İçeriğe atla

Süreyya Operası

Koordinatlar: 40°59′17″K 29°01′44″D / 40.98806°K 29.02889°D / 40.98806; 29.02889
Süreyya Operası
Süreyya Opera House
Harita
AdresGen. Asım Gündüz Cad. 29
34710 Kadıköy, İstanbul
Türkiye
Koordinatlar40°59′17″K 29°01′44″D / 40.98806°K 29.02889°D / 40.98806; 29.02889
İşletmeciKadıköy Belediyesi
Kiracıİstanbul Devlet Opera Ve Balesi
Kapasite570
İnşaat
Açılış6 Mart 1927
Yenileme14 Aralık 2007
Yeniden yapılış2006–2007
Etkin dönem1927–1930 Tiyatro binası
1930–2005 Sinema
2007–günümüz Opera binası
MimarKegham Kavafyan (1927), Cafer Bozkurt (2007)
Kullanıcılar
Opera binası
Resmî site
sureyyaoperasi.kadikoy.bel.tr

Süreyya Operası, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde 1927'de inşa edilmiş kültür yapısı.

Günümüzde, senfonik eser ve opera eserlerinin temsil ve icra edildiği bir mekân olarak hizmet verir. Bahariye Caddesi üzerindedir.

Dönemin Avrupa mimarlık ve dekorasyon anlayışına uygun olarak cephesi ve iç mekanları figürlü rölyeflerle, tavanları freskler ve yaldızlı kartonpiyerlerlerle kaplı olan bina, Kadıköylülerin kültürel ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla Süreyya İlmen tarafından yaptırılmıştır.

Bina, açıldığı tarihten itibaren uzun zaman sinema olarak hizmet verdi. 2005'te Kadıköy Belediyesi tarafından 49 yıllığına kiralanarak restore edidi ve 27 Ekim 2007 tarihinde Türkiye'nin altıncı opera binası olarak hizmete girdi. Üst katında 500 kişilik balo salonu bulunur.

Tarihi

"Viyana'da bir opera seyrettim. Hayran kaldım. Keşke bizde de böyle salonlar olsa, böyle oyunlar oynansa diye düşünüp bu binayı yaptırdım."

Süreyya İlmen, 1946

Binanın yapılışı İstanbul'un işgal altında olduğu dönemde yaşanan bir olaya dayanır. Darüşşafaka Derneği, 1922 yılında, Kadıköy’deki parasızlık nedeniyle kapanma tehlikesiyle karşılaşan okullar yararına Apollon Tiyatrosu’nda büyük bir müsamere düzenlemek istemişti.[1] Tiyatro binasının sahibi olan Rum Kilisesi mekânı vermeyince Süreyya Paşa, "Kadıköylülerin tiyatro ihtiyacını gidermek" üzere modern bir sinema ve tiyatro binası yapmaya karar verdi.

Opera salonu

Avrupa’daki tiyatro modellerini incelenerek hazırlanan bina, 1923–1926 yılları arasında giriş ve fuaye kısmı Paris'teki Champs-Élysées Tiyatrosu, iç mekanı ise klasik Alman tiyatroları örnek alınarak inşa edildi.[2] Binanın uygulamasını mimar Keğam Kavafyan yaptı.[3] Tavanında ressam Naci Kalmukoğlu'nun yaptığı fresklere, ön cephede ve opera salonunda İhsan Özsoy'un yaptığı heykellere yer verildi.[2] Üst katında 500 kişilik bir balo salonu yapıldı.[2]

Bina, 6 Mart 1927 günü büyük bir törenle açıldı. Sahne bölümü yapılmadığı ve gerekli teknik donanımı tamamlanamadığı için kurulduğu dönemde Süreyya Operası’nda hiç opera oynanamadı. Süreyya Paşa himayesinde aynı yıllarda kurulan Süreyya Opereti Topluluğu, temsillerini Beyoğlu'ndaki Fransa Tiyatrosu ile Kadıköy'deki Apollon Tiyatroları’nda sahneledi. Süreyya Operası ise Süreyya Paşa Tiyatro ve Sineması adıyla sinema olarak hizmet verdi.

