İçeriğe atla

Süpürge Harekâtı

Süpürge Harekâtı
Türkiye-PKK çatışması

Saldırının gerçekleştiği konum
Tarih5 Ağustos 1991-13 Ağustos 1991[1]
Bölge
Kuzey Irak, Irak, Irak
Sebep PKK militanlarının güvenlik güçlerine karşı saldırıları ve bağımsızlık talebi
Sonuç PKK ağır zayiat verdi, Hakurk kampı ele geçirildi
Taraflar
Türkiye Türkiye

PKK

Destekleyenler:
PŞK
HPG
KKP
Peşmerge
Komutanlar ve liderler
Türkiye Turgut Özal
Türkiye Barlas Doğu
Türkiye Mesut Yılmaz
Türkiye Doğan Güreş
Türkiye Eşref Bitlis
Türkiye Siyami Taştan
Türkiye Safa Giray
Abdullah Öcalan
Mehmet Öcalan
Murat Karayılan
Cemil Bayık
Güçler
2000 asker ya da korucu[2] 6000 PKK'lı
Kayıplar
Ölümler:
1 asker
1 korucu
13 yaralı[1]
Ölümler:
35 PKK militanı

Süpürge Harekâtı, 4 Ağustos 1991 tarihinde 100-150 kişilik PKK'lı grubun Şemdinli'deki Samanlı Jandarma Karakolu'na silah ve roketatarla[3] düzenlediği saldırıda 10 er hayatını kaybetmiş, 7 er kaçırılmış ve 9'u da yaralanmış,[4] ertesi gün Anavatan Partisi Merkez Karar ve Yönetim Kurulu toplantısının ardından dönemin Türkiye Başbakanı Mesut Yılmaz; 5 Ağustos 1991 gecesi Kuzey Irak'taki PKK unsurlarına karşı Hava Kuvvetleri Komutanlığı destekli karadan sınır ötesi harekâtının başladığını, Irak sınırından içeri 19 km ilerlendiğini ve Kuzey Irak'taki kamplarda Abdullah Öcalan'ın kardeşi Mehmet Öcalan'ın da olduğunu duyurmuştur.[5] Türk Silahlı Kuvvetleri bölgedeki PKK unsurlarını yok etmek ve PKK'ya ait kamp ve mühimmatı ele geçirmek için düzenlediği bu operasyona temizlik anlamına yakın "süpürge harekâtı" demiş, kamuoyunda "temizlik" olarak da telaffuz edilmiştir.

Arka plan

Türkiye'deki güvenlik güçleri, kamu kurum ve kuruluşlarına karşı saldırılarını artıran PKK'nın kandil kampında bulunan ele başları ve militanlarına karşı hava destekli operasyonlar başlatılmış, örgüt ağır zayiatlar vermiştir.

Operasyon

Kara ve hava destekli operasyonda Hakurk kampı ele geçirilmiş, bölgede bulunan PKK'ya ait birçok kamp imha edilmiş, kamplarda bulunan birçok PKK militanı İran'a kaçmıştır.

Tepkiler

  • Türkiye Türkiye - Dönemin Türkiye Başbakanı Mesut Yılmaz operasyonların devam ettiği 10 Ağustos 1998 tarihinde Türkiye'yi ziyaret eden Celal Talabani'nin görüşme talebini "Süpürge harekatını protesto ettiği için görüşme talebini reddettim" dedi.[6] Dönemin DSP lideri Bülent Ecevit askerî harekât yapılan dağlık bölgenin güvenliği için tampon bölge önerisinde bulunmuştur.[7]
  • İran İran - Dönemin Tahran Hukümeti operasyonları eleştirerek gerekçelerinin Irak'ın Kuveyt'in İşgali gerekçelerine benzediğini iddia etmiştir.[8]
  • Yunanistan Yunanistan - Dönemin Yunan Hükûmeti operasyona tepki göstererek, Türk Silahlı Kuvvetleri operasyonunun sıcak takip olmaktan çıktığını iddia etmiştir.[8]

