İçeriğe atla

Süperküme

Başak Süperkümesi'ne yakın süperkümeler haritası.

Süperkümeler küçük gökada kümelerinden ve gökada gruplarından oluşan büyük kümeler olup Evren'de şimdilik gözlemlenebilen en büyük yapı birimleridir. Süperkümelerin varlığı gökadaların Evren'de tek biçimli dağılmamış olduğunu gösterir.

Gökadaların çoğu, kütleçekimi etkisi sayesinde birbirlerine bağlı “kümeler” adı verilen topluluklar oluştururlar; onlar da yine kütleçekimi etkisi sayesinde birbirlerine bağlı süperkümeleri oluştururlar. Süperkümeler de Büyük Duvar CfA2 denilen daha büyük bir yapıya bağlı olduğundan,[1] bu gruplaşmalar zinciri süperkümelerle de son bulmaz ve muhtemelen Evren'in gitgide daha büyük ölçekteki gruplaşmalarca kapsanma söz konusu olacak şekilde, hiyerarşik olarak uzar gider. Süperkümelerin çoğu 50’ye yakın gökada içeren gökada grupları ile birkaç bine kadar gökada içeren gökada kümelerinden oluşur.

Süperkümeler gökada kümeleri, gökada grupları ve bazen de bireysel gökadalar halinde onbinlerce gökada içerirler. Bir milyar ışık yılı uzunlukta olabilen bu muazzam büyüklükteki yapılarda, aralarında büyük boşluklar olan gökadalar, rastgele değil, bir yapıdaki teller ya da ipliksiler gibi dizilmişlerdir.[2] Bunlara galaktik ipliksi ya da gökada iplikçiği (İng. İngilizce: galaxy filament) adı verilir. Süperküme ölçeğinin daha üzerinde Evren'in izotropik ve homojen olduğu düşünülür.[3] Gökadaların yaklaşık % 90’ı bir kümeye ya da bir süperkümeye dahildir.

30 civarında gökadadan oluşan, içinde bulunduğumuz Yerel Grup’un (İngilizce: Local Group) kendisi de Yerel Süperküme de denilen Başak Süperkümesi’nin içindeki bir bulutumsu yapının bir parçasıdır.[4]

Süperkümeler listesi

En parlak 60.000 gökadanın tüm gökyüzü haritası, gökadaların nasıl yığınlar halinde bir araya gelerek büyük süperküme yapıları oluşturduklarını göstermektedir. Yalnızca en yakın süperkümeler belirgin olsalar da büyük süperkümelerin bazıları haritada belirtilmiştir. Bu gökadalardan yalnızca dördü çıplak gözle görülebilmektedir. Haritada görülen geniş, yuvarlak, koyu renk kuşak kendi gökadamızın düzlemidir. Önde bulunan bütün o gaz, toz ve yıldızlar nedeniyle uzak gökadaları görmek zorlaşmaktadır.

Gökada süperkümesi Veriler Notlar
Einasto Süperkümesi
  • z = ~0,25 (3 milyar ışık yılı )
  • Uzunluk = 360 milyon ışık yılı
  • Kütle = 2,6 × 1016 güneş kütlesi
2023 yılında Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması görüntüleri analiz edilerek keşfedildi. Şimdiye kadar keşfedilen en büyük gökada süperkümesi olduğu iddia ediliyor.[5][6]
King Ghidorah Süperkümesi
  • z = 0,50-0,64
  • Kütle = 1 × 1016 güneş kütlesi
2023'e kadar keşfedilen en büyük gökada süperkümesi.[7]
Laniakea Süperkümesi
  • z = 0,0708 (merkez)
  • Uzunluk = 153 Mpc (500 milyon ışık yılı)
Laniakea Süperkümesi, Başak Kümesi, Yerel Grup ve bunların uzantısı olarak gökadamız Samanyolu'nu içeren bir süperkümedir.[8]
Başak Süperkümesi
  • z= 0,000
  • uzunluk = 33 Mpc (110 milyon ışık yılı)
Gökadamız Samanyolu Gökadası ile Yerel Grup'u içermektedir. Aynı zamanda merkezine yakın Başak Kümesi'ni de içerir. 47.000'in üzerinde gökadayı içerdiği düşünülmektedir.

