İçeriğe atla

Süksesyon

Bozkırları ormanların kaplaması süksesyona bir örnektir.

Süksesyon, belli bir zaman diliminde ekolojik topluluğun tür yapısındaki değişim sürecidir. Süksesyon, on yıl (örn. orman yangını sonrası) veya bir türün tükenmesine bağlı olarak milyonlarca yıl sürebilir. Süksesyon başlangıç noktasına bağlı olarak “Primer süksesyon” veya “Sekonder süksesyon” olarak adlandırılır.

Süksesyonun evreleri

  • Nudasyon
  • Göç
  • Yerleşme
  • Rekabet
  • Reaksiyon
  • Son evre (klimaks)

Süksesyonun türleri

Primer süksesyon

Ekolojik topluluk tarafından daha önce işgal edilmemiş bölgenin kolonizasyona bağlı olarak art arda gelen dinamiklere primer süksesyon adı verilir. Örnek olarak yeni açığa çıkmış kaya veya kum yüzeyler, lav akıntıları ve yeni açığa çıkmış buzul fayanslar verilebilir. Aşağıda primer süksesyon örnekleri bulunmaktadır.

Karasal (kurak) bitki gelişimi (primer süksesyon)

  • Kabuksu liken safhası
  • Yapraksı liken safhası
  • Yosun safhası
  • Otsu safha
  • Klimaks vejetasyon safhası (klimaks mera safhası)

Su içi (sulu) bitki gelişimi (primer süksesyon)

  • Su içi safhası
  • Yüzme safhası
  • Bataklık safhası
  • Çayır safhası
  • Klimaks safha (klimaks ağaç safhası)

Sekonder süksesyon

Bölgedeki topluluğun yok olmasıyla art arda gelen dinamiklere sekonder süksesyon adı verilir. Aşağıda bir sekonder süksesyon örneği bulunmaktadır:

  • Durağan bir yaprak döken orman topluluğu mevcut
  • Yangın ormana zarar verir
  • Yangın toprak dışındaki bitkileri yok eder
  • Otlar ve diğer otsu bitkiler ağaçlardan önce büyür
  • Küçük bitkiler ve ağaçlar bölgeyi kolonileştirmeye başlar
  • Hızlı büyüyen yaprak dökmeyen ağaçlar dolulukta, gölgeye duyarlı ağaçlar ise arazide gelişir.
  • Kısa ömürlü ve gölgeye toleranssız yaprak dökmeyen ağaçlar, yaprak döken daha uzun ağaçların boylarının uzamasıyla ölür. Ekosistem başladığı yere geri döner.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karaçam</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Karaçam, çamgiller (Pinaceae) familyasından bir çam türüdür. Güney Avrupa, Kuzey İtalya, Avusturya İber yarım adasından Doğu Akdeniz'e kadar geniş bir alanda görülür.

<span class="mw-page-title-main">Halep çamı</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Halep çamı, Pinaceae (çamgiller) familyasından Akdeniz bölgesine özgü bir çam türü.

<span class="mw-page-title-main">Orman</span> büyük bir alandaki yoğun ağaç topluluğu

Orman, belirli yükseklikteki ve büyüklükteki çeşitli ağaçlar, çalılar, otsu bitkiler, mantarlar, mikroorganizmalar, böcekler ve hayvanlar bütününü içeren, topraklı alanda genellikle doğal yollardan oluşmuş bir kara ekosistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz iklimi</span> iklim çeşidi

Akdeniz iklimi, yaz sıcaklığı güneşışınlarının düşme açısına, kuraklık ise alçalıcı hava hareketlerine bağlıdır. En sıcak ay ortalaması 26-28 °C, en soğuk ay ortalaması 8-10 °C dir. Yıllık sıcaklık ortalaması 18 °C dir. Kar yağışı ve don olayı çok ender görülür. En fazla yağış kışın, en az yağış yazın düşer. Kışın görülen yağışlar cephesel kökenlidir. Cephesel yağışlar en fazla bu iklimde görülür.

