İçeriğe atla

Sırp-Hırvatça

Sırp-Hırvatça
Yugoslavca
EtnisiteSırplar, Hırvatlar, Boşnaklar, Karadağlılar, Bunyevatslar
Coğrafi dağılımSırbistan (Sırpça)
Hırvatistan (Hırvatça)
Bosna-Hersek (Boşnakça, Hırvatça, Sırpça)
Karadağ (Karadağca)
Kosova (Sırpça)[1]
 Avrupa Birliği (Hırvatça)
SınıflandırmaHint-Avrupa
Alt bölümlerSırpça
ISO 639-1sh (onaylanmamış)
ISO 639-2 / 5scr
ISO 639-3hbs
2006 yılında Sırp-Hırvatça sahasındaki ayrılmayı gösteren etno-politik harita

Sırp-Hırvatça (Türkçe telaffuz: [sɯɾpʰ-hɯɾvattʃʰa]; Latin: srpskohrvatski, Kiril: српскохрватски veya Latin: hrvatskosrpski, Kiril: хрватскoсрпски),[2] Sırbistan, Hırvatistan, Bosna Hersek ve Karadağ'da konuşulan bir bir Güney Slav dilidir. Sırp-Hırvatça karşılıklı anlaşabilir dört[3] standart çeşite sahip[4] bir çok merkezli dildir.

Bazı kullanımlarda Yugoslavca olarak da belirtilir. Bosna Savaşı'ından sonra Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti devlet üç resmî dili bulunan bir ülke hâline gelmiştir. Bugünkü durumda hepsi ayrı bir etnik unsuru gösteren Boşnakların dili Boşnakça, Ortodoks Sırpların dili Sırpça ve Katolik Hırvatların dili Hırvatça olmuştur. Bu diller, Balkanlar’da Bosna-Hersek, Sırbistan, Karadağ, Hırvatistan’da resmiyette ve kullanımdadırlar.

Söz varlığı

Alıntı kelimeler

Sırp-Hırvatçada Osmanlı Türkçesi kökenli yaklaşık 1190 sözcük bulunmaktadır.[5] Bazı Türkçe kelimeler olduğu gibi kullanılmakla beraber telaffuz edilişlerinde küçük farklılıklar vardır.

Aşağıda örnekleri verilen bazı kelimeler Türkçedeki kullanılışından biraz farklıdır:

