İçeriğe atla

Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 5

Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 5
Görev beyanı"Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak ve tüm kadınlar ile kız çocuklarını güçlendirmek"
KonumKüresel
KurucuBirleşmiş Milletler
Kuruluş Tarihi2015
Web sitesiturkiye.un.org/tr/sdgs

Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 5 (SKA 5 veya Küresel Hedef 5 ), cinsiyet eşitliğiyle ilgilidir ve 2015 yılında Birleşmiş Milletler tarafından belirlenen 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacının beşincisidir. 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacı, bir alandaki eylemin diğer alanlardaki sonuçları etkileyeceğini ve kalkınmanın sosyal, ekonomik ve çevresel sürdürülebilirliği dengelemesi gerektiğini kabul ediyor.[1]

Hedefler

Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 5'in dokuz hedefi ve 14 göstergesi var. Hedeflerden altısı sonuç hedefleridir :

  • Her yerde tüm kadınlara ve kız çocuklarına karşı her türlü ayrımcılığa son verilmesi
  • Kamu alanları ve özel alanlarda, bütün kadınlara ve kız çocuklarına yönelik, kadın ticareti, cinsel ve her türlü istismarı da kapsayan şiddetin her türünün ortadan kaldırılması
  • Çocuk evliliği ve zorla evlilik ile kadın sünneti gibi zararlı uygulamaların ortadan kaldırılması
  • Ücretsiz bakımın değerini artırmak ve ev içi sorumlulukların paylaşılmasını teşvik etmek
  • Kadınların liderlik ve karar alma süreçlerine tam katılımının sağlanması
  • Evrensel cinsel sağlık ve üreme hakkına erişimin sağlanması.

Uygulama hedeflerinin üç yolu [2] şunlardır:

  • Kadınlar için ekonomik kaynaklara, mülk sahipliğine ve finansal hizmetlere ilişkin eşit hakların teşvik edilmesi
  • Kadınların teknoloji yoluyla güçlendirilmesini teşvik etmek
  • Toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik politikaların benimsenmesi, güçlendirilmesi ve bunun uygulanmasına yönelik mevzuatların desteklenmesi.[3]

Ülkeler, "Kimseyi Geride Bırakma" taahhüdü aracılığıyla, en geride kalanlar için ilerlemeyi hızlandırmayı taahhüt ettiler.[4] :54SKA 5, kadınlara ve kız çocuklarına işyeri de dahil olmak üzere şiddet ve ayrımcılıktan uzak yaşamaları için eşit haklar ve fırsatlar sunmayı amaçlamaktadır.

COVID-19 salgını, daha savunmasız olmaları ve tedaviye erişimlerinin azalması nedeniyle kadınları etkiledi.[5] Kanıtlar, salgın sırasında kadına yönelik şiddetin arttığını gösteriyor.[6]

Arka plan

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları, Birleşmiş Milletler tarafından belirlenen 17 küresel hedefin bir derlemesidir.[7] Amaçların geneli tematik olarak bağlantılıdır, ancak her birinin ulaşılması gereken kendine özgü hedefleri vardır. Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları, yoksulluk, açlık, sağlık, eğitim, iklim değişikliği, cinsiyet eşitliği, su temini, temizlik, enerji, kentleşme, çevre ve sosyal adalet dahil olmak üzere çok çeşitli sosyal ve ekonomik kalkınma konularını kapsıyor.[8]

Kaynakça

  1. ^ "A Systems Approach to Global Sustainability" (İngilizce). Future Earth. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
  2. ^ Bartram, Jamie; Brocklehurst, Clarissa; Bradley, David; Muller, Mike; Evans, Barbara (26 Nisan 2018). "Policy review of the means of implementation targets and indicators for the sustainable development goal for water and sanitation". npj Clean Water (İngilizce). 1 (1). doi:10.1038/s41545-018-0003-0. ISSN 2059-7037. 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2023. 
  3. ^ "Goal 5: Gender Equality - SDG Tracker". Our World in Data (İngilizce). 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  4. ^ Sustainable development goals report 2016. New York: United Nations. 2016. ISBN 978-92-1-101340-5. OCLC 959869696. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020. 
  5. ^ Leal Filho, Walter; Brandli, Luciana Londero; Lange Salvia, Amanda; Rayman-Bacchus, Lez; Platje, Johannes (1 Temmuz 2020). "COVID-19 and the UN Sustainable Development Goals: Threat to Solidarity or an Opportunity?". Sustainability (İngilizce). 12 (13): 5343. doi:10.3390/su12135343. ISSN 2071-1050. 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2023. 
  6. ^ Onyango, Monica Adhiambo. "Sexual and gender-based violence during COVID-19: lessons from Ebola". The Conversation (İngilizce). 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
  7. ^ "Decisions of the United Nations Commission on International Trade Law, adopted on 18 July 2013 and 15 July 2019, and General Assembly resolution 68/107 B". dx.doi.org. 30 Nisan 2020. Erişim tarihi: 20 Aralık 2023. 
  8. ^ "Transforming governance for the 2030 agenda for sustainable development". dx.doi.org. 31 Aralık 2015. Erişim tarihi: 20 Aralık 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dünya Bankası</span> Uluslararası finans kuruluşu