<span class="mw-page-title-main">Tayga</span>

Tayga Yakutça "orman" sözcüğünden gelir. Bu sözcük Ruslar tarafından kuzey yarımkürede, özellikle Sibirya'da tundranın bittiği yerlerde başlayan soğuk, bataklık ve ormanlık bölgeleri tanımlamak için Altay dili Şor lehçesindeki tayγa kökenli taĭgá terimi kullanılmıştır. Avrupa ve Kuzey Amerika'daki buna benzer bölgeler için de tayga ismi kullanılmaya başlanmıştır. Ama tayga günümüz kullanımında artık yalnızca orman anlamına gelmez; Kuzey Yarımkürede tundranın güneyinde oluşmuş bir bitki örtüsü sınırının adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Biyom</span> Bir çevre ile ilişkili organizmalar topluluğu

Biyom, bulundukları fiziksel çevreye ve ortak bir bölgesel iklime tepki olarak oluşmuş biyolojik bir topluluktan oluşan biyocoğrafik bir birimdir. Bir diğer tanıma göre, biyosferin aynı iklim koşullarında ve aynı bitki örtüsünün egemen olduğu çok geniş bölümlerini belirten çevrebilim terimidir. Yeryüzündeki birbirine bitişik, benzer yayılmış yaşam alanları olarak da tanımlanabilir. Biyomlar birden fazla kıtaya yayılabilir. Biyom, habitattan daha geniş bir terimdir ve çeşitli habitatları içerebilir.

Bahçe, çeşitli çim türleri, yerörtücü bitkiler, çiçekler, çalılar, ağaççıklar, yaprak döken veya dökmeyen ağaçlar, süs bitkileri veya doğal bitki örtüsüyle oluşturulmuş, insanların doğa ve temel ihtiyaçlarını karşılayan, aile yapısına, isteklerine, kullanım alışkanlıklarına göre estetik tasarlanırken doğanın yapısının bozulmadan, ekolojik ölçütlerin göz önünde bulundurulduğu, bitkilerin birbirleriyle etkileşimlerinin incelendiği, ekosistemin devamlılığının sağlandığı, flora-fauna ilişkisinin göz önünde bulundurulmasının yanında birçok faktörü, yerel, bölgesel, ülkesel boyutlarda göz önüne alındığı yapı dışında kalan ve yakın çevresine ait açık alan mekanlardır.

<span class="mw-page-title-main">İdil-Kama Tabiatı Koruma Alanı</span>

İdil-Kama Tabiatı Koruma Alanı, İdil, Kama ve Myosha nehirlerinin birleştiği yerde bulunan bir Rus zapovedniktir. Biri İdil'in sol kıyısındaki teraslarında, nehirlerin buluşma noktasında, diğer kısmı Kazan şehrinin batı eteklerindeki İdil'in yaklaşık 100 km yukarısında bulunan iki bölümü bulunmaktadır. Koruma alanı, Tataristan'ın Zelenodolsky ve Laishevsky Bölgesi'nde bulunmaktadır. Orta Volga bölgesinin kalan orman ve orman bozkır habitatını korumak için 1960 yılında resmi olarak kurulmuştur ve 8.024 ha (30,98 sq mi) alana sahiptir. Bilimsel çalışmanın özel bir odağı, Kuybışev Baraj Gölü'nün yerel çevre üzerindeki etkileridir. Baraj gölü 1950'lerin ortalarında tamamlanmıştır ve Avrupa'nın en büyük baraj gölüdür. İdil-Kama Tabiatı Koruma Alanı, UNESCO Biyosfer Rezervi'nin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ağaçlık</span>

Ağaçlık, geniş anlamıyla ağacı bol olan yerdir. Ağaçlık oldukça çok güneş ışığı alan ve sınırlı gölgeliklere sahip düşük yoğunluklu ormanların oluşturduğu açık alanlı bir habitattır. Habitat içinde çalılıklar ve otsu bitkiler de bulunabilir. Ağaçlık, daha kurak koşullarda ya da birincil veya ikincil ardıllığın ilk evrelerinde çalılık alanlara bir geçiş aşaması oluşturabilir. Yüksek ağaç yoğunluğuna sahip olan, yaygın ve hemen hemen sürekli olarak gölge sağlayan bir kapalılığa sahip habitatlara ise sıklıkla orman denir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Sibirya taygası</span>

Tayga ve Boreal ormanları Biyomu'ndaki Doğu Sibirya tayga ekolojik bölgesi, Rusya'nın doğusunda yer alan çok büyük bir biyocoğrafik bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Bolşehehtsirski Tabiatı Koruma Alanı</span>

Bolşehehtsirski Tabiatı Koruma Alanı, Rus Uzak Doğusu'ndaki Habarovsk şehrinin yaklaşık 20 km güneyinde bulunan bir Rus 'zapovednik'idir. Bölge, bir şehre yakınlığı ve belirli parkurlardaki halka açık yürüyüşçülere nispeten açık konumu ve alt nehir taşkın yataklarıyla çevrili bir dağ ormanı biyolojik çeşitliliği adası ile dikkat çekicidir. Koruma alanı, Habarovsk Krayı'nda bulunmaktadır. Koruma alanı 1963 yılında kurulmuştur. 45.439 hektar (175,44 sq mi) alan kaplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şulgan-Taş Tabiatı Koruma Alanı</span>