Hurda = Furda
Mahmurluk = Mamurluk
Yazık = Yazuk

Bazı örnekler

TürkçeBoşnakçaHırvatçaSırpça
Kıyasla Poređenje/поређење Usporedba Поређење/poređenje
Avrupa Evropa/ Европа Europa Европа/Evropa
Hollanda Holandija/Холандија Nizozemska Холандија/Holandija
İtalyan Italijani/Италијани Talijani Италијани/Italijani
Evren Svemir/свемир Svemir Васиона/vasiona/svemir
Omurga Kičma/кичма Kralježnica Кичма/kičma
Hava Zrak/зрак Zrak Ваздух/vazduh
Eğitim Odgoj/одгој Odgoj Васпитање/vaspitanje
Hafta Sedmica/hefta/ седмица/хефта Tjedan Седмица/sedmica/nedelja
Tarih Historija/хисторија Povijest Историја/istorija
Pantolon Hlače/pantalone/ хлаче/панталоне Hlače Панталоне/pantalone
Göbek Stomak/стомак Trbuh Стомак/stomak
Bilim Nauka/наука Znanost Наука/nauka
Şahsen Osobno/lično/ особно/лично Osobno Лично/lično
Kişi Osoba/особа Osoba Лице/lice
Birleşmiş Milletler Ujedinjene nacije/Уједињене нације Ujedinjeni narodi Уједињене нације/Ujedinjene nacije
Ekmek Hljeb/хљеб Kruh Хлеб/hleb
Yapay Vještačko/вјештачко Umjetno Вештачкo/v(j)eštačko/um(j)etno
Haç Krst/крст Križ Крст/krst
Demokrasi Demokratija/демократија Demokracija Демократија/demokratija
Keşif Spoznaja/спознаја Spoznaja Сазнање/saznanje
Ada Ostrvo/otok/ острво/оток Otok Острво/ostrvo
Memur Oficir/официр Časnik Официр/oficir
Karayolu trafiği Cestovni promet/цестовни промет Cestovni promet Друмски саобраћај/cestovni saobraćaj
Otoban Autoput/autocesta/ аутопут/аутоцеста Autocesta Аутопут/autoput
Uzunluk Dužina/дужина Duljina Дужина/dužina
Dernek Udruženje/удружење Udruga Удружење/udruženje
Fabrika Fabrika/tvornica/ фабрика/творница Tvornica Фабрика/fabrika
Genel Opće/опће Opće Опште/opšte
Mesih Krist/Крист Krist Христoс/Hristos/Hrist
Özür dilerim Izvini/oprosti/ извини/опрости Oprosti Извини/izvini/oprosti
Standart anadil Maternji jezički standard/матерњи језички стандард Materinski jezični standard Матерњи језички стандард /materinji jezički standard
Fransızca Boşnakça Hırvatça Sırpça
Comme les gaz d'échappement et la pollution atmosphérique dans la Jérusalem, il serait nécessaire de prendre des mesures pour assurer la sécurité! U pogledu ispušnih gasova i zagađivanja zraka u Jerusalemu, bilo bi potrebno preduzeti mjere sigurnosti! Glede ispušnih plinova i zagađivanja zraka u Jeruzalemu, bilo bi potrebito poduzeti mjere sigurnosti! У погледу издувних гасова и загађивања ваздуха у Јерусалиму, било би потребно предузети мере безбедности!
Boşnakça Hırvatça Sırpça Fransızca
Bijela so za kuhanje je hemijski spoj natrija i hlora. Bijela sol za kuhanje kemijski je spoj natrija i klora. Bela so za kuvanje je hemijsko jedinjenje natrijuma i hlora. Le sel blanc pour la cuisine est un composé chimique du sodium et du chlore.
Voz sa željezničke stanice krenut će tačno u deset sati. Vlak sa željezničkoga kolodvora krenut će točno u deset sati. Voz sa železničke stanice krenuće tačno u deset sati/časova. Le train de la gare va commencer exactement à dix heures.

Kaynakça

  1. ^ "Constitution of the Republic of Kosovo" (PDF). s. 2. 15 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Ağustos 2012. 
  2. ^ Thomas, Paul-Louis; Osipov, Vladimir (2012). Grammaire du bosniaque, croate, monténégrin, serbe. Collection de grammaires de l'Institut d'études slaves ; vol. 8 (Fransızca). Paris: Institut d'études slaves. s. 624. ISBN 9782720404900. OCLC 805026664. Diğer özet. 
  3. ^ Mørk, Henning (2002). Serbokroatisk grammatik: substantivets morfologi. Arbejdspapirer ; vol. 1 (Danca). Århus: Slavisk Institut, Århus Universitet. s. unpaginated (Preface). OCLC 471591123. 
  4. ^ Šipka, Danko (2019). Lexical layers of identity: words, meaning, and culture in the Slavic languages (İngilizce). New York: Cambridge University Press. ss. 206, 166. doi:10.1017/9781108685795. ISBN 978-953-313-086-6. LCCN 2018048005. OCLC 1061308790. Serbo-Croatian, which features four ethnic variants: Serbian, Croatian, Bosnian, and Montenegrin 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hırvatça</span> Hırvatistanın resmi dili

Hırvatça (hrvatski), Slav dillerinin güney grubundan, Hırvatların konuştuğu dildir. Sırpça, Karadağca ve Boşnakça'nın da dahil olduğu Sırp-Hırvat dilinin standart bir formu olarak kabul edilmektedir. Bugün Hırvatistan Cumhuriyeti'nin ve Avrupa Birliği 'nin resmî dili olması dışında Bosna-Hersek'in fiiliyatta üç etnik yapılı bölümlenmesi sebebiyle burada da resmiyete sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Sırpça</span> Sırbistanın resmi dili

