İçeriğe atla

Süleyman Sudi Kartal

Süleyman Sudi Kartal
Lazistan Sancağı milletvekili
Görev süresi
1914-1918
Kişisel bilgiler
Doğum 1 Haziran 1887
Lazistan Sancağı, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 29 Kasım 1956 (69 yaşında)
İstanbul
Partisi İttihat ve Terakki

Süleyman Sudi Kartal, Süleyman Sudi Bey, Süleyman Sudi Sofuoğlu, Sufizade veya Sofuzade Sudi Bey (1 Haziran 1887, Rize - 29 Kasım 1956, İstanbul), İttihat ve Terakki partisinden Lazistan Sancağı mebusu olarak görev yapmış siyasetçi.[1]

Hayatı

Süleyman Sudi Bey, Sofuoğullarından Ahmet Bey ve Hafize Hanımın 5 çocuğundan biri olarak 1887'de Rize'de doğdu.[2] Almanya'da hukuk üzerine eğitim aldı. 1908 yılında grev yapanlara arabuluculuk yapması için Balkanlardan Ege'ye gönderildi. Dönüş yolunda Yunan bayraklı bir gemiye binen Süleyman Sudi, Mehmet Ali Ayni'nin ifadesine göre Rumları kastederek gemi kaptanına "yakında hepsi Türkçe konuşacak" dedi.[3] 1913 yılında geçici olarak Hüseyin Azmi Bey'in (d. 1876) yardımcısı olarak İstanbul Emniyet Müdürü yardımcılığına getirildi.[4] Aynı yıl "Reis" statüsüyle Anadoluhisarı İdman Yurdu'nun kurucu üyeleri arasında yer aldı.[5] Teşkîlât-ı Mahsûsa gönüllüsü olan Sudi Bey, Aralık 1914'te Yakub Cemil'in 450 kişilik müfrezesinin parçası olarak Kafkasya Cephesi'nde savaşmak için Artvin/Borçka'ya gitti.[6] 1914 ve 1918 yılları arasında Meclis-i Mebûsan 5. dönem mebusu olarak Tokat ve Lazistan Sancağı milletvekilliği yaptı.[7] 28 Mayıs 1919 tarihinde Malta sürgünleri sırasında İngiliz polisleri tarafından zorla Malta'ya götürülürken "elbet bizlere de sizleri tevkif etme zamanı gelecek" diyerek karşı koymaya çalıştı.[8] 1923 yılında günümüzde Türk Armatörler Birliği olarak da bilinen Türk Vapurcular Birliği'ni kurdu.[9] İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası üyesi olarak kabotaj üzerinde çalışmalarda bulundu. Sahibi olduğu Rize adlı tuz yüklü vapur, Akdeniz dönüşü Çanakkale'nin güneyinde yakalandığı fırtınadan korunmak için sığından Bozcaada açıklarında karaya oturdu.[10]

Son yıllarında Cihangir'deki evinde yaşayan Sudi Bey, Sufizade İmalathanesi'ni kurdu ve ticaret ile geçimini sağladı.[11] 29 Kasım 1956 tarihinde cuma günü ölen Süleyman Sudi Bey'in cenazesi, Şişli Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki aile mezarlığına defnedildi.[12]

Kişisel hayatı

Züleyha Hanımla evli olan Süleyman Sudi Bey'in 1 oğlu ve 1 kızı vardı.

