İçeriğe atla

Süreyya Tahsin Aygün

Süreyya Tahsin Aygün (1895, İstanbul - 9 Aralık 1981, İstanbul), Türk veteriner hekim, bakteriyolog[1] ve general.[2] Çeşitli cilt hastalıklarını önlemede kullanılan thalidomide etken maddeli ilacın embriyolarda beyin gelişimini etkilediğini ve buna bağlı olarak çocukların fokomeli ile doğduğunu bulmasıyla tanınmıştır. Aygün, maddenin etkilerini Sağlık Bakanlığına anlatarak ilacın ülkeye gelmesini engellemiştir.[3] Ayrıca Türkiye'de kök hücre tedavisi üzerine çalışmalar yapan ilk kişidir.[4]

Hayatı

Süreyya Tahsin Aygün 1895'te İstanbul'da doğmuştur. Liseyi Haydarpaşa Askeri Veteriner Okulu'nda okuyan Aygün, I. Dünya Savaşı'na katıldığı için eğitimini 1920'de tamamlamıştır. Kurtuluş Savaşı'ndaki çalışmalarına istinaden 1922'de kendisine İstiklâl Madalyası verilmiştir. Aygün, sonrasında "viroloji, bakteriyoloji ve bulaşıcı hastalıklar" üzerine Almanya Berlin Hıfzısıhha Enstitüsü'nde eğitim görmüştür. 1926'da Berlin Yüksek Veteriner Okulu'nda doktorasını alan Aygün, 1934'te Doçent, 1937'de Profesör ve 1944'te Ordinaryüs unvanlarını almıştır. Tuğgeneral rütbesini 1946'da aldıktan 4 yıl sonra ordudan ayrılmış ve tamamen akademik çalışmalarına yoğunlaşmıştır. Aygün'ün çeşitli dillere çevrilmiş 18 kitabı ve 83 makalesi[5][6] bulunmaktadır.[7] Adil Mustafa Şehzadebaşı ile birlikte ilk kez sığır vebası virüsünün izolasyonunu yapmış ve virüsün filtrelerden geçtiğini ispatlamıştır.[8]

Kişisel hayatı

Aygün, 33. derece masondu.[9] Ayrıca Ankara'daki Mason Yükseliş Locası'nın ilk üstadı muhteremi idi.[10] Süreyya Tahsin Aygün'ün adı, Almanya'da bulunan Aygün İnstitüte'ye verilmiştir. Aygün, aynı zamanda Atatürk'ün doğumunun 100. yılı şerefine verilen "Hizmet ve Onur Plaketi"nin de sahibidir.

Kaynakça

  1. ^ "Türk Halkının Minnet Borçlu Olduğu Bilim İnsanı: Süreyya Tahsin Aygün". ajanimo.com. 24 Nisan 2020. 28 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  2. ^ Berkkan, Kürşad (2011). Deşifre. artcivic. ISBN 6055642204. 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  3. ^ Yaşar Anter (20 Nisan 2020). "Veterinerlerden 'Sağlık Yasasına' tepki: Bizi yok saydılar!". sozcu.com.tr. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  4. ^ "Ord. Prof. Dr. Süreyya Tahsin Aygün ve Türk Bilim Tarihine Katkıları". turktoyu.com. 17 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  5. ^ "Unutulanlar: Ord. Prof. Dr. Süreyya Tahsin Aygün (1895-1981)". hamitcansayilgan.blog. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  6. ^ Ece Nur Çınar; Elif Vatanoğlu-Lutz (2018). "Ord.Prof.Dr.Süreyya Tahsin Aygün (1895-1981) - Dünyada Kök Hücre Üzerine Çalışan İlk Bilim İnsanı" (PDF). Nobel Medicus. 40 (1): 55-57. 9 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ağustos 2021. 
  7. ^ Hıncal Uluç (8 Temmuz 2018). "Elimizden Kaçırdığımız Müthiş Tıp Buluşu". sabah.com.tr. 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  8. ^ Yalçın Bayer (14 Nisan 2020). "Tıpçılar insanı tedavi eder veterinerler de insanlığı". hurriyet.com.tr. 25 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  9. ^ Dikbaş, Yılmaz (2012). Atatürkçüler Yenildi. artcivic. ISBN 6054656074. 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  10. ^ Fikret Çeltikçi (1980). "Türkiyede Masonluk Gelişmelerinde üniteler". academia.edu. 29 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Toksikoloji</span> Canlı organizmalara zararlı olan maddelerin incelenmesi

Toksikoloji ya da ağı bilimi, kimyasallar ile biyolojik sistem arasındaki etkileşimleri, zararlı sonuçları yönünden inceleyen ya da kimyasalların zararsızlık limitlerini belirleyen bilim dalıdır.

Türk Matematik Derneği, Türkiye'de matematikçi Cahit Arf önclüğünde 1948 yılında kurulmuş, kamu yararına çalışan bir dernektir.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Üniversitesi</span> Ankarada kurulu devlet üniversitesi

Ankara Üniversitesi (AÜ), Ankara'da yer alan bir devlet üniversitesidir. 13 Haziran 1946 tarihinde kabul edilen 4936 sayılı kanunla kurulmuştur. Cumhuriyet döneminde kurulan ilk üniversite olma özelliğini taşır.

