İçeriğe atla

Sıcak Mars yamaçlarında mevsimsel su akıntısı

Newton kraterindeki sıcak mevsimsel akıntıların eğik görünümleri

NASA'nın Mars Reconnaissance Orbiter (Türkçesi: Mars Yörünge Kaşifi)'ın gözlemleri, Mars'ta en sıcak aylarında su akıntısı olma ihtimalini ortaya koydu.[1][2] Araştırma, yüzeyde geçmişte sıvı su akıntısının olduğunu[3][4] ve Dünya'daki okyanuslara benzer geniş alanlar yarattığını göstermektedir.[5][6][7][8] Ancak, suyun nereye gittiği sorusu geriye kalmaktadır.[9] Gözlemlere göre, Mars'ın bazı yüksek kesimlerinde baharın sonu başlayan ve yaz boyunca süren karanlık, parmak şeklinde ve aşağıya doğru uzayan bir oluşum ortaya çıkıyor, kışın kayboluyor ve ertesi bahar tekrar belirmektedir.[10]

Öncesi

Mars Reconnaissance Orbiter, 2006 yılında fırlatıldı,,[11] Washington'daki NASA'nın Bilim Misyon Müdürlüğü için JPL tarafından yönetilmektedir..[12] Arizona Üniversitesi'nin Ay ve Gezegen Laboratuvarı, High Resolution Imaging Science Experiment (HiRISE)'ı idare etmektedir HiRISE kamerası, Ball Aerospace & Technologies Corp tarafından yapıldı. Laurel, Md.'deki Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory, CRISM'i hazırladı ve çalıştırdı. JPL, Pasadena'daki Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nün bir bölümüdür.[12][13]

Kaynakça

  1. ^ "NASA Finds Possible Signs of Flowing Water on Mars". voanews.com. 30 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2011. 
  2. ^ "Is Mars Weeping Salty Tears?". news.sciencemag.org. 9 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2011. 
  3. ^ "Flashback: Water on Mars Announced 10 Years Ago". SPACE.com. 22 Haziran 2000. 25 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2010. 
  4. ^ "Science@NASA, The Case of the Missing Mars Water". 26 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2009. 
  5. ^ ISBN 0-312-24551-3
  6. ^ "PSRD: Ancient Floodwaters and Seas on Mars". Psrd.hawaii.edu. 16 Temmuz 2003. 30 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2010. 
  7. ^ "Gamma-Ray Evidence Suggests Ancient Mars Had Oceans | SpaceRef - Your Space Reference". SpaceRef. 17 Kasım 2008. Erişim tarihi: 19 Aralık 2010. 
  8. ^ Carr, M.; Head, J. (2003). "Oceans on Mars: An assessment of the observational evidence and possible fate". Journal of Geophysical Research. Cilt 108. s. 5042. Bibcode:2003JGRE..108.5042C. doi:10.1029/2002JE001963. 
  9. ^ "Water on Mars: Where is it All?". 3 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2009. 
  10. ^ "NASA Mars'ta su mu buldu?". 14 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2011. 
  11. ^ "Nasa Find Potential Signs Of Flowing Water On Mars". Huffpost UK. 4 Ağustos 2011. 30 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2011. 
  12. ^ a b "NASA Spacecraft Data Suggest Water Flowing on Mars". Jet Propulsion Laboratory, Pasadena, Kaliforniya. 7 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2011. 
  13. ^ "NASA Spacecraft Data Suggest Water Flowing on Mars". NASA. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2011. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mars</span> Güneş Sisteminde Güneşe en yakın 4. gezegen

Mars, Güneş Sistemi'nin Güneş'ten itibaren dördüncü gezegeni. Roma mitolojisindeki savaş tanrısı Mars'a ithafen adlandırılmıştır. Yüzeyindeki yaygın demir oksitten dolayı kızılımsı bir görünüme sahip olduğu için "Kızıl Gezegen" olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı</span> araştırma yapmak üzere uzaya gönderilen insanlı veya insansız araçların ortak adı

