İçeriğe atla

Sınıf (biyoloji)

YaşamÜst âlemÂlemŞubeSınıfTakımFamilyaCinsTür
Biyolojik sınıflandırma hiyerarşisinin sekiz ana taksonu. Aradaki küçük sınıflandırmalar gösterilmemektedir.

Sınıf (Latince: Classis), (İngilizce: Class), Eki: -opsida

Carl von Linné'nin (1707-1778) (daha sonra latinceleştirilmiştir: Carolus Linnaeus) 1735 yılında 11 sayfadan oluşan Systema Naturae isimli eserinde yaptığı taksonomik kategorilerdendir. Linné canlıları 5 taksonomik kategori içine yerleştirmiştir. Bunlar:

  • Sınıf (Classis)
  • Takım (Ordo)
  • Cins (Genus)
  • Tür (Species)
  • Varyete (Varietas)

Daha sonraları Linné, bitki ve hayvanların isimlendirilmesi için ikili adlandırma (binomial nomenklatür) yani, 2 sözcükten oluşan (Cins adı+Epitet adı=TÜR adı) bir sistem geliştirdi. Bu sistem hâlen geçerliliğini korumaktadır. Günümüzde taksonomik kategoriler ve canlı gruplarına göre isimlendirmede kullanılan son ekler şöyledir :

  • Âlem (Regnum)
    • Altâlem (Subregnum)
  • Bölüm (Diviso-Phylum) (-phyta)
    • Altbölüm (Subdivisio-Subphylum)
  • Sınıf (Classis) (-opsida)
    • Altsınıf (Subclassis)
  • Takım (Ordo) (-ales)
    • Alttakım (Subordo)
  • Aile (Familia) (-aceae)
    • Altaile (Subfamilia)
  • Oymak (Tribus) (-eae)
    • Altoymak (Subtribus)
  • Cins (Genus)
    • Altcins (Subgenus)
  • Seksiyon (Sectio)
  • Altseksiyon (Subsectio)
  • Seri (Serie)
    • Altseri (Subserie)
  • Tür (Species)
    • Alttür (Subspecies)
  • Varyete (Varietas)
    • Altvariyete (Subvarietas)
  • Ira (Forma)
    • Altıra (Subforma)

Sistematik de, hiyerarşik olarak benzer bireyler türü (Species), benzer türler cinsi (Genus), benzer cinsler familyayı (Familia), benzer familyalar takımı (Ordo), benzer takımlar sınıfı (Classis), benzer sınıflar şube(bölüm)leri (Divisio-Phylum) meydana getirir. Tüm bu taksonlar, filogenetik akrabalıklarına göre dizilir. Bu şekilde doğal sınıflandırmada benzer taksonlar, bir üstteki kategorinin (taksonun) kapsamına sokulur. Geri doğru gittikçe taksonlar büyür ve kapsamları genişler.

İlgili Araştırma Makaleleri

Tür, ortak özellikler taşıyan ve çiftleştiğinde verimli döller verebilen, aynı veya yakın gen havuzunda bulunan biyolojik gruptur.

Biyolojide taksonomi , ortak özelliklere dayalı olarak biyolojik organizma gruplarını adlandırma, tanımlama (sınırlandırma) ve sınıflandırma bilimsel çalışmasıdır. Organizmalar taksonlar halinde gruplandırılır ve bu gruplara taksonomik bir seviye verilir; belirli bir seviyedeki gruplar daha yüksek rütbeli daha kapsayıcı bir grup oluşturmak için toplanabilir, böylece taksonomik bir hiyerarşi oluşturulur. Modern kullanımdaki başlıca sıralamalar üst âlem, âlem, şube, sınıf, takım, familya, cins ve türdür. İsveçli botanikçi Carl Linnaeus, organizmaları kategorize etmek için Linnaean taksonomisi olarak bilinen sıralı bir sistem ve organizmaları adlandırmak için ikili adlandırma geliştirdiği için mevcut taksonomi sisteminin kurucusu olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Carl Linnaeus</span> İsveçli botanikçi, hekim ve zoolog (1707-1778)

Carl Linnaeus, İsveçli biyolog, hekim ve fizikçidir.

