İçeriğe atla

Sütlaç

Sütlaç
Ülke(ler)Türkiye
YaratıcısıOsmanlı mutfağı
TürüSütlü tatlı
TipiSütlaç
Fırında Sütlaç

Sütlaç, çeşitli mutfak kültürlerinde bulunabilen bir tatlı.

Türk mutfağında yer alan birçok sütlü tatlı içinde en yaygın yapılanlarından ve tanınanlarından biri de sütlaçtır. Başlıca malzemeleri pirinç, süt ve şekerdir. Kıvamı kişilerin zevkine göre değişse de genelde kabul gören ve beğenilen kıvam pirinç tanelerinin çok sert olmamak kaydıyla tek tek ağza gelebilecek şekilde olmasıdır.

Batı ve Kuzey Avrupa ülkelerinin mutfağında bulunan sütlaç özellikle İskandinavya ülkelerinde tarçın sosu veya kavrulmuş badem şekerleme kronatları ile garnitür edilerek sadece yılbaşında servis edilmektedir.

Osmanlı Mutfağındaki Çeşitleri

Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de tarifi vardır.[1] "Sütlü aş" olarak tarifte geçmektedir. Tarifi: İki kıyye sütten tabh murat olundukta yüz dirhem pirinci ba‘de’t-tathîr bir taşım suda haşlayıp delikli kevgir den süzüp hazır edeler. Badehu sütü tencere içine koyup hemen kaynadıkta işbu hazırlanan pirinci içine salıp pirinçler gereği gibi yumşayınca tabh ederler. Badehu indirip sahan veya tabaklara tevzi ettikte bir çeyrek miktarı küllü ateş üstünde tevkif edeler ki ol hengâmda üzerine kaymak gelir. Soğudukta bol toz şekeri ekip tenâvül buyrula yahut ateşte kaynar iken tatlı olacak miktarı şeker konulup yine bu usul üzre hareket oluna. Nefis olur.

Malzemelerine göre sütlaç çeşitleri

  • Nişastalı sütlaç
  • Nişastasız sütlaç
  • Lavantalı sütlaç
  • Damla sakızlı sütlaç
  • Limonlu sütlaç
  • Zerdeçallı sütlaç
  • Zerdeçallı cevizli sütlaç
  • Karamelli sütlaç
  • Krokanlı sütlaç
  • Krem şantili sütlaç
  • Hindistan cevizli ve vanilyalı sütlaç
  • Çikolatalı sütlaç
  • Kinoalı sütlaç
  • Portakallı sütlaç
  • Hurmalı sütlaç
  • Salepli sütlaç
  • İncirli sütlaç
  • Havuçlu sütlaç
  • Fırın sütlaç

Yörelere göre sütlaç çeşitleri

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "MELCEÜ'T- TABBÂHÎN, Aşçıların Sığınağı, MEHMED KÂMİL" (PDF). 3 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Mart 2022. 
  2. ^ "ATOM SÜTLAÇ'I DENEDİNİZ Mİ?". Bolu Takip Gazetesi. 26 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  3. ^ "Damla Sakızlı Fırın Sütlaç". 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2021. 
  4. ^ "Rize 'nin Meşhur Sütlacı Tüm Detaylarıyla (Bilal Ustanın Tarifi)". Nefis Yemek Tarifleri. 16 Ocak 2021. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  5. ^ "Astarlı sütlaç tarifi". 12 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Keşkül</span> Türk mutfağından bademli puding

Keşkül, Türk mutfağında sütlü bir tatlıdır. Keşkül, süt, dövülmüş badem, şeker, pirinç unu ve patates unu ile yapılır. Pişirme tekniği muhallebiler gibidir. Kaynama sona ererken sütün içinde hindistancevizi tozu dökülür. Kâselerin üzeri çekilmiş badem, çam fıstığı ve fıstık ile süslenir.

<span class="mw-page-title-main">Tavukgöğsü</span> Türk mutfağından geleneksel tatlı

Tavukgöğsü, süt, şeker, pirinç unu ve tavuğun göğüs etiyle yapılan Türk mutfağında bir tatlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Muhallebi</span> Türk mutfağından sütlü tatlı

Muhallebi, süt kullanılarak yapılan ve soğuk servis edilen bir çeşit tatlı. Sakızlı muhallebi, su muhallebisi gibi çeşitleri bulunmaktadır. Efsanelerde tatlının kökeni Sasani İmparatorluğu'na dayandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Revani (tatlı)</span> Arap mutfağından şerbetli tatlı

Revani, Türk mutfağındaki tatlılardan biridir. Osmanlı döneminde Ermenistan'ın ve Erivan'ın fethedilmesi şerefine Saray aşçılarının icat ettikleri ve Erivan zaferi sebebiyle "Revani" adı verdikleri bir tatlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gaziler helvası</span>

Gaziler helvası, Trakya yöresi un helvasıdır. 16. ve 17. yüzyılda Osmanlı mutfağında yapıldığına ilişkin belgeler bulunmaktadır. Edirne'de askerler helva ile uğurlanıp, döndüklerinde de helva ile karşılandığı için bu tatlıya gaziler helvası denilmiştir. Ana malzemeleri, un, tereyağı, badem, süt ve toz şekerdir. Süt ve şeker karıştırılarak ısıtılır. Tavada tereyağı eritilir ve bademlerle un kavrulur. Süt ve kavrulmuş un ve bademler karıştırılarak kıvam alması sağlanır ve son olarak bir müddet dinlenmeye bırakılan helva süslenerek servis yapılır. Kabuğu soyulmuş bademler süsleme amaçlı kullanılır. Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesinde gaziler helvasının tarifi verilmiştir. Melceü’t-Tabbâhînde de ayrıca tarifler verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Acıbadem kurabiyesi</span>