Uzay aracı ya da uzay gemisi, Dünya'nın atmosferi dışında, özellikle dış uzayda çalışmak üzere tasarlanmış araç ya da makinedir. Uzay araçları insanlı ya da insansız olabilir. Bir uzay aracı telekomünikasyon, Dünya'nın gözlemlenmesi, meteoroloji, yolbul, uzay kolonizasyonu, gezegen keşfi, uzay turizmi, uzay savaşımı, uzay ortamında insan ve kargo taşınması gibi görevler için yapılmış olabilir. Bu tanım aynı zamanda yapay uyduları da kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mars Bilim Laboratuvarı</span>

Mars Bilim Laboratuvarı, NASA'nın Curiosity isimli keşif robotunu Mars'a indirmek amacıyla fırlatılan robotik uzay sondası görevi. 26 Kasım 2011'de fırlatılan robot Mars'ta Sharp dağı yakınındaki Gale kraterine 6 Ağustos 2012 tarihinde iniş yapmıştır. Robot Mars'a daha önceki denemelerden farklı bir şekilde iniş yaptı ve Mars'ın yüzeyini incelemeye başladı.

<span class="mw-page-title-main">İnsansız uzay gemisi</span> otomatik olarak uzayda uçabilen ve insansız uzay uçuşları için kullanılan uzay gemileri

İnsansız uzay gemisi ya da insansız uzay aracı, otomatik olarak uzayda uçabilen ve insansız uzay uçuşları için kullanılan uzay gemilerine verilen genel addır. Ne derece insanlardan bağımsız, yani özerk olduğu gemi modelleri arasında farklıdır. Uzaktan kumandalı, uzaktan güdümlü ya da tamamen özerk (robotik) olabilirler. Mesela Salyut 7, Mir ve UUİ'nun modülü Zarya, insansız uzaktan güdümlü şeklide istasyonu işletebilme, her iki yeniden ikmâl aracı ve yeni modüllerle kenetlenme imkânına sâhipti. En yaygın insansız uzay gemileri robotik uzay gemileri, insansız yeniden ikmâl araçları, uzay sondaları ve uzay rasathaneleridir. Her insansız uzay gemisi robotik olmamaktadır. Meselâ uzaya yollanan bir yansıtıcı top, robotik değildir.

<span class="mw-page-title-main">HiRISE</span>

Yüksek Çözünürlüklü Görüntüleme Bilim Deneyi,, Mars Yörünge Kâşifi'nin bünyesinde bulunan yüksek çözünürlüklü bir kameradır. Arizona Üniversitesi'nin geliştirdiği bu kamera, 65 kg (143 lb) ağırlığında olup, yapımı yaklaşık 40 milyon dolara mal olmuştur. Derin uzay keşifi görevleri arasındaki en büyük diyafram açıklığına (aperture) sahip kamerası ile HiRISE, Mars yüzeyini 0.3m/piksel gibi bir detayla fotoğraflama yeteneğine sahiptir.

<i>Cassini-Huygens</i> NASA-ESA-ASI ortak yapımı kaşif (satürn ve uyduları)

Cassini–Huygens, doğal uyduları ve halkaları da dahil olmak üzere Satürn sistemini incelemek amacıyla 15 Ekim 1997'de başlatılan NASA, ESA ve ASI ortaklığında gezegenler arası uzay araştırma göreviydi.

<span class="mw-page-title-main">Jet İtki Laboratuvarı</span>

Jet İtki Laboratuvarı (JPL), NASA'nın La Cañada Flintridge, Kaliforniya, ABD'de bulunan merkezinde olan ve ABD federal hükûmeti tarafından finanse edilen araştırma ve geliştirme merkezi. Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü yakınlarında NASA için yönetilmektedir.

