Sünger demir günümüz demir-çelik üretiminde, ham demir elde etmekte kullanılan aynı isimli yöntemin ürünüdür. Ayrıca, demirin ergime sıcaklığından daha düşük sıcaklıklardaki cevherlerden redüklenme sonucu oluşur. Özellikle gelişmiş ülkelerde kullanılmakta olan yöntem sayesinde cevherde bulunan kükürt ve fosfor elementleri seviyesi eser miktarlara (~%0,03) indirilebilmektedir. Bu da, daha kaliteli çelik üretimine imkân sağlamaktadır.
| Demir üretimi (demir işleri) |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Çelik üretimi (çelik işleri) |
| ||||||||
| Isıl işlem |
| ||||||||
| Çelik üretimi (çelik işleri) |
| ||||||||
Metalurji veya diğer adıyla metal bilimi, metal ve alaşımların, cevher veya metal içeren ham maddelerden; kullanım sürecine uygun kalitede üretilmesini, saflaştırılmasını, alaşımlaştırılmasını, şekillendirilmesini, korunmasını ve "üretim-kullanım" ömrü içindeki çevresel kaygı ve sorumlulukları da dikkate alarak insanların ihtiyaçlarına cevap verecek özellikte ve biçimde hazırlanmasını hedef alan bilim ve teknoloji dalı. Metalurji, metal işleme zanaatından farklıdır.
Demir, simgesi Fe ve atom numarası 26 olan kimyasal bir elementtir.
Nikel, atom numarası 28 olan ve simgesi Ni olan kimyasal bir elementtir.
Çinko, sembolü Zn, atom numarası 30 olan kimyasal bir elementtir. Oda sıcaklığında hafif kırılgan bir metaldir ve oksidasyon giderildiğinde parlak gri bir görünüme kavuşur. Periyodik tablonun 12. (IIB) grubunun ilk elementidir. Bazı açılardan çinko kimyasal olarak magnezyuma benzer: her iki element de yalnızca bir normal oksidasyon durumu (+2) gösterir ve Zn2+ ve Mg2+ iyonları benzer boyuttadır. Çinko, Dünya kabuğundaki en bol bulunan 24. element olup beş kararlı izotopu vardır. En yaygın çinko cevheri, bir çinko sülfür minerali olan sfalerittir.
Molibden, periyodik cetvelde atom numarası 42 ve simgesi Mo olan elementtir..
Krupp, Essen bölgesinde yerleşik 400 yıllık geçmişe sahip Alman aile. Aile, sanayici geçmişi, çelik, silah ve mühimmat üretimiyle ünlüdür. Aile şirketi olan Friedrich Krupp AG Hoesch-Krupp 20.yüzyılın önde gelen şirketlerinden olmuştur. 1999 yılında Thyssen AG ile birleşerek ThyssenKrupp AG adını almıştır.
Çelik, demir elementi ile genellikle %0,02 ila %2,1 oranlarında değişen karbon miktarının bileşiminden meydana gelen bir alaşımdır. Çelik alaşımındaki karbon miktarları çeliğin sınıflandırılmasında etkin rol oynar. Karbon genel olarak demir'in alaşımlayıcı maddesi olsa da demir elementini alaşımlamada magnezyum, krom, vanadyum ve tungsten gibi farklı elementler de kullanılabilir. Karbon ve diğer elementler demir atomundaki kristal kafeslerin kayarak birbirini geçmesini engelleyerek sertleşme aracı rolü üstlenirler. Alaşımlayıcı elementlerin, çelik içerisindeki, değişen miktarları ve mevcut bulundukları formlar oluşan çelikte sertlik, süneklilik ve gerilme noktası gibi özellikleri kontrol eder. Karbon miktarı yüksek olan çelikler demirden daha sert ve güçlü olmasına rağmen daha az sünektirler.
Açık ocak madenciliği; yer altında bulunduğu saptanmış ya da mostra vermiş madenin ekonomik olarak, yer altına inilmeden üzerindeki örtü tabakasının kaldırılarak kazanılması işlemini anlatan madencilik yöntemidir.