Düğün, nişan ve toplantılar için de kullanılan Süreyya Sineması'nın işletmeciliğini bizzat Süreyya Paşa yaptı. Sinemanın ilk müdürü, ünlü şair Nazım Hikmet'in babası Hikmet Nazım Bey idi.

Sesli film teknolojinin gelişimi üzerine 1930'da teknik aygıtları yenilenen Süreyya Sineması, döneminin en modern salonlarından biri olarak hizmet verdi.[4] Gösterilen ilk sesli film, Broadway Melodisi idi. 1936 yılında yazlık sinema bölümü açıldı.

Mülkiyeti Süreyya Paşa Vakfı'na ait olan binanın işletme geliri, Süreyya İlmen tarafından 1950 yılında kendisi ve eşinin ölümünden sonrası için Darüşşafaka Cemiyeti’ne bağışladı. Bağış, yapının kültür hizmetine tahsis edilmesi şartıyla yapılmıştı.

İlmen’in 1955'te ölümüne kadar sinemayı Cemil Filmer işletti. Sinemanın işletmesi Cemil Filmer'den sonra kızına ve torununa geçmiştir.[4]

Süreyya Sineması 1994 yılında yenilenmek için üç hafta kapatıldı. Sinemaya İspanya’dan getirilen koltuklar, üç boyutlu gösterime uygun gümüşlü perde ve ses düzeni yerleştirildi.[]

2003 yılının yaz aylarında ses düzeni ve teknik ekipmanları son teknolojiye göre yenilendi. Süreyya Sineması’nın bina dış cephesi de Darüşşafaka tarafından aslına uygun olarak onarıldı. Sinema beklenen izleyici sayısına ulaşmayınca binanın kültür merkezine dönüştürülmesi gündeme geldi.

2005'te Kadıköy Belediyesi binayı 49 yıllığına kiraladı. Süreyya Paşa'nın amacına uygun biçimde opera binasına dönüştürmek için gerekli çalışmalar yapıldı. Bina, mimar Cafer Bozkurt'un hazırladığı röleve ve restorasyon projesine göre onarılıp yenilendi. İç ve dış cepheler aynen korundu; kulis, sanatçı odaları, teknik odalar zeminin altına yerleştirildi.[5] Proje 2006 yılında Tarihi Kentler Birliği tarafından Başarı Ödülü'ne layık görüldü.[6]

Tarihî Süreyya Binası, "Kadıköy Belediyesi Süreyya Operası" adıyla 27 Ekim 2007 tarihinde açıldı. Açılışta Rengim Gökmen yönetimindeki İstanbul Devlet Opera ve Balesi orkestra korosu ve solistleri tarafından Ahmed Adnan Saygun'un Yunus Emre Oratoryosu seslendirildi.[7]

Atatürk Kültür Merkezi (AKM) yenilemek üzere kapanınca Süreyya Operası, Kadıköy Belediyesi ile yapılan protokolle İstanbul Devlet Opera ve Balesi'nin kullanımına verilmiştir. AKM'nin kapalı olduğu bir dönemde hizmete girmesi Süreyya Operası'nın önemini artırdı. Süreyya Sineması, AKM açılana kadar İstanbul'un tek opera binası olarak hizmet verdi.[8][9]

Günümüzde Devlet Opera ve Balesi binayı temsil ve provalarda kullanmaya devam eder. Ayrıca Kadıköy Belediyesi Oda Müziği Pazartesi konserleri ile İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın düzenlediği İstanbul Müzik Festivali'nin bazı konserleri Süreyya Operası'nda gerçekleştirilmektedir.[10] Süreyya Operası'nda her sene Ekim ayında açıklanan yıllık temsil programına göre etkinlikler gerçekleştirilir.

