İçeriğe atla

Sığırkuyruğu

Sığırkuyruğu
(Verbascum sinuatum)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)
Sınıf: Magnoliopsida
(İki çenekliler)
Takım: Lamiales
Familya: Scrophulariaceae
(Sıraca otugiller)
Cins: Verbascum
L.

Metne bakınız.

Sığırkuyruğu, sıraca otugiller (Scrophulariaceae) familyasından Verbascum cinsini oluşturan iki yıllık bitki türlerine verilen ad.

Morfolojik özellikleri

Haziran-Ağustos aylarında parlak sarı renkli çiçekler açan 20 ile 150 cm boylarında iki yıllık otsu bir bitkilerdir. Daha çok ekilmemiş yerlerde ve yol kenarlarında bulunurlar. Gövdeleri dik bazen dallanmış ve yünümsü tüylerle kaplıdır. Yaprakları gövdenin alt kısımlarında rozet halinde dizilmiş olup, yünümsü tüylüdür. Gövdedeki yapraklar ise sapsızdır. Çiçekler gövdenin ucunda sık veya seyrek, az veya çok uzun bir salkım durumda toplanmışlardır. Çiçeklerin çanak ve taç yaprakları beşer parçalıdır. Meyveler yuvarlakça olup, çok tohumludur.

Kullanımı

Çiçekleri müsilaj, uçucu yağ ve glikozitler taşır. Balgam söktürücü ve göğüs yumuşatıcı olarak kullanılır. Bazı sığır kuyruğu türlerinin tohumları saponin taşıdıklarından dolayı balıklar için zehirli olup, balık avlamada kullanılır. Bitkinin yaprakları da terletici, balgam söktürücü, idrar arttırıcı ve kabız edici olarak kullanılır. Basur için de kullanılır.

İç Anadolu bölgesinde " Kurt Kulağı " ismi de verilir. Bitki kuruduğunda odunsu bir yapı aldığı için. Kolay yanmasından dolayı " Çoban Çırası " da denmektedir.

Dağılımı

Türkiye, sığırkuyruğu türleri bakımından çok zengin olup, takriben 200 kadar tür bulunmaktadır.

Sığırkuyruğu otu ve çiçeği
Sığırkuyruğu otu ve çiçeği

Türler

  • Verbascum dentifolium
  • Verbascum detersile Türkiye.
  • Verbascum dieckianum
  • Verbascum dimoniei
  • Verbascum dingleri
  • Salda sığırkuyruğu (Verbascum dudleyanum)
  • Verbascum dumulosum
  • Verbascum durmitoreum
  • Verbascum epixanthinum
  • Verbascum eriophorum
  • Verbascum euboicum
  • Verbascum foetidum
  • Verbascum formosum
  • Verbascum friedrichsthalianum
  • Verbascum georgicum
  • Verbascum glabratum
  • Verbascum glandulosum
  • Verbascum gnaphalodes
  • Verbascum graecum
  • Verbascum guicciardii
  • Verbascum gypsisola
  • Verbascum halacsyanum
  • Verbascum haussknechtii
  • Verbascum hervieri
  • Verbascum herzogii
  • Verbascum heterobarbatum
  • Verbascum humile
  • Verbascum hypoleucum
  • Verbascum jankaeanum
  • Verbascum laciniatum
  • Verbascum lagurus
  • Verbascum lanatum
  • Verbascum lasianthum
  • Verbascum leianthum
  • Verbascum leucophylum
  • Verbascum levanticum
  • Verbascum litigiosum
  • Verbascum longifolium
  • Verbascum longirostris Fas.
  • Ak sığırkuyruğu (Verbascum lychnitis)
  • Verbascum macedonicum
  • Verbascum macrurum
  • Verbascum malophorum
  • Verbascum mucronatum
  • Verbascum nevadense
  • Verbascum nicolai
  • Kara sığırkuyruğu (Verbascum nigrum)
  • Verbascum niveum
  • Verbascum nobile
  • Verbascum gypsicola
  • Verbascum olympicum
  • Verbascum orientale
  • Verbascum orphanideum
  • Verbascum ovalifolium
  • Verbascum paniculatum
  • Verbascum pelium
  • Verbascum pentelicum
  • Verbascum pestalozzae
  • Turuncu sığırkuyruğu (Verbascum phlomoides)
  • Mor sığırkuyruğu (Verbascum phoeniceum)
  • Verbascum pinnatifidum
  • Verbascum pseudonobile
  • Verbascum pulverulentum
  • Verbascum purpureum
  • Verbascum pycnostachyum
  • Verbascum pyramidatum
  • Verbascum reiseri
  • Verbascum roripifolium
  • Verbascum rotundifolium
  • Verbascum rupestre
  • Verbascum samniticum
  • Verbascum scardicola
  • Verbascum siculum
  • Dalgalı yapraklı sığırkuyrğu (Verbascum sinuatum)
  • Verbascum songaricum
  • Gösterişli sığırkuyruğu (Verbascum speciosum)
  • Verbascum spectabile
  • Verbascum spinosum
  • Adi sığırkuyruğu (Verbascum thapsus)
  • Verbascum undulatum
  • Verbascum vandasii
  • Dallı sığırkuyruğu (Verbascum virgatum)
  • Verbascum viridissimum
  • Verbascum widemannianum
  • Verbascum xanthophoeniceum
  • Verbascum zuccarinii

