İçeriğe atla

Sürgündeki Yugoslavya hükûmeti

Sürgündeki Yugoslavya Hükûmeti Kral II. Petar'ın idaresinde bir resmî Yugoslavya hükûmetidir. Yugoslavya'nın işgalinden sonra Belgrad'dan Nisan 1941'de ayrılmış ve ilk olarak Yunanistan'a, sonra Filistin'e, sonra Mısır'a ve son olarak Haziran 1941'de Birleşik Krallık'a gitmiştir.

Tarih

Mihver Devletleri'nin istilasından korkan Naip Prens Pavle, Tripartite Paktı'nı 25 Mart 1941'de imzalamış, Mihver güçleriyle işbirliği kararı almıştır. Sonrasında Belgrad'da yoğun Mihver karşıtı gösteriler düzenlenmiştir.

27 Mart'ta Prens Pavle'nin hükümdarlığı Britanya destekli bir askeri bir darbeyle devrilmiştir. 17 yaşındaki II. Petar'in yeter yaşta ve güçte olduğu ilan edilmiştir. General Dušan Simović başbakanı oldu. Yugoslav Krallığı Mihver Devletleri'nden Tripartite Paktı tanımadığını belirtmeden de facto olarak desteğini çekmiştir. Her ne kadar yeni yöneticiler Nazi Almanyası'na karşı olsalar da, Alman diktatör Adolf Hitler'in Yugoslavya'ya saldırmasından korkmaktaydılar, Birleşik Krallık yardım edecek durumda değildi. 6 Nisan 1941'de Alman Silahlı Kuvvetleri (Wehrmacht) Yugoslavya Krallığı'nın istilasına başladı ve ülkeyi hızlıca ele geçirdi. Kraliyet ailesi, Prens Pavle dahil, yurt dışına kaçar ve Britanya tarafından Kenya'da alıkoyar.[1]

Yugoslavya Krallığı kısa sürede Mihver güçlerince çeşitli devletçiklere ayrıldı. Almanya, İtalya, Macaristan ve Bulgaristan derhal bazı sınır bölgelerini ilhak etti. Bir Büyük Almanya Slovenya'nın çoğunu içerecek şekilde genişletilerek oluşturuldu. İtalya Dalmaçya Hükûmeti'ni topraklarına kattı ve Batı Slovenya'nın üçte birinden fazlasını Krallığı'na bağladı. Bir Büyük Hırvatistan, Hırvatistan Bağımsız Devleti (Nezavisna Država Hrvatska, NDH) Mihver güçlerince tanındı. Kağıt üstünde NDH bir krallıktı ve Aosta 4. Dükü Hırvatistan Kralı II. Tomislav olarak taç giydi. Sırbistan bölgesinin bakiye kısmı Almanya'nın askeri valisi ve Milan Nedić'in yönettiği bir sivil hükûmet tarafından yönetilen bir askeri idare birimi haline geldi. Nedić Almanya'nın Sırbistan'ı Yugoslavya'nın ardılı olarak tanımasını sağlama arayışına girdi ve II Petar'ı Sırbistan Kralı olarak ilan etti. Güney Yugoslavya'da Karadağ'da kukla devletler kuruldu. Macaristan bazı kuzey bölgeleri işgal etti.

Sürgüne giden II. Petar Müttefiklerce hâlâ tüm Yugoslavya'nın kralı olarak tanınıyordu. 13 Mayıs 1941'den başlayarak çoğunlukla Sırp "Anayurt Yugoslav Ordusu" (Jugoslovenska vojska u otadžbini veya JVUO veya Četnikler) Yugoslavya'nın Mihver güçlerince işgaline direniş başlattı. Bu anti-Alman ve anti-komünist direniş hareketi Kralcı general Draža Mihailović tarafından yönetildi. Uzunca bir süre Četnikler Britanya, Amerika Birleşik Devletleri ve sürgündeki II. Petar'ın Yugoslav Kraliyet Hükûmeti tarafından desteklendi.