Kaynakça

  1. ^ Hamdi, Hürmen, Yetimzade M. Tevfik, Fatma Rezan (1993). Bir devlet adamının Mehmet Tevfik Bey'in (Biren) II. Abdülhamid, Meşrutiyet ve Mütareke devri hatıraları. Arma Yayınları. s. 154. Erişim tarihi: 7 Eylül 2024. 
  2. ^ "Süleyman Sudi Kartal". geni.com. 10 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024. 
  3. ^ Emiroğlu, Kudret (1999). Anadolu'da devrim günleri İkinci Meşrutiyet'in ilanı, Temmuz-Ağustos 1908. İmge Kitabevi. s. 88. ISBN 9789755332499. Erişim tarihi: 7 Eylül 2024. 
  4. ^ Bir ihtilâl daha var--. Milliyet Yayınları. 1986. s. 34. Erişim tarihi: 11 Eylül 2024. 
  5. ^ Göncüoğlu, Süleyman Faruk (2016). Osmanlı İstanbul'unun ilk yapıları hisarlar ve mahalleleri. TURING. s. 75. ISBN 9789757641513. Erişim tarihi: 7 Eylül 2024. 
  6. ^ Bilgin, Mehmet (2017). Teşkilat-ı Mahsusa'nın Kafkasya Misyonu ve Operasyonları. Ötüken Neşriyat A.Ş. ISBN 9786051555447. Erişim tarihi: 7 Eylül 2024. 
  7. ^ Aksoy, A. Şerif (2008). İttihat ve Terakki Cemiyeti tarih. Nokta Kitap. s. 122. ISBN 9789944174527. Erişim tarihi: 7 Eylül 2024. 
  8. ^ Emiroğlu, Kudret (1999). Anadolu'da devrim günleri İkinci Meşrutiyet'in ilanı, Temmuz-Ağustos 1908. İmge Kitabevi. s. 88. ISBN 9789755332499. Erişim tarihi: 7 Eylül 2024. 
  9. ^ Osman Öndeş (2023). "100. Yılında Türk Armatörler Birliği" (PDF). nek.istanbul.edu.tr. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Eylül 2024. 
  10. ^ Fatih Sultan Kar (23 Mart 2022). "Türk Armatörler Tarihi ve Rizeli Armatörler". tekbayrak.com.tr. 10 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024. 
  11. ^ Tarih ve toplum yeni yaklaşımlar · 4. sayı. İletişim Yayınları. 2006. s. 212. Erişim tarihi: 7 Eylül 2024. 
  12. ^ Osman Öndeş (19 Haziran 2023). "Türk Vapurcular Birliği'nden Türk Armatörleri Birliği'ne". virahaber.com. 10 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Enver Paşa</span> Türk asker ve siyasetçi (1881–1922)

İsmail Enver Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında etkin olan Türk asker ve siyasetçi. İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin önemli önderleri arasında bulunmuş, 1913'te Bâb-ı Âli Baskını adı verilen askerî darbeyle cemiyetin iktidara gelmesini sağlamış, 1914'te Almanya ile askerî ittifaka önayak olarak Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na girmesine öncülük etmiş, savaş yıllarında Harbiye Nazırı ve Başkumandan Vekili sıfatıyla askerî politikayı yönetmiştir. Bu savaş sırasında meydana gelen Ermeni Kırımı'nı hazırlayanlardan biridir. I. Dünya Savaşı'nın yenilgi ile sonuçlanması üzerine Almanya ve Rusya'da Türk halklarının bir araya getirilmesi amacıyla pek çok mücadelede bulunmuştur. Orta Asya'da Basmacı Hareketi'nin başına geçerek Bolşeviklere karşı savaşmıştır. 4 Ağustos 1922'de bir çatışma esnasında Bolşevikler tarafından öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Meclis-i Mebûsan</span> Osmanlı parlamentosunun alt kanadı

Meclis-i Mebûsan, Osmanlı İmparatorluğu'nda, 23 Aralık 1876 tarihli anayasaya göre kurulmuş ve Birinci Meşrutiyet ve İkinci Meşrutiyet dönemlerinde görev yapmış çift meclisli yasama organının alt organıdır. Seçilmiş parlamenterlerden oluşmakta ve padişah tarafından atanan üst kamara üyelerinin oluşturduğu Seçkinler Meclisi ile birlikte, genel parlamentoyu oluşturmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Bahaddin Şakir</span> Türk hekim ve siyasetçi

Bahaeddin Şakir, Türk hekim ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Meşrutiyet</span> Osmanlı Devletinde ikinci anayasal monarşi dönemi (1908–1920)

İkinci Meşrutiyet, Osmanlı Anayasası'nın, 30 yıl askıda kaldıktan sonra, 23 Temmuz 1908'de yeniden ilan edilmesiyle başlayan ve Mebuslar Meclisinin Sultan Vahdettin tarafından 11 Nisan 1920'de tasfiyesi ile sona eren dönemdir. Bu dönemde parlamenter demokrasi, seçim, siyasi parti, askerî darbe ve diktatörlük olgularıyla tanışılmış, iki büyük savaş yaşanmış ve imparatorluğun dağılmasına tanık olunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bâb-ı Âli Baskını</span> 1913te hükûmet binası olan Bâb-ı Âlinin basılmasıyla yapılan askerî darbe

