İçeriğe atla

Sıddık Sami Onar

Sıddık Sami Onar
Ord. Prof. Dr. Sıddık Sami Onar
İstanbul Üniversitesi Rektörü
Görev süresi
1946-1949
Yerine geldiğiTevfik Sağlam
Yerine gelenÖmer Celal Sarc
Görev süresi
1959-1963
Yerine geldiğiAli Tanoğlu
Yerine gelenÖmer Celal Sarc
Kişisel bilgiler
Doğum 11 Kasım 1897(1897-11-11)
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 9 Ağustos 1972 (74 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Bitirdiği okul İstanbul Hukuk Mektebi
Paris Hukuk Fakültesi
Mesleği Hukuk Profesörü, Akademisyen

Sıddık Sami Onar (11 Kasım 1897, İstanbul – 9 Ağustos 1972, İstanbul), Türk hukukçu.

Hayatı

Modern Türk idare hukukunun kurucusu, İstanbul Üniversitesi'nin seçimle gelen ilk rektörü ve üniversitede yönetim özerkliğinin ilk savunucularındandı.

11 Kasım 1897'de İstanbul'da doğdu; Vefa Sultanisi'ni ve İstanbul Hukuk Mektebi'ni bitirdi. Bir süre Paris Hukuk Fakültesi'nde okudu, İstanbul Ticaret Mahkemesi'nde hakimlik, Mülkiye Mektebi ile Galatasaray Lisesi'nde öğretmenlik yaptı. 1933'teki üniversite reformu sonrasında Hukuk Fakültesi'nde idare hukuku profesörü, ertesi yıl da ordinaryüs profesör oldu. Aynı fakültede iki kez dekanlığa getirildi. 1946’da yürürlüğe giren ve üniversiteleri Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinden ayırıp onlara bilimsel ve idari özerklik tanıyan Üniversiteler Yasası'ndan sonra İstanbul Üniversitesi'ne seçimle gelen ilk rektör oldu ve bu görevi 1949'a kadar sürdürdü. 1948’de Fransa'nın Toulouse Üniversitesi Onar'a hukuk doktoru unvanı verdi. 1949’da İdare Hukuku ve İdari Bilimler Enstitüsü’nü kuran Onar ölümüne değin bu kurumun müdürlüğünü yaptı.

Tarihe 28-29 Nisan Olayları olarak geçen ve Turan Emeksiz'in öldürüldüğü olaylar sırasında polis memuru Zeki Şahin tarafından atılan yumruk sonrası kaşı yarılmıştır.[1] Sıddık Sami Onar, 27 Mayıs 1960 ihtilali sonrasında 1961 Anayasası'nı hazırlayan kurula başkanlık yaptı.[2][3] Anayasa halk oylamasıyla yürürlüğe girdi. Bu sırada 147'ler diye bilinen, bazı akademisyenlerin Millî Birlik Komitesi'nce görevden atılmasını protesto ederek rektörlük görevinden istifa etti.[4] İstifanın ses getirmesi üzerine 147'ler sorununun çözümünde etkin rol oynayan Onar üçüncü kez rektör seçildi ve 1963'e kadar bu görevde kaldı. Medeni hukuk, devletler, borçlar, icra ve iflas hukukları alanlarında birçok yapıtı bulunan Onar'ın en önemli kitabı Türk hukukunda en geniş kamu hukuku incelemesi olan İdare Hukukunun Umumi Esasları'dır (1966-1967, 3 cilt, ilk basım 1952'de yapılmıştır). 1972'de dönemin İtalya Cumhurbaşkanı Giovanni Leone tarafından Cumhuriyet Liyakat Nişanı alan Sıddık Sami Onar’ın anısına İstanbul Üniversitesi 1977’de Onar Armağanı'nı yayımladı. Sıddık Sami Onar 9 Ağustos 1972'de İstanbul’da öldü.[5][6][7]

Yazarın eserlerinden biri, ilk baskısı 1952'de tek cilt olarak basılan, daha sonra yazarca genişletilerek sayfa sayısı artan ve nihayet son baskısı 1966'da yapılan İdare Hukukunun Umumi Esasları'dır. Kitap Türkiye'de yazılmış kamu hukuku incelemelerinden biridir. İdari kurumlar tarihsel gelişim süreçleri içerisinde incelenerek anlatılmıştır. Güncel baskısı tükenmiş de olsa halen bilimsel monografiler, makaleler ve yargı kararlarında atıf almaya devam etmektedir.[]

