İçeriğe atla

Sınırlı Sorumlu Yazar ve Çevirmenler Yayın Üretim Kooperatifi

Sınırlı Sorumlu Yazarlar ve Çevirmenler Yayın Üretim Kooperatifi
KısaltmaYAZKO
Kuruluş22 Nisan 1980 (44 yıl önce) (1980-04-22)
KurucuMustafa Kemal Ağaoğlu
Kuruluş yeriİstanbul, Türkiye
Kapanış1986
Yasal statüKooperatif
Merkezİstanbul, Türkiye

Sınırlı Sorumlu Yazar ve Çevirmenler Yayın Üretim Kooperatifi (kısaca YAZKO), 1980 yılında Mustafa Kemal Ağaoğlu öncülüğünde 11 kurucu üye tarafından kurulan Türkiye'nin ilk yazar, ozan ve çevirmenler kooperatifidir.[1][2]

Kooperatifin amacı

Yazarlar, ozanlar ve çevirmenlerden oluşan üyelerine "ideal yayıncılık koşullarını sağlamak" amacıyla kurulmuştur. Üyelerine piyasadan özgür, yayıncıdan özgür her türlü düşünsel ve politik baskıdan özgür yazabilme olanağını sağlamayı amaçlamıştır.[3]

Tarihçe

1979 yılında gerçekleşen İran İslam Devrimi ve hemen sonrasında başlayan İran - Irak savaşı dünya petrol üretiminde büyük bir azalmaya neden olmuştur. Azalan arz nedeniyle petrol fiyatlarının çok ciddi ölçüde artması derin bir ekonomik krizi de beraberinde getirmiştir. Krizin yol açtığı yokluk, fiyat artışları, karaborsa gibi sorunlar Türk basın sektörünü neredeyse faaliyet yapamaz hale getirmiştir. YAZKO yaşanan bu sıkıntılara çözüm olması umuduyla 1980 Nisan ayında kurulmuştur. Kuruluşunun hemen ardından gelen 12 Eylül darbesi ve sıkıyönetim süreci yaşanan sıkıntıları bir kat daha arttırmıştır.

YAZKO faal olduğu süre boyunca 5 dergi çıkarmış, üyelerine ait 200'den fazla kitap basmış, ödülü yarışmalar düzenleyerek yeni yetenekleri edebiyat dünyamıza kazandırmayı amaçlamış, düzenlediği çeşitli panel, sempozyum, açık oturum, konferans, imza günleri gibi etkinliklerle adından söz ettirmiştir. YAZKO Somut dergisinin 4. sayfasını feministlere açarak bu hareketin ülkemizdeki öncülüğünü de yapmıştır.[4]

Azalan satışlar, kooperatif içi sıkıntılar, Sıkıyönetim Komutanlığının YAZKO ürünlerinin basımını, dağıtımını yapan şirketler üzerindeki bunaltıcı baskısı, Maliye Bakanlığının YAZKO'yu ticari kuruluş sayarak geriye dönük usulsüzlük ve kaçakçılık cezalarını da ekleyerek gönderdiği yüklü ödeme emirleri kooperatifi sıkıntılı bir sürece sokar. Son olarak mekan olarak kullanılan Atik Ali Paşa külliyesi başka bir vakıf tarafından sahiplenilir ve polis nezaretinde boşaltılır. Toplanan son YAZKO yönetim kurulu aldığı "faaliyetin gereksinim doğuncaya kadar ertelenmesi..." kararıyla faaliyetlerine son vermek zorunda kalır.[1]

Yayınları

Kitaplar

YAZKO kuruluşun ilk yılında 26, ikinci yılında ise 78 kitap yayınladı. Faaliyetlerine son verene kadar geçen 6 yıllık süreçte toplam 230 kitabın basım ve dağıtımını yapmıştır.[5]

Dergiler

  • Yazko Edebiyat Dergisi (1980 -1986).[6]
  • Yazko Çeviri Dergisi (1981 - 1984).[7]
  • Yazko Felsefe Yazıları Dergisi (1982 - 1983).[8]
  • Yazko Somut Haftalık Sanat ve Kültür Dergisi (1983 - 1984).[9]
  • Yazko Ortak Kitap (1984).