Bâb-ı Âli Baskını, Osmanlı İmparatorluğu'nda 23 Ocak 1913 günü Enver Bey ve Talat Bey'in önderlik ettiği bir grup İttihat ve Terakki üyesi tarafından hükûmet binası Bâb-ı Âli'nin basılmasıyla yapılan askerî darbedir. Bu baskın sırasında Harbiye Nazırı Nâzım Paşa öldürülmüş, Sadrazam Kâmil Paşa'ya zorla istifası imzalattırılmıştır. Darbe sonrasında Mahmud Şevket Paşa Hükûmeti kurulmuş ve İttihat ve Terakki Partisi yönetime hakim hale gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Talat Paşa</span> 214. Osmanlı sadrazamı (Ali Saî)

Mehmed Talat, Osmanlı Hürriyet Cemiyeti'nin kurucu lideri, İttihat ve Terakki'nin kurucularından ve önde gelen liderlerinden olan Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">İttihat ve Terakki</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasal teşkilat

İttihat ve Terakki Cemiyeti, sonraları İttihat ve Terakki Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nda İkinci Meşrutiyet'in ilanına önayak olup 1908-1918 yılları arasında faaliyet gösteren, 21 Mayıs 1889 tarihinde kurulmuş bir siyasal hareket ve siyasi partidir. Triumvira sistemi ile yönetilen bir meclis yapısında egemenlik sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Resneli Niyazi Bey</span> Osmanlı askeri ve baş devrimci

Ahmet Niyazi Bey veya Resneli Niyazi Bey, Arnavut kökenli Türk askeri.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Ahrar Fırkası</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasi parti

Osmanlı Ahrar Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nun İkinci Meşrutiyet döneminde etkinlik gösteren siyasî parti.

<span class="mw-page-title-main">Hamit Hüsnü Kayacan</span> Türk doktor, müzik ve spor adamı

Hamit Hüsnü Kayacan, Türk doktor, eski spor ve müzik adamı. Harbiye Nazırı Hüseyin Hüsnü Paşa'nın oğludur ve ayrıca Türkiye'nin ilk futbolcusu kabul edilen Fuat Hüsnü Kayacan'ın ağabeyidir. Fenerbahçe Spor Kulübü'nün 8. Başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Sudi Acarbay</span> Türk siyasetçi

Süleyman Sudi Acarbay, Türk siyasetçidir.

Mehmed Rifat Paşa, Osmanlı Devleti'nin son yıllarında hizmet vermiş bir devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hacı Adil Arda</span> Osmanlı ve Türk siyasetçi

Hacı Mehmed Adil Arda, Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde önemli görevler üstlenmiş siyaset ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Jön Türk Devrimi</span> 1908 yılında Osmanlı İmparatorluğunda anayasal yönetimin yeniden tesis edilmesi

Jön Türk Devrimi, Temmuz 1908 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu'nda Padişah II. Abdülhamid yönetiminin sona ermesi ve Meşrutiyet'in yeniden ilanı talebiyle gerçekleşen devrimdir. Devrimin ardından 24 Temmuz 1908'de II. Abdülhamid tarafından İkinci Meşrutiyet yeniden ilân edildi.

Mehmet Habip Bey, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Tahir Hayreddin Bey</span> Osmanlı ve Tunuslu siyasetçi

Tahir Hayreddin Bey,, Osmanlı ve Tunuslu gazeteci ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Gümülcineli İsmail Bey</span> Osmanlı siyasetçi

Gümülcineli İsmail Bey, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">1908 Osmanlı genel seçimleri</span> Meclis-i Mebusan 3. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1908 Osmanlı genel seçimleri, II. Abdülhamid devrinin sonunda, 23 Temmuz 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanıyla, aynı yılın Kasım ve Aralık aylarında mebus seçimi yapıldı. Ahrar Fırkası ve İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin katıldığı seçimlerde, İttihat ve Terakki çoğunluğu sağladı ve 17 Aralık 1908'de 3. Meclisi Mebusan açıldı. Bu Meclis, 31 Mart Olayı ve II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesi sonrasında Mayıs 1909'da Kanuni Esasi üzerinde değişiklikler yaparak padişahın ve Ayan Meclisinin yetkilerini daralttı, kendi yetkilerini arttırdı. 1911'de tek bir mebusluğu ilgilendiren, ancak siyasi yankıları yüksek olan bir ara seçim yapıldı.

Lazistan, 1874 yılında battığı 1912 yılına kadar faaliyet göstermiş bir yük vapurudur.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Ziya Kantoğlu</span>

Yusuf Ziya Kantoğlu veya kaynaklarda geçtiği adıyla Ziya Molla Bey, Türk avukat ve siyasetçi. İttihat ve Terakki'den Meclis-i Mebûsan 5. dönem Lazistan Sancağı milletvekilliği yapmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.