İçeriğe atla

Sâmerrâ

Koordinatlar: 34°20′27.562″K 43°49′24.755″D / 34.34098944°K 43.82354306°D / 34.34098944; 43.82354306
Sâmerrâ
سامرّاء
Diğer adıAskerü'l-Mutasım
KonumSamarra, Selahaddin, Irak
Koordinatlar34°20′27.562″K 43°49′24.755″D / 34.34098944°K 43.82354306°D / 34.34098944; 43.82354306
Tarihçe
KurucuMutasım
Kuruluş836
Sit ayrıntıları
DurumHarap

Sâmerrâ (Arapçaسامرّاء), Abbâsîler devrinde memlûklerin iskânı amacıyla kurulan şehir.

Tarihçe

Mutasım'ın halifeliği zamanında devletin başkenti Bağdat'ta meskûn bulunan memlûklerin taşkınlıkları nedeniyle sosyal hayatta yaşanan gerilimin tehlikeli boyutlara ulaşması sebebiyle bu topluluğun ayrı bir kente taşınması kararlaştırılmış ve bu iş için yeni ve plânlı bir kent olarak Sâmerrâ kurulmuştur. 836 yılında yalnızca memlûklerin iskân edilmesi düşünülerek kurulduğundan askerî bir garnizon tarzında tamamen askerlerin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde inşa edilmiştir. Kent bu nedenle Askerü'l-Mutasım adıyla da anılmıştır.

Zaman içerisinde ekonomik ve mimari olarak genişleyen şehir gerçek bir yerleşim yeri hâlini almaya başlamış, Mütevekkil'in zamanında geniş bir imar görmüştür. 836-892 yılları arasında devletin başkenti hâline gelmişse de Bağdat yeniden başkent olduğunda nüfusu köy seviyesine kadar inmiştir.

Osmanlılar hükmünde iken kaymakamlık olarak idari sisteme dâhil edilmiş, 1950 yılında Dicle'ye baraj inşa edilmesiyle nüfus artış göstermiş ve şehrin yakınlarına yeni bir kent olarak günümüz Samarrası kurulmuştur.

Kaynakça

  • Demirci, Mustafa (2009). "Sâmerrâ". İslâm Ansiklopedisi. 36. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. ss. 70-71. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bağdat</span> Irakın başkenti

Bağdat, Irak'ın başkenti ve en büyük kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Minsk</span> Beyaz Rusyanın başkenti

Minsk, Belarus'un başkentidir. Şehir 409,5 km² alanda kuruludur. 2021 yılındaki nüfusu yaklaşık 2.009.786 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Cakarta</span> Endonezyanın başkenti

Cakarta, Endonezya'nın 17 Ağustos 2024'e kadar başkenti ve en kalabalık şehridir. -17 Ağustos 2024 tarihinde Nusantara resmen başkent ilan edilmiştir.- Cava Adası'nın kuzeybatısında 661,52 km² alana kurulu olup, nüfusu 8.490.000'dir. Cakarta ülkenin ekonomik, kültürel ve siyasi merkezidir. Endonezya ve Güneydoğu Asya'nın en kalabalık şehri olmakla birlikte dünyanın da on ikinci en büyük şehridir. Cakarta ismi Sanskritçe bir kelime olan "Cayakarta"'dan gelmekte olup "muzafferiyet" veya "zafer" anlamlarına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Malmö</span> İsveçte liman kenti

Malmö (

<span class="mw-page-title-main">Abbâsîler</span> 750–1258 yılları arasında hüküm süren Müslüman Arap hanedanlığı ve üçüncü İslam hâlifeliği

Abbâsîler, Emevî Hanedanı'ndan sonra başa gelerek İslam Devleti'nin yönetimini ve halifeliği beş yüzyıldan daha uzun bir süre elinde tutan Müslüman Arap hanedanı.

<span class="mw-page-title-main">Basra</span>

Basra, Irak'ın güneyinde bir kent; Irak'ın ikinci büyük şehri ve en önemli limanı. Hamar Gölünün güneydoğu ucunda, Şattül Arap su yolunun batı kıyısında, Basra Körfezi'ne 55, Bağdat'a ise 545 kilometre uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Memlûk</span> İslam dünyasında hükümdara bağlı köle kökenli asker

Memlûk, İslam dünyasında hükümdara bağlı köle kökenli asker. Memlûkler profesyonel asker olarak İslâm toplumuna girmişler ve zamanla güçlenerek iktidarı ele geçirebilecek konuma gelen oligarşik bir topluluk olmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Santiago, Şili</span> Şilinin başkenti

Santiago, Güney Amerika ülkesi Şili'nin başkenti ve en büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Riyad</span> Suudi Arabistanın başkenti

Riyad, Suudi Arabistan'ın başkenti ve en büyük şehridir. Şehir aynı zamanda Riyad Bölgesi'nin merkezi olup Arap Yarımadası'nın ortasında yer almaktadır ve 6 milyon nüfusa sahiptir. Şehir Merkez adı verilen 8 adet belediyeden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Samarra</span> Irak; Bağdatta bir şehir

Samarra, Irak'ta Bağdat'ta bir şehir. Bağdat'ın 125 kilometre kuzeyinde, Selahaddin Eyaleti'nde Dicle Nehri'nin doğu kıyısında yer alır. Modern Samarra şehri 836 yılında Abbasi halifesi el-Mu'tasım tarafından yeni bir idari başkent ve askeri üs olarak kurulmuştur. Irak İç Savaşı sırasında Samarra direnişin "Sünni Üçgeni" içindeydi.