2014 yılında yapılan bir araştırma, Başak Süperkümesi'nin daha da büyük bir süperküme olan Laniakea'nın sadece bir lobu olduğunu göstermektedir.[9]

Suyılanı-Erboğa SüperkümesiBazen süperkümeler olarak da adlandırılan iki lobdan oluşur veya bazen tüm süperküme bu diğer iki isimle anılır
  • Suyılanı Süperkümesi
  • Erboğa Süperkümesi

2014 yılında yeni ilan edilen Laniakea Süperkümesi, Suyılanı-Erboğa Süperkümesi'nin yerini alarak yeni süperkümenin bir bileşeni haline geldi.

Tavus-Hintli Süperkümesi

2014 yılında yeni ilan edilen Laniakea Süperkümesi, Tavus-Hint Süperkümesi'nin yerini alarak yeni süperkümenin bir bileşeni haline geldi.

Güney Süperkümesi

Ocak kümesi (S373), Kılıçbalığı ve Irmak bulutlarını içerir.[10]

Saraswati SüperkümesiMesafe = 4000 Milyon ışık yılı (1,2 Gpc)

Uzunluk = 652 Milyon ışık yılı

Saraswati Süperkümesi, Abell 2361 gibi 43 büyük gökada kümesinden oluşur ve yaklaşık 2 x 1016 M☉ kütleye sahiptir ve Balıklar takımyıldızında yer alır.

Yakın süperkümeler

Gökada süperkümesiVeriler Notlar
Kahraman-Balıklar Süperkümesi
Saç (Coma) Süperkümesi CfA Homunculus'un çoğunu, Büyük Duvar CfA2 gökada iplikçiğinin merkezini oluşturur.
Ankakuşu Süperkümesi
Heykeltıraş Süperkümesi SCl 9
Herkül SüperkümesiSCl 160
Aslan SüperkümesiSCl 93
Yılancı Süperkümesi
  • 17sa 10d -22°
  • cz=8500–9000 km/sn (merkez)
  • 18 Mpc x 26 Mpc
Yılancı Boşluğu'nun uzak duvarını oluşturur. Pavo-Indus Süperkümesi ve Herkül Süperkümesi'ne bir iplikçik ile bağlı olabilir. Üyeleri arasında, merkezindeki cD kümesi Yılancı Kümesi ile en az iki gökada kümesi, dörtten fazla gökada grubu ve birçok alan gökadası sayılabilir.[11]
Shapley Süperkümesi
  • z=0,046 (650 MIy uzaklıkta)
Yerel Süperküme'den sonra bulunan ikinci süperkümedir.

Uzak süperkümeler

Gökada süperkümesi Veriler Notlar
Balıklar-Balina Süperkümesi
Çoban SüperkümesiSCl 138
Saat-Ağcık Süperkümesi
z= 0,063 (700 Mly)
Uzunluk = 550 Mly
Kuzeytacı Süperkümesi
z= 0,07[12]
Güvercin Süperkümesi
Kova Süperkümesi
Kova B Süperkümesi
Kova-Oğlak Süperkümesi
Kova-Balina Süperkümesi
Çoban A Süperkümesi
Çelikkalem Süperkümesi
z= 0,126 (1,4 Gly)
Ejderha Süperkümesi
Ejderha-Büyükayı Süperkümesi
Ocak-Irmak Süperkümesi
Turna Süperkümesi
Aslan A Süperkümesi
Aslan-Altılık Süperkümesi
Aslan-Başak Süperkümesi SCl 107
Mikroskop SüperkümesiSCl 174
Kanatlıat-Balıklar Süperkümesi SCl 3
Kahraman-Balıklar SüperkümesiSCl 40
Balıklar-Koç Süperkümesi
Büyükayı Süperkümesi
Başak-Saç Süperkümesi SCl 111