Ancak savaşın akışı içerisinde esas güç Josip Broz Tito'nun Komünist Partizanlar'ının eline geçti. 1943'te Tito Demokratik Federatif Yugoslavya'nın (Demokratska federativna Jugoslavija) kurulduğunu ilan etti. Müttefikler zamanla Tito'nun güçlerini Alman işgaline karşı daha güçlü bir direniş olarak tanıdı. En büyük yardımlarını kralcı Četnikler'den ziyade Tito'nun Partizanlarına göndermeye başladılar. 16 Haziran 1944'te, de facto ve de jure Yugoslavya hükûmetlerini birleştiren Tito–Šubašić anlaşması imzalandı.

Sürgünü boyunca Kral II. Petar Cambridge Üniversitesi'nde eğitim gördü, Kraliyet Hava Kuvvetleri'nde hizmet verdi ve Yunanistan Kralı I. Alexander ve Yunanistan ve Danimarka Prensesi Aspasia'nın tek çocukları Yunanistan ve Danimarka Prensesi Alexandra ile evlendi.

Başbakanlar

Resim İsim
(Doğum-Ölüm)
Hükûmet Dönemi Siyasi Parti Kabine
Başlangıç Bitiş
1Dušan Simović
(1882–1962)
27 Nisan
1941
12 Ocak
1942
Bağımsız
(Yugoslav Kraliyet Ordusu)
Simović kabinesi
2Slobodan Jovanović
(1869–1958)
12 Ocak
1942
18 Haziran
1943
BağımsızJovanović kabinesi
3Miloš Trifunović
(1871–1957)
18 Haziran
1943
10 Ağustos
1943
Radikal Halk Partisi
(Народна радикална странка)
Trifunović kabinesi
4Božidar Purić
(1891–1977)
10 Ağustos
1943
8 Temmuz
1944
BağımsızPurić kabinesi
5Ivan Šubašić
(1892–1955)
8 Temmuz
1944
7 Mart
1945
Hırvat Köylü Partisi
(Hrvatska seljačka stranka)
Šubašić kabinesi

Bibliyografya

Kaynakça

  1. ^ "Prince Paul of Yugoslavia exonerated of war crimes" (PDF). The Times. 24 Ocak 2012. 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Balkan Cephesi (II. Dünya Savaşı)</span> II. Dünya Savaşının parçası

Balkan Cephesi, Almanya'nın 1941 yılında Balkanları istilasıyla başlayan bir dizi çatışmadır. 1940 yılı içinde Almanya, Polonya ve Fransa'yı askerî harekâtlarla istila etmiş, İngiltere'ye yönelik hava akınlarını başlatmıştı. Britanya Savaşı olarak bilinen bu yoğun ve sık hava akınları amacına ulaşamamış ve durdurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">II. Petar</span> son Yugoslavya Kralı

II. Petar, tam adı Petar Karađorđević, son Yugoslavya kralı.

<span class="mw-page-title-main">Çetnikler</span> Sırp Ortodoks-Köktenci çete terör örgütü

Çetnikler, II. Dünya Savaşı'nda işgalci Mihver kuvvetlerine ve Hırvat işbirlikçilerine karşı direnmek amacıyla ortaya çıkan, ama daha çok Partizanlar olarak bilinen Tito'ya bağlı komünist gerillalarla çarpışan radikal milliyetçi, monarşist Sırp gerillalar.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Krallığı</span> 1918den II. Dünya Savaşının sonuna kadar Balkanların batısında var olmuş devlet

Yugoslavya Krallığı, Güneydoğu ve Orta Avrupa'da 1918'den 1941'e kadar var olan bir devletti. 1918'den 1929'a kadar resmî olarak Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı olarak adlandırıldı, ancak kökenleri nedeniyle Yugoslavya terimi onun günlük konuşma dilindeki adıydı. Devletin resmi adı 3 Ekim 1929'da Kral I. Aleksandar tarafından Yugoslavya Krallığı olarak değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan tarihi</span>