Galeri

  • Süreyya Operası dış cephe, 2013
    Süreyya Operası dış cephe, 2013
  • Fuaye
    Fuaye
  • Fuayedeki Süreyya İlmen büstü
    Fuayedeki Süreyya İlmen büstü
  • Paris'teki Champs-Elysées Tiyatrosu dış cephesi
    Paris'teki Champs-Elysées Tiyatrosu dış cephesi

Kaynakça

  1. ^ AKYOL, Cahit (17 Aralık 2005). "Süreyya Sineması kültür merkezi oluyor". Hürriyet. 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024. 
  2. ^ a b c "Süreyya Paşa Konser ve Opera Binası". Arkitera.com. 19 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024. 
  3. ^ "Süreyya'nın mimarı Kavafyan'ın pasosuna dahi..." www.mimarizm.com. 10 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2024. 
  4. ^ a b "Süreyya Sineması – Süreyya Paşa Konser ve Opera Binası". Degisti.com. 3 Temmuz 2012. 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024. 
  5. ^ "Süreyya Operası". kultursanat.kadikoy.bel.tr. 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024. 
  6. ^ "Kadıköye ödül getiren proje". Internethaber.com. 23 Mayıs 2007. 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024. 
  7. ^ AKYOL, Cahit (19 Ekim 2007). "Süreyya Operası nihayet açılıyor". Hürriyet. 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024. 
  8. ^ "Kadıköy'ün AKM'si: Süreyya Operası". www.yapi.com.tr. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024. 
  9. ^ "AKM'ye tek bir çivi çakılmadı dev eserler bu sezon da yok". Gazete Vatan. 25 Eylül 2009. 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024. 
  10. ^ "Bir İstanbul Klasiği: Süreyya Operası". www.istanbul.gov.tr. 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bursa Devlet Tiyatrosu</span> Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğünün Bursada yerleşik olan tiyatro topluluğu

Bursa Devlet Tiyatrosu, Bursa'da 1957'den bu yana Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren yerleşik bölge tiyatrolarından biridir. Devlet Tiyatroları bünyesinde açılmış ilk bölge tiyatrosudur.

<span class="mw-page-title-main">Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü</span> Devlet destekli Türk tiyatro topluluğu

Devlet Tiyatrosu, Devlet Konservatuvarı Tatbikat Sahnesi’nin bir aşaması olarak, 16 Haziran 1949 tarihinde, "Devlet Tiyatro ve Operası" adıyla kurulmuştur. Konservatuvar’ın kurulduğu 1936 yılından 1947 yılına kadar, Tiyatro Bölümü’nü Alman tiyatro sanatçı ve yöneticisi Carl Ebert yönetmiştir. 1940 yılında, "Tiyatro ve Opera Tatbikat Sahnesi" kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Kültür Merkezi (İstanbul)</span> Mimari yapı

Atatürk Kültür Merkezi (AKM), İstanbul'da Taksim Meydanı'nda bulunan opera, bale, tiyatro, konser ve kongre amacı ile kullanılan içinde bir sergi salonu ve sinema da bulunan yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tayfun Sav</span> Türk oyuncu ve balet

Murat Tayfun Savlıoğlu, Türk oyuncu ve balet.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Sahnesi</span>

Taksim Sahnesi, İstanbul Taksim'de Sıraselviler Caddesi girişinde bulunan sinema ve tiyatro yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rüknettin Güney</span>

Rüknettin Güney, Türk mimar.

<span class="mw-page-title-main">Gedikpaşa Tiyatrosu</span> İstanbulun Gedikpaşa semtinde 1859’da inşa edildiği düşünülen 1884’te yıktırılmış tiyatro

Gedikpaşa Tiyatrosu, İstanbul'un Gedikpaşa semtinde 1859'da inşa edildiği düşünülen 1884'te yıktırılmış tiyatrodur. Osmanlı İmparatorluğu'nda tiyatronun doğuş ve gelişiminde önemli bir yer kaplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Naum Tiyatrosu</span>

Naum Tiyatrosu, İstanbul Beyoğlu'nda, bugün Çiçek Pasajı'nın olduğu yerde bulunan 1844 - 1870 yılları arasında kullanılan tiyatro salonu.

<span class="mw-page-title-main">Tepebaşı Tiyatrosu</span>

Tepebaşı Tiyatrosu, İstanbul'daki en eski tiyatro yapılarından biri. 1890-1983 yılları arasında hizmet verdi.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Müzik Festivali</span> müzik festivali

Uluslararası İstanbul Müzik Festivali, İstanbul Kültür Sanat Vakfı tarafından düzenlenen bir etkinliktir.