Çok uzak süperkümeler

Gökada süperkümesiVeriler Notlar
Hyperion ön-süperkümesiz= 2,45 Bu süper küme 2018'de keşfedildiği sırada bugüne kadar bulunan en erken ve en büyük ön-süperkümeydi.[13][14]
Vaşak Süperkümesiz=1.27 1999 yılında keşfedilen[15] (şu anda batı kümesini tanımlamak için kullanılan ClG J0848+4453 ve doğu olanı ClG J0849+4452 olmak üzere)[16] en az iki küme RXJ 0848.9+4452 (z=1,26) ve RXJ 0848.6+4453'ü (z=1,27) içerir. Keşfedildiği sırada bilinen en uzak süperkümeydi.[17] Ek olarak, süperküme ile ilişkili yedi adet daha küçük gökada grubu bulunmaktadır.[18]
SCL @ 1338+27 z= 1,1'de

z= 1,1 Uzunluk= 70 Mpc

2001 yılında, z=1,1'de bulunan 23 adet alışılmadık derecede yoğun QSO'nun çevresinde, birkaç gökada kümesini barındıran zengin bir süperküme keşfedildi. Kümelerin oluşturduğu yapının büyüklüğü, tek bir süperküme yerine orada bir gökada duvarının varlığına işaret ediyor olabilir. Keşfedilen yapının büyüklüğü, CfA2 Büyük Duvar iplikçiğinin boyutuna yaklaşmaktadır. Keşfedildiği dönemde, z=0,5 ötesindeki en büyük ve en uzak süperkümeydi.[19][20]
SCL @ 1604+43 z=0,9'da z=0,91 Keşfedildiği 2000 yılında bu süperküme, uzayın bu denli derinliklerinde keşfedilen en büyük süperküme idi. Keşfini sağlayan çalışma sonucunda iki bilinen zengin küme ve yeni keşfedilmiş bir kümeden oluşmaktaydı. O dönemde bilinen kümeler, sırasıyla 21 ve 42 bilinen gökadaya sahip olan Cl 1604+4304 (z=0,897) ve Cl 1604+4321 (z=0,924) idi. Yeni keşfedilen küme ise 16sa 04d 25.7s, +43° 14′ 44.7″ konumunda yer almaktaydı.[21]
SA26'da z=0,54'te SCL @ 0018+16 z=0,54 Bu süperküme, radyo gökada 54W084C (z=0,544) çevresinde yer almakta ve en az üç büyük küme; [[CL 0016+16}} (z=0,5455), RX J0018.3+1618 (z=0,5506) ve RX J0018.8+1602'den oluşmaktadır.[22]
MS 0302+17

z= 0,42 Uzunluk= 6 Mpc

Bu süperküme en az üç üye kümeye sahiptir: Doğudaki küme CL 0303+1706, güneydeki küme MS 0302+1659 ve kuzeydeki küme MS 0302+1717.[23]

Diyagram

Dünya'nın gözlemlenebilir evren'deki konumunu ve komşu gökada süperkümelerini gösteren bir diyagram. (Alternatif resim.)

Ayrıca bakınız

  • Evren'in geniş ölçekli yapısı
  • Gökada kümeleri dizini
  • Gökada
  • Gökada kümesi
  • Gökada iplikçiği
  • Gökada grubu

