Ryan Gingeras

Ryan Gingeras, Geç Dönem Osmanlı tarihçisidir.^[1]

Gingeras, tezini Birinci Dünya Savaşı sırasında Kars veya Nahçıvan'ın Azerbaycan'a dahil oluş süreci üzerine yazmak istediyse de, Kürtler ve Ermeniler gibi tartışmalı konular hakkında yazmanın "profesyonel intihar" gibi olacağı konusunda uyarıldığı için vazgeçti.^[2]

Ryan Gingeras, Türkiye'nin Ermeni "soykırımı" iddialarına karşı pozisyonunu şu şekilde özetlemektedir:

Birinci olarak, tehcir, Ermeni isyanına karşı adil ve insancıl bir karşılıktı. İkincil olarak, Osmanlı yöneticileri, savaşın zor koşullarına rağmen, Ermenileri korumak için büyük önlemler almıştır. Üçüncül olarak, Ermeni zayiatının çoğu, Ermeni ihtilalciler ve büyük kayıp veren masum Müslüman siviller arasında gerçekleşen bir iç savaşın sonucuydu.

— Sorrowful Shores, s. 198

Bu açıklamada bazı hatalar mevcuttur. Türkiye'nin tezine göre tehcir, savaş zamanında gerekli bir savunma önlemi olsa da Ermenilerin bu olay sırasında faciaya uğradığı kabul edilmektedir. Türkiye, bunu "adil" veya "insancıl" bir muamele olarak görmemektedir. Eski başbakan Ahmet Davutoğlu, Yerevan'a yaptığı bir ziyarette tehciri "çok yanlış ve insanlık dışı" bir eylem olarak tanımlamıştır.^[3] Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ermeni Patriği Sahak Maşalyan'a gönderdiği bir mektupta Ermeni acıları için sempatisini belirtmiş ve taziyelerini iletmiştir.^[4]

Gingeras, aynı zamanda, Ermeni ihtilalciler tarafından öldürülen Müslüman siviller ile Ermeni ihtilalciler içinde çatışma halinde olan bazı Kürt aşiretleri ve Arap bedevileri gibi silahlı grupları birbiriyle karıştırmaktadır. Bu, Türkiye'nin Ermenilerin ölümüne sebep olan Müslümanları "masum" gördüğü izlenimine yol açmaktadır. Şayet Osmanlı devleti, o tür Müslümanları masum görseydi, 1.673 görevliyi Ermeni sevk kararlarını ihlal ettiği için yargılamazdı.^[5]

Ryan Gingeras Sorrowful Shores kitabının 5. bölümünde Kurtuluş Savaşı sırasında çeteler arasında gerçekleşen çatışmaları ele almaktadır. Savaş sırasında Yunanlar tarafından ölüdürülen sivil Müslüman nüfusun miktarı hakkında bulgu edinmek için Arnold Toynbee'nin The Western Question kitabından yararlanmaktadır:

Osmanlı memurları tarafından toplanan ifadeler, garip bir şekilde, göstermektedir ki bu yıkım harekâtında düşük bir zayiat olmuştur. Ankete katılan 177 kişiden sadece 28 birey Yunan işgali sırasında ailelerinin saldırıya uğradığını ifade etmiştir. Toplamda 35 kişi öldürüldüğü, yaralandığı, dövüldüğü veya kaybolduğu bildirilmiştir. Bu, Arnold Toynbee'nin gözlemleriyle uyuşmaktadır: 'Bir iki cinayet çoğu zaman tüm nüfusu uzaklaştırmak için yeterliydi'.

— Sorrowful Shores, s. 112

Toynbee, Anadolu gezisinde köyleri birinci elden dolaşarak yaşanan zulmü belgelemiştir ancak yaşanan toplam zayiatla ilgili bir demografik çalışma yapmamıştır. Gingeras, kitabının bibliyografyasında listelemesine rağmen, bu konuda en detaylı çalışmayı yapmış olan akademisyen Justin McCarthy'nin Ölüm ve Sürgün kitabına atıfta bulunmamıştır. Aynı zamanda, Gingeras, Osmanlı memurlarının yaptığı anket hakkında dipnot vermemektedir. Toynbee de kitabında böyle bir anketten söz etmemektedir. Alıntının sonundaki atıf incelendiğinde Gingeras'ın Toynbee'nin sözlerini yanlış aktardığı ortaya çıkmaktadır:

Bir veya iki cinayet genellikle köylüleri terörize edip evlerini terk ettirmek ve onları ormana ya da dağa kaçırtmak için yeterliydi ki pek çok kişi açıkta kalmaktan ve açlıktan helak olmuştur.

— The Western Question, s. 293

Gingeras, eserlerine Türkçeden tercüme ettiği belgeleri sıklıkla kullanmaktadır. Sakıp Sabancı Türk Araştırmaları Merkezi'nde yaptığı bir seminerden (dk. 44):^[6]

İki metin karşılaştırıldığında çeviri hataları ortaya çıkmaktadır: Asıl metinde Ermenilerin köle olduğundan bahsetmemektedir. Gingeras, mecazi "köle ruhlu" ifadesini gerçek anlamda "köle" olarak çevirmiştir. Türkiye'de kölelik, 19.yy.da Tanzimat Islahatları'yla kalktığı için böyle bir şey olması mümkün değildir.^[7] Gingeras, "Dada"daki "-yı" ekinin ismin belirtme hâli olduğunu fark edemeyip kazanın adını "Dadayı" olarak çevirmiştir.

Gingeras, Türkiye'deki arşivlerin durumu hakkında şu yorumu yapmıştır:

Evet, İstanbul ve Ankara'da tanıştığım arşivciler, akademisyenler ve personel yardımsever ve nazikti. Zaman zaman onların yanında olmaktan çok keyif aldım. Anadolu'daki Müslüman göçmenlere olan ilgimden bahsetmem bile büyük bir sevinç ve destekle karşılandı. Onlar da araştırmamı tamamlamamda bana yardımcı oldular. İstanbul'daki ve Ankara'daki Osmanlı ve Cumhuriyet arşivleri personeline yalnızca teşekkürlerimi ve ince sözlerimi dile getirmek isterim.

— Sorrowful Shores, s. vii

• Gingeras, Ryan (2009). Sorrowful Shores: Violence, Ethnicity, and the End of the Ottoman Empire 1912-1923 (İngilizce). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-160979-4. ^{[8][9][10][11][12][13][14][15]}
• Gingeras, Ryan (2010) Beyond Istanbul's ‘Laz Underworld’: Ottoman Paramilitarism and the Rise of Turkish Organised Crime (İngilizce), 1908–1950
• Gingeras, Ryan (2014). Heroin, Organized Crime, and the Making of Modern Turkey (İngilizce). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-871602-0. ^{[16][17][18][19][20]}
• Gingeras, Ryan (2016). Fall of the Sultanate: The Great War and the End of the Ottoman Empire, 1908-1922 (İngilizce). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-967607-1. ^{[21][22][23][24][25]}
• Gingeras, Ryan (2019). Eternal Dawn: Turkey in the Age of Atatürk (İngilizce). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-879121-8. 
• Gingeras, Ryan (2022). The Last Days of the Ottoman Empire (İngilizce). Allen Lane. ISBN 978-0241444320.