1994-1995 |
| Rajko Kasagić | 1995-1996 |
| Gojko Kličković | 1996-1998 |
| Pero Bukejlović | 2005-2006 |
| Sırp Cumhuriyeti Ulusal Meclisi Başkanı | Yıllar |
| Momčilo Krajišnik | 1992-1996 |
| Dragan Kalinić | 1996-1998 2000-2004 |
| Dušan Stojičić | 2004-2006 |
Kaynakça
- ^ a b Nordsieck, Wolfram (2018). "Bosnia–Herzegovina". Parties and Elections in Europe. 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2018.
- ^ Nardelli, Alberto; Dzidic, Denis; Jukic, Elvira (8 Ekim 2014). "Bosnia and Herzegovina: the world's most complicated system of government?". The Guardian. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2018.
- ^ Arnautović, Suad (2018). "The Presidentialisation of Political Parties in Bosnia and Herzegovina: A Mitigated Presidentialism". Passarelli, Gianluca (Ed.). The Presidentialisation of Political Parties in the Western Balkans. Palgrave Macmillan. s. 87. ISBN 978-3-319-97352-4.
- ^ Eralp, Doğa U. (2012). Politics of the European Union in Bosnia-Herzegovina: Between Conflict and Democracy. Lexington Books. s. 21. ISBN 978-0-7391-4945-4.
- ^ [1] 22 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "US Places Sanctions on Bosnian Serb Officials". L.A. Times. Associated Press. 26 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2015.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Richard Boucher, yaptırımlar uyarınca Sırp Demokratik Partisi'nin ABD'de sahip olduğu her türlü mal varlığının dondurulacağını söyledi. Ayrıca, partinin herhangi bir üyesinin veya ortağı Demokratik İlerleme Partisi'nin ABD'ye girmesinin yasaklanacağını söyledi.
- ^ "Office of Foreign Assets Control black list" (PDF). Office of Foreign Assets Control. 23 Şubat 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2016.
- ^ "Raškovićeva SDS obnovljena u Beogradu" (Sırpça). Vesti online. 5 Mart 2011. 7 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2018.
- ^ Gow, James (2003). The Serbian Project and Its Adversaries: A Strategy of War Crimes. Montreal: McGill-Queen's University Press. ss. 122-123. ISBN 1850654999.