Kaynakça

  1. ^ a b "Operasyon noktalandı", Milliyet, 13 Ağustos 1991
  2. ^ Nur Batur (12 Eylül 1992). "Puma, Scorsky helikopterleri çatışma bölgelerinde keşif uçuşları yapıyor 'Eşkiya Hakurk'ta Direndi'". Milliyet. 
  3. ^ "Karakol baskınını yaşayan yaralı asker cehennem saatlerini anlattı 'Liderlerini vurdum'", Milliyet, İhsan Akdemir (10 Ağustos 1998)
  4. ^ "En çok şehit verdiğimiz dördüncü saldırı". DHA, Hürriyet. 20 Ekim 2011. 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2016. 
  5. ^ Başbakan Yılmaz açıkladı: "PKK yuvaları vuruluyor", Milliyet (6 Ağustos 1991)
  6. ^ "Yılmaz'dan Talabani'ye ret", Milliyet, (10 Ağustos 1998)
  7. ^ Ecevit 'tampon' önerdi, Milliyet, Fikret Bila, (12 Ağustos 1998)
  8. ^ a b "Harekâtı, Kuveyt'in işgaline benzetti", Milliyet, 12 Ağustos 1991

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">PKK</span> Kürt milliyetçisi ayrılıkçı silahlı örgüt

PKK veya tam adı ile Partiya Karkerên Kurdistanê, Türkiye'nin doğu ve güneydoğusu, Irak'ın kuzeyi, Suriye'nin kuzeydoğusu ve İran'ın kuzeybatısını kapsayan bölgede öz yönetim kurmayı amaçlayan ve bu amaçla söz konusu topraklara sahip olabilmek için askerî hedeflere, köy korucularına ve sivillere karşı saldırılar düzenleyen yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt. PKK; Avrupa Birliği ülkeleri, NATO, Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Japonya, Kanada, Kazakistan ve bölgedeki Türkiye, Suriye, Irak ve İran'ın da aralarında bulunduğu çeşitli ülke ve uluslararası kuruluşlar tarafından terör örgütü olarak tanınmaktadır. Rusya, Çin, Hindistan, İsviçre, Mısır, İsrail, Tunus, Suudi Arabistan, Ukrayna, Birleşik Arap Emirlikleri ise PKK'yı terör örgütü olarak kabul etmeyen ülkelerden bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türk Silahlı Kuvvetleri</span> Türkiye Cumhuriyetinin askerî gücü

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), yurt dışından gelecek tehdit ve tehlikelere karşı Türk vatanını savunmakla görevli askerî kuvvettir. Görevi caydırıcılık sağlayacak şekilde askerî gücün muhafazasını ve güçlendirilmesini sağlamak, Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla yurt dışında verilen görevleri yapmak ve uluslararası barışın sağlanmasına yardımcı olmaktır.

<span class="mw-page-title-main">Doğan Güreş</span> Türk asker ve siyasetçi

Doğan Güreş Türk asker ve siyasetçi. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 21. Genelkurmay Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Celal Talabani</span> 6. Irak cumhurbaşkanı

Celal Talabani, Iraklı Kürt siyasetçi. 2005-2014 yılları arası Irak cumhurbaşkanı olarak görev almıştır. Irak'ın ilk Arap olmayan cumhurbaşkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Öcalan</span> PKKnın kurucu lideri (1978–1999)

Abdullah Öcalan veya zaman zaman kullanılan kısa adıyla Apo, yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt PKK'nın kurucu lideridir.