Akademik görevi
Önce gelen:
Ali Tanoğlu		İstanbul Üniversitesi Rektörü
1959-1963 		Sonra gelen:
Ömer Celal Sarc
Önce gelen:
Tevfik Sağlam		İstanbul Üniversitesi Rektörü
1946-1949 		Sonra gelen:
Ömer Celal Sarc

Kaynakça

  1. ^ "Rektör 28 Nisan'da yaralandı" (PDF). ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU ATATÜRK ARAŞTIRMA MERKEZİ. 28 Nisan 2022. 27 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Temmuz 2014. 
  2. ^ "Bilgi Notu". 27 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Bilgi Notu". 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "52 yıl önce yaşanan olay bugüne ders oldu". Medyanın gündemini günlerdir ODTÜ'de çıkan olaylar oluşturuyor. Polisin gösteri hakkını kullanmak isteyen öğrencilere biber gazı ve joplu müdahalesi siyasi iktidar dışında her kesimden eleştirilmeye devam ediliyor... odatv. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2020. 
  5. ^ "Sıddık Sami Onar". www.biyografya.com (İngilizce). 16 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2020. 
  6. ^ HABER, HUKUKİ. "Sıddık Sami Onar". HUKUKİ HABER. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2020. 
  7. ^ "Sıddık Sami Onar Öldü" (PDF). Erişim tarihi: 6 Eylül 2020. []

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi</span> Barolar Birliğine göre Türkiyenin en iyi hukuk fakülteleri sıralamasında 2. olan hukuk fakültesi

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi; Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk hukuk okulu olarak 1925 yılında Ankara'da Ankara Adliye Hukuk Mektebi adıyla kurulan, 1946 yılından itibaren Ankara Üniversitesine bağlı bir fakülte olarak hizmet veren hukuk okuludur.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi</span> Türkiyenin ilk hukuk fakültesi

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, tüm idari ve akademik birimleriyle İstanbul Üniversitesi'nin Beyazıt merkez kampüsünde faaliyet gösteren Türkiye'nin ilk hukuk fakültesidir. Türkiye Barolar Birliği'nin hukuk fakültelerine yönelik 22 ölçütlü değerlendirmesine göre Türkiye'nin en iyi hukuk fakültesidir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu devlet üniversitesi

İstanbul Üniversitesi (İÜ), ana yerleşkesi İstanbul'un Fatih ilçesinde bulunan, Türkiye'nin en eski devlet üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bursa Uludağ Üniversitesi</span> Bursada kurulu devlet üniversitesi

Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa’daki ilk üniversite olarak 11 Nisan 1975 tarihinde "Bursa Üniversitesi" adıyla kurulan, 1982 yılında ise "Uludağ Üniversitesi" adını alan, 2018 tarihinde ise "Bursa Uludağ Üniversitesi" ismini alan ve bünyesinde 15 fakülte, 2 yüksekokul, 15 meslek yüksekokulu, 1 konservatuvar, 4 enstitü, 27 araştırma ve uygulama merkezi ve rektörlüğe bağlı 5 bölümü olan yükseköğretim kurumudur.

Temyiz, ayırt etme, seçme, ayırma; hukukta, doğruyu yanlıştan ayıran kuruldur.

İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi, 1950 yılında İstanbul Üniversitesi bünyesinde Gazetecilik Enstitüsü adı ile kurulan fakülte. Türkiye'nin ilk iletişim fakültesidir.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Kemal Tengirşenk</span> Türk politikacı ve diplomat

Yusuf Kemal Tengirşenk Osmanlı Meclis-i Mebûsan'ında ve TBMM'nin ilk dönemlerinde milletvekilliği, İstanbul Barosu başkanlığı, ayrıca farklı hükûmetlerde İktisat, Hariciye ve Adliye Vekilliği görevleri yürütmüş, 91 yıllık ömrünün son 40 yılını akademisyen olarak sürdürmüş bir siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Musa Kazım Onar</span>

Musa Kazım Onar, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Tarık Zafer Tunaya</span> Türk hukukçu, akademisyen ve yazar

Tarık Zafer Tunaya,, Türk anayasa hukukçusu.

Neşet Ömer İrdelp, Türkiye'ye modern kardiyolojiyi getiren iç hastalıkları hekimidir.