YAZKO Edebiyat Ödülleri

YAZKO çevirmen ve araştırmacıları desteklemek, özendirmek ve ülke kültürüne katkıda bulunmak amacıyla değişik dallarda ödülü yarışmalar düzenledi. Roman, öykü, şiir, inceleme dallarında özgün ve çeviri eserler için ayrı ayrı ödüller verildi. Ödül alan eserleri basıp dağıtarak kazanan yazarların okur kitlelerine ulaşmalarını sağladı.[5]

Yazarlar

YAZKO 400'den fazla yazar, ozan ve çevirmenin kitap ve makalelerini okurlarıyla buluşturdu. Dönemin önde gelen pek çok yazarı YAZKO yayınlarında yer almıştır.[5]

Kurucu üyeler

Başkanları

  • Mustafa Kemal Ağaoğlu (1980 – 1983)
  • Erol Toy (1983 – 1986)

Kaynakça

  1. ^ a b Deniz Depe ESOG Üniv. "Türkiye'nin İlk ve Tek Yazarlar Kooperatifi YAZKO ve YAZKO Edebiyat Dergisi". 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "YAZKO" (PDF). 23 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. 
  3. ^ Mehmet Barlas - Mustafa Kemal Ağaoğlu / Milliyet (gazete). "Gerçekten Özgür Ortam Kamplaşmayı Önler" (PDF). 23 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. 
  4. ^ "Türkiye'nin İlk Feminist Yazıları 4. Sayfa'da". BiaNet. 9 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ a b c Deniz Depe ESOG Üniv. "Yazko Edebiyat Dergisi üzerine bir inceleme". 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. 
  6. ^ Erdal Erdem (Yük. Lisans Tezi). "Şiir Sanatı, Yazko Edebiyat ve Yordam Dergilerinin sistematik analizi". []
  7. ^ "Yazko Çeviri Dergisi Dizin". 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. 
  8. ^ "TUSTAV online arşiv. Felsefe Yazıları dergisinin 7 sayısı". 24 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. 
  9. ^ Sinem Pala. "Yazko Somut Dergisi İncelemesi" (PDF). 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Samet Ağaoğlu</span> Türk yazar ve siyasetçi

Abdüssamet Ağaoğlu, Türk yazar, siyasetçi.

Gülseli İnal, Türk şair.

<span class="mw-page-title-main">Mim Kaf Agayef</span>

Mim Kaf Agayef, 1939 yılında dünyaya geldi. Asıl adı Mustafa Kemal Ağaoğludur. Siyaset ve edebiyat dünyasında adı çok duyulmuş aslen Karabağlı bir aileden gelmektedir. Dedesi, 1909 yılında Türkiye'ye gelen ve o dönem Türkçülük akımının önde gelen isimlerinden olan yazar Ahmet Ağaoğlu (Agayef), babası 1950'li yıllarda Demokrat Parti hükûmetlerinde bakanlık da yapmış olan yazar Samet Ağaoğlu'dur. Yine günümüz yazarlarından, aynı zamanda yayıncı Tektaş Ağaoğlu ise, Mim Kaf Agayef'in ağabeyidir.

<span class="mw-page-title-main">Adalet Ağaoğlu</span> Türk yazar

Adalet Ağaoğlu, Türk yazar.

Remzi Kitabevi, 1927 yılında İstanbul'da kurulmuş yayınevi ve kitapevi.

<span class="mw-page-title-main">Ruşen Eşref Ünaydın</span> Türk gazeteci, siyasetçi ve diplomat

Mehmet Ruşen Ünaydın, Türk gazeteci, yazar, siyasetçi ve diplomat. Türk Dil Kurumu ve Galatasaray'ın kurucularından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Özer</span> Türk şair ve yazar (1935-2009)

Kemal Özer, Türk şair ve yazardır.

Adnan Özyalçıner, Türk yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Semih Gümüş</span> Türk Yayıncı ve Eleştirmen