<i>2001 Mars Odyssey</i> Mars yörüngesinde robotik uzay aracı

2001 Mars Odyssey, Mars gezegeninin yörüngesinde dönen bir robotik uzay aracıdır. Görevin tamamı için tahmin edilen maliyeti 297 milyon dolar olan proje, NASA tarafından geliştirildi ve Lockheed Martin'e dışarıdan sözleşmeli olarak ihale edildi. Görevi, spektrometre ve termal kamera kullanarak geçmişte veya günümüzde su ile buz kanıtları saptamak ve bunun yanı sıra gezegenin jeolojisini ve radyasyon ortamını incelemektir. Odyssey'in elde ettiği verilerin, Mars'ta yaşam olup olmadığı sorusunu yanıtlamaya ve gelecekte astronotların maruz kalabileceği radyasyonun risk değerlendirmesinin oluşturulmasına yardımcı olacağı umulmaktadır. Aynı zamanda Curiosity keşif aracı ile, daha önceki Mars Exploration Rover ve Phoenix iniş aracı arasında Dünya ile iletişim için bir röle görevi görmektedir. Adını bilimkurgu yazarı Arthur C. Clarke'a saygı olarak, onun ve Stanley Kubrick'in kaleme aldığı 2001: A Space Odyssey adlı filmden almıştır.

<i>Mars Reconnaissance Orbiter</i>

Mars Reconnaissance Orbiter (MRO), Mars'ın jeolojisini ve iklimini incelemek, gelecekteki iniş alanlarının keşfini sağlamak ve yüzey görevlerinden Dünya'ya veri aktarmak için tasarlanmış bir yörünge uzay aracıdır. 12 Ağustos 2005'te fırlatılan araç, 10 Mart 2006'da Mars'a ulaştı. Kasım 2006'da, beş aylık atmosfer direnciyle yavaşladıktan sonra bilimsel çalışmaların yapılacağı yörüngeye yerleşti ve esas bilimsel aşama başladı. 2010 yılında esas görevin sonuna kadar MRO'nun geliştirilmesi ve işletilmesinin maliyeti 716,6 milyon ABD dolarıydı.

Yörünge aracı, bir gezegen ya da diğer bir astronomik nesnenin yörüngesinde faaliyet gösteren bir uzay sondasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mars keşif aracı</span>

Mars keşif aracı, Mars yüzeyinde seyahat etmek üzere tasarlanmış uzaktan kumandalı bir motorlu araçtır. Gezginlerin sabit iniş araçlarına göre çeşitli avantajları vardır: daha fazla alanı incelerler, ilginç özelliklere yönlendirilebilirler, kış aylarını atlatmak için kendilerini güneşli konumlara yerleştirebilirler ve çok uzaktan robotik araç kontrolünün nasıl gerçekleştirileceği bilgisini geliştirebilirler. Mars Reconnaissance Orbiter gibi yörüngesel uzay araçlarından farklı bir amaca hizmet ederler. Daha yeni bir gelişme ise Mars helikopteridir.

<span class="mw-page-title-main">Google Mars</span>

Google Mars, görünür bir imgeleme görünüm sağlayan Google Haritalar'ın tarayıcı içi versiyonu. Google Moon gibi Mars gezegeninin gölgeli kabartma (Rakım) ve kızılötesi uydu görüntülerini gösterir. 2 Şubat 2009 yılında kullanıma sunuldu. Arizona Devlet Üniversitesinde bulunan Mars Uzay Uçuş Tesisi'nde NASA bilim adamları ile iş birliği içinde, Google Mars iki NASA Mars misyonları, Mars Global Surveyor ve 2001 Mars Odyssey'den toplanan verilerle kamuoyuna sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Mars Orbiter Mission</span>

Mars Orbiter Mission (MOM) veya Mangalyaan, Mars'ın yörüngesinde araştırma yapmak için tasarlanmış bir uzay sondasıdır. Araç Hindistan Uzay Araştırma Örgütü tarafından 5 Kasım 2013 tarihinde fırlatılmış olup 24 Eylül 2014 tarihinde Mars yörüngesine girmiştir. Araç Hindistan'ın ilk gezegenler arası misyonu olup ISRO, Sovyet uzay programı, NASA ve Avrupa Uzay Ajansı'ndan sonra Mars'a ulaşan dördüncü uzay ajansı haline geldi. Aynı zamanda Hindistan Mars yörüngesine ulaşan ilk Asya ülkesi ve ilk girişiminde bunu gerçekleştiren ilk ülke oldu.