Şulgan-Taş Tabiatı Koruma Alanı, Güney Ural Dağları'nın batı eteklerinde yer alan bir Rus 'zapovednik'idir. Arazi, yoğun orman ve karstik topoğrafyalarından biridir; site, insan yerleşiminin en eski mağaralarından bazılarını içerir. Koruma alanında 13 tam zamanlı "bortevikov" - vahşi arıların antik boş ağaç arıcılık uygulayıcıları - bulunmaktadır. Koruma alanı Başkurdistan'ın Böryen ili'nde yer almaktadır. Starosubkhangulovo ilçe merkezinin yaklaşık 40 km güneydoğusunda yer almaktadır. 2012 yılında, özellikle eski zamanlardan beri yerel Başkir halkı tarafından yetiştirilen Burzyuan arısının korunması için UNESCO tarafından "Başkurt Uralları" Biyosfer Rezervi'ne eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Her dem yeşil</span> her mevsim yeşil yaprakları olan bitki

Her dem yeşil ya da yaprak dökmeyen, botanikte yaprakları yılın her dönemi yeşil kalan ve dökülmeyen bitkileri tarif eden bir sıfattır. Her dem yeşil bitkiler, yaprak döken bitkilerin aksine kış ya da kurak mevsim gelince yapraklarını dökmeyen bitkileri kapsadığı gibi tamamen sıcak ve nemli iklimlerde yetiştiği için yaprak dökmeyen bitkileri de içerir.

<span class="mw-page-title-main">Euxine-Kolşik yaprak döken ormanlar</span>

Euxine-Kolşik yaprak döken ormanlar, Karadeniz'in güney kıyısında yer alan ılıman geniş yapraklı ve karma ormanlar ekolojik bölgesidir. Ekolojik bölge, batıda Bulgaristan'ın güneydoğu köşesinden Türkiye'nin kuzey kıyısına, doğuda Karadeniz'in doğu ucunu saran Gürcistan'a kadar uzanan ince kıyı şeridi boyunca uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Yaprak döken bitkiler</span>

Yaprak döken bitkiler, ağaçlar, çalılar ve çok yıllık otsu bitkiler dahil olmak üzere yılın bir bölümünde tüm yapraklarını kaybeden bitkiler. Yaprak kaybı, ılıman veya kutup iklimlerinde sonbahar ve kışla aynı zamana denk gelir, ancak tropikal, subtropikal ve kurak bölgeler dahil olmak üzere dünyanın diğer bölgelerinde bitkiler yapraklarını yağışın az olduğu kuru sezonda dökerler.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Anadolu yaprak döken ormanları</span>

Doğu Anadolu yaprak döken ormanları, Türkiye'nin doğusundaki dağlarda yer alan bir ekolojik bölgedir. Ilıman geniş yapraklı ve karma ormanlar biyomunda bir Palearktik biyocoğrafik bölgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ilıman geniş yapraklı ve karma ormanlar</span>

Ilıman geniş yapraklı ve karma ormanlar, geniş yapraklı ağaç ekolojik bölgeleri ve kozalaklı ve geniş yapraklı ağaç karma iğne yapraklı orman ekolojik bölgeleri ile Dünya Doğayı Koruma Vakfı tarafından tanımlanan ılıman iklim karasal habitat türüdür.

Mehmet Akif Ersoy Tabiat Parkı, İstanbul ilinde bulunan bir doğa parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Anadolu kozalaklı ve yaprak döken ormanları</span>

Kuzey Anadolu kozalaklı ve yaprak döken ormanları, Türkiye'nin Kuzey Anadolu bölgesinde yer alan ılıman iğne yapraklı ormanlar ekolojik bölgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ilıman iğne yapraklı orman</span>

Ilıman iğne yapraklı orman, Dünya Doğayı Koruma Vakfı tarafından tanımlanan ılıman bir orman türüdür. Ilıman iğne yapraklı ormanlar ağırlıklı olarak yazların sıcak ve kışların serin olduğu bölgelerde bulunur ve bitki türleri bakımından farklılık gösterir. Bazılarında iğne yapraklı ağaçlar hakimdir, diğerleri ise öncelikle geniş yapraklı yaprak dökmeyen ağaçlara veya her iki ağaç türünün bir karışımına ev sahipliği yapmaktadır. Ayrı bir habitat türü olan tropikal iğne yapraklı ormanlar, daha tropikal iklimlerde görülür.