İçeriğe atla

Sülümenli, Afyonkarahisar

Sülümenli
Harita
Türkiye'de bulunduğu yer
Türkiye'de bulunduğu yer
ÜlkeTürkiye
İlAfyonkarahisar
İlçeMerkez
Coğrafi bölgeEge Bölgesi
İdare
 • Belediye başkanıHüseyin Varol (MHP)
Rakım1020 m
Nüfus
 (2015)
 • Toplam4.571
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0272
Posta kodu03200

Sülümenli, Afyonkarahisar ilinin Merkez ilçesine bağlı bir beldedir. İl merkezine 20 km uzaklıkta yer almaktadır.

Konumu

Kasaba, Afyonkarahisar-Konya karayolunun 16. kilometresinden 4 km iceridedir ve Afyonkarahisar’ın doğusunda ovalık düz arazi üzerinde kurulmuş bir kasaba olan Sülümenli'nin kuzeyinde Gebeceler kasabası, kuzeybatısında Çavdarlı köyü, batısında Çukurköy mahallesi, güneybatısında Salar kasabası ve Karaaslan köyü, güneyinde Işıklar kasabası ve doğusunda Çobanlar ilçesi bulunur. Yüzölçümü 208 km2'dir. Belde nüfusu 5.514'tür.

Tarihçe

Rivayete göre Danişmentlileri oluşturan Avşar boylarından Sülümenli (Süleymanlı) koluna mensup bir grup tarafından kurulmustur. Kasabanin kurucusunun isminin Süleyman bey oldugu rivayet edilir. Çobanlar ve Işıklar beldelerini de aynı oymak kurmuştur, hatta kurucuların kardeşler oldukları rivayet edilir. Bilindiği gibi Danişmendlilerin dağılmasıyla onlara bağlı birçok oymak ve boy başta batı anadolu olmak üzere birçok yere dağılmışlardır. Balıkesirdeki Karesioğulları beğliğini de danişmendli boyları kurmuştur. Danişmend Gazi'nin asıl adı Gümüştekin Ahmed Gazi dir ve Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın dayısıdır.

Baska bir rivayete göre de, Dulkadiroğulları beyliğine mensup Oğuzların Avşar boyunun Civanşirli kolundan Selmanlı, Sülmenli, Süleymanlı veya Sülümenli aşireti tarafından kurulmuştur.

Ebul Gazi Bahadır Han’a göre; Azerbaycan'ın Karabağ bölgesi, Oğuz Han’ın üçüncü oğlu Yıldız Han‘ın büyük oğlu olan Afşar (Avşar)‘ın çocuklarından Cevanşir Türk kabilesinin Sarıçalı sülalesine ait, atadan kalma bir mülktü, Bu Türk sülalesinin Karabağ’daki köklerinin İslamlıktan öncelere kadar gittiği de bilinmektedir. Arran (Karabağ) hakimi ve Gürcistan hükümdarları olan Cevanşirler, Hülagu Han’ın Anadolu’ya getirdiği ve Azerbaycan’a yerleştirdiği, Timur’un ise Anadolu’dan Karabağ’a naklettiği Afşarlar ile birleşerek Otuz İki Cevanşir (32 boydan müteşekkil) adını almışlardır. Bu birlik içinde başka boydan Türklerde bulunuyordu. Bunlardan 8 boy Kıpçaklara mensuptu. Bu Afşarlar, daha sonra Akkoyunlular döneminde, Güney Azerbaycan’ın merkezi ve batı bölgelerine toplu halde yerleşmişlerdi. Van, Tebriz, Urumiye, Ağrı, Kars, Ahıska, Gümrü, Revan (şimdi Erivan deniliyor), Nahçivan (adı bile Cevanşirlerden geliyor) ve Karabağ gibi geniş bir bölgede yaşıyorlardı. Bu bölgedeki, rivayete göre Van ve civarındaki bölgeden, bir grup civanşirli obası, Osmanlı-Rus-İran devletleri arasındaki uzun süren savaş ve sıkıntılardan dolayı Anadolu içlerine göç ettiler, Süleymanlı aşiretine mensup iki kardeş ve sülalesi ve mensupları Karahisar-ı Sahip bölgesine gelerek Sülümenli,Çobanlar ve Işıklar beldelerini kurmuşlardır.

Kurulduktan sonra değişik bazı boylardan ve civar yerleşim yerlerinden gelen göçlerle büyümüştür. 93 harbinde (1877-1878) Kafkaslardan ve Balkanlardan Anadoluya göç yapıldığı sırada Sülümenli de nasibini almış ve Ahıskalı Müderris Mehmed efendi ismi ile maruf zat, o zamanlar Medresetü'l-Kuzât denilen İstanbul Hukuk Fakültesini bitirip kadı olmuş ve çeşitli beldelerde kadılık ve müftülük yapmıştır. Ailesi beldede Ayanlar Sülalesi olarak bilinmektedir.