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ihlamur</span> bitki cinsi

Ihlamur (Tilia), Malvaceae (ebegümecigiller) familyasına bağlı, Kuzey Yarımküre'nin ılıman ve yarı tropik bölgelerinde yetişen ağaç cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">İki çenekliler</span>

İki çenekliler ya da ödikotlar, embriyonlarında iki çenek (kotiledon) bulunan bir çiçekli bitki sınıfıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cochlearia</span> bitki cinsi

Kaşık otu (Cochlearia), turpgiller (Brassicaceae) familyasından toprak yüzeyinde yatık olarak gelişen, daha çok yol kenarlarında rastlanan bir veya çok yıllık ot türü. Çiçekler küçük olup, beyazımsı-pembemsi renklerde ve 7-10'u bir arada yaprakların koltuğunda yoğun kümeler teşkil ederler. Türkiye'de yabani olarak 7 türü yetişmektedir.

<i>Humulus lupulus</i>

Humulus lupulus, Cannabaceae (kendirgiller) familyasından Temmuz-Eylül ayları arasında yeşilimsi-beyaz renkli çiçekler açan, 2–5 m yüksekliğinde, sarılıcı gövdeli, iki evcikli otsu bir bitki türü.

<span class="mw-page-title-main">Sakız ağacı</span>

Sakız ağacı, sakız ağacıgiller familyasından bir ağaç türü. Akdeniz bölgesinin doğal bitkisidir. Türkiye'de Batı ve Güney Anadolu'da, Kanarya Adaları ve Sakız Adası'nda yetişir.

<span class="mw-page-title-main">Mezeryon</span>

Mezeryon, Çobanyastığıgiller (Thymelaeaceae) familyasından pembe veya kırmızı renkli çiçekler açan, 30–150 cm boyunda, çalı görünüşünde çok yıllık bir bitki türü.

<span class="mw-page-title-main">Laden</span> bitki cinsi

Laden, Cistaceae familyasından Cistus cinsini oluşturan beyaz veya pembe çiçekli bitki türlerine verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Kimyon</span> Bitki türü, baharat çeşiti

Kimyon, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından Mayıs-Haziran ayları arasında, beyaz ve pembemsi renkli çiçekleri açan, 40–60 cm boyunda, bir yıllık otsu bir bitki türü. Anavatanı Doğu Akdeniz ve Orta Doğu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Bakla</span> baklagiller (Fabaceae) familyasına adını veren, gıda ve yem bitkisi olarak tarımı yapılan tek yıllık bitki

Bakla, baklagiller (Fabaceae) familyasına adını veren, gıda ve yem bitkisi olarak tarımı yapılan tek yıllık bir bitkidir.

<span class="mw-page-title-main">Salda sığırkuyruğu</span>

Salda sığırkuyruğu, sıraca otugiller (Scrophulariaceae) familyasına ait çok yıllık otsu bir sığırkuyruğu alt türü.

