Sándor Wekerle
| Sándor Wekerle | |
|---|---|
 | |
| Macaristan Krallığı Başbakanı | |
| Görev süresi 17 Kasım 1892 - 14 Ocak 1895 | |
| Hükümdar | Franz Joseph |
| Yerine geldiği | Gyula Szapáry |
| Yerine gelen | Dezső Bánffy |
| Görev süresi 8 Nisan 1906 - 17 Ocak 1910 | |
| Hükümdar | Franz Joseph |
| Yerine geldiği | Géza Fejérváry |
| Yerine gelen | Károly Khuen-Héderváry |
| Görev süresi 20 Ağustos 1917 - 30 Ekim 1918 | |
| Hükümdar | IV. Károly |
| Yerine geldiği | Móric Esterházy |
| Yerine gelen | János Hadik |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 14 Kasım 1848 Mór, Macaristan Krallığı |
| Ölüm | 26 Ağustos 1921 (72 yaşında) Budapeşte, Macaristan |
| Evlilik(ler) | Gizella Molnár |
Sándor Wekerle (14 Kasım 1848, Mór - 26 Ağustos 1921, Budapeşte), Macar siyasetçi. Hadik, Avrupa'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Macaristan Krallığı'nda 1892-1895, 1906-1910 ve 1917-1918 yılları arasında üç farklı dönemde olmak üzere başbakanlık makamında bulunmuştur. Wekerle ilk geldiği dönemde soylu bir aileden gelmeyen biri olarak başbakanlık makamına gelen ilk kişi olmuştur.
Alman kökenli bir ailenin çocuğu olarak Mór'da dünyaya gelen Wekerle, Székesfehérvár'da lise öğrenimini tamamladıktan sonra 1867 yılında girdiği Budapeşte Üniversitesi'nde hukuk eğitimini tamamlayarak hukuk doktoru unvanını elde etmiştir.[1] Eğitimini tamamladıktan sonra devlet hizmetine dahil olan Wekerle, deneme süresinin ardından Maliye Bakanlığı bünyesinde görevlendirilmiştir. Bu süreçte akademik kariyerine devam eden Wekerle, üniversitede siyasi ekonomi üzerine eğitimine devam etmiştir.
1886 yılında Maliye Bakanlığı'nda devlet temsilcisi olarak genel sekreter görevinde bulunmuştur. 1887 yılında Nagybánya seçim bölgesinde bulunan Erdel'den Liberal Parti üyesi olarak vekil seçilen Wekerle, Reichstag'a seçilmiştir. 1889 yılında Maliye Bakanlığı görevine getirilen Wekerle, ülkenin ekonomisinin düzeltilmesi yönünde faaliyetlerde bulunmuş, devlet kredilerinin geri dönüşümü konusunda olumlu adımlar atmış ve Macar bütçe tarihinde ilk defa bütçede açık oluşmamasını sağlamıştır.[1]
Maliye Bakanlığı döneminde gösterdiği başarı ile Kasım 1892'de Count Gyula Szapáry ardılı olarak başbakanlık makamına atanan Wekerle, başbakanlıkta etkin bir rol üstlenmiş, katolik ve soyluların muhalefetine rağmen 1894 yılında sivil evlilik yasasını onaylamıştır. Kendisine karşı gösterilen muhalif davranışların sonucunda 14 Ocak 1895'te görevinden istifa etmiştir.
1 Ocak 1897 tarihinde Budapeşte'de yeni kurulan adalet komisyonu başkanlığına getirilen Wekerle, bu tarihten itibaren bir süre siyasetten uzak kalmıştır. Károly Khuen-Héderváry'nin başbakan olarak hükûmetin başında olduğu bir süreçte, kral-imparator uzlaşması sonucunda yeni kurulacak bir hükûmette, hükûmete liderlik yapacak en uygun kişi olarak belirlenen Wekerle, 8 Nisan 1906 tarihi itibarıyla başbakanlık görevini yeniden elde etmiştir. Wekerle bu görevinden her ne kadar 27 Nisan 1909 tarihinde istifa etmiş olsa da, Khuen-Héderváry yönetimindeki hükûmetin 17 Ocak 1910 tarihinde kurulabilmesi sonucu görevini bu tarihe kadar sürdürmek durumunda kalmıştır.
I. Dünya Savaşı'nın devam ettiği bir süreçte, 20 Ağustos 1917 tarihinde üçüncü kez bu makama seçilen Wekerle, Yıldızpatı Devrimi'nin başladığı 28 Ekim 1918 tarihi neticesinde makamında daha fazla kalamayarak 30 Ekim 1918 tarihi itibarıyla görevinden ayrılmıştır.
Wekerle, Macaristan Sovyet Cumhuriyeti döneminin yaşandığı 1919 yılında bir süre rehin olarak esir tutulmuştur.[2]
Kaynakça
- ^ a b "Wekerle Business School". 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016.
- ^ Chisholm, Hugh, ed. (1922). "Wekerle, Alexander". Encyclopædia Britannica (12th ed.). London & New York
Dış bağlantılar
- Austrian Commanders - Wekerle biyografisi 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Géza Andreas von Geyr: Sándor Wekerle. 1848–1921. Die politische Biographie eines ungarischen Staatsmannes der Donaumonarchie (=Südosteuropäische Arbeiten. 91). Münih 1993
- Wekerle hakkında bilgiler 29 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Kálmán Tisza | Macaristan Maliye Bakanı 1889–1895 | Sonra gelen: László Lukács |
| Önce gelen: Gyula Szapáry | Macaristan Başbakanı 1892–1895 | Sonra gelen: Dezső Bánffy |
| Önce gelen: Géza Fejérváry | Macaristan Başbakanı 1906–1910 | Sonra gelen: Károly Khuen-Héderváry |
| Önce gelen: Ferenc Hegedűs | Macaristan Maliye Bakanı 1906–1910 | Sonra gelen: László Lukács |
| Önce gelen: Béla Pap | Macaristan Savunma Bakanı Geçici 1906 | Sonra gelen: Lajos Jekelfalussy |
| Önce gelen: Stjepan Kovačević | Macaristan Hırvat İşleri Bakanı Geçici 1906 | Sonra gelen: Gejza Josipović |
| Önce gelen: Antal Günther | Macaristan Adalet Bakanı 1909–1910 | Sonra gelen: Ferenc Székely |
| Önce gelen: Móric Esterházy | Macaristan Başbakanı 1917-1918 | Sonra gelen: János Hadik |
| Önce gelen: Gusztáv Gratz | Macaristan Maliye Bakanı Geçici 1917–1918 | Sonra gelen: Sándor Popovics |
| Önce gelen: Béla Mezőssy | Macaristan Tarım Bakanı Geçici 1918 | Sonra gelen: Béla Serényi |
| Önce gelen: János Tóth | Macaristan İçişleri Bakanı Geçici 1918 | Sonra gelen: Tivadar Batthyány |
| 1848 Devrimi |  | |
|---|---|---|
| Macaristan Krallığı | ||
| Geçiş dönemi | ||
| Kral Naipliği | ||
| Geçiş dönemi | ||
| Komünist Macaristan | ||
| Macaristan | ||