Kaynakça

  1. ^ Galaxy Clusters and Large-Scale Structure 24 Mayıs 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi". University of Cambridge. Retrieved on 2007-01-15.
  2. ^ Bahcall, Neta A. (1988). "Large-scale structure in the universe indicated by galaxy clusters 9 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Annual review of astronomy and astrophysics 26: 631–686. doi:10.1146/annurev.aa.26.090188.003215.
  3. ^ Mandolesi, N.; Calzolari, P.; Cortiglioni, S.; Delpino, F.; Sironi, G. (1986). "Large-scale homogeneity of the Universe measured by the microwave background 9 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Letters to Nature 319: 751–753. doi:10.1038/319751a0.
  4. ^ Tully, R. B. (1982). "The Local Supercluster 30 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Astrophysical Journal 257: 389–422. doi:10.1086/159999.
  5. ^ "Einasto Supercluster: the new heavyweight contender in the universe | Tartu Ülikool". ut.ee (İngilizce). 19 Şubat 2024. 22 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  6. ^ Sankhyayan, Shishir; Bagchi, Joydeep; Tempel, Elmo; More, Surhud; Einasto, Maret; Dabhade, Pratik; Raychaudhury, Somak; Athreya, Ramana; Heinämäki, Pekka (2023). "Identification of Superclusters and Their Properties in the Sloan Digital Sky Survey Using the WHL Cluster Catalog". The Astrophysical Journal (İngilizce). 958 (1): 62. arXiv:2309.06251 $2. Bibcode:2023ApJ...958...62S. doi:10.3847/1538-4357/acfaeb. ISSN 0004-637X. 
  7. ^ Shimawaka, Rhythm; Okabe, Nobuhiro; Shirasaki, Masat; Tanaka, Masayuki (22 Kasım 2022). "King Ghidorah Supercluster: Mapping the light and dark matter in a new supercluster at z = 0.55 using the subaru hyper suprime-cam". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters. 519 (1): L45-L50. arXiv:2211.11970 $2. Bibcode:2023MNRAS.519L..45S. doi:10.1093/mnrasl/slac150. ISSN 1745-3933. 3 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2024. 
  8. ^ Gibney, Elizabeth (3 Eylül 2014). "Earth's new address: 'Solar System, Milky Way, Laniakea'". Nature (İngilizce). doi:10.1038/nature.2014.15819. ISSN 1476-4687. 
  9. ^ Tully, R. Brent; Courtois, Helene; Hoffman, Yehuda; Pomarède, Daniel (2 Eylül 2014). "The Laniakea supercluster of galaxies". Nature (4 Eylül 2014 tarihinde yayınlandı). 513 (7516): 71-73. arXiv:1409.0880 $2. Bibcode:2014Natur.513...71T. doi:10.1038/nature13674. PMID 25186900. 
  10. ^ Mitra, Shyamal (1989). "A Study of the Southern Supercluster". The World of Galaxies. Springer, New York, NY. ss. 426-427. doi:10.1007/978-1-4613-9356-6_65. ISBN 978-1-4613-9358-0. 9 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2020. 
  11. ^ Hasegawa, T. ve diğ. (2000). "Large-scale structure of galaxies in the Ophiuchus region". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 316 (2). ss. 326-344. Bibcode:2000MNRAS.316..326H. doi:10.1046/j.1365-8711.2000.03531.x. 
  12. ^ Postman, M.; Geller, M. J.; Huchra, J. P. (1988). "The dynamics of the Corona Borealis supercluster". Astronomical Journal. 95: 267-83. Bibcode:1988AJ.....95..267P. doi:10.1086/114635. 
  13. ^ Miranda, Natalia A. Ramos (17 Ekim 2018), Scientists in Chile unveil 'A Cosmic Titan' cluster of galaxies, Reuters, 12 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 10 Nisan 2024 
  14. ^ Cucciati, O.; Lemaux, B. C.; Zamorani, G.; Le Fevre, O.; Tasca, L. A. M.; Hathi, N. P.; Lee, K-G.; Bardelli, S.; Cassata, P.; Garilli, B.; Le Brun, V.; Maccagni, D.; Pentericci, L.; Thomas, R.; Vanzella, E.; Zucca, E.; Lubin, L. M.; Amorin, R.; Cassara', L. P.; Cimatti, A.; Talia, M.; Vergani, D.; Koekemoer, A.; Pforr, J.; Salvato, M. (2018). "The progeny of a Cosmic Titan: a massive multi-component proto-supercluster in formation at z=2.45 in VUDS". Astronomy & Astrophysics. 619: A49. arXiv:1806.06073 $2. Bibcode:2018A&A...619A..49C. doi:10.1051/0004-6361/201833655. 
  15. ^ Rosati, P. (1999). "An X-Ray-Selected Galaxy Cluster at z = 1.26". The Astronomical Journal. 118 (1): 76-85. arXiv:astro-ph/9903381 $2. Bibcode:1999AJ....118...76R. doi:10.1086/300934. 
  16. ^ "Lynx Supercluster". SIMBAD. 4 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2024. 
  17. ^ Nakata, F. (2004). "Discovery of a large-scale clumpy structure of the Lynx supercluster at z∼1.27". Proceedings of the International Astronomical Union. Cambridge University Press. 2004: 29-33. Bibcode:2004ogci.conf...29N. doi:10.1017/S1743921304000080. ISBN 0-521-84908-X. 
  18. ^ Ohta, K. (2003). "Optical Identification of the ASCA Lynx Deep Survey: An Association of Quasi-Stellar Objects and a Supercluster at z = 1.3?". The Astrophysical Journal. 598 (1): 210-215. arXiv:astro-ph/0308066 $2. Bibcode:2003ApJ...598..210O. doi:10.1086/378690. 
  19. ^ Tanaka, I. (2004). "Subaru Observation of a Supercluster of Galaxies and QSOS at Z = 1.1". Studies of Galaxies in the Young Universe with New Generation Telescope, Proceedings of Japan-German Seminar, held in Sendai, Japan, July 24–28, 2001. ss. 61-64. Bibcode:2004sgyu.conf...61T. 
  20. ^ Tanaka, I.; Yamada, T.; Turner, E. L.; Suto, Y. (2001). "Superclustering of Faint Galaxies in the Field of a QSO Concentration at z ~ 1.1". The Astrophysical Journal. 547 (2): 521-530. arXiv:astro-ph/0009229 $2. Bibcode:2001ApJ...547..521T. doi:10.1086/318430. 
  21. ^ Lubin, L. M. (2000). "A Definitive Optical Detection of a Supercluster at z ≈ 0.91". The Astrophysical Journal. 531 (1): L5-L8. arXiv:astro-ph/0001166 $2. Bibcode:2000ApJ...531L...5L. doi:10.1086/312518. PMID 10673401. 
  22. ^ Connolly, A. J. (1996). "Superclustering at Redshift z = 0.54". The Astrophysical Journal Letters. 473 (2): L67-L70. arXiv:astro-ph/9610047 $2. Bibcode:1996ApJ...473L..67C. doi:10.1086/310395. 
  23. ^ University of Hawaii, "The MS0302+17 Supercluster" 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Nick Kaiser. Erişim tarihi: 15 Eylül 2009.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Süperküme ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NGC 221</span> cüce galaksi

