İçeriğe atla

Sırp Cumhuriyeti

Sırbistan Cumhuriyeti ile karıştırılmamalıdır.
Sırp Cumhuriyeti
Sırpça: Република Српска
Republika Srpska
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
Millî marş
Моја Република(Sırpça) (Benim Cumhuriyetim)

Sırp Cumhuriyeti haritadaki konumu
Başkent
En büyükBanja Luka
Resmî dil(ler)Sırpça
Boşnakça
Hırvatça
Etnik gruplar
(2013 nüfus sayımı[2][3])
HükûmetFedere devlet
• Cumhurbaşkanı
Milorad Dodik
• Başbakan
Radovan Višković
• İlk Cumhurbaşkanı
Radovan Karadžić
Tarihçe 
• İlan
9 Ocak 1992
• Bosna-Hersek'in bir parçası olması
14 Aralık 1995
Yüzölçümü
• Toplam
25.053 km2
Nüfus
• 2020 tahminî
1.136.274
• 2013 sayımı
1.218.107
• Yoğunluk
53/km2
GSYİH (nominal)2019 tahminî
• Toplam
6,7 milyar $
• Kişi başına
6.320 $
İGE0.777
yüksek
Para birimiDeğiştirilebilir mark (BAM)
Zaman dilimiUTC+1 (OAS)
• Yaz (YSU)
UTC+2 (OAYS)
Trafik akışısağ
Telefon kodu+387
ISO 3166 koduBA-SRP
İnternet alan adırs.ba

Sırp Cumhuriyeti (Sırpça: Република Српска / Republika Srpska), Bosna-Hersek'in iki entitesinden biri, diğeri ise Bosna-Hersek Federasyonu'dur. Ülkenin kuzeyinde ve doğusunda yer almaktadır. En büyük şehri ve idari merkezi, Vrbas nehri üzerinde yer alan Banja Luka'dır.

Sırp Cumhuriyeti, 1992 yılında Bosna Savaşı'nın başlangıcında, Bosna-Hersek Sırplarının çıkarlarını koruma niyetiyle kuruldu. Savaş, Hırvatların ve Boşnakların büyük çoğunluğunun Sırp Cumhuriyeti'nin hak iddia ettiği topraklardan sürülmesine ve Bosna-Hersek Federasyonu'ndan sürülen Sırpların akınına tanık oldu. 1995 yılında imzalanan Dayton Anlaşması'nın ardından Sırp Cumhuriyeti, Bosna-Hersek içinde bir varlık olarak tanındı. Bugün Bosna ve Hersek'in Sırp nüfusunun çoğu Sırp Cumhuriyeti'nde yaşıyor.

Sırp Cumhuriyeti, Ulusal Meclis'in taraf içinde yasama yetkisine sahip olduğu parlamenter tarzda bir hükûmettir. Sırp Cumhuriyeti, opština adı verilen 64 belediyeye bölünmüş olmasına rağmen nispeten merkezileşmiştir.

Coğrafya

Sırp Cumhuriyeti'nin en önemli nehirleri Sava, Drina ve Neretva nehirleridir. Sırp Cumhuriyeti'nde 63 belediye vardır.

Demografi

Sırp Cumhuriyeti nüfusu 2013 nüfus sayımına göre 1.218.107 kişidir.

Etnik gruplar

2013 sayımlarına göre en büyük nüfus %81,51 oranıyla Sırplara aittir. Sonraki dağılım; Boşnaklar, %13,99 ve Hırvatlar, %2,41.

Sırp Cumhuriyeti 2013[3]
Sırp
  
%81.51
Boşnak
  
%13.99
Hırvat
  
%2.41

Din

Sırp Cumhuriyeti'nde en yaygın din Sırp Ortodoks Kilisesi'ne bağlı Ortodoksluk, en yaygın ikinci din İslam'dır.

Eğitim

2013 yılı itibarıyla Sırp Cumhuriyeti'ndeki okuryazarlık oranı %96,8'dir. Eğitim 6-15 yaşları arasında zorunludur.[4] Cumhuriyet çapında 187 tane ilkokul, 11 tane müzik okulu ve öğrenme engelli çocuklara yönelik 4 eğitim merkezi var. Ortaöğretimin üç farklı türü var: üç senelik meslek okulları, dört senelik teknik okulları ve dört senelik liseler (gimnazije). On tane bağımsız lise ve diğer okullara entegre edilmiş 30 tane lise var. Müzik okulları, ilkokul sonrasında eğitime devam etmek için farklı bir opsiyon sağlar.