Semih Gümüş, Türk yayıncı ve eleştirmen. 1974'te Ankara Fen Lisesi'ne girdi, 1981'de Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni bitirdi. İlk yazısı aynı yıl Yazko Edebiyat Dergisi'nde yayınlandı. 1981-1985 yıllarında Yarın Dergisi'nin genel yayın yönetmenliğini yaptı. 1995-2005 yıllarında Adam Öykü Dergisi'nin genel yayın yönetmenliğini yürüttü. 2006 Aralık ayında Notosöykü Dergisi'ni çıkardı ve şimdilerde bu derginin genel yayın yönetmenliğini yürütüyor. Kendine özgü bir eleştiri anlayışına sahip olan Semih Gümüş'ün 1991'de Roman Kitabı, 1994'te Kara Anlatı Yazarı, Karşılıksız Yazılar, Yazının ve Tarihin Bilinci, 1996'da Cevdet Kudret Eleştiri Ödülü'nü alan Başkaldırı ve Roman, 1999'da Öykünün Bahçesi, 2002'de Puslu Ada, 2003'te Yazının Sarkacı Roman, 2005'te Yazarın Yalnızlık Burcu adlı kitapları yayınlandı. Yazarın Belki Sonra Başka Şeyler de Konuşuruz isimli ilk romanı 2015'te, Yalnızlık Kime Benzer, isimli ikinci romanı ise 2017 Mart'ında Can Yayınları'ndan çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Erol Toy</span> Türk yazar

Erol Toy, Türk yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Özcan Özbilge</span>

Özcan Özbilge, Türk yazar ve çevirmendir.

Yücel, 1935-1956 yıllarında Muhtar Fehmi Enata ve Kemalettin Birsen yönetiminde çıkarılmış aylık kültür, sanat ve fikir dergisidir.

<i>Yazko Felsefe Yazıları</i>

1982-1983 yıllarında YAZKO tarafından yayımlanan kitap serisi. Birinci kitabın önsözünde kitap serisinin amacının Türkiye ve dünyadaki felsefe ve kuram etkinliklerini duyurmak ve tanıtmak olduğu ifade edilir. Toplam 7 kitaptan oluşan seriye İoanna Kuçuradi, Selahattin Hilâv, Arda Denkel, Bedia Akarsu, Ahmet Arslan, Tuğrul Tanyol, Gülnur Savran, Demir Özlü, Murat Belge, Ahmet Oktay, Oruç Aruoba gibi yazar ve düşünürler katkıda bulunmuştur. Bunun dışında Immanuel Kant, Aristoteles, Hegel gibi filozoflardan çeviriler yayımlanmıştır.

Yeni Dergi, İstanbul, Türkiye'de aylık olarak yayımlanan bir edebiyat ve sanat dergisiydi. İlk sayısı Ekim 1964'te yayımlandı ve Mayıs 1975'te yayımlanan 128. sayısıyla yayın hayatı sona erdi. Dergi; "Kafka", "Lorca", "Düşünce Özgürlüğü", "Yeni Roman", "Masal ve Edebiyat", "Nazım Hikmet'in Suçsuzluğu", "İntihar", "Marxçı Eleştiri", "Küba Edebiyatı" gibi özel sayılar da düzenledi.

Halil İbrahim Bahar Türk şair, yazar, editör

Kültür Haftası, Peyami Safa'nın ağabeyi İlhami Safa ile beraber 5 Ocak 1936'da yayımlamaya başladığı düşünce, kültür ve edebiyat dergisidir. Dergiyi çıkaran kişi Peyami Safa olmasına rağmen derginin mülkiyetini ve genel yayın müdürlüğünü Hafta dergisinde olduğu gibi İlhami Safa üstlenmiştir. Derginin ilk sayısı çok sayıda entelektüeli bir araya getirmiştir ve toplamda 21 sayı çıkmıştır. Toplamda dört yüksek lisans tezine de konu olmuştur.

Yazko Somut Sınırlı Sorumlu Yazarlar ve Çevirmenler Yayın Üretim Kooperatifi (YAZKO) tarafından 1983 - 1984 yılları arasında yayınlanmış bir haftalık sanat ve kültür dergisidir. Yazko Somut, önce “Haftalık Kültür ve Sanat Dergisi”, daha sonra ise “Haftalık Kültür, Sanat ve Siyaset Gazetesi” alt başlığıyla, 12 sayfa olarak gazete büyüklüğünde ve formatında basılmıştır.

<i>Yazko Ortak Kitap</i>

Yazko Ortak Kitap, Sınırlı Sorumlu Yazarlar ve Çevirmenler Yayın Üretim Kooperatifi (YAZKO) tarafından 1984 yılında yayınlanmış haftalık bir dergidir. Kitap formatında 80 sayfa olarak basılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Öneş</span>

Mustafa Öneş, Türk şair ve eleştirmendir.

<span class="mw-page-title-main">Cahit Tanyol</span>

Hüseyin Cahit Tanyol, Türk şair, yazar, sosyolog ve akademisyendir. "Türkiye Sosyolojisi" anlayışının öncülüğünü yapmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.