Hırvatistan tarihi, bugünkü Hırvatistan topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Slovenya tarihi bugünkü Slovenya Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Hırvatistan'daki Yahudilerin tarihi 3. yüzyıla kadar dayanmasına rağmen 10. yüzyıl ve 15. yüzyıla kadar az bilgi bulunur. II. Dünya Savaşı'ndan evvel 20,000 kişilik cemaatin hemen hemen hepsi Holokost'ta yok edildi. Savaştan sonra sağ kalanların yarısı İsrail'e göç ederken 2500 Yahudi Hırvatistan'da yaşamayı tercih etti. Bu rakam tahmini bir rakam olup 1500 kişilik Zagreb Yahudi cemaatinin %80'i karışık evliliklerin çocukları olduğu hesaba katıldığında bu nüfusun daha da fazla olduğu düşünülür. Holokost'tan kurtulanların torunlarının çoğunun dede veya ninelerinden sadece bir tanesi Yahudidir.

<span class="mw-page-title-main">Milan Nedić</span> Sırp general ve politikacı (1878-1946)

Milan Nedić Sırp general ve siyasetçidir. II. Dünya Savaşı döneminde, Yugoslav Ordusu'nun Genelkurmay Başkanı, Yugoslav Kraliyet Hükümeti'nin Savaş Bakanı ve Nazi destekli bir Sırp kukla hükûmeti olan Ulusal Kurtuluş Hükümeti'nin Başbakanı'ydı.

<span class="mw-page-title-main">Tito-Stalin ayrılığı</span>

Tito–Stalin ayrılığı Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti ve SSCB liderleri arasında baş gösteren ve 1948 yılında Yugoslavya'nın Kominform'dan ihraç edilmesiyle sonuçlanan görüş ayrılığına ve uzlaşmazlık sürecine verilen isimdir. Bu aynı zamanda, Yugoslavya'da Informbiro dönemi adıyla anılacak, SSCB ile olan ilişkilerin iyice zayıfladığı, 1955 yılına kadar devam edecek bir dönemin başlangıcıydı.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslav Partizanları</span>

Yugoslav Partizanları ya da Ulusal Kurtuluş Ordusu, resmi adıyla Ulusal Kurtuluş Ordusu ve Yugoslavya'nın Partizan Müfrezeleri, komünist olmayan otonomik bir yapıda olan Leh direniş hareketiyle karşılaştırılan Avrupa'nın en etkili Anti-Nazi direniş hareketiydi. Yugoslav Direnişi II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya Komünist Partisi önderliğinde sürdürülmüştür.

Yugoslavya darbesi, 27 Mart 1941'de Yugoslavya Krallığı'nın başkenti Belgrad'da meydana gelen askerî darbe.

<span class="mw-page-title-main">Sürgündeki Yunanistan Hükûmeti</span>

Sürgündeki Yunanistan Hükûmeti, Nazi Almanyası ve İtalya Krallığı liderliğinde Mihver Devletleri'nin Yunanistan'ı işgali kapsamında, Yunanistan Savaşı sırasında oluşan sürgün hükûmetidir. Sürgün hükûmetinin o dönem İngiliz sömürgesi olan Mısır'ın başkenti Kahire'de olmasından dolayı Kahire Hükûmeti olarak da anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pavle Karađorđević</span> Yugoslavya prensi (1893-1976; hd. 1934-1941)

Paul Karađorđević, Yugoslavya Prensi Paul olarak da bilinir, Kral I. Petar'ın kardeşi Prens Arsen'in oğluydu. Kral II. Petar'ın reşit olmadığı sırada naiplik yaptı. Naipliğini yaptığı II. Petar, büyük kuzeni I. Aleksandar'ın en büyük oğluydu.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya'nın işgali</span> 1941 İkinci Dünya Savaşı sırasında Mihver devletleri tarafından Yugoslavya Krallığına Alman liderliğindeki saldırı