<span class="mw-page-title-main">Kufe</span> Güney Irakta Halife Ömerin emriyle Sa‘d b. Ebû Vakkas tarafından kurulan şehir

Kûfe, Irak'ın Necef ilinde (muhafaza) bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Ferrol</span> İspanyanın A Coruña ilinde belediye

Ferrol, Galiçya'daki A Coruña Eyaletinde, kuzeybatı İspanya'da Atlantik kıyısında, Strabon'un Nerium Burnu civarında bir şehirdir. Ülkenin en önemli denizcilik şehri olmasını yanında İspanyol Donanması'nın da en güçlü gemileri şehrin tersanelerindedir. 17. yüzyılda Avrupa'nın en önemli tersaneleri bu bölgedeydi. Şehrin alanı 81,9 km² nüfusu ise 214.000 kişidir. Şehir ayrıca İspanyol General Francisco Franco'nun da doğum yeridir.

<span class="mw-page-title-main">Mutasım</span> Sekizinci Abbasi halifesi

Mutasım veya Abbas el-Mutasım Billâh Tam Adı: Ebû İshâk "el-Muʻtasım bi’l-Lâh" 'Abbas bin Hârûn er-Reşîd, sekizinci Abbasi halifesi. Harun Reşid'in küçük oğluydu ve annesi Harun Reşid'in Türk asıllı bir cariyesi idi. 833'te kardeşi Memun'un yerine tahta geçti.

<span class="mw-page-title-main">Ankara tarihi</span>

Ankara'nın tarihi, Tunç Çağı Hatti uygarlığına kadar uzanmaktadır. Bunu milattan önce ikinci milenyumda Hitit uygarlığı dönemi, milattan önce onuncu yüzyıldaki Frigya uygarlığı dönemi ve sonrasında sırasıyla Lidyalılar, Farslar, Makedonlar, Galatyalılar, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Selçuklu Hanedanı ve Osmanlı İmparatorluğu dönemleri takip etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gaborone</span> Botsvananın başkenti

Gaborone, Botsvana'nın başkenti ve en büyük şehridir. Şehir, ülkenin güneydoğusunda Güney Afrika Cumhuriyeti sınırına 15 kilometre uzakta Notwane Nehri kıyılarında yer almakta olup Kgali ve Oodi Tepeleri olarak adlandırılan dağların arasında düz bir vadide kuruludur. şehrin nüfusu 2011 yılı itibari ile 231,626'dır.

Mûstansır uzun adı El-Mûstensir Billâh; Tam Adı: Ebû'l Kâsım Ahmed bin Zâhir el-Mûstensir bi'l-Lâh, Soyadı: el-Mûstensir. 58. İslam Halifesi. el-Mûstensir bi'l-Lâh et-Sânî (İkinci Mûstensir bi’l-Lâh) olarak da tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Hässleholm</span>

Hässleholm, İsveç'in güneyinde yer alan bir şehirdir. Şehir, Baltık Denizi'nin arka kesimlerinde ormanlık bir alanda kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Theofilos</span>

Theofilos, 2 Ekim 829-20 Ocak 842 arasında Bizans imparatoru olmuştur. Frigya Hanedanı imparatorlarından ikincisi idi.

Mustain veya el-Mûsta'in bi’l-Lâh Tam Adı: Ebû'l-'Abbâs "el-Mûsta'in bi’l-Lâh" ʿAhmed bin Muhammed el-Mu'tasım 862-866 döneminde hükümdarlık yapan on ikinci Abbasi halifesi.

Türklerin, Abbâsî ihtilal hareketine katılmasıyla birlikte başlayan süreç, Abbâsî Devletinin gayr-ı Arap unsura ılımlı yaklaşmasıyla birlikte yeni ve farklı bir boyut kazanmış ve zaman içerisinde halifelerin güvenini kazanarak askerî ve idarî sahalarda etkili olmaya başlamışlardır. Horasan bölgesinde Türklerin temsilcisi ve devletin kurulup ortaya çıkan isyanların bastırılmasında önemli bir etkiye sahip olan Ebû Müslim'in, Ebû Ca'fer Mansûr tarafından öldürülmesine rağmen Türkler, devlet içerisinde kendilerine yer edinmeye devam etmişlerdir. Me’mûn'un hilâfete gelmesinde etkili olan Türkler, bu dönemde Mu’tasım'ın komutası altında önemli işlere imza atmışlar, ortaya çıkan isyan hareketlerinin bastırılmasında ve fetih hareketlerinde önemli bir güç olduklarını ispat etmişlerdir. Bu dönemde Afşîn ve Eşnâs et-Türkî gibi Türk komutanlar ön plana çıkmış ve Mu'tasım'ın veliaht ilan edilerek halife olmasında etkili olmuşlardır. Bu sebeple Mu'tasım'ın hilâfete gelmesinde başat rol oynayan Türk komutan ve askerler, hilâfet üzerindeki etkilerini iyiden iyiye arttırmaya başlamışlardır. Türklerin başkent Bağdat'ta halka baskı yapmaları ve istedikleri gibi hareket etmeye başlamalarından dolayı Halife, onların disiplinsiz davranışlarına engel olmak amacıyla 222/836 tarihinde Sâmerrâ şehrini inşa ederek onları buraya nakletmiş ve ayrıca burasını da devletin yeni başkenti ilan ederek Abbâsî tarihinde Sâmerrâ denilen dönemi fiilî olarak başlatmıştır. Her ne kadar Mu'tasım, Türk komutan ve askerlerin desteğiyle hilâfet makamına gelmiş olsa da onların gittikçe artan gücü karşısında endişelenmeye başlamış ve Afşîn'i öldürterek ondan kurtulmaya çalışmıştır.