Sırp Cumhuriyeti'ndeki en eski ve en büyük üniversite, 1975 yılında kurulmuş Banja Luka Üniversitesi'dir.[5] Sırp Cumhuriyeti'ndeki iki devlet üniversitesinin ikincisi ise Doğu Saraybosna Üniversitesi'dir.[6] Yugoslav Savaşları sona erdikten sonra birçok özel yükseköğretim kuruluşu kuruldu; ör. Bosna-Hersek Amerikan Üniversitesi [en], Slobomir Üniversitesi [en], "Apeiron" Pan-Avrupa Üniversitesi [sr] ve Sinergija Üniversitesi [en]. 1996 yılında kurulan Sırp Cumhuriyeti Bilim ve Sanat Akademisi, bilim ve sanat dallarının Sırp Cumhuriyeti'ndeki en yüksek seviyeli temsilci kuruluşudur.[7] Sırp Cumhuriyeti Ulusal ve Millî Kütüphanesi [en], Banja Luka'da bulunan millî kütüphanedir. Sırp Cumhuriyeti Çağdaş Sanat Müzesi [en], Yugoslav ve uluslararası sanatının bir koleksiyonunu barındırır ve Banja Luka'da bulunur.[8]

Sırp Cumhuriyeti'ndeki devlet üniversiteleri

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Republika Srpska ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça

  1. ^ "Constitution of the Republika Srpska, Official Web Site of the Office of the High Representative". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2013. 
  2. ^ Sarajevo, juni 2016. CENZUS OF POPULATION, HOUSEHOLDS AND DWELLINGS IN BOSNIA AND HERZEGOVINA, 2013 FINAL RESULTS (PDF). BHAS. 24 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2016. 
  3. ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2017.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "popis2013.ba" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  4. ^ "Republic of Srpska Government-Education". Sırp Cumhuriyeti. 24 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "About the University". www.unibl.org (İngilizce). University of Belgrade (UNIBL). 29 June 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 June 2018. 
  6. ^ "Rethinking the Culture of Tolerance". kultor.org (İngilizce). University of East Sarajevo. 2016. 8 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 June 2018. 
  7. ^ "Foundation, establisment, and status of the academy". www.anurs.org. Academy of Sciences and Arts of the Republika Srpska (ANURS). 29 June 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 June 2018. 
  8. ^ "Museum of Contemporary Art of Republika Srpska". museu.ms (İngilizce). 29 June 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 June 2018. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Saraybosna</span> Bosna-Hersekin başkenti

Saraybosna, Bosna-Hersek’in başkenti ve 2007 yılı sayımlarına göre 619.030 kişilik nüfusuyla en büyük kentidir. Saraybosna, ayrıca Bosna-Hersek Federasyonu'nun ve fiilî başkenti Banyaluka olan Sırp Cumhuriyeti'nin de hukukî başkentidir. Saraybosna Kantonu'nun da merkezidir. Saraybosna, Bosna bölgesinin Dinar Alpleri'yle çevrili Saraybosna Vadisi içerisinde Miljacka Nehri'nin çevresinde kurulmuştur. Şehir, barındırdığı dinî çeşitliliğiyle bilinir. Müslümanlık, Katoliklik, Ortodoksluk ve Musevîlik, burada yüzyıllar boyunca barış içinde bir arada var olagelmişlerdir. İşte bu yüzden Saraybosna, Avrupa'nın Kudüs'ü olarak kabul edilir. Saraybosna Balkanlar'daki kültürel şehirlerin en önemlilerinden biri olarak kabul görür.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek</span> Balkanlarda bir ülke

Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Savaşı</span> Bosna Hersekte 3 yıl sürmüş askeri bir çatışma

Bosna Savaşı, 1992 ile 1995 yılları arasında Bosna-Hersek'te meydana gelen uluslararası bir silahlı çatışmaydı. Savaşın, genellikle daha önceki bir dizi şiddet olayını takiben 6 Nisan 1992'de başladığı kabul edilir. Savaş, 14 Aralık 1995'te Dayton Anlaşması'nın imzalanmasıyla sona erdi. Ana savaşan taraflar, sırasıyla Hırvatistan ve Sırbistan tarafından yönetilen ve sağlanan proto-devletler olan Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti ve Sırp Cumhuriyeti güçleriydi.