<span class="mw-page-title-main">Ekim 2007 Dağlıca saldırısı</span>

21 Ekim 2007 Dağlıca saldırısı, 21 Ekim 2007 tarihinde saat 00.20'de PKK'nın Hakkâri ilinin Yüksekova ilçesine bağlı Dağlıca köyünde konuşlu Türk Silahlı Kuvvetleri Komando Taburuna karşı ağır silahlarla düzenlediği saldırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Aralık 2007 Kuzey Irak Operasyonları</span> Türkiyenin terör örgütü PKKya düzenlediği bir operasyon

Aralık 2007 Kuzey Irak Operasyonları, Türk Hava Kuvvetleri tarafından 16, 19, 22, 26 Aralık 2007 tarihlerinde PKK'ya karşı düzenlenen bir dizi hava harekâtıdır. 16 Aralık 2007 gecesi Türk Hava Kuvvetleri'ne bağlı savaş uçaklarının Irak'ın kuzeyinde bulunan Zap, Avaşin, Hakurk ve Kandil'i bombalamasıyla başlayan, Türkiye tarihinin ilk gece harekâtıdır. Operasyon 1.5 saat sürdü ve operasyona 50'ye yakın savaş ve ikmal uçağı katıldı. Bombardıman nokta atışlarıyla havadan yapıldı ve görüntüler anında Türk genelkurmayı karargâhına izletildi.

<span class="mw-page-title-main">Güneş Harekâtı</span> Askerî harekât

Güneş Harekâtı, Türk Silahlı Kuvvetlerinin 21 Şubat 2008'de yerel saatle 19.00'da Kuzey Irak'a yönelik başlattığı Türk Hava Kuvvetleri destekli sınır ötesi kara harekâtı. Harekât 29 Şubat 2008 tarihinde, Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı birliklerinin Türkiye sınırları içine dönmesiyle son bulmuş, harekâtın sonlandığı Genelkurmay Başkanlığı tarafından da doğrulanmıştır.

Çekiç Harekâtı, 1997 yılının Mayıs ayında başlayan ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin PKK'ya yönelik gerçekleştirdiği askerî operasyondur. TSK'nın Kuzey Irak'a yaptığı 200.000 asker ve korucunun katıldığı en kapsamlı operasyonlardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Ekim 2011 Çukurca saldırısı</span> Terör saldırısı

Ekim 2011 Çukurca saldırısı, 19 Ekim 2011'de PKK'nın, Hakkâri'nin Çukurca ilçesinde, Türk Silahlı Kuvvetleri birliklerini hedef alarak gerçekleştirdiği saldırılardır. Gece yarısından sonra 200 PKK'lının ilçe merkezindeki polis ve jandarma binalarıyla güvenlik noktalarına ağır silahlarla ateş açmaları sonucunda Kekliktepe'de 21, ilçe merkezinde 3 olmak üzere 24 Türk askeri öldü, 18 asker ise yaralandı. Çatışmada 21 ile 23 arası, çatışma sonrası operasyonlarda ise 250-270 civarı PKK militanı öldürüldü, 210'u ise yaralandı.

Şafak Harekâtı, 1997 yılının Eylül ayında başlayan ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin PKK'ya ve yöneticilerine yönelik gerçekleştirdiği operasyonlardır. TSK'nın Kuzey Irak'a yaptığı, yaklaşık 15.000 asker ve korucunun katıldığı operasyonlardan biridir.

Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kuzey Irak'ta yaptığı operasyonlar listesi, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Türkiye'ye karşı artan saldırılara karşı ilk sınır ötesi operasyonunu 1983'te Irak'ta dönemin Baas rejimiyle yapılan anlaşmayla gerçekleştirilmiş, operasyonda Kuzey Irak'taki Kürt peşmergeler ve sınırın beş kilometre ötesindeki PKK'ya ait kamplar hedef alındı. PKK'nın güvenlik güçleri ve sivilleri ait doksanlı yıllarda artan saldırılarına karşılık Kandil Dağları'nda bulunan yöneticileri ve örgüt militanlarını hedef alan askerî ve hava hareketleri gerçekleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şehit Yalçın Operasyonu</span>