Darülfünun, Arapça dar ve fünun (fenler) sözcüklerinden türetilmiş, "üniversite" anlamında kullanılan bir sözcüktür. Aynı zamanda 1900 yılında Avrupa üniversiteleri tarzında kurulan Darülfünun-ı Şahane veya İstanbul Darülfünununu ifade eder. Bu kurum 1933 reformuyla İstanbul Üniversitesi'ne dönüştürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1961)</span> Türkiye Cumhuriyetinin anayasası (1961–1982)

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası veya 1961 Anayasası, 9 Temmuz 1961 tarihli referandum ile kabul edilen ve 12 Eylül Darbesi'ne kadar yürürlükte olan anayasadır.

Yıldızhan Yayla, Türk akademisyen.

Mehmet Cemil Bilsel, 1934-1943 yılları arasında İstanbul Üniversitesi eski rektörü, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nin kurucu dekanı, VII. ve VIII. dönem Samsun milletvekili, Türk hukukçu, siyasetçi ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Uygulamalı Bilimler Üniversitesi</span>

Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, ilk olarak Almanya'da ve Avusturya'da, daha sonra Avusturya, Lihtenştayn, Kıbrıs Cumhuriyeti, Yunanistan ve Türkiye'de de kurulmuş bir eğitim kurumu çeşididir. Almanya ve Avusturya'daki üniversitelerin bir kısmı Universität (Üniversite), bir kısmı ise Fachhochschule olarak geçer. Her ikisinden de mezun olan kişiler Bologna Sürecine göre lisans derecesi almaktadır.

Ali Ülkü Azrak Türk hukukçu, akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Üniversite Reformu</span>

Üniversite Reformu, modern tarzda yükseköğretim ihtiyacını karşılamayan Darülfünun'un yerine, bu ihtiyacı karşılayacak okulların kurulmasını amaçlayan 2252 sayılı ve 1933 tarihli kanuna dayanan reform hareketidir.

<span class="mw-page-title-main">Hacı Adil Arda</span> Osmanlı ve Türk siyasetçi

Hacı Mehmed Adil Arda, Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde önemli görevler üstlenmiş siyaset ve devlet adamı.

28-29 Nisan Olayları, Demokrat Parti (DP) tarafından hazırlanan ve 27 Nisan 1960 tarihinde Mecliste büyük çoğunlukla kabul edilen Tahkikat Komisyonu'nu protesto etmek amacıyla 28 Nisan 1960'da İstanbul, 29 Nisan 1960'da ise Ankara'da üniversite öğrencileri tarafından yapılan üniversitelerde öğretim görevlisi olarak çalışan akademisyenlerin de desteklediği gösteriler. Polislerin olaya müdahale etmesiyle 2 öğrenci polis ateşi sonrası ölmüş, 100 civarı öğrenci yaralanmış, aralarında İstanbul Üniversitesi rektörü Sıddık Sami Onar da olmak üzere akademisyenler polis tarafından tartaklanmıştır. İstanbul'da emniyet güçleri ve vali; öğrencileri dağıtmak için takviye maksadıyla ordu birliklerini çağırmış, fakat askerlerle öğrenciler arasında arbede çıkmamış, bölgeye gelen askerler öğrencilere müdahale etmemiştir. Hatta, polisin gözaltına alıp askere teslim ettiği öğrenciler, askerler tarafından serbest bırakılmıştır. Gösterilerden yaklaşık bir ay sonra, Millî Birlik Komitesi emir komuta zinciri dışında gerçekleştirdiği askeri müdahale ile DP iktidarını devirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de üniversiteler</span> Türkiyede yükseköğretime genel bakış

Günümüzdeki teşkilat ve statüye sahip üniversiteler Türkiye'de, 1863’te kurulan Dârülfünunla başlar. Avrupa üniversitelerinde eğitim öğretim kilisenin kontrolü altındaki teolojiye dayanmasına rağmen Türklerin Selçuklu, Osmanlı ve daha pek çok değişik dönemlerde kurduğu çeşitli statülerdeki üniversiteler de pozitif bilimlerin de okutulması bakımından üniversite olarak bilimsel kariyerini başından günümüze kadar muhafaza etti. Bu sebeple Türkiye’de modern üniversitelerin ilki olan İstanbul Üniversitesi, 1453 senesinde Fatih Sultan Mehmed'in din ilimleri yanında fen ilimlerinin de okutulması için kurduğu Fatih Külliyesi'ne dayanmakta olup, beş asırlık bir geçmişe sahiptir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.