Sırpça, Slav dillerinin güney grubuna ait, çoğunlukla Sırplar tarafından konuşulan dil. Hırvatça, Karadağca ve Boşnakçanın da dahil olduğu Sırp-Hırvat dili'nin standart bir formu olarak kabul edilmektedir. Sırpça, Sırbistan'ın ve Kosova'nın resmî dilidir. Ayrıca Bosna-Hersek'in 3 resmî dilinden biridir. Dil aynı zamanda Karadağ, Hırvatistan, Makedonya, Romanya, Slovakya ve Çekya'da azınlık dili olarak tanınmaktadır. Yaklaşık 10 milyon Sırp tarafından konuşulmaktadır. Dil, Türkçeden kelimeler almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Boşnakça</span>

Boşnakça, Boşnaklar tarafından kullanılan Sırp-Hırvatçanın standartlaştırılmış bir çeşidi. Boşnakça, resmiyette Bosna Hersek'in ana dili kabul edilen üç dilden birisidir, diğer iki dil ise Hırvatça ve Sırpçadır. Ayrıca Sırbistan, Karadağ, Kuzey Makedonya ve Kosova'da da azınlıkça bilinen bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Boşnaklar</span> Güney Slav halkı

Boşnaklar, Güney Slav halkı. Çoğunluğu Bosna-Hersek ile Sırbistan'da yaşar. Ayrıca Hırvatistan, Karadağ, Slovenya, Kosova, Kuzey Makedonya ve Türkiye’de mühim sayıda Boşnak yaşamaktadır. Türkiye'de 500.000 Boşnak bulunmaktadır. Boşnaklar eski dönemlerde "Bosnjanin" olarak adlandırılırlardı, Orta Çağ Bosna devletinin sakinleri anlamına gelmekteydi.

Konvertibıl mark ya da değiştirilebilir mark, Bosna-Hersek'in para birimidir. Kısaltması KM'dir. 1 avro = 1,95583 KM olarak sabitlenmiştir. Ülkede euro da satıcılar tarafından kabul edilebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti</span> 1945-1992 yıllarında Balkanlarda bulunan sosyalist federal cumhuriyet

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, Balkanlar'da II. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan ve 1992 yılına kadar hüküm süren sosyalist federal cumhuriyet. Devletin bulunduğu alanda bugün Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Kuzey Makedonya, Karadağ, Slovenya ve Kosova bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Federal Cumhuriyeti</span>

Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Balkanlar’da yer alan, iki cumhuriyetten oluşan ve 1992-2003 yıllarında yaşamış olan bir devlettir. Ülke iç savaşta parçalanan Yugoslavya SFC'nin sınırları değişen devamı sayılabilir. 2003'te devletin resmi adı değişti ve Sırbistan-Karadağ adı alındı. Devletin bulunmuş olduğu alanda bugün Sırbistan, Karadağ ve Kosovatanınma süreci bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Krallığı</span>

Bosna Krallığı veya Boşnak Krallığı, neredeyse bir yüzyıl boyunca hayatta kalmış ve 1154'te kurulan Bosna Banlığı'nın devamı olarak kurulmuş bir Orta Çağ krallığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya'nın dağılması</span>

Yugoslavya’nın dağılması, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin Josip Broz Tito'nun ölümünden sonra artan etnik çekişmeler, ekonomik bunalım ve Doğu Avrupa'daki değişiklikler nedeniyle 1980'lerin sonlarından 2000'li yıllara kadar yaklaşık 20 yıl süren kanlı bir süreç sonunda yedi ayrı egemen ülkeye bölünmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Sırp Ortodoks Kilisesi</span> Sırbistanda otosefal Ortodoks Kilisesi

Sırp Ortodoks Kilisesi, Sırbistan, Karadağ, Bosna-Hersek, Hırvatistan ve Makedonya'da özerk otosefal Doğu Ortodoks Kilisesi. Ayin dili Sırpçadır ve Kilise Slavcasıdır. Kilisesi sarayı Belgrad şehrindedir ve geleneksel olarak Peć Patrikhane Manastırı. Sırp Ortodoks Kilisesi ilk başpiskopos ve kurucu Aziz Sava. 1219'da Sırpların ilk başpiskoposu olarak İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi tarafından tanındı. Sırp Ortodoks Kilisesi, Sırbistan'daki, Bosna-Hersek'deki ve Karadağ'daki siyasetinde önemli bir yerde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir. 1963 yılına dek “Sırbistan Halk Cumhuriyeti” olan cumhuriyetin adı, 1963 tarihinde Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Komünistler Birliği</span> Bir Yugoslav Partisi