<span class="mw-page-title-main">Opera Sahnesi</span> Ankarada bulunan bir tiyatro sahnesi

Büyük Tiyatro veya diğer adıyla Opera Sahnesi; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir tiyatro sahnesidir. Türk mimar Şevki Balmumcu tarafından bir sergi evi olarak tasarlanan ve 1933 yılında inşası tamamlanan yapı, 1948'de gerçekleştirilen yenileme çalışmaları sonrasında opera binası olarak kullanılmaya başlamıştır. Küçük Tiyatro'dan sonra şehirdeki en eski tiyatro sahnesine sahip salondur. Günümüzde, Ankara Devlet Opera ve Balesi ile Ankara Devlet Tiyatrosu'nun ortak kullanımındadır.

Leyla Gencer Şan Yarışması, soprano Leyla Gencer anısına İstanbul’da 1995 yılından beri farklı aralıklarla düzenlenen uluslararası bir şan yarışmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Kültür Merkezi (Samsun)</span> Samsunda bir bina

Atatürk Kültür Merkezi (AKM), Samsun ilinin, İlkadım ilçesi içerisinde yer alan, yapımı 2000 yılında tamamlanan ve 19 Mayıs 2001 tarihinde faaliyete geçen kültürel organizasyonların yapıldığı bir sanat merkezidir. Projelendirilmesi itibarıyla opera binası olacak şekilde tasarlanmış ve kuşbakışı bakıldığında kuyruklu piyano görünümü hissettirmesi planlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mersin Kültür Merkezi</span> Mersinde yer alan opera ve kültür merkezi

Mersin Kültür Merkezi veya eski ismiyle Mersin Halkevi Binası, Mersin'de yer alan bir opera ve kültür merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Royal Opera House</span>

Royal Opera House, Birleşik Krallık'ta Londra merkezinde Covent Garden Meydanı ve Bow Street'te bulunan bir opera evi ve bale gibi görsel sanatlar temsil yeridir. 2256 kişilik seyirci kapasiteli büyük bina, çok kere 1732'de ilk defa zaman orada bulunan tiyatronun ismine atıfla kullanılan ismi ile, "Covent Garden Tiyatrosu" diye de anılır.

<span class="mw-page-title-main">Kadıköy Haldun Taner Sahnesi</span> İstanbulda tiyatro sahnesi

Haldun Taner Sahnesi, İstanbul'un Kadıköy Meydanı'nda tiyatro sahnesidir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi mülkiyetinde olan bina İstanbul Şehir Tiyatroları tarafından işletilmektedir. 2021 yılında başlayan restorasyon çalışması kapsamında kullanıma kapalıdır. Adını öykü, tiyatro, kabare yazarı ve gazeteci olan Haldun Taner'den almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aydın Gün</span>

Aydın Gün, Türk opera sanatçısı ve rejisör.

<span class="mw-page-title-main">Mariinski Tiyatrosu</span> Rusya, Sankt-Peterburgda tarihi bir opera ve bale tiyatrosu

Mariinski Tiyatrosu, Rusya'nın Sankt-Peterburg şehrinde tarihi opera ve bale tiyatrosu.

<span class="mw-page-title-main">Rexx Sineması</span> İstanbul Sinema

Rexx Sineması; İstanbul, Kadıköy'de, Sakızgülü sokak ve Kadife Sokak'ın kesiştiği köşede yer alan, 1962 yılında hizmete girmiş tarihi bir sinemadır.

Haşim İşcan Kültür Merkezi; Antalya'da bulunan bir kültür ve gösteri sanatları merkezidir. Açılışı 20 Aralık 2006 tarihinde yapılan mekan, Antalya Devlet Opera ve Balesi ile Antalya Devlet Tiyatrosu tarafından ortaklaşa kullanılır. Yapı içinde yer alan "Büyük Salon"da genellikle opera, bale ve müzikal gösterileri yapılırken; tiyatro oyunları ise "Küçük Sahne"de sergilenir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.