Yugoslavya'nın işgali veya Nisan Savaşı ve 25. Harekât, Nisan 1941 tarihinde II. Dünya Savaşı sırasında Mihver devletlerinin Yugoslavya'yı işgalidir. İşgal emri, Adolf Hitler'in Yugoslavya darbesinin ardından 27 Mart 1941'de yayımladığı "25. no. Führer Direktifi" ile ortaya kondu.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandra (Yugoslavya)</span>

Yugoslavya kraliçesi Aleksandra, Yunan prenses ve Yugoslavya kralı II. Petar'ın eşi olarak Yugoslavya'nın konsort kraliçesi. 1917 ve 1920 yılları arasındaki Yunanistan kralı I. Aleksandros ve Aspasia Manos'un kızıydı.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek tarihi (1941-45)</span>

Yugoslavya Krallığı, II. Dünya Savaşı sırasında Mihver Devletleri tarafından işgal edildikten sonra, Bosna'nın tamamı yeni kurulan Bağımsız Hırvatistan Devleti'ne bırakıldı. Bosna'daki Mihver egemenliği, yaygın zulümlere ve istenmeyen yerlilere ve anti-faşistlere yönelik toplu katliamlara yol açtı. Pek çok Sırp silaha sarıldı ve işgalci Nazi güçlerine karşı etkisiz bir gerilla savaşı yürüten Sırp milliyetçisi ve kralcı direniş hareketi olan Çetnikler'e katıldı. 12 Ekim 1941'de, Saraybosna'nın 108 önemli Müslüman vatandaşından oluşan bir grup, Ustaşalar tarafından organize edilen Sırplara yönelik zulmü kınadıkları Saraybosnalı Müslümanların Kararını imzaladı. Bu tür zulümlere katılan Müslümanlar ile tüm Müslüman nüfus arasında ayrım yapılmış, Sırpların Müslümanlara uyguladığı zulümler hakkında bilgi sunulmuş ve kimliği ne olursa olsun ülkenin tüm vatandaşları için güvenlik talep etmişlerdir.

Bosna, dağları arasında eğitim ve gelişim için geniş alan sağlayan partizan hareketinin coğrafi anasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Petar Stambolić</span>

Petar Stamboliç, 1963'ten 1967'ye kadar Yugoslavya Federal Yürütme Konseyi Başkanı ve 1982'den 1983'e kadar Başkanlık Konseyi Başkanı olarak görev yapan bir Sırp komünist politikacı.

Hırvatistan hükümdarları listesi, Hırvatistan Krallığı'nın yerli etnik ve yöneten hanedanlara mensup Hırvatistan hükümdarlarının listesidir.

Ivan Šubašić, Hırvatistan'ın son Yasağı ve İkinci Dünya Savaşı sırasında sürgündeki kralcı Yugoslav Hükûmeti'nin başbakanı olarak bilinen bir Yugoslav Hırvat siyasetçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslav irredantizmi</span>

Yugoslav irredantizmi, Yugoslavya içindeki Güney Slavların yaşadığı bölgelerin Bulgaristan, Batı Trakya ve Yunanistan Makedonya da dahil olmak üzere birkaç bitişik bölgeyle birleştirilmesini savunan siyasi bir fikirdi. Yugoslavya Krallığı hükûmeti, Bulgaristan ile birleşmeyi veya onun Yugoslavya'ya dahil edilmesini istedi. 1945'ten bu yana, Josip Broz Tito yönetimindeki Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, bütünleşik bir Yugoslavya yaratmaya çalıştı. Bu devlet, Yunanistan Makedonya ve Trakya, Arnavutluk, Bulgaristan, Avusturya Karintiya'nın bir kısmı veya tamamı ve bir süre için İtalya'nın Friuli-Venezia Giulia bölgesinin tamamını kapsayacaktı.