Şehit Yalçın Operasyonu, Türkiye'de Irak ve Şam İslam Devleti'nin (IŞİD) gerçekleştirdiği 2015 Suruç saldırısı akabinde 23 Temmuz 2015 tarihinde Suriye tarafından açılan ateşle Astsubay Yalçın Nane'nin ölümü ve angajman kurallarınca karşılık verilmesinin ardından sabaha karşı F-16'larla 3 IŞİD hedefi vurulmuş yine akabinde 25 Temmuz 2015 tarihinde 22:55'te Diyarbakır 8. Ana Jet Üssü'nden kalkan F-16 Irak hava sahasına girerek PKK'ya ait Zap, Metina, Basyan, Kandil, Hakurk, Sinat, Haftanin, Avaşin ve Gara kamplarını vurdu. Operasyonlara astsubay Yalçın Nane'nin adı verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hakurk Operasyonu</span>

Ekim 1992 sınır ötesi operasyonu ya da Hakurk Operasyonu olarak bilinen Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından yönetim kadrosu Kuzey Irak'ta bulunan PKK'nın Türkiye sınırları içindeki kurtarılmış bölge oluşturma girişimine karşı başlatılan büyük çaplı sınır ötesi operasyon. Hakurk Kampı'nın da ele geçirileceği öngörülen operasyonlar, bazı devlet yetkililerine göre tam anlamıyla amacına ulaşamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mart 2016 Kuzey Irak Operasyonları</span>

Mart 2016 Kuzey Irak Operasyonları, Türk Hava Kuvvetleri tarafından 18 Mart 2016 tarihinde saat 20.40-22.00 arasında Kuzey Irak'ta bulunan Sinat, Haftanın ve Gara bölgelerine 20 adet savaş uçağıyla, 19 Mart 2016 sabahı 06.50-07.40 saatleri arasında yine Hakurk bölgesinde PKK'ya ait tespit edilen hedeflere 10 adet savaş uçağıyla düzenlenen operasyon. Genelkurmay Başkanlığı resmî sitesinden yapılan açıklamada operasyonların düzenlendiği hedeflerin arasında yine PKK'ya ait mühimmat deposu, korugan ve sığınaklar bulunmaktadır.

Dicle Kalkanı Harekâtı ya da Kararlılık Harekâtı, Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından PKK'ya karşı Kuzey Irak'ta yürütülmüş sınır ötesi bir operasyondur. Yüksekova 3'üncü Piyade Tümeni tarafından gerçekleştirilmiştir ve Hakurk büyük ölçüde kontrol edildikten sonra aynı bölgeye Pençe Operasyonları başlatılmıştır. Türk ordusu, bu harekâtla birlikte Hakurk'un belli bölgelerine askeri üs kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Pençe operasyonları</span> Kuzey Irakta Türk askeri operasyonları

Pençe operasyonları, Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) Irak'a bağlı Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde PKK'ya karşı başlattığı sınır ötesi harekât olan Kararlılık Harekâtı'nın devamı olan operasyonlardır. Pençe Operasyonu, Pençe-2 Operasyonu, Pençe-3 Operasyonu ve Pençe-Kaplan Operasyonu olarak dört aşamada devam etmiştir. Pençe-Kartal Operasyonu ile Mahmur'un ve Sincar'ın da vurulduğu bir hava taarruzu düzenlenmiştir. Operasyonlar süresince TSK Kuzey Irak'ta Hakurk, Sinat-Haftanin bölgelerine askerî üs kurarak ilerlemekte ve bölgeye yerleşmektedir. Türk yapımı balistik füze olan Bora da ilk kez bu operasyonlar süresinde denenmiştir.

Pençe Kılıç Hava Harekâtı , 19 Kasım 2022 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından başlatılan hava operasyonudur.

Bu sayfada, 1997 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.

Bu sayfada, 1991 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.