<span class="mw-page-title-main">Banja Luka</span> Bosna-Hersekte şehir

Banja Luka ya da Banaluka, Bosna-Hersek'te bir şehir ve aynı zamanda Bosna-Hersek'te bulunan özerk yönetim Sırp Cumhuriyeti'nin fiilî başkentidir. Osmanlı kaynaklarında Banaluka (بنالوقه) olarak geçen şehir 1639 yılında değin Bosna beylerbeyinin ikâmetgâhı olarak büyük bir gelişme gösterdi. Daha sonra eyalet merkezinin Saraybosna'ya taşınmasıyla eski önemini yitirdi.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Federasyonu</span> Federasyon

Bosna-Hersek Federasyonu (Federacija Bosne i Hercegovine, Федерација Босне и Херцеговине,

<span class="mw-page-title-main">Dayton Anlaşması</span> 1995te Bosna Savaşını sona erdiren barış antlaşması

Bosna Hersek'te Barış için Genel Çerçeve Anlaşması, bilinen adıyla Dayton Anlaşması veya Dayton Anlaşmaları ABD'nin Ohio eyaletindeki Dayton kenti yakınlarındaki Wright-Patterson Hava Kuvvetleri Üssü'nde 21 Kasım 1995 tarihinde anlaşmaya varılan ve 14 Aralık 1995 tarihinde Paris'te Bosna-Hersek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Slobodan Milošević ve Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franjo Tuđman tarafından resmen imzalanan barış anlaşmasıdır. Bu anlaşmalar, çok daha büyük Yugoslav Savaşları'nın bir parçası olan ve üç buçuk yıl süren Bosna Savaşı'na son verdi.

Konvertibıl mark ya da değiştirilebilir mark, Bosna-Hersek'in para birimidir. Kısaltması KM'dir. 1 avro = 1,95583 KM olarak sabitlenmiştir. Ülkede euro da satıcılar tarafından kabul edilebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı</span>

Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı, Bosna-Hersek'in üç kişiden oluşan devlet başkanlığı makamıdır. Bosna-Hersek, Dayton Anlaşması'na göre üç etnik grubun temsil edildiği, dört yıllığına seçilmiş üç üyenin 8 aylık dönemlerle başkan oldukları bir idare sistemine sahiptir. Boşnak ve Hırvat üyeler Bosna-Hersek Federasyonu'ndan gelen oylar ile belirlenirken, Sırp üye Sırp Cumhuriyeti'nden gelen oylar ile belirlenir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Cumhuriyeti</span> Balkan Cumhuriyeti

Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Güneydoğu Avrupa'da 1992'den 1995'e kadar var olan bir devletti. Modern Bosna-Hersek devletinin doğrudan yasal selefidir.

<span class="mw-page-title-main">Biyelina</span> Bosna-Hersekte şehir

Biyelina veya Belene Kuzeydoğu Bosna-Hersek'te bulunan bir şehir ve belediyedir. Şehir Banja Luka'dan sonra Sırp Cumhuriyeti'nin ikinci ve Bosna-Hersek'in ise beşinci en büyük şehridir. Semberija'nın zengin toprakları üzerindedir. Bijeljina, 140,000-150,000 civarında nüfus ile Sırp Cumhuriyeti'nin Doğu bölümünün gayri-resmi merkezi halindedir. Bijeljina konum olarak Sırbistan'dan 6 km (4 mi) ve Hırvatistan'dan ise 40 km (25 mi) uzaklıktadır. Üretken toprakları ile bölgenin gıda üretimi ve ticaretinde önemli yer almaktadır. Bijeljina geniş şehir merkezi ile dikkat çekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Živko Radišić</span>

Živko Radišić, Bosna-Hersek'li Sırp siyasetçi ve Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı'nın eski Sırp üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Silahlı Kuvvetleri</span>

Bosna-Hersek Silahlı Kuvvetleri, Bosna-Hersek'i dışarıdan gelebilecek tehlikelere karşı korumakla görevli Boşnak ve Hırvat ve Sırplardan oluşan silahlı kuvvetlerdir. Bosnalı Sırplar, 1992-2006 yılları arası ayrı bir ordu olan Republika Srpska Ordusu'nda görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sırp Cumhuriyeti bayrağı</span> bayrak