Yugoslavya Komünistler Birliği, 1952'den önce Yugoslavya Komünist Partisi, 1919 yılında Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nda Yugoslavya Komünist Partisi adıyla kurulan parti, 1945-1990 yılları arasında Yugoslavya'nın tek yasal siyasi partisi olarak ülkeyi yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Stećak</span>

Stećak, Bosna-Hersek ve Hırvatistan, Karadağ ve Sırbistan'ın sınır bölgelerine dağılmış olan anıtsal Orta Çağ mezar taşlarının adıdır. Modern Bosna Hersek sınırları içinde yaklaşık 60.000, Hırvatistan'da 4,400, Karadağ'da 3,500 ve Sırbistan'da 2,100 mezar taşı, 3,330 farklı bölgede ve kötü koşullarda varlığını sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Antifaşist Ulusal Kurtuluş Konseyi</span> Siyasi örgüt

Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi veya Yugoslavya'da bilinen kısaltmasıyla AVNOJ, Yugoslavya'yı oluşturan her bir federal devletin ulusal kurtuluş konseyleri için oluşturulan siyasi çatı örgütü. II. Dünya Savaşı sonunda Yugoslavya için geçici müzakere makamı haline geldi. Partizanların kontrolü altındaki bölgeleri yönetmek için 26 Kasım 1942'de kurulmuştur.

Müslümanlar ya da Müslimani, Yugoslavya'da devleti oluşturan altı halktan biri olarak sınıflandırılmış bir etnik gruptur. Bu terim 1971'de Yugoslavya vatandaşı Slav Müslümanlar için resmi bir tanımı olarak kabul edildi, bu nedenle başta Bosna Hersek’in modern Boşnakları olmak üzere, Goralılar ve Torbeşler gibi farklı etnik kökenlere sahip Güney Slav kökenli İslami halkları tek bir topluluk olarak bir araya getirdi. Bu tanım, Arnavutlar, Türkler ve Romanlar gibi Slav olmayan Müslümanları içermiyordu.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ Sırpları</span>

Karadağ Sırpları veya Karadağlı Sırplar Karadağlılardan sonra Karadağ'daki en büyük ikinci etnik grubu oluşturur. Sırplar, Eski Karadağ, Eski Hersek, Brda, Raška, Kotor Körfezi ve Zeta'nın yerli nüfusudur.

<span class="mw-page-title-main">Hırvat milliyetçiliği</span>

Hırvat milliyetçiliği, Hırvatların milliyetini savunan ve Hırvatların kültürel birliğini destekleyen milliyetçiliktir.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ milliyetçiliği</span>

Karadağ milliyetçiliği, Karadağlıların bir millet olduğunu iddia eden ve Karadağlıların kültürel birliğini teşvik eden milliyetçiliktir.

Büyük Hırvatistan Hırvat milliyetçiliği içindeki belirli akımlara uygulanan bir terimdir. Hırvatistan dışında yaşayan Hırvatların etnik kökenini vurgulayarak Hırvat halkının bölgesel kapsamına atıfta bulunur. Bununla birlikte, siyasi anlamda bu terim, Hırvat halkının toprak kapsamı ile Hırvat devletinin toprak kapsamı arasındaki eşdeğerliğe olan irredantist bir inanca atıfta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Sırpçanın romanizasyonu</span>

Sırpçanın romanizasyonu veya Sırpçanın latinleştirilmesi, Sırpçanın Latin harfleri kullanılarak temsil edilmesidir. Sırpça, Kiril alfabesinin bir varyasyonu olan Sırp Kiril ve Latin alfabesinin bir varyasyonu olan Gaj Latin alfabesi (latinica) olmak üzere iki alfabe kullanır. Sırpça, birden fazla alfabe kullanan dillerden biridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.