Messier 32 veya NGC 221, Andromeda takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 2,5 MIy uzaklıkta bulunan bir cüce eliptik gökadadır. Guillaume Le Gentil tarafından 23 Ocak 1874 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 168 olarak "Dağınık karşı kuyruklara sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Meşhur Andromeda Gökadası'nın bir uydusudur.

<span class="mw-page-title-main">Galaksiler listesi</span> Vikimedya Liste Maddesi

Aşağıda dikkate değer gökadaların bir listesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Başak Süperkümesi</span>

Başak Süperkümesi veya Yerel Süperküme, Samanyolu ve Andromeda gökadaları ile diğerlerini de içeren Başak Kümesi ve Yerel Grup'u barındıran süperkümedir. Çapı yaklaşık 33 megaparsek olan bu süperkümede en az 100 adet gökada grubu ve kümesi bulunmaktadır. Gözlemlenebilir evrendeki yaklaşık 10 milyon süperkümeden biri olan Başak Süperkümesi, Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi adı verilen bir gökada iplikçiği içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Yerel Grup</span> Samanyolunu da kapsayan ve 35in üzerinde üyesi bulunan gökadalar grubu

Yerel Grup, Samanyolu Gökadası'nı da barındıran bir gökada grubudur. Çapı yaklaşık olarak 3 milyon parsek (10 milyon ışık yılı; 9×1019 kilometre) ve toplam kütlesi ise 2×1012 güneş kütlesi (4×1042 kg) civarındadır. "Dambıl" şeklinde iki gökada topluluğundan oluşur. Samanyolu ve ona bağlı cüce gökadalar bir lobu, Andromeda Gökadası ve ona bağlı cüce gökadalar ise diğer lobu oluşturur. Bu iki topluluk birbirinden yaklaşık 800 kiloparsek (3×10^6 ly; 2×1019 km) uzaklıktadır ve birbirlerine doğru 123 km/s hızla hareket etmektedir. Yerel Grup, daha büyük olan Başak Süperkümesi'nin bir parçasıdır ve bu da Laniakea Süperkümesi'nin bir parçası olabilir. Samanyolu bazı gökadaları gizlediği için Yerel Grup'taki tam sayı bilinmemekle birlikte, en az 80 üyesi olduğu tahmin edilmektedir ve bunların çoğu cüce gökadalardır.