Takson, canlıların sınıflandırılmasında, âlemden alt türe kadar bir hiyerarşi içinde düzenlenmiş tüm birimlerin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Notilus</span>

Notilus, kafadan bacaklılar (Cephalopoda) sınıfına dahil familyalardan Nautilidae'nin üyesi olan deniz canlılarının, Türkçeye Latincedeki nautilus sözcüğünden geçmiş ortak adıdır. Nautilus ise Yunancada "denizci" anlamına gelen nautilos sözcüğünün Latinceye geçmiş halidir.

Virüs sınıflandırması, virüslerin taksonomik bir sistem içinde adlandırılma ve gruplandırılmalarını içerir. Hücresel canlıların görece oturmuş sınıflandırma sistemlerinde olduğu gibi, virüs sınıflandırması da süregiden tartışma ve önerilerin konusudur. Bu, büyük ölçüde, virüslerin henüz kesin bir şekilde "canlı" ya da "canlı olmayan" varlıklar olarak tanımlanamamış olmasından kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla da virüsler, bitkiler ve hayvanlar gibi hücresel canlıları konu edinen biyolojik sınıflandırma sistemleri içine çeşitli nedenlerle sorunsuz bir şekilde yerleştirilememektedir.

İkili adlandırma ya da binomial nomenklatür, tür adlarının iki kelimeden oluşacak biçimde gösterilmesi sistemidir. Carl Linnaeus (1707-1778) bitki ve hayvanların isimlendirilmesi için ikili adlandırma yani, 2 sözcükten oluşan bir sistem geliştirmiştir. Bu sistem bugün bazı değişikliklere uğramış ise de, prensipler hâlâ binomial nomenklatür kuralları çerçevesinde hâlen geçerliliğini korumaktadır.

<i>Casuarina</i>

Casuarina. Gençlikte sivri, ileri yaşlarda dağınık tepe yapar. 30–40 m'ye kadar boy yapabilen ve hızlı büyüyen bir ağaçtır. Dalları at kuyruğuna benzer. Dallar gövdeden oldukça dar bir açı ile çıkar. Hep yeşil yaprakları 10–15 cm uzun,1 mm çaplıdır. Küçük, pulumsu ve çevresel biçimlidir. Birleşik fındık büyüklüğünde bir kozalakçık oluştururlar. 70-90 adet tohum içerirler. Çiçekler monoiktir. Erkek çiçekler sürgün ucundu kurul halinde, kat kat ve çevresel durumludur. Dişi çiçekler ise yanlardadır. Soğuğa karşı dayanıklı değildir. Donlara duyarlıdır. -7 c sıcaklıklara kadar dayanır. Sıcak iklim koşullarında yetişir. Sahillerde, kumluk, fakir ve çorak arazilerde ıslah ve ağaçlandırma gayeleri ile kullanılır. İyi drenajlı, nemli ve ıslak topraklarda iyi gelişir.

Alt familya, Carl Linne'nin (1707-1778) 1735 yılında 11 sayfadan oluşan Systema Naturae isimli eserinde yaptığı taksonomik kategorilerden, yer almamasına rağmen, daha sonradan geliştirilmiş ve hâlen kullanılan kategorilerden familya'nın alt katergorisidir. Linné canlıları 5 taksonomik kategoriye yerleştirmiştir. Burada familya yer almamıştır.

Şube (Bölüm) Eki:-phyta

<span class="mw-page-title-main">Yassı solucanlar</span> çoğunlukla yassı solucan topluluğu

Yassısolucanlar ya da Platyhelminthes, üç embriyonik tabakadan oluşmuş, bilateral simetrili, çoğunlukla yassı yapılı hayvanlar şubesidir.

<span class="mw-page-title-main">Omurgasızlar</span> bir omurgası olmayan hayvanlara verilen genel bir ad

Omurgasızlar, omurgası olmayan hayvanlara verilen genel bir addır. Omurgasız olarak adlandırılan canlıların yapılarında hiçbir iç iskelet bulunmaz. Bazı omurgasız hayvanların vücudunu destekleyen bir dış iskelet bulunur.

Monotipik takson, taksonomide tek biyolojik tipten oluşan taksondur. Birden fazla olursa politipik takson adını alır.