<span class="mw-page-title-main">Menekşe</span> genellikle mor renkte çiçek

Menekşe, menekşegiller (Violaceae) familyasına bağlı Viola cinsini oluşturan çoğunlukla saksılarda yetiştirilen bitki türlerinin ortak adı. 400 ile 500 arası türü bulunmaktadır. Dünyanın birçok yerinde yetişebilmekle beraber en çok kuzey yarımkürede yetişir. Ayrıca Hawai ve Güneydoğu Asya'da da yetişebilir. Doğada aydınlık, fakat gölgede ve nemli bölgelerde yetişir.

<span class="mw-page-title-main">Ballıbabagiller</span> bitki familyası

'Lamiaceae, Labiatae veya Türkçe adıyla 'Ballıbabagiller; 236 cins ve 7,280 tür ile temsil edilir ve dünya çapında özellikle ılıman kuşakta yayılış gösteren bir bitki familyasıdır.

<i>Allium schoenoprasum</i>

Allium schoenoprasum soğangiller (Alliaceae) familyasının Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika'ya özgü en küçük türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kayışkıran</span>

Kayışkıran, baklagiller (Fabaceae) familyasından bir bitki türü. Türkiye'de yetiştiği yer Anadolu'dur. Haziran-Ağustos ayları arasında pembemsi renkli çiçekler açan, 30–60 cm boyunda çok yıllık dikenli bir bitkidir. Yol kenarlarında boş tarlalarda rastlanır. Gövdeleri odunlu, yatık, yer yer kırmızımsı renkli ve tüylüdür. Meyveleri sarımtırak, esmer renkli ve fasulyeye benzer.

<span class="mw-page-title-main">Meme otu</span>

Meme otu, papatyagiller (Asteraceae) familyasından yaygın görülen bir bitki türü. Anavatanı Avrupa ve Kuzey Asya'dır.

<span class="mw-page-title-main">Gövde (botanik)</span> damarlı bir bitkinin yapısal ekseni

Gövde, bir vasküler bitkinin iki ana yapısal ekseninden biridir, diğeri ise kök'tür. Yaprakları, çiçekleri ve meyveleri destekler, ksilem ve floemde kökler ve sürgünler arasında su ve çözünmüş maddeleri taşır, besin maddelerini depolar ve yeni canlı doku üretir. Gövde normalde düğümlere ve ara düğümlere ayrılır:

<span class="mw-page-title-main">Mor sığırkuyruğu</span>

Mor sığırkuyruğu, sıraca otugiller (Scrophulariaceae) familyasına ait çok yıllık otsu bir sığırkuyruğu türü.

<span class="mw-page-title-main">Ankara florası</span> Ankara ilinin florası

Ankara florası; Ankara il sınırları içerisinde hüküm süren iklim koşulları, sıcaklık, yağış miktarı gibi faktörler sonucunda şekillenip ortaya çıkan bitki çeşitliliğini tabir etmek için kullanılır. Güncel kayıtlara göre şehirdeki flora; 99 familyadan 495 cinse ait 1365 çiçekli bitki türünden oluşmaktadır. Bu türler içinden de 22'si safi Ankara'ya özgü olmak üzere 271 tanesi (%19.85) Türkiye'ye endemik canlılardan oluşmaktadır.

Verbascum yurtkuranianum veya yaygın adıyla Yurtkuran sığırkuyruğu, Papaveraceae familyasından bir bitki türüdür. Türkiye'ye özgüdür ve adını Türkiye'nin güneybatısındaki Yurtkuran köyünden almıştır. Türkiye'de endemik bir türdür ve doğal yaşam alanları üzerindeki insan faaliyetleri nedeniyle tehdit altındadır. Bitkinin toprağa uyum sağlaması ve tohumlarının kolayca yayılması nedeniyle, çevre koşullarının iyileştirilmesiyle tehdidi azaltmak mümkündür. Bitkinin, özellikle endemik olması ve tıbbi kullanımı nedeniyle korunması gereken bir tür olduğuna inanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sahil sığırkuyruğu</span>

Sahil sığırkuyruğu veya bilimsel adıyla Verbascum degenii, Scrophulariaceae familyasından çok yıllık bir bitki türüdür. Türkiye'ye özgü bir bitki türüdür ve ülkenin güneybatı kıyılarına özgüdür.