<span class="mw-page-title-main">Suyılanı-Erboğa Süperkümesi</span>

Suyılanı-Erboğa Süperkümesi veya Suyılanı ve Erboğa Süperkümesi, Samanyolu'nun da bulunduğu Başak Süperkümesi'nin en yakın komşusu olan süperkümedir. Suyılanı Süperkümesi büyük bir süperküme olmadığı için, Erboğa Süperkümesi ile birlikte incelenir. Bununla birlikte iki süperkümeyi de inceleyen yazarların pek çoğu, iki süperkümenin birbirinden ayrı yapılar olduğu konusunda hemfikirdirler.

<span class="mw-page-title-main">Kuzeytacı Süperkümesi</span>

Kuzeytacı Süperkümesi, Kuzeytacı takımyıldızında bulunan bir süperküme ve Kuzey Göksel Yarımküre'de türünün en belirgin örneğidir. 0,07'lik bir kırmızıya kayması vardır, bu da Dünya'dan yaklaşık olarak 865,94 MIy (265,5 Mpc)bir mesafeyi gösterir. 100 mega parsek (330 milyon ışık yılı) genişliğinde ve 40 mega parsek (130 milyon ışık yılı) derinliğinde olduğu tahmin edilmektedir. Diğer süperkümelerle karşılaştırıldığında yoğun ve kompakt olan kütlesinin 0,6 ile 12 × 1016 güneş kütlesi (M☉) arasında olduğu hesaplanmıştır. Abell 2065, süperküme içindeki en büyük kütleli gökada kümesidir ve büyük ihtimalle bu bölgedeki hâkim kümedir; ancak orada yine zengin olan 9-10 tane daha başka küme bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Merceksi galaksi</span>

Merceksi gökada, biçimsel gökada sınıflandırma şemalarında eliptik (E) ve sarmal gökada (S) arasında yer alan bir gökada türüdür. Büyük ölçekli bir disk içermesine karşın, büyük ölçekli sarmal kollara sahip değildir. Merceksi gökadalar, yıldızlararası maddelerinin çoğunu tüketmiş veya kaybetmiş ve bu nedenle devam eden çok az yıldız oluşumuna sahip disk gökadalarıdır. Buna rağmen, disklerinde önemli miktarda toz barındırabilirler. Sonuç olarak, tıpkı eliptik gökadalar gibi çoğunlukla yaşlı yıldızlardan oluşurlar. Merceksi ve eliptik gökadalar morfolojik farklılıklarına rağmen spektral özellikler ve ölçekleme ilişkileri gibi ortak bazı özellikleri paylaşırlar. Her ikisi de, en azından evrenin yerel kısmında, pasif olarak evrimleşen erken tip gökadalar olarak kabul edilebilir. "E" gökadaları ile "S0" gökadalarını morfolojik olarak birbirine bağlayan, orta ölçekli disklere sahip "ES" gökadalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi</span>

Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi, Başak Süperkümesi'ni de içeren gökada süperkümeleri veya gökada iplikçiklerinin bileşik yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4066</span> galaksi

NGC 4066, Berenis'in Saçı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 327,13 MIy (100,3 Mpc)uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır. Wilhelm Herschel tarafından 27 Nisan 1785 tarihinde keşfedildi. NGC 4066, NGC 4065 Grubu'nun bir üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4074</span> Merceksi Gökada(Galaksi)

NGC 4074, Berenis'in Saçı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 298,75 MIy (91,6 Mpc)uzaklıkta bulunan bir merceksi gökadadır. Wilhelm Herschel tarafından 27 Nisan 1785 tarihinde keşfedildi. NGC 4074, NGC 4065 Grubu'nun bir üyesidir ve tip 2 Seyfert gökada olarak sınıflandırılır. İlk olarak 1978 yılında Seyfert olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Laniakea Süperkümesi</span>

Laniakea Süperkümesi, Samanyolu'nu ve yakınındaki diğer yaklaşık 100.000 gökadayı içeren bir süperkümedir. Süperkümenin kendisi ise evrendeki en büyük yapılardan biri olan ve Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi adı verilen iplikçik yapısının içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3860</span> Sarmal gökada

NGC 3860, Aslan takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 263,53 MIy (80,8 Mpc)uzaklıkta bulunan bir sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 27 Nisan 1785 tarihinde keşfedildi. Aslan kümesi'nin bir üyesidir ve düşük parlaklığa sahip etkin çekirdekli (LLAGN) bir gökadadır. Ayrıca Gavazzi ve diğ. tarafından NGC 3860'ın merkezinde süper kütleli bir kara delik tarafından tetiklenmiş olabilecek güçlü bir "AGN" olarak sınıflandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4065 Grubu</span> gökada grubu