Dünya Bankası, II. Dünya Savaşı'nın ardından 1945 yılında Uluslararası Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası adıyla kurulmuş, 1947 yılında Birleşmiş Milletler'in özerk uzman kuruluşlarından biri olma özelliği kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilirlik</span> insanların doğayla uyum içinde ve devamlı şekilde yaşayabilmesi durumu

Sürdürülebilirlik daimi olma yeteneği olarak adlandırılabilir. 21. yüzyılda genel olarak biyosfer ve uygarlığın bu yeteneğine atfen kullanılır. Aynı zamanda, kaynakların sömürülmesi, yatırımların yönü, teknolojik gelişmenin yönlendirilmesi ve kurumsal değişimin uyum içinde olduğu ve insan ihtiyaçlarını ve isteklerini karşılayabilme potansiyelinin hem günümüzde hem de gelecek için korunduğu dengeli bir ortamda değişimin sağlanması olarak tanımlanabilir. Bu alanda çalışanların birçoğu için, sürdürülebilirlik birbirine bağlı şu etki alanları ile tanımlanır: çevre, ekonomik ve sosyal; ve bunlar Fritjof Capra'ya göre Sistemsel Düşüncenin prensiplerine dayanmaktadır. Sürdürülebilir gelişmenin alt etki alanları kültürel, teknolojik ve politik olarak kabul edilir. Bazıları için sürdürülebilir gelişme sürdürülebilirlik için ana prensip olmasına karşın diğerleri için bu iki terim paradoksaldır. Sürdürülebilir gelişme gelecek neslin ihtiyaçlarını karşılama yetisine zarar vermeden günümüzdeki ihtiyaçları karşılayabilen gelişmedir. Sürdürülebilir Gelişme terimi Çevre ve Gelişme Dünya Komisyonu için Brundtland Raporu (1987) tarafından ortaya atılmıştır.

Sürdürülebilir gelişme ya da Sürdürülebilir kalkınma, doğal sistemlerin, ekonominin ve toplumun dayandığı doğal kaynakları ve ekosistem hizmetlerini sağlama yeteneğini sürdürürken, insani gelişme hedeflerine ulaşmak için örgütlenme ilkesidir. Arzulanan sonuç, yaşam koşullarının ve kaynakların, doğal sistemin bütünlüğünü ve istikrarını baltalamaksızın insan ihtiyaçlarını karşılamaya devam etmek için kullanıldığı bir toplumsal durumdur. Sürdürülebilir gelişme, gelecek nesillerin yeterliklerinden ödün vermeden günümüzün ihtiyaçlarını karşılayan bir gelişme olarak tanımlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları</span> 2030 için Birleşmiş Milletlerin 17 küresel hedefi

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA), Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler tarafından 2030 sonuna kadar ulaşılması amaçlanan hedefleri içeren bir evrensel eylem çağrısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Amina J. Mohammed</span>

Amina J. Mohammed, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliğinden sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı ve eski Nijerya Çevre Bakanı.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal sürdürülebilirlik</span>

Sosyal sürdürülebilirlik, sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir gelişmeye farklı yaklaşım yollarının en az tanımlanmış ve en az anlaşılmış olanıdır. Sosyal sürdürülebilirlik, kamu diyaloğunda ekonomik ve çevresel sürdürülebilirliğe göre çok daha az ilgi görmüştür.

<span class="mw-page-title-main">BM Kadın Birimi</span> BM kuruluşu

BM Kadın Birimi olarak da bilinen Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadının Güçlenmesi Birimi, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve kadınların güçlenmesi için çalışan bir Birleşmiş Milletler kuruluşudur.

Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi (GSTC) GSTC Kriterleri olarak bilinen sanayi profesyonelleri ve hükûmetlerin küresel seyahat ve turizm sektöründe sürdürülebilir kalkınmanın temel standartları kurduğu uluslararası bir kâr amacı gütmeyen bir organizasyondur.

Cinsiyet ve kalkınma, ekonomik gelişme ve küreselleşmenin insanlar üzerinde konumları, cinsiyetleri, sınıf geçmişleri ve diğer sosyo-politik kimlikleri temelinde yarattığı farklı etkiyi anlamak ve ele almak için feminist bir yaklaşım uygulayan disiplinler arası bir araştırma ve uygulamalı çalışma alanıdır. Kalkınmaya yönelik katı bir ekonomik yaklaşım, bir ülkenin kalkınmasını istihdam yaratma, enflasyon kontrolü ve yüksek istihdam gibi niceliksel terimlerle ele alır; bunların tümü, bir ülkenin 'ekonomik refahını' ve bunun sonucunda ülke halkının yaşam kalitesini iyileştirmeyi amaçlar. Ekonomik kalkınma açısından yaşam kalitesi, kaliteli eğitim, tıbbi tesisler, uygun fiyatlı konut, temiz çevre ve düşük suç oranı dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere gerekli haklara ve kaynaklara erişim olarak tanımlanır. Cinsiyet ve kalkınma, bu faktörlerin birçoğunu dikkate alır; ancak toplumsal cinsiyet ve kalkınma, bu konuların kültür, hükûmet ve küreselleşmenin iç içe geçmiş bağlamında ne kadar çok yönlü olduğunu anlamaya yönelik çabaları vurgular. Bu ihtiyacı hesaba katarak, toplumsal cinsiyet ve kalkınma, etnografik araştırmayı, araştırmacıyı fiziksel olarak çevreye ve incelenenlerin günlük rutinine daldırarak belirli bir kültürü veya insan grubunu inceleyen araştırmayı, kalkınma politikasının nasıl olduğunu kapsamlı bir şekilde anlamak için uygular. uygulamalar, hedeflenen grupların veya alanların günlük yaşamını etkiler.

Cinsiyet Gelişim Endeksi (CGE)(GDI), cinsiyet eşitliğini ölçmek için tasarlanmış bir endekstir.

<span class="mw-page-title-main">Toplumsal cinsiyet eşitliği</span> tüm cinsiyetlerin haklara, kaynaklara, fırsatlara ve korumalara eşit erişimi

Toplumsal cinsiyet eşitliği, erkek ve kadının kamusal ve özel yaşamın tüm alanlarına eşit ve yetkinleştirilmiş şekilde katılımını ifade eden bir insan hakları kavramıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 14</span> Sudaki Yaşam

 Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 14, "Suyun altındaki yaşam" ile ilgilidir ve Birleşmiş Milletler tarafından 2015 yılında oluşturulan 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacından biridir. Resmî ifade "Sürdürülebilir kalkınma için okyanusları, denizleri ve deniz kaynaklarını korumak ve sürdürülebilir kullanmak" şeklindedir. Amacın 2030 yılına kadar ulaşması gereken on hedefi var. Hedefe yönelik ilerlemelerin her biri bir göstergeyle ölçülüyor. İlk yedi hedef sonuç hedefleridir:

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 9</span> Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı

Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 9, "sanayi, inovasyon ve altyapı" ile ilgilidir ve 2015 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacından biridir SDG 9, dayanıklı altyapı oluşturmayı, sürdürülebilir sanayileşmeyi teşvik etmeyi ve yenilikçiliği teşvik etmeyi amaçlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 8</span> İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme

Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 8, "insana yakışır iş ve ekonomik büyüme" ile ilgilidir ve 2015 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından belirlenen 17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefinden biridir. Programın tam başlığı "Sürekli, kapsayıcı ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi, tam ve üretken istihdamı ve herkes için insana yakışır işi teşvik etmek"tir. Hedeflere doğru ilerleme 17 göstergeyle ölçülecek, izlenecek ve değerlendirilecek.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 2</span> Açlığa son

Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 2 " sıfır açlığa " ulaşmayı amaçlamaktadır. Birleşmiş Milletler tarafından 2015 yılında belirlenen 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacından biridir. Resmi ifade şu şekildedir: "Açlığı sona erdirin, gıda güvenliğini sağlayın, beslenmeyi iyileştirin ve sürdürülebilir tarımı teşvik edin". SDG 2, "gıda güvenliği, beslenme, kırsal dönüşüm ve sürdürülebilir tarım arasındaki karmaşık bağlantıları" vurgular. Birleşmiş Milletler'e göre yaklaşık 690 milyon aç insan var ve bu da dünya nüfusunun yüzde 10'undan biraz daha azını oluşturuyor. Her dokuz kişiden biri her gece yatağına aç giriyor; buna Güney Sudan, Somali, Yemen ve Nijerya'da şu anda kıtlık riskiyle karşı karşıya olan 20 milyon kişi de dahil.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 17</span> Amaçlar İçin Ortaklıklar

Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 17 "amaçlar için ortaklıklar" ile ilgilidir. Birleşmiş Milletler tarafından 2015 yılında belirlenen 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacından biri olan amaç için resmi ifade şu şekildedir: "Uygulama araçlarını güçlendirmek ve sürdürülebilir kalkınma için küresel ortaklığı canlandırmak". SKA 17, 2030 yılına kadar tüm hedeflerin peşinde, hegemonik olmayan ve adil olan sektörler arası ve ülkeler arası işbirliklerine olan ihtiyacı ifade etmektedir. Bu, ülkelere politikalarını uyumlu hâle getirme çağrısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 11</span> Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar

" Sürdürülebilir şehirler ve topluluklar" başlıklı Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 11, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 2015 yılında oluşturulan 17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefinden biridir. SDG 11'in resmi misyonu "Şehirleri kapsayıcı, güvenli, dayanıklı ve sürdürülebilir kılmak"tır. 17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi, bir alandaki eylemin diğer alanlardaki sonuçları da etkileyeceğini ve kalkınmanın sosyal, ekonomik ve çevresel sürdürülebilirliği dengelemesi gerektiğini dikkate alıyor.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 6</span> 2030a kadar herkese temiz su sağlama hedefi

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 2015 yılında belirlenen 17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefinden biri olan Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 6 "herkes için temiz su ve sanitasyon " ile ilgilidir. Birleşmiş Milletler'e göre amaç: "Herkes için su ve sanitasyonun kullanılabilirliğini ve sürdürülebilir yönetimini sağlamak." olarak belirlenmiştir. Hedefin 2030 yılına kadar ulaşılması gereken sekiz hedefi bulunmaktadır. Hedeflere doğru ilerleme on bir gösterge kullanılarak ölçülecektir.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 1</span> Yoksulluğu her şekliyle her yerde bitirmek

Birleşmiş Milletler tarafından 2015 yılında belirlenen 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarından biri olan Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 1, yoksulluğun her türüne son verilmesi çağrısında bulunuyor. Resmi ifade şu: "Yoksulluğa Hayır". Üye ülkeler tarafından "Kimseyi Geride Bırakmama" konusunda söz verdiler: Hedefin altında "kimseyi geride bırakmama ve en uzaktakilere ilk önce ulaşma konusunda güçlü bir taahhüt" verildi. SDG 1, gıda, temiz içme suyu ve sanitasyon eksikliği de dahil olmak üzere her türlü aşırı yoksulluğu ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır. Bu hedefe ulaşmak, iklim değişikliği ve çatışmaların neden olduğu yeni tehditlere çözüm bulmayı da içeriyor. SDG 1, yalnızca yoksulluk içinde yaşayan insanlara değil, aynı zamanda insanların güvendiği hizmetlere ve yoksulluğu destekleyen veya önleyen sosyal politikalara da odaklanıyor.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 12</span> Sorumlu Üretim ve Tüketim

"Sorumlu tüketim ve üretim" başlıklı Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 12, Birleşmiş Milletler tarafından 2015 yılında oluşturulan 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarından biridir. Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 12'nin resmi ifadesi " Sürdürülebilir tüketim ve üretim kalıplarının sağlanması" şeklindedir. SKA 12, kaynakların iyi kullanımını sağlamak, enerji verimliliğini ve sürdürülebilir altyapıyı geliştirmek, temel hizmetlere erişim sağlamak, yeşil ve insana yakışır işler yaratmak ve herkes için daha iyi bir yaşam kalitesi sağlamak anlamına geliyor. SKA 12'nin en az 2030 yılına kadar ulaşılması gereken 11 hedefi bulunuyor ve bu hedeflere doğru ilerleme 13 gösterge kullanılarak ölçülüyor.