Sırp Cumhuriyeti bayrağı, Bosna-Hersek'e bağlı özerk bir bölge olan Sırp Cumhuriyeti'nin resmî bayrağıdır. Panslavizm renkleri olan kırmızı, mavi ve beyazın kullanıldığı eşit genişlikli üç yatay şeritten oluşan bayrak, 24 Kasım 1992'de kabul edildi. İlk kez 1835'te kullanılan ve günümüzde de kullanımda olan Sırbistan bayrağı ile ortasında arma bulunmaması dışında birebir aynıdır. Bazen üzerine arma, haç veya benzer semboller eklenerek de kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Yeni Saraybosna</span>

Doğu Yeni Saraybosna, Bosna-Hersek'ın Sırp Cumhuriyeti'ne bağlı Doğu Saraybosna kentinin bir belediyesidir. Yüzölçümü 34.69 km² olan belediyenin nüfusu 2013 yılı itibarı ile 10,642'dir.

<span class="mw-page-title-main">Banja Luka Uluslararası Havalimanı</span>

Mahovljani Havalimanı olarak da bilinen Banja Luka Uluslararası Havalimanı, Sırp Cumhuriyeti'nin en büyük kenti, Bosna-Hersek'in ise en büyük ikinci kenti Banja Luka'da yer alan bir havalimanıdır. Adını, aynı adı taşıyan yakındaki bir köyden almıştır. Havalimanı şehirdeki tren istasyonunun 18 km (11 mi) kuzeydoğusunda yer alır ve devlete ait "Aerodromi Republike Srpske" şirketi tarafından yönetilir.

<span class="mw-page-title-main">Banja Luka Üniversitesi</span>

Banja Luka Üniversitesi, Bosna-Hersek'in Banja Luka şehrinde yer alan bir devlet üniversitesidir. 1975 yılında kurulan kurum, Sırp Cumhuriyeti'ndeki en eski ve en büyük yükseköğrenim kurumunun yanı sıra Bosna-Hersek'in en büyük ikinci üniversitesidir. 2018-19 öğrenim yılında toplam 11.186 öğrencisi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Hava ve Hava Savunma Kuvvetleri</span>

Bosna-Hersek Hava Kuvvetleri, Bosna-Hersek Silahlı Kuvvetleri'nin bir parçasıdır. Merkezi Saraybosna'dadır. Hava kuvvetlerinin üsleri Saraybosna Uluslararası Havalimanı, Banja Luka Uluslararası Havalimanı ve Tuzla Uluslararası Havalimanı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Sırp Cumhuriyeti Bilim ve Sanat Akademisi</span>

Sırp Cumhuriyeti Bilim ve Sanat Akademisi, Sırp Cumhuriyeti'nde 1996 yılında kurulan bilim ve sanat alanındaki en yüksek temsilci kurumdur. Banja Luka merkezli olan kurumun Sosyal Bilimler; Edebiyat ve Sanat; Doğa, Matematik ve Teknik Bilimler ve Tıp Bilimleri olmak üzere dört bölümü vardır.

<span class="mw-page-title-main">Sırp Cumhuriyeti'nin belediyeleri</span> Vikimedya liste maddesi

1994 yılında kabul edilen "Bölgesel Örgütler ve Yerel Yönetimler Kanunu" uyarınca, Sırp Cumhuriyeti 80 belediyeye bölünmüştür. Dayton Barış Anlaşmasının imzalanmasından sonra, yasa 1996 yılında ülkenin sınırlarındaki değişiklikleri yansıtacak şekilde değiştirildi ve şimdi Sırp Cumhuriyeti'nin 64 belediyeye bölünmesini öngörüyor.

Atıf Dudaković Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusunda görev yapmış emekli bir Bosnalı generaldir. Bosna Savaşı sırasında Dudakoviç, 5.Kolordu'nun ve 1991'den 1995'e kadar kuşatılan Bihać yerleşim bölgesinin komutanıydı. Savaştan sonra Bosna-Hersek Federasyonu Ordusu'nun generali oldu. 2018 yılında savaş suçlarıyla suçlandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.