NGC 4065 Grubu, Berenis'in Saçı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 313,11 MIy (96 Mpc) uzaklıkta bulunan bir gökada grubudur. En parlak üyesi NGC 4065 olan grup, Saç Süper Kümesi içerisinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Galaksi iplikçiği</span> evrendeki büyük boşluklar arasındaki sınırları oluşturan iplik benzeri yapılar

Gökada iplikçikleri kozmolojide kütleçekimsel olarak bağlı olan gökada süperkümelerinin duvarlarından oluşan evrendeki bilinen en büyük yapılardır. Bu devasa iplik benzeri oluşumlar, 80 megaparsek h−1'e ulaşabilir ve büyük boşluklar arasındaki sınırları oluşturur.

Vaşak–Büyük Ayı İplikçiği, bir gökada iplikçiğidir. Vaşak-Büyük Ayı Süperkümesi ile bağlantılı, iki ayrı yapı olmasına rağmen daha büyük bir yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Vaşak Süperkümesi</span> gökada süperkümesi

Vaşak Süperkümesi, aynı adı taşıyan Vaşak takımyıldızı yönünde yer alan bir gökada süperkümesidir.

<span class="mw-page-title-main">Solgun galaksi</span> sarmal kolları ve diski arasındaki düşük kontrast ile karakterize edilen bir tür sarmal gökada

Solgun (anemik) gökada, sarmal kolları ve diski arasındaki düşük kontrast ile karakterize edilen bir tür sarmal gökadadır. Bu terim 1976 yılında Kanadalı gökbilimci Sidney van den Bergh tarafından gaz bakımından zengin, yıldız oluşturan sarmal gökadalar ile gaz bakımından fakir, etkin olmayan merceksi gökadalar arasında bir ara form olan gökadaları sınıflandırmak için icat edildi.

<span class="mw-page-title-main">Aslan A (cüce gökada)</span> gökada

Aslan A (Leo A, aynı zamanda Leo III olarak da bilinir), Yerel Grup'un parçası olan bir düzensiz gökadadır. Dünya'dan 2,6 milyon ışık yılı uzaklıkta yer alır ve 1942 yılında Fritz Zwicky tarafından keşfedilmiştir. Gökadanın tahmini kütlesi (8,0 ± 2,7) × 107 güneş kütlesidir ve en az %80'i karanlık maddeden oluşur. Yerel Grup'taki en izole gökadalardan biridir ve birkaç milyar yıl boyunca herhangi bir etkileşim veya birleşme belirtisi göstermez. Bununla birlikte Aslan A, yıldızlarının %90'ından fazlasının 8 milyar yıldan daha yakın bir süre önce oluşması nedeniyle düzensiz gökadalar arasında neredeyse benzersizdir ve bu da oldukça sıra dışı bir evrimsel geçmişe işaret eder. RR Lyrae değişenlerinin varlığı, gökadanın 10 milyar yıla kadar yaşlı bir yıldız popülasyonuna sahip olduğunu gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Süperkümesi</span> en yakın komşu gökada süperkümesi

Güney Süperkümesi, Balina, Ocak, Irmak, Saat ve Kılıçbalığı takımyıldızlarında yaklaşık olarak 19,5 Mpc (63,6 Mly) uzaklıkta bulunan yakın bir süperkümedir. İlk olarak 1953 yılında Gérard de Vaucouleurs tarafından tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Saraswati Süperkümesi</span> Balıklar takımyıldızındaki gökada süperkümesi

Saraswati Süperkümesi, SDSS'nin Stripe 82 bölgesinde, Balıklar takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 1,2 gigaparsek (4 milyar ışık yılı) uzaklıktaki devasa bir gökada süperkümesidir. Yaklaşık 200 Mpc (652 milyon ışık yılı) çapında ana ekseniyle evrende keşfedilen en büyük yapılardan biridir. En az 43 gökada kümesinden oluşur ve 2 × 1016 M☉ kütleye sahip bir gökada iplikçiği oluşturur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.