Beldeye değişik vesilelerle Çerkez, Karaçay ve Beyaz Rus asıllı gelinler de gelmiş olup beldenin kültür yapısını zenginleştirmişlerdir.

Bir dönem kasabanın ismi "Beşkuyu" olarak değiştirilse de, 21 Ocak 1970'te yeniden Sülümenli'ye çevrildi.[1]

10 Eylül 1991 tarihinde yeni kurulan Çobanlar ilçesine bağlandıktan bir süre sonra Çobanlar ilçesinden ayrılarak il merkezine bağlanmıştır.[2]

İdari yapı

Kasaba 1967 yılında belediyelik olmuştur ve şu an İbrahim EROĞUL belediye başkanı olarak bu görevi yürütmektedir. 10 yıl içerisinde Afyonkarahisar yeni çevre yolunun tamamlanması ve Afyonkarahisar havaalanının sivil uçuşlara açılmasını müteakip Afyonkarahisar'ın büyükşehir statüsüne yükselmesi beklenmekte olup Sülümenli kasabası da diğer 6-7 belediye ile birlikte Afyonkarahisar Büyükşehir Belediyesi'nin merkez ilçelerinden birisi olacaktır.

Sülümenli Kasabası Belediye Başkanları
Yıllar Belediye Başkanı
1967-1971 Ali Çetinkaya
1971-1973 Mehmet Aybey
1973-1973 Osman Ekşi
1974-1977 Mehmet Aybey
1977-1980 İsmet Dalkıran
1981-1984 Mehmet Aybey
1984-1989 Kazım Gökmen
1989-1994 Rüştü Özdemir
1994-1999 İsmail Çakal
1999-2009 Mustafa Tabak
2009-2014 İsmail Çakal
2014- İbrahim Eroğul

Beldenin 6 mahallesi bulunmaktadır. Bunlar: Ulucami, Zafer, İstiklal, Cumhuriyet, Altındağ ve Şeker mahallesidir.

Nüfus

Yıllara göre belde nüfus verileri
Yıllar Merkez
2008 5013
2007 4906
2000 4782
1990 4755
1985 4280
1980 3960
1975 3687
1970 3100
1965 2600
1960 2000

Kaynakça

  1. ^ "Kararnameler" (PDF). Resmigazete.gov.tr. 21 Ocak 1970. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2021. 
  2. ^ "Kaymakamlığımızın Tarihçesi". cobanlar.gov.tr. 18 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türk devletleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste tarih boyunca Türk halkları tarafından kurulmuş özerk cumhuriyet, bağımsız cumhuriyet, beylik, imparatorluk ve hanedanlık hakkındadır.

<span class="mw-page-title-main">Çobanlar</span> Afyonkarahisar ilçesi

Çobanlar, Afyonkarahisar iline bağlı bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Sultandağı</span> Afyonkarahisar ilçesi

Sultandağı, Afyonkarahisar ilinde, Afyonkarahisar şehrinin 68 kilometre doğusunda bulunan bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ</span> Güney Kafkasyada bölge

Dağlık Karabağ, Güney Kafkasya'da, Küçük Kafkas Sıradağları'nda Azerbaycan'a ait ancak uzun yıllar Ermeni işgali altında kalmış tarihi bölge. 2020 yılında Dağlık Karabağın bir bölümü 2. Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan tarafından geri alınırken kalan kısmı Rus barış güçleri denetiminde Ermeni kontrolünde bırakan 10 Kasım 2020 tarihli ateşkes anlaşması ile Ermenistan hükûmeti yenilgiyi resmen kabul etmiştir. Günümüzde Anti Terör Operasyonu sonrası Ermeni kontrolünde kalan kısımlar da Azerbaycan kontrolüne geçmesiyle bölgenin tamamı Azerbaycan hakimiyeti altındadır. 2. Dağlık Karabağ Savaşı sonrası, 90'lı yılların başında bölgeden zorla göç ettirilen Azerbaycanlıların dönüşü peyderpey sağlanırken aynı savaş ve 2023 yılındaki Anti Terör Operasyonu sonrası bölgede yaşayan Ermenilerin neredeyse hepsi Ermenistan'a göç etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bayat boyu</span> Oğuz boyu

Bayat boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan biri ve Kaşgarlı Mahmud'a göre Divân-ı Lügati't-Türk'teki yirmi iki Oğuz bölüğünden dokuzuncusu; "Bayat"lardır. Belgeleri şudur: diye tanımladığı bir Oğuz boyudur. Bu boyun, Bozoklar'dan Oğuz Kağan'ın oğlu Gün Han'ın soyundan geldiği kabul edilir. Ancak Kaşgarlı'nın bu sıralamada o dönem güç kazanan öncesinde ise 24. sırada bulunan Kınıkları 1. sıraya çıkarması da göz önünde bulundurulmalıdır. Kaşgarlı dışında genel kanıysa Kayıların 1. sırada, Bayatların ise 2. sırada olduğu şeklindedir.