<span class="mw-page-title-main">Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi</span> Boluda kurulu devlet üniversitesi

Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi (BAİBÜ), 3 Temmuz 1992'de 3837 sayılı Kanun ile kurulmuş ilk vakıf destekli devlet üniversitesidir. Üniversite Bolu'nun hayırsever iş insanı İzzet Baysal tarafından kurulan İzzet Baysal Vakfı tarafından desteklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Afyon Kocatepe Üniversitesi</span> Afyonkarahisarda kurulu devlet üniversitesi

Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ), 1992 yılında Afyonkarahisar'da kurulmuş bir devlet üniversitesidir. Üniversitenin temelleri 1974 yılında Anadolu Üniversitesi'ne bağlı bir birimin devamı olarak atılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fırat Üniversitesi</span> Elazığda kurulu devlet üniversitesi

Fırat Üniversitesi (FÜ), Elazığ'da yer alan bir devlet üniversitesidir. 11 Nisan 1975 tarihinde kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Gebze Teknik Üniversitesi</span> Kocaelide kurulu devlet üniversitesi

Gebze Teknik Üniversitesi veya kısaca GTÜ, 3 Temmuz 1992 tarihinde Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü adıyla kurulan, Türkiye'deki iki yüksek teknoloji enstitüsünden birisiydi. 22 Ekim 2014 tarihinde TBMM tarafından kabul edilen yasa teklifiyle Gebze Teknik Üniversitesi olarak yeniden yapılandırılmasına karar verildi. Üniversite Çayırova yerleşkesinden oluşmaktadır. Üniversite günümüzde 1.370.070 m2 toplam açık alanı ve 26.612 m2 toplam kapalı alanı bulunan Çayırova Kampüsü'nden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İnönü Üniversitesi</span> Malatyada kurulu devlet üniversitesi

İnönü Üniversitesi 3 Nisan 1975 tarihinde Malatya'da kurulan bir devlet üniversitesidir. İlk olarak Temel Bilimler Fakültesi ve Eğitim Fakültesi olarak kuruldu. 28 Şubat 1977 tarihinde Temel Bilimler Fakültesi'nin Fizik, Kimya ve Matematik bölümlerine öğrenci alınmasıyla fiilen eğitim ve öğretime başlandı.

<span class="mw-page-title-main">TÜBİTAK</span> Bilim ve teknoloji alanında çalışan devlet kurumu ve türkiyenin en büyük şirketlerinden birisidir

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu veya kısaca TÜBİTAK, Türkiye'de bilim ve teknolojiyi teşvik etme, yönlendirme ve popülerleştirmeyi amaçlayan, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının ilgili kuruluşlarından olup özel hukuk hükümlerine tabidir.

<span class="mw-page-title-main">Ondokuz Mayıs Üniversitesi</span> Samsunda kurulu devlet üniversitesi

Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ), 1 Nisan 1975 tarihinde 1873 sayılı kanunla kurulmuştur. 1973 yılında Hacettepe Üniversitesi'ne bağlı olarak kurulan Samsun Tıp Fakültesi, OMÜ'ye bağlanarak üniversitenin temelleri atılmıştır. Daha sonraları ise OMÜ'ye bağlı bazı enstitüler ayrılarak Sinop Üniversitesi, Amasya Üniversitesi ve Ordu Üniversitesi olmak üzere toplam 4 üniversite kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi</span>

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, Türkiye'de ismi İktisat Fakültesi olan ilk öğretim kuruluşudur. Ülkede tarihi 1453 yılına dayanan en eski ve en büyük öğretim kurumu olan İstanbul Üniversitesi bünyesinde yer alan İktisat Fakültesi, 14 Aralık 1936 tarihinde kurulmuştur. Fakülte; İstanbul Üniversitesi Beyazıt Kampüsü'nde bulunmaktadır.

147'ler olayı, 27 Mayıs 1960 askerî darbesinin ardından kurulan askerî yönetimin 147 öğretim üyesini üniversitelerden ihraç etme kararıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi</span>

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara Üniversitesine bağlı tıp fakültesi ve araştırma hastanesi. 7 Temmuz 1945'te kurulan fakülte, Ankara'daki ilk, İstanbul Tıp Fakültesinden sonra Türkiye'de kurulmuş ikinci tıp fakültesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü</span>

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi tiyatro bölümü, bir bilim dalı olarak tiyatro üzerine akademik eğitim veren üniversite bölümüdür. DTCF Tiyatro Bölümü, Türkiye'de akademik düzeyde tiyatro eğitimi veren ilk kuruluştur.

<span class="mw-page-title-main">Teoman Duralı</span> Türk filozof ve akademisyen (1947–2021)

Şaban Teoman Duralı, Türk filozof, mütefekkir ve akademisyendir. Felsefe tarihi, biyoloji felsefesi, dilbilim, siyaset felsefesi, savaş felsefesi gibi alanlarda çok sayıda kitabı ve makalesi vardır.

Vehbi Koç Vakfı tarafından her yıl eğitim, sağlık veya kültür alanlarından herhangi birinde, Türkiye’nin ve Türk insanının gelişimine önemli katkıda bulunmuş kişi veya kurumlara verilmektedir.

Bu liste; kayda değer Türk mucit, bilgin, kâşif ve bilim insanlarının isim ve uzmanlık alanlarını içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa</span> İstanbulda üniversite

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, İstanbul'da yer alan bir devlet üniversitesidir.

Aykut Özdarendeli veteriner hekim. Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi (ERAGEM) müdürü ve tıp fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji anabilim dalı öğretim üyesidir.

Şükrü Kaymakçalan, Türk hekim.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.