Acıbadem kurabiyesi, beze malzemelerinin içine acı badem eklenerek yapılan bir tatlıdır. Badem, şeker ve yumurta beyazı ile yapılır. Geleneksel tarife göre üstünde bir adet acı badem bulunur, ismi de buradan gelmektedir. Acıbadem her zaman bulunamadığı için onun yerine badem özü kullanılır. Bu bisküviler Türkiye'de birçok pastanede satılmaktadır. Ayrıca evlerde de yaygın şekilde yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Midye dolma</span> iç pilavla doldurulmuş midye

Midye dolması, kara veya mavi midyenin pişirildikten sonra iç pilav ile doldurulmasıyla yapılan bir çeşit dolma. Türkiye'nin özellikle Ege ve Marmara Bölgelerinin bazı illerinde yapılır. Özellikle İzmir ilinde meşhurdur.

Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesi, Osmanlı'da yazılan ikinci yemek kitabıdır.1856 - 57 yıllarında Ali Eşref Dede, Melceü’t-Tabbâhîn yemek kitabından on iki on üç sene sonra bu kitabını yazmıştır.İçindekiler çorbalar, salata ve turşular, kebaplar, külbastılar, helvalar ve kadayıflar, paluzeler ve dondurmalar, kurabiyeler, revani ve benzerleri, turşular, hamurdan yapılan yemekler, lalanga ve börekler ,dolma çeşitleri, patlıcandan yapılmış paçalar ve mücverler, köfteler, ıspanak ve kabak türü sebze yemekleri, ilik yapımı ve yahniler,pilav çeşitleri, hoşaflar ve kompostolar ve suyu buz dondurmanın yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Nuriye (tatlı)</span>

Nuriye Osmanlı mutfağında bulunan bir çeşit tatlıdır. Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de tarifi vardır. Tarifi: Matlûbü'l-mikdâr elenmiş dakîk-i hâs ı beşon yumurta akı ve süzülmüş limon suyu ile yoğurur iken ellerini rûgan-ı zeyt ile tergîn edip tekrar gereği gibi yoğrula. Badehu ufak ufak pareleyip oklava ile börek yufkası gibi açıp ve dörde70 büküp tava içinde kızgın yağda kızarıldıkta çıkarıp delikli kevgir e vazoluna ki yağı süzüle. Badehu kıvamlı kaynar şekere atıp tekrar çıkardıkta nısfını bir tepsi ye döşeyip üzerine kaymak ve nısf-ı dîğerini dahi üzerine koyup bir miktar süt ile kaynatıp tamam yumuşadıkta üzerine gülâb ve tarçın ekip tenâvül buyrula. Nefis olur.

<span class="mw-page-title-main">Nazlı aş</span>

Nazlı aş veya Nazlaç Osmanlı mutfağında bulunan bir çeşit tatlıdır. Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de tarifi vardır. Tarifi: Matlûbül-mikdâr pirinci havan da kabaca döğüp bulgur gibi oldukta tencere içine su doldurup ateş üzerine iken işbu pirinci üzerine salıp karıştıralar. Ne miktar koyuluğu murat olunur ise ol miktar pirinç ilave olundukta pişirip indirileceğine karip kesilmiş kıvamlı şeker veyahut toz şekeri ile tatlılayıp bir miktar dahi kaynadıkta indirip tabaklara tevzi birle soğudukta üzerine döğülmüş ceviz veya badem ekip tenâvül buyrula.

<span class="mw-page-title-main">Asîde</span> Yemek

Asîde( ) Arap mutfağında bulunan bir çeşit yemektir. Ayrıca asude aslı Arapça olup asîde'den bozulmuş, nişasta ile yapılan bir tür helvadır. Asîde için belgelenmiş en eski tariflerden biri, İbn Sayyar al-Warraq'ın Kitab al-Ṭabīḫ adlı onuncu yüzyıl Arapça yemek kitabında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Herîse</span>

Herîse Osmanlı mutfağında bulunan bir çeşit keşkektir. Herise ayrıca Tekirdağ geleneksel mutfağında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Nohud-âb</span>

Nohud-âb(Nohut çorbası) nohut ile yapılan çorbadır. Osmanlı mutfağında bulunur. Kitâb-ı Me'kûlât'ta nohut çorbasının içerisine mumbar dolması ve et konulmaktadır. Diğer yemek kitaplarında olmayan bu eklemenin yerel bir pişirme tarzı olduğu düşünülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Balık çorbası</span>

Balık çorbası balık ile yapılan bir çorbadır.

<span class="mw-page-title-main">Buğdaylı balık çorbası</span>

Buğdaylı balık çorbası balık ile yapılan bir çorbadır.

<span class="mw-page-title-main">Ekşili çorba</span>

Ekşili çorba, koyun eti ile yapılan bir çorbadır. Osmanlı döneminde düğünlerde pişirilen bir çorbadır.

<span class="mw-page-title-main">Kırma tavuk kebabı</span> Kebap

Kırma tavuk kebabı, tavuk eti ile yapılan bir kebaptır.

<span class="mw-page-title-main">Süt kebabı</span>

Süt kebabı, kuzu veya koyun eti ile yapılan bir kebaptır.

<span class="mw-page-title-main">Kıymadan fırın kebabı</span>

Kıymadan fırın kebabı, koyun eti kıymasından ile yapılan bir kebaptır.

<span class="mw-page-title-main">Süngeriye</span>

Süngeriye, bir çeşit sütlü ve şerbetli tatlıdır. Malzemeleri; yumurta akı, pirinç unu, süt, şeker ve sudur. Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de tarifi verilmiştir. Mükemmel ve Mufassal Aş Ustası yemek kitabında da süngeriye tarifi verilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.