<span class="mw-page-title-main">Afşar boyu</span> Oğuz Türklerinin yirmidört boyundan biri

Afşar boyu veya Avşar boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan biri ve Kaşgarlı Mahmud'a göre Divân-ı Lügati't-Türk'teki yirmi iki Oğuz bölüğünden diye tanımladığı altıncısıdır. Bu boyların Bozoklar kolundan Oğuz Kağan'ın oğlu Yıldız Han'ın dört oğlundan en büyüğü olan Afşar'ın soyundan gelir.

<span class="mw-page-title-main">Karabağ Hanlığı</span>

Karabağ Hanlığı, 1748-1805 yılları arası bugünkü Azerbaycan topraklarında yer almış ve İran'ın Kaçar Hanedanı egemenliği altında fiilen bağımsız olmuş Azeri feodal devletidir.

Bozoklar, Türk mitolojisinde "göksel boylar"ı ifade etmek için kullanılan bir kavramdır. Bunlar, Oğuz Han’ın ikinci eşinden olan üç oğlu ve onlardan türeyen boylardır. Altın Yay’ın sahibidirler. 24 Oğuz boyundan 12'sini oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Bekirler, Bigadiç</span>

Bekirler, Balıkesir ilinin Bigadiç ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Musahacılı, Yeşilhisar</span> Yeşilhisar´ın mahallesi, Kayseri, Türkiye

Musahacılı, Kayseri ilinin Yeşilhisar ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Akkise, Ahırlı</span>

Akkise, Konya ili Ahırlı ilçesine bağlı bir köydür. Belde belediye teşkilatı 6360 Sayılı Kanun uyarınca 2014 yılında kapatılmıştır.

Bozulus, Akkoyunlulardan kalma büyük kısmı Bayındır boyuna dayanan Türkmen halkına Osmanlı defter kayıtlarında verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Revan Hanlığı</span> 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren Türk hanlığıdır. Kökeni Türk olan hanlığın bayrağında elinde kılıç tutan bir aslan sembolü vardır.

Revan Hanlığı, merkezi günümüzdeki Erivan şehrini başkent olarak seçen ve 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren hanlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Davulga, Emirdağ</span>

Davulga, Afyonkarahisar'ın Emirdağ ilçesine bağlı bir beldedir.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ Hanlığı</span>

Karadağ Hanlığı, 1747 yılında bugün İran'a bağlı Azerbaycan bölgesindeki Karadağ (Karacadağ) topraklarında kurulmuş feodal devlettir. Karadağ kelimesi büyük dağ veya dağlık yer anlamına gelmektedir. Hanlığın başkenti Ahar şehri olup bir ara Kürdeşt'e taşınmıştır. Hanlığın batısında Hoy Hanlığı, doğusunda Lenkeran Hanlığı, kuzeyinde Karabağ Hanlığı, güneyinde Tebriz Hanlığı ve Erdebil Hanlığı vardır.

Şamlu; Oğuz Türkleri'nin Avşar koluna bağlı bir oymak.

<span class="mw-page-title-main">Penahali Han</span>

Penah Ali Han, Azerbaycan'ın Terter şehrinde doğan Karabağ Hanlığı'nın kurucusu ve ilk hanıdır.

Yağlevend oymağı, Cevanşir boy birliğine katılmış olan Şiî ve Alevî / Câferî Türkmen bir oymaktır.

<span class="mw-page-title-main">Çardak, Lapseki</span>

Çardak, Çanakkale ilinin Lapseki ilçesine bağlı bir belde.

<span class="mw-page-title-main">Afşar İmparatorluğu</span> 1736-1796da Horasan Türk kökenli İran Şahlığı

Afşar İmparatorluğu, Safevi devletinin çöküşünden sonra kurulan Türkmen devletidir. Devletin kurucusu Horasan Türkü olan Nadir Şah Afşar'dır. Nadir Şah'ın devletteki otoritesinin arttığını gören II. Tahmasb, kendi otoritesini artırmak için 1731'de Osmanlıların üzerine yürüdü. Ancak muharebede alınan yenilginin ardından Revan, Osmanlıların eline geçti. Nadir Şah, 1732'de II. Tahmasb'ı iktidardan indirdi ve yerine oğlu III. Abbas'ı getirdi. Nadir Şah, III. Abbas'ın Mart 1736'da tahttan indirilmesinin ardından "Şah" sıfatıyla taç giydi. Böylelikle İran'da Safevî Hanedanı resmen son buldu ve Afşar Hanedanı dönemi başladı.