Dünya dışı sıvı su, doğal haliyle Dünya dışında meydana gelen sıvı haldeki sudur. Geniş ilgi gören bir konudur, çünkü bildiğimiz gibi su yaşamın temel ön koşullarından biri olarak kabul edilir ve bu nedenle dünya dışı yaşam için gerekli olduğu düşünülür.

<span class="mw-page-title-main">Trace Gas Orbiter</span>

ExoMars Trace Gas Orbiter, Avrupa liderliğindeki ExoMars programının bir parçası olarak 2016 yılında Mars'a atmosferik araştırma için bir yörünge aracı ve Schiaparelli test iniş aracı gönderen Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ile Rus Roskosmos ajansı arasındaki ortak bir projedir.

<i>Opportunity</i> (keşif aracı) NASA Mars keşif aracı

Opportunity, 2004'ten 2018 yılına kadar Mars'ta faaliyet göstermiş olan robotik bir keşif aracıdır. Opportunity Mars'ta 5111 sol boyunca faaliyetini sürdürmüştü. NASA'nın Mars Exploration Rover programının bir parçası olarak 7 Temmuz 2003 tarihinde fırlatılan araç, ikizi Spirit'in (MER-A) gezegenin diğer tarafına inişinden üç hafta sonra 25 Ocak 2004'te, Meridiani Planum'a iniş yaptı. Spirit, planlanan 90 sol faaliyet süresiyle 2009 yılında mahsur kalana ve 2010'da iletişimini kesene kadar işlev görürken, Opportunity inişten sonra 5111 sol boyunca çalışır durumda kalabildi. Güneş enerjisi kullanarak pillerinin sürekli şarj edilmesiyle gücünü ve kilit sistemlerini korudu, güç tasarrufu için toz fırtınaları gibi olaylar sırasında kış uykusuna yattı. Bu dikkatli operasyon, ilk taslak planı 14 yıl, 47 gün aşarak, Opportunity için tasarlanan ömrün 57 katı boyunca çalışmasını sağladı. Keşif aracı, NASA ile en son temasa geçtiği 10 Haziran 2018 tarihine kadar 45,16 kilometre mesafe kat etmişti.

<span class="mw-page-title-main">Lunar Flashlight</span>

Lunar Flashlight, gelecekte robotlar veya insanlar tarafından kullanılmak üzere Ay'daki su buzu çökellerini araştırmak, yerlerini saptamak, boyutunu ve bileşimini tahmin etmek için geliştirilen düşük maliyetli bir CubeSat Ay yörünge görevidir.

<span class="mw-page-title-main">Mars monoliti</span>

Mars monoliti, Mars yüzeyinde keşfedilen dikdörtgen bir nesnedir. Muhtemelen düştüğü bir uçurumun dibine yakın bir yerde bulunuyor. Mars Reconnaissance Orbiter, yörüngeden, kabaca 300 kilometre uzaktan fotoğraflarını çekti. uzaklıktadır. Monoliti fotoğraflamak için kullanılan HiRISE kamerası, piksel başına yaklaşık 30 santimetre çözünürlüğe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Huygens (krater)</span> Mars krateri

Huygens, Hollandalı gökbilimci, matematikçi ve fizikçi Christiaan Huygens'in onuruna adlandırılan Mars üzerindeki bir çarpma krateridir. Utopia, Hellas, Argyre ve Isidis'ten sonra Mars'taki fark edilebilir beşinci en büyük çarpma krateridir. Neredeyse sağlam bir kenarı olan en büyük kraterdir.

Aşağıda yer alan Dünya dışı yörünge araçlarının listesinde dış yörüngede bulunan uzay araçları listelenmektedir.