<span class="mw-page-title-main">Sıçansılar (balık)</span>

Sıçansılar (Chimaeriformes) Kıkırdaklı balıklar sınıfından bir balık takımıdır. Çeşitli dillerde deniz kedileri (Seekatzen), hayalet balık (spookfish), hayalet köpekbalığı gibi farklı şekillerde de nitelenirler. Köpekbalıkları ve vatozlarla birlikte kıkırdaklı balıklar sınıfının üçüncü büyük taksonunu oluştururlar.

Kategoriler ya da Yüklemler Aristoteles'in Organon adı altında derlenen mantık ile ilgili metinlerinden biridir. Eser 15 bölümden oluşan kısa bir metindir. Metin eşadlılık, ortakadlılık ve yanadlılık tanımlamalarıyla başlayarak, tasımda kullanılması amaçlanan terim türlerinin özelliklerini inceler.

<i>Megalanya</i>

Megalanya Bilim adamlarının tahminlerine göre yaklaşık 30.000 ile 40.000 yıl önce neslinin tükendiği düşünülen bir sürüngen türüdür. Komodo ejderi ve Perentie kertenkelesi ile yakın akrabadır. Yok Oluş Teorileri Megalania kafatası, Museum of Science, Boston Megalania'nın neslinin nasıl tükendiğine dair bir teori, Diprotodon ve Procoptodon öldükten sonra, böylesine büyük bir sürüngeni beslemek için yeterli yiyecek olmadığı ve popülasyonun yavaş yavaş yok olma noktasına geldiğidir.

<i>Systema Naturae</i> Carolus Linnaeusun başlıca eseri

Systema Naturae (Latince) İsveçli botanikçi, zoolog ve doktor Carolus Linnaeus'un (1707–1778) en önemli eserlerinden biridir ve Linnaeus Taksonomisini öne sürer. Günümüzde ikili adlandırma olarak bilinen bu sistem aslında Linnaeus'tan 200 yıl önce Gaspard ve Johann Bauhin kardeşler tarafından kısmen geliştirilmiş olsa da Linnaeus kitabında bu sistemi tutarlı olarak kullanan ilk kişidir. Kitabın ilk basımı 1735 yılında yapılmıştır. En önemli baskı sayılan kitabın 1758 yılında yapılan 10. baskısının tam adı Latince Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locistir ve Türkçeye şöyle çevrilir: "Sınıflara, takımlara, cinslere ve türlere göre; mizaçları, farklılıkları, sinonimleri ve yerleri ile birlikte; doğanın üç âlemi içinde doğanın sistematiği".

Biyolojik sınıflandırma sisteminde taksonomik seviye takson adı verilen bir grup canlının taksonomik hiyerarşi için göreceli olarak bulundukları sıradır. Taksonomik seviyeye örnek olarak tür, cins, familya, takım, sınıf, şube, âlem ve üst âlem verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Asparagales</span> bitki takımı

Asparagales, Angiosperm Phylogeny Group (APG) ve Angiosperm Phylogeny Web gibi modern sınıflandırma sistemlerine göre bir bitki takımıdır. Takım, adını Asparagaceae familyasından alır ve Angiosperms ile Monocots kladlarına bağlıdır. Takım, yakın bir tarihte sınıflandırma sistemlerine dahil edilmiştir. İlk olarak 1977'de Herbert Huber tarafından ortaya atılmış ve daha sonra 1985'te Dahlgren sistemine, ardından 1998, 2003 ve 2009'da APG'ye alınmıştır. Bu düzenlemeden önce bu takıma bağlı familyalar Liliales takımına bağlıydı. Günümüzde Liliales takımı Lilales, Asparagales ve Dioscoreales olmak üzere üç takıma bölünmüştür. APG'ye göre, Asparagales takımına bağlı 14 familya, 1.122 cins ve yaklaşık 36.000 tür bulunmakta olup, bu bakımdan en kalabalık monokot takımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hexactinellida</span> silisli spikülleri olan süngerler sınıfı

Hexactinellid süngerler veya Cam süngerler, dört ya da altı uçlu silisli spiküllerden oluşmuş bir iskelete sahip sünger sınıfıdır.