Demir Çağı, demirin çeşitli alet ve silah yapımında esas malzeme olarak kullanıldığı bir arkeolojik devirdir.
Stronsiyum, Sr sembollüne sahip, atom numarası 38 olan, toprak alkali metaller grubundan gümüşümsü beyaz renkli bir kimyasal element. Oda sıcaklığında katı olan elementin atom ağırlığı 87,62 g/mol'dür. Stronsiyum, kimyasal olarak son derece reaktif olup, hava ile temas ettiği takdirde sarı rengine döner. Element sölestin ve strontianit minerallerinde bulunur. Elementin nükleer fisyon sonucunda oluşan 90Sr izotopu radyoaktiftir ve 28,90 yıllık bir yarılanma ömrüne sahiptir.
Boru, genelde tesisat yapımında kullanılan, içi boş silindir şeklinde bir malzemedir. Kullanım yerine göre seramik, plastik, metal gibi malzemelerden imal edilebilir. Boruların malzeme tipi ve imalat yöntemlerine göre değişik imalat ve ölçü standartları vardır.
Kullanılmış alüminyum kaplar ve ve folyolar, geri dönüşüm yoluyla yeni malzemelerin üretiminde kullanılabilir. Üstelik alüminyum geri dönüşümü, üretimde büyük miktarda enerji tasarrufu sağlar. Birincil alüminyum üretiminde elektroliz ünitesinde demir, çelik üretiminde harcanandan çok daha fazla enerji harcanır. Hurdadan alüminyum üretimini, birincil alüminyum üretimine göre %95 daha tasarrufludur. Alüminyum geri dönüşümü, sanayii, günümüzde en gelişmiş geri dönüşüm sanayilerinden biridir. Tüm dünyada kullanılan alüminyumun %50'si geri kazanılmaktadır. Bu, alüminyumun topraktan çıkarılması ve işlenip elde edilmesinin yol açtığı çevre kirliliğine karşı da bir önlemdir.
Yüksek fırın, metal cevherlerini işlemekte kullanılan dikey izabe fırını.
Galvaniz, 450-455 derecedeki erimiş çinkonun içine daldırılan çeliğin kaplanmasına denir. Çinko, demirle kuvvetli bağlar yaparak üçlü bir faz tabakası meydana getirir.
Cevher hazırlama, kısaca, üretilen doğal kaynakların metalurji, demir-çelik, cam, seramik, çimento, deterjan, inşaat malzemeleri, boya endüstrisi ve enerji üretimi gibi değişik alanlarda kullanılabilir hale getirilmesi aşamalarını içerir.
Tekerlek ya da teker; daire veya çember şeklinde, bir eksen etrafında dönen ve çoğunlukla taşımacılıkta kullanılan araç. Yekpare, çok parçalı veya merkezden dışarıya parmaklıklı yapıda olabilir.
İzabe, maden cevherinin metal içeriğini yüksek sıcaklıkta indirgenme tepkimesi yardımıyla cevherin geri kalanından ayırma süreci. Pirometalurjinin yöntemlerinden biridir. Kimi metal oksitlerin indirgenmesi için yüksek sıcaklık yeterliyken pek çoğu için süreçte ısının yanında indirgeyici madde kullanılması da gerekir. Karbon genellikle kullanılan indirgeyicilerdendir.
Demir cevheri ekonomik anlamda demir çıkarılabilen tüm kaya ve taş parçalarına denir.
Siemens-Martin yöntemi, hurda çeliğin eriyik ham demir ile birlikte kullanılarak hurda malzemenin yeniden üretime katılmasını ve katkılı çelik üretimini amaçlayan bir yöntemdir. Adını Carl Wilhelm Siemens ile Pierre-Émile Martin'den almaktadır.
Azerbaycan Cumhuriyeti'nin metalurjik üretimi, büyük alunit yatakları, polimetalik cevherler, demir cevheri yataklarının olması nedeniyle gerçekleşmektedir. Azerbaycan'ın metalurji endüstrisi hem demirli hem de demir dışı branşları kapsamaktadır.
